Morgunblaðið - 24.04.1990, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. APRIL 1990
31
Þorsteinn Pálsson:
Styrkja verður íslenzka
samkeppnisstöðu
- með aðgangi að sams konar lánsQárkjönim og keppinautar njóta
ÞORSTEINN Pálsson (S-Sl) raælti í gær fyrir þingsályktunartillögu,
sem felur ríkisstjórninni, ef samþykkt verður, „að gefa gjaldeyris-
viðskipti frjáls í samræmi við alþjóðlega þróun í þeim efnum ... Jafh-
framt er ríkisstjórninni falið að falla frá sérstökum fyrirvara sem
gerður var af íslands hálfu við Efnahagsáætlun Norðurlanda 1989-
1992 sem hamlar á móti því að eðlileg tengsl skapizt við viðskipta-
og Qármálalif í nálægum löndum."
Þorsteinn Pálsson (S-SI) sagði
að ákvörðun EB um sameinaðan
markað frá 1992 hafí skapað gjör-
beytt viðhorf í viðskipta- og atvinnu-
lífí Evrópu. Eigi það jafnt við um
lönd utan sem innan EB og ekki
sízt ísland, sem hafí þar mikilla við-
skiptahagsmuna að gæta.
Þorsteinn sagði samkeppnishæfni
íslenzkra atvinnugreina og fyrir-
tækja m.a. ráðast af því að þau
hafí sama aðgang að lánsfjármagni
og keppinautar þeirra í Evrópu.
Laga þurfí hagstjóm og reglur að
þeirri framvindu sem fyrirsjáanleg
er í álfunni. Hann vitnaði til Efna-
hagsáætlunar Norðurlanda 1982-
1992, sem m.a. stefnir að auknu
frjálsræði í fjármagnsviðskiptum og
fjármagnshreyfíngum. Fjármálaráð-
herra hafi gert sérstakan fyrirvara
af íslands hálfu við þessar norrænu
áætlanir sem hamli gegn því að við
getum átt samleið með þeim að settu
marki. Mikilvægt er, sagði Þor-
steinn, að falla frá þessum sérstaka
fyrirvara og að ísland fylgi öðrum
Norðurlanda- og Evrópuþjóðum til
aukins fijálsræðis í fjármagnshreyf-
ingum.
Þorsteinn sagði gildandi lög um
FRUMVARP til laga um Hús-
næðisstofnun ríkisins var til ann-
arrar umræðu í efri deild á laug-
ardaginn. í frumvarpinu er með-
al annars kveðið á um að í stærri
sveitarfélögum skuli starfræktar
húsnæðisnefndir til að fara með
stjórn og samræmingu félagslegs
húsnæðis þar. Við umræður kom
fram það álit sjálfstæðismanna í
deildinni, að tryggja bæri að
meirihluti sveitarstjórnar hefði
jaftiframt meirihluta í húsnæðis-
nefhd.
Frumvarpið gerir ráð fyrir að í
sveitarfélögum með 400 íbúa eða
fleiri skuli sveitarstjórn skipa fimm
manna húsnæðisnefnd. Þrír skulu
tilnefndir af sveitarstjórninni en
tveir af hálfu stærstu launþegasam-
taka í sveitarfélaginu.
Við umræður í efri deild á laugar-
dag komu fram breytingartillögur
við frumvarpið af hálfu fulltrúa
ríkisstjórnarflokkanna og Kvenna-
lista í félagsmálanefnd deildarinn-
ar. Þar var meðal annars lagt til að
í stærstu sveitarfélögunum skyldu
nefndirnar vera 7 manna.
Salóme Þorkelsdóttir (S/Rn)
mælti fyrir áliti minnihluta sjálf-
stæðismanna í félagsmálanefnd. í
máli hennar kom meðal annars
fram, að þar sem sveitarstjórnirnar
ættu samkvæmt frumvarpinu að
bera alfarið ábyrgð á fjármögnun
og framkvæmdum í félagslega hús-
næðiskerfínu, væri eðlilegt að
tryggja, að meirihluti sveitarstjórn-
ar hefði ávallt meirihluta í hús-
næðisnefnd sveitarfélagsins.
Salóme sagði að þó margt væri
til bóta í frumvarpinu orkaði annað
tvímælis og til dæmis væri ekki Ijóst
hver áhrif breytingarnar hefðu á
gjaldeyris- og viðskiptamál geyma
víðtækar heimildir til að auka frelsi
í gjaldeyrisviðskiptum. Á grundvelli
þeirra megi stíga öll þau skref í
fijálsræðisátt sem hin norræna áætl-
un gerir ráð fyrir.
