Morgunblaðið - 29.04.1990, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ FOLK I FRETTUM SUNNUDAGUR 29. APRÍL 1990
43
Morgunb\aðið/PJ
Sæluhúsið í Hvítámesi,
STANGAVEIÐI
„Opið hús“ lokaútkall á
komandi vertíð
Síðasta opna hús vetrarins er framundan og við erum þó nokkrir sem lítum
á það sem nokkurs konar lokaútkall á vertíðina, en það eru aðeins um 30
dagar þangað til fyrstu stangaveiðiárnar opna, Norðurá, Þverá og Laxá á
Ásum, og við sem erum með veiðidellu finnum á okkur að hann er kominn
upp að landinu," segir Stefán Á. Magnússon formaður fræðslu- og skemmti-
nefndar Stangaveiðifélags Reykjavíkur i samtali við Morgunblaðið, en það er
sú nefnd sem stendur fyrir Ijölmörgum opnum húsum og hinni glæsilegu
árshátíð félagsins sem jafnan er talin með glæsilegustu samkvæmum hvers
árs. Félagsstarf SVFR mæðir á Stefáni og félögum hans í nefndinni, Árna
Jóhannsyni og Einari Sigfússyni. Umrætt opið hús, hið síðasta á vetrinum,
verður föstudaginn 3. maí í húsakynnum Stangaveiðifélagsins í Austurveri.
Stefán var beðinn að lýsa því hvað gestir eigi í vændum:
Það verður margt fróðlegt og
skemmtilegt á ferðinni og má
fyrst nefna að sérstakur gestur
kvöldsins verður Englendingurinn
Jim Hardy, einn af eigendum sam-
nefnds veiðivörufyrirtækis, sem er
auðvitað heimsþekkt. Hann mun
stíga í pontu og ávarpa samkomuna.
Því næst tekur Jón Stefánsson org-
anisti við og vígir nýtt píanó í eigu
SVFR að viðstaddri Matthildi Þórð-
ardóttur, en hún lagði til stofnfé í
píanósjóð SVFR í minningu eigin-
manns síns, Þórarins Kristjánssonar.
Að píanóvígslu lokinni mun fulltrúi
frá Veiðimálastofnun mæta og
freista þess að hughreysta menn eitt-
hvað fyrir komandi sumar, en slæm-
ar horfur leggjast þungt á marga
veiðimenn. Að því loknu munu verða
afhent hin svokölluðu„Footloose“-
-verðlaun“ sem eru veitt þeim veiði-
mönnum sem sigrast á erfiðu líkam-
legu ásigkomulagi til þess að komast
í og stunda veiði. Við gátum aldrei
afhent þau fyrir
sumarið 1988 þar
eð opið hús í maí
féll niður vegna
afmæliskaffis
SVFR og hönnuð-
ur verðlaunanna,
Jónas Jónasson
fiskifræðingur og
fluguhnýtari, var
auk þess staddur
erlendis. Fyrir
1988 fær organ-
istinn Jón Stef-
ánsson verð-
launin, en hann
veiddi þá fót-
brotinn í Mið-
FERÐALÖG
Reimleikahúsið í
Hvítámesi sextugt
FERÐAFELAGISLANDS hef-
ur verið að auglýsa áfanga-
gönguferðir í sérstakri afmæl-
isgöngu sem endar eftir 12
áfanga við sæluhús félagsins í
Hvítárnesi við Hvítárvatn á
Kili. Nú um helgina verður
genginn annar áfangi sem er
frá Rauðavatni og til Djúpa-
dals. Síðasti áfanginn verður
lagður að baki 22. september
næstkomandi. Morgunblaðið
ræddi við Höskuld Jónsson for-
stjóra, forseta ferðafélagsins,
og innti hann eftir því hvaða
uppátæki þetta væri eiginlega.
Höskuldur sagði:
Það eru nú 60 ár síðan FÍ reisti
þetta sæluhús. Það var fyrsti
skáli félagsins á íjöllum, en í dag
á FÍ 27 slíka skála. Þessi ganga er
í tilefni þessa afmælis. Félagið var
stofnað 1927 og það markmið var
strax samþykkt að reisa sæluhús
í óbyggðum. Menn mændu á Kjal-
veg og Kerlingarfjallasvæðin og
Hvítárnes varð fyrir valinu. Það
má til gamans geta þess að svo
vel var að verki staðið sumarið
1930, að Jakob Thorarensen skáld
reisti húsið við annan mann á mán-
uði, þeir byijuðu 23. júlí og voru
búnir 24. ágúst. Geri aðrir betur.
Að vísu höfðu torfveggirnir verið
hlaðnir haustið áður.
Annað merkilegt við sögu þessa
skála er, að á sínum tíma gaf Skúli
Skúlason, sem var ritstjóri Fálk-
ans, 1.000 krónur í skálasjóð.
