Morgunblaðið - 27.05.1990, Qupperneq 20

20 C
MORGUNBLAÐIÐ MENNINGARSTRAUMAR SUNNUDAGUR 27. MAÍ 1990
Unnendur myndlist
ar munu fá nóg til að
heillast af á komandi
listahátíð.
VnYHDUST/Verdurþettagott
myndlistarsumar?
Voríð erkomið og
Listaluítíd í nánd
OFT ER talað um að veturinn sé vertíð myndlistarinnar, og að þá séu
settar upp bestu sýningamar, fólk komi helst til að skoða myndlist,
og listaumræðan nái hámarki í fjölmiðium. Þetta kann að vera rétt
að einhveiju leyti, þó að enginn sýningarstaður loki á vorin, svo að
vitað sé. En þetta á engan veginn við þau ár, sem Listahátið er haldin
í Reykjavík. Þá er alltaf mikið um að vera á sumrin í myndlistinni sem
og í öðrum listgreinum, og nú er einmitt slíkt tímabil framundan.
Helsti vorboðinn í myndlistinni
hefur gjarna verið nemendasýn-
ingar listaskólanna, og þar ber auð-
vitað hæst vorsýningu Myndlista- og
handíðaskólaíslands, sem nú er að
ljúka á Kjarvals-
stöðum. Þar getur
að líta afrakstur
útskriftaniema, og
um leið er þama
fyrsta tækifæri
landsmanna til að
sjá verk þeirra, sem
ef til vill verða
framarlega í flokki
listamanna eftir áratug — eða langt
fram á næstu öld. Hræringamar
byija snemma, og um margt er þetta
hin skemmtilegasta sýning.
En margar aðrar sýningar í þess-
um mánuði eiga á hættu að falla í
skugga þess sem koma skal, þ.e.
þess mikla sýningaíjölda, sem settur
verður upp í tengslum við Listahátíð.
— Oft hefur því verið haldið fram,
að Listahátíð í Reykjavík beri enn
merki þess uppruna síns, að vera
fyrst og fremst tónlistarhátíð. Auð-
vitað skipar tónlist ætíð veglegan
sess á listahátíðum og fjöldi erlendra
tónlistarmanna sækir okkur heim,
en þegar litið er yfír þá myrfdlist sem
boðið verður upp á, er varla hægt
að segja að áhugafólk á þvi sviði
verði útundan og fái ekki nægilegt
efni til að beija augum. Því er rétt
að benda á það helsta, sem verður
á boðstólum þessar listavikur í júní.
Listahátíð og Sjómannadagsráð
standa fyrir sýningu í gamla hús-
næði Listasafnsins (efri hæð Þjóð-
minjasafnsins við Suðurgötu), sem
hlotið hefur nafnið „Maður og haf‘.
Þar verður sýnt hvemig íslenskir
listamenn hafa túlkað hafíð og tengsl
landsmanna við það í gegnum árin,
og verður áhugavert að sjá hvaða
tökum listamenn þjóðarinnar hafa
tekið þetta viðfangsefni, grunn
lífsins í landinu.
í Listasafni íslands verður haldin
stór sýning á verkum franska lista-
mannsins André Masson, sem var
eitt stærsta nafnið í myndlistarheim-
inum um miðja öldina. Sýningin kem-
ur úr safni erfíngja listamannsins.
verkin hafa því fæst komið áður fyr-
ir almenningssjónir, og hér býðst
kærkomið tækifæri til að kynnast
þessum þekkta listamanni nánar.
Á Kjarvalsstöðum verður sett upp
öllu þyngri sýning í kílóum talið, því
að þar birtist yfírlit yfír íslenska
höggmyndalist frá aldamótum til
1950. Sýningin verður í öllu húsinu
og gefur landsmönnum einstakt
tækifæri til að sjá saman verk okkar
þekktustu myndhöggvara, eins og
Einars Jónssonar, Ásmundar Sveins-
sonar og Siguijóns Ólafssonar, svo
og verk fleiri samtímamanna þeirra,
sem hafa frekar fallið í skuggann.
Slík sýning verður ekki endurtekin,
og næsta skref kemur varla fyrr en
á næstu öld, þegar yfirlitssýning yfír
tímabilið 1950-2000 verður möguleg.
í Hafnarborg í Hafnarfírði verður
haldin samsýning á verkum íslenskra
„naivista", sem örugglega vekur at-
hygli margra. („Naivistar" eru þeir
kallaðir, sem í list sinni fara á skjön
við flest það, sem einkennir hefð-
bundin, lærð listaverk, s.s. mynd-
byggingu, fjarlægðarskyn, rétt hlut-
föll o.fl., og skapa list sína því af
nokkru kunnáttuleysi, en jafnframt
af einlægni og innileik, sem gefur
verkunum mjög sterkan svip.) Ný-
lega kom út bók á ensku eftir Aðal-
stein Ingólfsson um þessa listamenn
hér á landi, og er hún væntanleg á
íslensku innan tíðar.