Þorsteinn vitnaði í viðtal við Birgi
Árnason, fyrrv. aðstoðarmann við-
skiptaráðherra.í Morgunblaðinu sl.
sunnudag, en þar segir m.a.:
„í viðskiptaráðuneytinu liggur til-
búin reglugerð sem heimilar inr.lend-
um aðilum kaup á verðbréfum á
erlendum markaði upp að vissu
marki. Hana þarf ráðherra einungis
að undirskrifa til að hún taki gildi
þó ekki væri samstaða um hana inn-
an ríkisstjómarinnar."
Þorsteinn krafði viðskiptaráð-
herra sagna um hvort hann væri
reiðubúinn til að stíga skrefíð til
fulls, eins og orð hans við ýmis tæki-
færi standi til, og horfa fram hjá
þröngsýni í samstarfsflokkum.
Jón Sigurðsson viðskiptaráð-
herra sagði að tillagan hreyfði
merku máli. Það væri og stefnu-
skráratriði núverandi ríkisstjómar
að koma þessum málum vel áleiðis
á kjörtímabilinu, m.a. til að styrkja
samkeppnisstöðu íslenzkra fyrir-
fjárhágsstöðu Byggingarsjóðs ríkis-
ins og Byggingarsjóðs verkamanna.
Stuttur tími hefði gefist til að at-
huga málið og eðlilegra hefði verið
að taka lög um Húsnæðisstofnun
til heildarendurskoðunar heldur en
að leggja fram frumvarp um breyt-
ingar á afmörkuðum þáttum þess.
tækja. Hann vitnaði í því efni til
stjórnarsáttmálans frá í september
1988, orðum sínum til stuðnings,
sem og samþykkt ríkisstjórnarinnar
frá 6. febrúar sl. Sameining banka,
sem framkvæmd hafi verið, væri
skref í þessa fijálsræðisátt, þ.e. að
styrkja bankakerfíð fyrir samkeppni
við umheiminn.
Ráðherra sagði þó mikilvægt að
flýta sér ekki um of. Vanda þyrfti
allan undirbúning, m.a. til að koma
í veg fyrir skattundandrátt með
breyttum gjaldeyrissamskiptum
þjóða í milli. Ekki væri heldur óeðli-
legt að ísland færi sér ögn hægar
en önnur Norðurlönd á vegferðinni
til aukins fijálsræðis að þessu leyti.
12. FEBRÚAR síðastliðinn var til-
Iögu Geirs Haarde (S-Rv) og sjö
annarra þingmanna Sjálfstæðis-
flokks og Fijálslynda hægri
ílokksins, þess efinis, að rikis-
stjórnin heimili Mannvirkjasjóði
Atlantshafsbandalagsins án tafar
að hefja forkönnun á mögulegri
staðsetningu og gerð alþjóðlegs
varaflugvallar á Islandi, visað til
utanríkisnefndar. Geir kvaddi sér
hljóðs um þingsköp á Alþingi i
gær og krafði formann utanríkis-
málanefndar svara um, hvers
vegna nefndin afgreiddi ekki mál-
ið úr nefiid, svo Alþingi gæfist
kostur á að taka afstöðu til máis-
ins með formlegum hætti, þ.e.
atkvæðagreiðslu.
Geir Haarde átaldi harðlega
þann drátt, sem orðinn væri á af-
greiðslu málsins. Alþingi bæri að
taka afstöðu til þess með atkvæða-
greiðslu.
Jóhann Einvarðsson (F-Rn) for-
maður nefndarinnar sagði einn
nefndarmann utanríkismálanefndar
hafa óskað eftir upplýsingum, varð-
andi þetta mál, frá utanríkisráðu-
neytinu. Þær upplýsingar væru
ókomnar. Að þeim fengnum myndi
málinu hraðað.
Friðrik Sophusson (S-Rv) átaldi
að enn væri ókomin skýrsla iðnaðar-
Við myndum engu að síður komast
í sama mark.
Viðskiptaráðherra lét og að því
liggja að síðari umfjöllun í ríkis-
stjórninn hafi sett strik yfir fyrirvara
fjármálaráðherra varðandi Efna-
hagsáætlun Norðurlanda 1989-
1992.
