Morgunblaðið - 05.11.1989, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. NÓVEMBER 1989
ATHAFNA-
BÓNDINN
En, þetta hófst allt í Jökul-
flörðum fyrir sautján árum,
þar sem Guðmundur var i
sveit. „Ég var í sveit á He-
steyri og kynntist því síðustu
ábúendunum þar. Mér er það mik-
ils virði að hafa kynnst þessu fólki,
sem flest er nú látið. Jökulfirðirnir
eru mjög einangraðir og því varð
fólk að reyna að bjarga sér að
mestu án utanaðkomandi hjálpar.
Þar lærðist mér að það er hægt að
lifa meira á landinu en gert er og
ég reyni það hér í Ölfusinu. Ég vil
vera sjálfum mér nógur og vita
hvað ég læt ofan í mig. Svo finnst
mér minn eigin matur bragðbetri,"
segir Guðmundur, sem ræktar flest
sitt grænmeti og annað matarkyns.
Enginn ætti að svelta á jörðinni
þeirri.
En hvers vegna fórstu að tína
ber svona ungur til að selja? „í
fyrsta lagi var þetta vinna þar sem
afraksturinn fór eftir vinnuframlagi
og með því að spara hafði ég mögu-
leika á að koma ákveðnum hlutum
í verk. Þegar ég fermdist, fékk ég
peninga í fermingargjöf. Fyrir þá
og beijapeningana keypti ég mér
sláttuvél. Því þegar ég sá uppskeru
erfiðisins við berjatínsluna, ákvað
ég að vinna ekki hjá öðrum, heldur
vera sjálfs míns herra. Ég sló svo
garða í Reykjavík fyrir borgun, til
þess að spara til seinni tíma.“
Guðmundur réð í fyrsta sinn
mann í vinnu þegar hann var fjórt-
án ára, en sá var skólabróðir hans.
Síðar meir bættust svo fleiri félagar
við. En jafnhliða vinnunni gekk at-
vinnurekandinn ungi í Verslunar-
kólann. „Ég tók verslunarpróf þar
sem ég taldi að það gæti reynst
hagkvæmt síðar meir. En mér
fannst ég vera búinn að læra fles-
tallt áður og eyddi litlum tíma í
nám. Mínar skoðanir hef ég ekki
síður úr fámenninu fyrir vestan en
skólabókunum.
Hver var afstaða foreldra þinna
til atvinnurekstrarins? „Þó að 'ég
hafi verið fremur óþekkur krakki
og Iátið illa að stjórn, treystu þau
mér alltaf, efuðust ekki um að ég
breytti skynsamlega. Atvinnurekst-
urinn var að mínu eigin frum-
kvæði, þau hvöttu mig ekki til að
fara út í slíkt. En þau kenndu mér
að eyða ekki peningunum í óþarfa
og að lofa því ekki sem ég gæti
ekki staðið við. Það er vandamál í
dag hversu margir lofa sífellt upp
í ermina á sér.“
Varstu dæmigert Reykjavíkur-
barn? „Nei, ég var aldrei kærulaus.
Ég hafði ríka ábyrgðartilfinningu
og fannst ég oft eldri er jafnaldrarn-
ir. Ég tók vinnuna snemma alvar-
legaogtók hanaframyfír skólann."
Jarðeigandi 22 ára
Og vinnan skilaði Guðmundi
snemma ágóða. Hann keypti sér
nýjan bíl, ári áður en hann tók
bílpróf, keypti sína fyrstu fasteign
sautján ára og hóf jafnframt bygg-
ingu fleiri fasteigna. „Ég velti því
reyndar fyrir mér hvort ég ætti að
læra húsasmíðar en ákvað síðan að
fara í Garðyrkuskólann aðReykjum
í Ölfusi, á skrúðgarðabraut. Ég
hafði alltaf haft áhuga á að vinna
með eitthvað lifandi og hafði starf-
að við skrúðgarðyrkju í mörg ár.Ég
vann með skólanum og auðvitað
mest í prófunum, sem voru á há-
annatíma. Og seinni veturinn, 1983,
keypti ég Núpa þá 22 ára. Hér sá
ég möguleika á jörðinni sem marg-
ir hveijir hafa ræst. Það eru ekki
bara túnin, sem nýtast, möguleik-
arnir eru fjölmargir þó þeir séu
ekki allir borðleggjandi.“
Hvers vegna keyptir þú jörð hér?-
„Mér fannst ólíklegt að eithvað
losnaði nálægt bænum. Ég er
reyndar ættaður héðan og var búinn
að fara um allt Ölfusið og velta
fyrir mér möguleikunum á hverri
jörð. Mér leist best á Núpa en þeir
voru þá ekki til sölu. Þá vildi svo
til að ég heyrði á tal tveggja eldri
manna sem töluðu um að bóndinn
hér væri að velta því fyrir sér að
selja. Ég hafði þegar samband við
hann, þó að ég vissi ekki á þeim
tíma hvað jörðin hefði upp á að
bjóða. Bóndinn var lengi að ákveða
sig, fannst ég helst til ungur. En
hann virtist hafa trú á því að ég
myndi standa mig, honum var mest
í mun að hér yrði eitthvað gert en
ekki að fá sem hæst verð fyrir jörð-
ina. Hann vinnur reyndar í dag hjá
Silfuriaxi hér á jörðinni. Síðan ég
keypti hef ég kynnt mér sögu jarð-
arinnar. Þetta er landnámsjörð,
víðáttumikil kostajörð og ein fárra
jarða sem hefúr alltaf verið í
bændaeign.