Heildarkostnaður við smíðina var
hins vegar 7.000 krónur og því var
þetta mikil upphæð frá einstakl-
ingi. En það var stórhugur í mönn-
um og þessi skáli var sannarlega
FÍ heldur uppá
þad með 12
áfanga ferð
þangað
vísir að miklu starfi sem í hönd var
að fara, en skálarnir eru nú eins
og ég sagði 27 talsins og senn
verður reist félagsheimili FÍ í Mörk-
inni 6,“ bætti Höskuldur við.
Hvítámesskálinn er með frægari
sæluhúsum á öræfum. Það er ekki
einungis fyrir hversu ægifögur
náttúra landsins er á þessum slóð-
um, heldur er skálinn þekktur fyrir
ákafan draugagang og hefur mörg-
um verið illa brugðið þar að nætur-
þeli og sumir jafn vel lent í áflog-
um. I ritinu Landið þitt eftir þá
Steindór Steindórsson og Þorstein
Jósepsson er þetta_ ritað um skál-
ann í Hvítárnesi: „í heiðarbrúninni
við Hvítárnes reisti Ferðafélag ís-
lands fyrsta sæluhús sitt, árið
1930. Var það nýjung í sæluhúsa-
•gerð hér á landi. Húsið hefur síðan
verið endurbætt, síðast 1977 og
tekur 30 manns. Rétt hjá sæluhús-
inu eru fornlegar tóttir. Segir sag-
an að þar hafi staðið bær fyrrum
og heitið Tjarnarkot. En í Jarðabók
Árna Magnússonar og Páls
Vídalíns segir að Regnbúðir heiti í
Hvítárnesi og ætli menn að þar
hafi verið búið. Daniel Bruun gróf
í rústirnar sumarið 1897 og hefur

lýst þeim nákvæmlega. Húsakynni
hafa verið þar lítil, 5 hús alls, en
minjar fundust þó um langeld í
stærsta húsinu og þverpall og lang-
pall. Af munum fannst ekki annað
en koparbóla fornleg, jám- og
tinnumolar. í sæluhúsinu hafa
menn oft þóst verða varir reimleika
nokkurs og hafa menn sett það í
samband við þessa byggð. Hafa
skyggnir menn talið sig sjá þar
gráklædda stúlku á sveimi og sum-
ir talið sér verða ekki svefnsamt í
einu rúminu í sæluhúsinu."
Hvað segir Höskuldur um
draugagangjnn? „Það er rétt, þessi
saga fylgir húsinu og það er ekki
langt síðan að mjög vantrúaðir
menn gistu húsið og gleyma því
ekki sem þeir upplifðu. Virðist
þetta bundið við eina kojuna. Ég
veit ekki hvenær þetta komst á
kreik, en rask á þessum slóðum
kann að hafa hreyft við einhveiju
sem vildi hvíla í friði.“
En hver er framtíð hússins?
„Hún er vonandi tryggð, því frá
almennum húsfriðunarsjónarmið-
um ber ekki síður að varðveita
þetta hús en ýrnis önnur. Það hefur
ekki minni þýðingu en mörg önnur
hús sem komin eru til ára sinna.
En allt kostar það viðhald," sagði
Höskuldur Jónsson forseti FÍ.
AUGLYSINGAR
Skinog
skúrir hjá
Tinu Turner
Ijarðará, gekk meira að segja í gifsi
niður öll Austurárgljúfur og þykjast
menn giú góðir ef þeir afreka það
óbrotnir. Hins vegar hefur enginn
kandídat fundist fyrir 1989 og er það
tvíeggjað, bæði er það gleðilegt að
enginn skyldi hafa farið illa haldinn
til veiða á • sumrinu, en fyrir vikið
sitjum við uppi með verðlaunin. Er
hér með lýst eftir kandídötum.
„Footloose“-verðlaunin hafa verið
veitt Ijórum sinnum áður. Þau hlaut
fyrst Ólafur Haukur Ólafsson sem
sleit liðbönd og veiddi meirihluta
sumars í gifsi og sérhönnuðum vöðl-
um. Þá hreppti Steingrímur Her-
mannsson verðlaunin er hann sagaði
framan af fingrum sínum en stund-
aði sína veiði með sérstökum umbúð-
um. Þá fékk Ingvi Hrafn Jónsson
verðlaunin og sjúkrasögu hans þekk-
ir alþjóð núorðið, en hann nánast
hljóp beint af gjörgæslu í veiði, en
var svo að smábraggast eftir hættu-
leg veikindi er á sumarið leið. Jón
B. Þórðarson kaupmaður fékk verð-
launin síðast, en hann setti í, þreytti
og landaði 20 punda laxi í Laxá í
Kjós hælbrotinn og mátti þó hlaupa
langar leiðir á eftir laxinum. Nú
bætist Jón Stefánsson í þennan hóp,“
segir Stefán.