Friðrik Sophusson (S-RV) sagði
tillögu þá, sem héí væri um fjallað,
eitt allra merkasta þingmálið. Það
væri byggt á landsfundarsamþykkt
Sjálfstæðisflokksins. Hann beindi
þeirri spurningu til forsætisráðherra,
hvort fyrirvari sá sem fjármálaráð-
herra gerði við Efnahagsáætlun
ráðherra um nýtt álver, sem beðið
var um 19. febrúar sl.
Jón Sigurðsson iðnaðarráðherra
sagði öll meginefni varðandi nýtt
álver koma fram í greinargerð með
frumvarpi um nýjar virkjanir.
Skýrslan sjálf væri og rétt ókomin:
Jón Baldvin Hannibalsson ut-
anríkisráðherra staðhæfði að ut-
anríkisráðuneytið lægi ekki á nein-
í greinargerð með fyrra frum-
varpinu segir að fjölmörg lönd, bæði
austan hafs og vestan, hafí skil-
Norðurlanda væri úr sögunni, eins
og viðskiptaráðherra léti að liggja,
eða hvort fyrirvarinn stæði enn. Þá
spurði Friðrik viðskiptaráðherra,
hvort búast mætti við því að hann
legði fyrir þetta þing niðurstöður úr
könnun á því, hvern veg íslenzkt
bankakerfí yrði bezt búið undir sam-
keppni sem fylgdi í kjölfar aukins
fijálsræðis í gjaldeyrissamskiptum
þjóða Evrópu.
Umræðunni var frestað, vegna
þingflokkafunda, áður en ráðherrum
gafst kostur á að svara framan-
greindum fyrirspurnum.
um gögnum varðandi varaflugvallar-
mál.
Jóhann Einvarðsson taldi enn
upplýsinga vant. Hann hét því að
reyna að hraða málinu.
Geir Haarde taldi svör stjómar-
liða stangast á og með öllu ófull-
nægjandi.
Fleiri þingmenn tóku til máls,
þótt ekki verði frekar rakið.
greint dauðahugtakið að nýju „á
þann veg að maður teljist látinn ef
heilastarfsemi hans er hætt og full-
ljóst að heilastarfsemin getur ekki
hafizt á ný. Danir og Islendingar
eru einar þjóðir í V-Evrópu sem
ekki hafa endurskoðað dauðahug-
takið með þessum hætti“. Áður var
skilgreining á dauða „að maður sé
látinn þegar hjarta hans hættir að
slá og öndun hans hættir ...“
Sami ráðherra hefur lagt fram
frumvarp til laga um brottnám
líffæra og krufningar. Samkvæmt
því getur hver, sem orðinn er 1&
ára, gefíð samþykki til brottnáms
líffæris eða lífrænna efna úr eigin
líkama til nota við læknismeðferð
annars einstaklings. „Lífí og heilsu
líffæragjafans má þó aldrei stofna
í augljósa hættu með slíkri aðgerð.“
Þá má nema brott líffæri eða líf-
ræn efni úr líkama látins einstakl-
ings, ef hann hefur gefíð heimild til
sííks í lifanda lífí. Liggi slíkt sam-
þykki ekki fyrir „er heimilt að fjar-
lægja líffæri eða lífræn efni úr
líkama látins einstaklings ef fyrir
liggur samþykki nánasta vanda-
manns hans og slíkt er ekki talið
bijóta í bága við vilja hins látna“.
Með nánasta vandamanni er átt við
maka (sambýlismann eða sambýlis-
konu), börn, ef hinn látni átti ekki
maka, foreldra, ef hinn látni var
barnlaus, eða systkini, ef foreldrar
hins látna eru einnig látnir.
Þá eru í frumvarpinu ákvæði um
heimildir til að kryfja lík þegar dán'-
arorsök liggur ekki fyrir svo full-
nægjandi sá talið.
Stuttar þingfréttir:
■ VERND BARNA OG UNGL-
INGA: Fram hefur verið lagt
stjórnarfrumvarp til Iaga um
vemd bama og unglinga. Sam-
kvæmt frumvarpinu verður yfir-
stjórn barnavemdarmála í hönd-
um félagsmálaráðuneytisins.
Samkvæmt frumvarpinu fer
bamavemdarráð einungis með
fullnaðarúrskurðarvald í bama-
verndarmálum en leiðbeiningar-
skylda og eftirlit með störfum
barnaverndarnefnda er færð til
ráðuneytisins. í athugasemdum
segir að brýnt sé að bamavemdar-
umdæmi verði stækkuð en bama-
verndarnefndir eru nú rúmlega
tvö hundmð talsins.