Það kom fljótt í ljós að jörðin
hafði upp á margt að bjóða Éitt af
hlunnindum jarðarinnar var heita
vatnið Hér var borað eftir heitu
vatni þrátt fyrir mótbárur jarð-
fræðinga, sem fullyrtu að það væri
ekki að finna á jörðinni. Þegar til
kom reyndist vera heitt vatn við
hliðina á húsinu. Hér leynist ýmis-
legt enn, til dæmis er hér sérstakur
jarðvegur, smitfrír, því súrefni
kemst ekki í hann fyrr en honum
er mokað upp. Já, ég verð sífellt
að taka mér eitthvað nýtt fyrir
hendur, stöðnun er mér ekki að
skapi.“
„Ég hef náö mínum
markmiöum meö vinnu
og samstarfi við ágætt
fólk. Mér finnst ekkert
óvenjulegt viö árangur
minn þó ekki séu ekki
allir sammála því."
Ekki rými til að hugsa í
Reykjavík
Velgengni Guðmundar bendir til
þess að þar sé maður með íjármála-
vit á ferð. Á hveiju byggist það?
„Það er grundvallarregla mín að
eiga 50-60% eigið fé í fjárfestingum
og með útsjónarsemi og heiðarleika
í viðskiptum hefur mér hefur alltaf
tekist að halda þessa reglu. Ég
ákvað einnig snemma að taka helst
ekki verðtryggð lán og að ég skyldi
afla peninganna sem mest áður en
ég færi út í framkvæmdir. Ég hef
reynt að vera eins lítið háður bönk-
um og mér er unnt þar sem ég fékk
litla fyrirgreiðslu þeirra áður en ég
„Ég er engin mannafæla þó að
ég búi hér einn,“ segir Guðmund-
ur, sem hefur komið sér vel íyrir
á Núpum.“
varð fjárráða en stóð þó í atvinnu-
rekstri."
Hvor er nú yfirsterkari, íjármála-
maðurinn eða bóndinn? „Búskapur-
inn er fyrst og fremst mitt áhuga-
mál og þá _er ekki verra að hann
borgi sig. Ég vildi gjarnan draga
úr vinnunni í bænum, en þá fyndist
mér ég kannski vera að missa af
ýmsu sem mér finnst spennandi.
Ég á von á því að bóndinn verði
ijármálamanninum yfirsterkari til
lengri tíma. En það er kostur að
geta skipt á milli. Mér finnst lítið
rými til áð hugsa í Reykjavík og
sú tilfinning hefur ágerst eftir að
ég flutti austur. Þegar ég er í bæn-
um vil ég komast sem fyrst heim
aftur, því jörðin kallar. Ég er
hlynntur Reykjavík en hef þörf fyr-
ir sveitina. Ég myndi síðast láta frá
mér jörðina af öllu því sem ég kem
nálægt.
Það fer vel á því að vera bóndi
ásamt því að sinna öðrum verkefn-
um; að geta dreift eggjunum í mis-
munandi körfur. Það byggir m.a. á
því að '/era með aðkeypt vinnuafl.
Ég ætla mér ekki að slíta mér út
fyrir aldur fram, en margir bændur
hafa ekki gætt sín á því,“ segir
Guðmundur.
En laxeldi þykir ekki arðvænlegt
núna...? „Hér standa erlendir aðilar
að stórum hluta að fiskeldinu. Und-
irstöðurnar eru því frábrugðnar
flestum öðrum fyrirtækjum."
Engin mannafæla
Það hvarflar að manni að Guð-
mundur hljóti að hafa lítinn tíma
til að sinna hugðarefnum sínum,
séu þau einhver utan vinnunnar.
En það er öðru nær. Hann hefur
gert víðreist og er um þessar mund-
ir á leið til Suður Ameríku þar sem
hann mun m.a. kynna sér naut-
griparækt í Argentínu. í þessum
ferðum gefst lionum kostur á að
sjá fjarlæga og óvenjulega staði.
„Mér er það nauðsyn að ferðast.
Svo nýt ég félagsskaparins, ég er
engin mannafæla þó að ég búi hér
einn.“