Að fótalausu flugunni afhentri
taka félagsmenn lagið í hópsöng og
happdrættið verður á sínum stað.
Þama verða kraumandi veiðisögur
og þær sönnu margar hveijar ótrú-
legii og fáránlegri en þær lognu. Það
vita stangaveiðimenn en afgangur-
inn af þjóðinni' trúir því ekki.
TINU TURNER, hin fimm-
tuga drottning rokksins, var .
illa brugðið um jólin. Ottaðist
hún að vera komin með brjós-
takrabbamein. Lét hún at-
huga þetta í heimabæ sinum,
Los Angeles. Treysti hún ekki
læknum þar sem sögðu henni
að ekkert væri að óttast. Þeg-
ar hún kom til Lundúna fyrir
nokkru fór hún enn í skoðun,
á Cromwell-sjúkrahúsið og
staðfestu læknar þar niður-
stöðu bandarískra starfs-
bræðra sinna.
Tina getur því haldið sínu
striki og kemur nú fram í
auglýsingum í
Nýja Sjálandi
sem heilbrigðið
holdi klætt í
rugby-leik með
hópi stæðilegra
leikmanna. Það
er rugbysam-
band Nýja Sjá-
lands sem hefur
fengið söng-
konuna frægu
til liðs við sig
og hefla leikinn til vegs en hann
fellur mjög í skuggann af knatt-
spyrnunni. Ekki verður beinlínis
sagt að Tina sé í sjálfboðavinnu.
Hún fékk til dæmis um það bil
hálfa milljón sterlingspunda um
50 milljónir króna fyrir síðdegis-
stundina sem hún var fyrir fram-
an myndavélarnar með liðinu.
Ekki amalegt tímakaup það.

HÁSKÓLI ÍSLANDS FÉLAG ÍSLENSKRA
ENDURMENNTUHARNEFND NÁTTÚRUFRÆÐINGA
NÁMSTEFNA UM
FRAMTÍÐARNÝTINGU
HALENDIS ÍSLANDS,
4. maíkl. 9.00-16.30.
Námstefnan er ætluð þeim, er nýta hálendið á einhvern hátt,
til hefðbundinna nytja, til útivistar, ferðaþjónustu, vegagerðar
eða til Qrkuvinnslu. Námstefnunni er ætlað að veita yfirsýn ’ I
yfir hvernig hálendi íslands er nýtt og um þann lagalega og
skipulagslega ramma sem til er.
í upphafi verður fjallað um stöðu hálendisins m.t.t. eignar-
og afnotaréttar, en síðan gerð grein fyrir helstu flokkum land-
nýtingar.
Áhersla er lögð á að kynna hvernig nýtingin er skipulögð,
hverjir fara með umsjón hennar, hver ferill ákvarðanatöku er
og hvort og hvernig nýtingin er samræmd. Að lokum verður
leitast við að draga fram líklega þróun landnýtingar og skipu-
lags á hálendinu.
Setning:
Freysteinn Sigurðsson, jarðfræðingur, Félagi íslenskra náttúrufræðinga.
Skilgreining á hálendi íslands og yfirlit um náttúrufar þess:
Ingvi Þorsteinsson, náttúrufræðingur, Rannsóknastofnun landbúnaðarins.
Eignar- og afnotaréttur yfir hálendi íslands:
Páll Sigurðsson, prófessor.
Skipulags- og byggingarmál á hálendi:
Stefán Thors, skipulagsstjóri ríkisins.
Mannvirkjagerð á hálendi vegna orkuvinnslu og línulagna:
Flákon Aðalsteinsson, líffræðingur, Orkustofnun.
Vegagerð á hálendi:
Jón Birgir Jónsson, verkfræðingur, Vegagerð ríkisins.
Hefðbundin nýting: Beitarnytjar og veiði:
Anna Guðrún Þórhallsdóttir, beitarfræðingur, Rannsóknastofnun landbún-
aðarins.
Ferðaþjónusta í óbyggðum:
Friörik Haraldsson, leiðsögumaður og fyrrverandi formaður Félags leið-
sögumanna.
Friðun og náttúruvernd:
Sigurður Ármann Þráinsson, líffræðingur Náttúruverndarráði.
Eftirlit með mannvirkjagerð og ferðamönnum:
Davíð Egilsson, verkfræðingur Náttúruverndarráði.
Framtíðarnýting hálendisins. Samantekt:
Þóra Ellen Þórhallsdóttir, prófessor.
Fundarstjóri: Kristín Halldórsdóttir, form. Ferðamálaráðs.
Skráning er í síma 694940 - 694923 - 694924
Þátttökugjald kr. 3.000.-