■ ALVARLEGUR FJÁR-
HAGSVANDI FÓLKS: Jóhann
A. Jónsson (SJF/Ne) flytur þings-
ályktunartillögu þess efnis að
„forsætisráðherra láti kanna án
tafar fjárhagsvanda þeirra ein-
staklinga í landinu sem verst em
settir, einstaklinga með bú, sem
hafa verið tekin til gjaldþrotameð-
ferðar, sem sótt hafa um greiðslu-
stöðvun, misst íbúðir sínar á upp-
boðum eða eiga það á hættu,
------—-——rrr—rr-;—
hafa sætt lögtaks- eða fjámáms-
aðgerðum eða dómum vegna
skuldamála, þar sem ekki er hald-
ið uppi vörnum, og þeirra sem á
annan hátt hafa misst tök á fjár-
málum sínum og sækja eða hafa
sótt um opinbera aðstoð vegna
þessa. Kannaður verði fjöldi þeirra
sem hafa síðustu ár verið í vem-
legum fjárhagserfiðleikum eða
em það nú. Einnig verði kannaðar
helztu ástæður fyrir erfíðleikun-
um og gerðar þær ráðstafanir,
sem stjórnvöld hafa tök á, til að
auðvelda mönnum að ná tökum á
málum sínum á nýjan leik.“
■ FJÖLDI BANKASTARFS-
MANNA Á NORÐUKLÖND-
UM: í svari ráðherra bankamála
við fyrirspurn frá Guðrúnu Helga-
dóttur (Ábl/Rv) kemur fram að
hér á landi vóru 15 bankastarfs-
menn á hveija 1.000 íbúa 1989
en 7,2 að meðaltali hjá öðmm
Norðurlandaþjóðum. Hafa verður
í huga að nokkur munur er á
bankaþjónustu hér á landi og ann-
ars staðar á Norðurlöndum, m.a.
hvað varðar notkun gírókerfis,
tékkanotkun og greiðsluheimildir.
■ MANNVIRKJASJÖÐUR
NATO: Eggert Haukdal (S-Sl)
og Hreggviður Jónsson (FH-Rn)
hafa lagt fram þingsályktunartil-
lögu um könnun á fjárveitingum
úr Mannvirkjasjóði Atlantshafs-
bandalagsins, þ.e. á því, hvort
ákvæði sjóðsins „heimili fjárveit-
ingar til bættra samgangna, vega,
stórbrúa og jarðgangagerðar sem
nauðsynlegs hluta varnarkerfís
landsins".
■ LÖG UM SKAÐSEMIS-
ÁBYRGÐ: Jón Sigurðsson, iðnað-
arráðherra, mælti á laugardaginn
fyrir fmmvarpi til laga um skað-
semisábyrgð í neðri deild. I máli
ráðherra kom fram, að hér á landi
væri ekki fyrir hendi nein almenn
löggjöf um skaðabótaábyrgð. I
frumvarpinu væri kveðið á um
ábyrgð framleiðenda og dreif-
ingaraðila vegna skaðlegra eigin-
leika söluvöm og væri það í meg-
inatriðum sniðið eftir dönskum
lögum um sama efni. Við umræð-
ur í deildinni kom fram gagnrýni
á frumvarpið af hálfu Sólveigar
Pétursdóttur (S-Rv), en hún taldi
það ekki fullunnið. Lagfæra þyrfti
ýmis atriði áður en það yrði sam-
þykkt.
Sjálfstæðismenn í efri deild:
Meirihluti sveitar-
sljórnar hafi meiri-
hluti í húsnæðisnefiid
Jóhann Einvarðsson:
Upplýsingar vantar úr utan-
ríkisráðuneyti um varaflugvöll
Frumvörp heilbrigðisráðherra:
*
Akvörðun dauða
og brottnám lífíæra
„MAÐUR telst vera látinn þegar öll lieilastarfsemi hans er hætt og
engin ráð eru til að heilinn starfi á ný. — Staðfesta má dauða manns
ef hjartsláttur og öndun hafa stöðvast svo lengi að öll heilastarfsemi
er hætt.“
Svo segir í nýju stjórnarfrumvarpi til laga um ákvörðun um dauða
sem heilbrigðisráðherra hefur lagt fram. Sami ráðherra hefur lagt*
fram stjórnarfrumvarp um brottnám líflæra og krufiiingar.