Nýlistasafninu hefur verið forðað
frá gröfínni, og hefur nú eignast sitt
fyrra húsnæði. Framlag safnsins til
Listahátíðar að þessu sinni verður
viðamikil útisýning í Þingholtunum
í Reykjavík, þar sem sýnd verða verk
bæði í einkagörðum og á opinberum
svæðum, með þátttöku fjölda lista-
manna, innlehdra og erlendra. Þama
verður væntanlega boðið uppá
skemmtilegustu heilsubótargöngu
sumarsins!
Flestir aðrir sýningarstaðir setja
upp einkasýningar í tengslum við
Listahátíð, og leitast við að bjóða
upp á verk þekktra listamanna, sem
standa upp úr. í sumum tilvikum er
langt um liðið frá því að haldin var
einkasýning á verkum þeirra hér, og
því líklegt að áhugafólk geti séð
þama ýmislegt áhugavert.
Sigurði Sigurðssyni, heiðursfélaga
FÍM, hefur verið boðið að sýna í sal
félagsins á Listahátíð; er vel að félag-
ið heiðri virkan félaga í gegnum árin
á þennan hátt, og eflaust margir sem
munu líta inn á þá sýningu.
Gallerí Borg mun sýna nýleg verk
eftir Tove Ólafsson, og er nokkuð
um. liðið síðan landsmenn fengu
síðast að njóta listar hennar.
I sýningarsalnum Nýhöfn verður
sýning á skúlptúmm eftir Magnús
Tómasson, en hann hefur ætíð boðið
landsmönnum upp á fersk sjónarhorn
í verkum sínum; væntanlega verður
verðlaunaverk Magnúsar sett upp við
Flugstöð Leifs Eiríkssonar nú fyrir
haustið.
Gallerí Einn Einn á Skólavörðustíg
hefur boðið Hreini Friðfínnssyni að
koma og sýna á Listahátíð, en Hreinn
býr og starfar í Amsterdam, og því
hafa landsmenn ekki mörg tækifæri
til að fylgjast með list hans; hér
kemur eitt þeirra.
Fleiri sýningar verða í gangi
víðsvegar um bórgina, en hér skal
staðar numið í bili. Af öllu framan-
sögðu er Ijóst, að þetta sumar hefur
alla burði til að verða gott myndlist-
arsumar. Framboðið af góðri mynd-
list verður augljóslega mikið, a.m.k.
framan af sumri, og þá er bara að
sjá hvort landsmenn muni ekki ör-
ugglega grípa tækifærin fegins hendi
og fjölmenna á sýningarstaðina. —
Því er einnig upplagt að skipuleggja
tímann vel, þar eð veislan byijar um
næstu helgi!
eftir Eirík
Þorlóksson
SÍGILD TÓNLIST A; stjómendahallœri íAmeríku?
Feitur bitifyrír Kurt Masur
ERFIÐLEIKAR HAFA verið hjá Fílharmoníuhljómsveitinni í New
York en í heilt ár hefiir verið leitað að eftirmanni Zubin Mehta,
stjórnanda hljómsveitarinnar. Loks var Kurt Masur frá Leipzig út-
nefndur stjórnandi. Fyrir austantjaldsbyltinguna var Masur uppá-
haldsstjórnandi Erichs Honeckers en Masur er fyrsti íbúi austan-
tjaldsblokkarinnar sem fær svo hátt tilboð frá Ameríku en launin
eru vist um 700.000$ fyrir 18 vikna vinnu. Formaður Fílharmoníu-
hljómsveitarinnar gaf út ylírlýsingu þess eihis að þau hjá hljómsveit-
inni væru spennt og áhugasöm um ráðninguna en tónleikagestum
er ljóst að ráðning Masurs var málamiðlun og hann er talinn vera
„Kapellmeister"; það hugtak er nú á dögum notað til að lýsa stjórn-
endum sem eru öruggir og fagmannlegir frekar en spennandi eða
skarpir.
Masur, sem er 62 ára gamall,
hefur unnið alla sína tíð í
Austur-Þýskalandi með hina frá-
bæru Gewandhaus-hljómsveit.
Hann hefur öðlast alþjóðlega viður-
kenningu fyrir
hljómsveitarút-
gáfu þeirra og
auk þess verið
gestastjórnandi
víða um heim.
Masur var ráðinn
til að endur-
heimta róm-
antíska auðlegð í
hljóm Fílharmoníusveitarinnar.
Mehta er hins vegar talinn hafa
verið allt of lengi stjómandi hjá
þeim. Seinni helming þeirra 13 ára
sem hann stýrði hljómsveitinni var
hún ekki eins vinsæl til hljómplötu-
útgáfu, það vantaði ákefðina og
fjörið sem ríkti þegar Leonard
Bernstein og Pierre Boules stjóm-
uðu. Þegar Mehta neitaði að skrifa
undir nýjan samning voru félagar
hljómsveitarinnar beðnir um að
eftir Jóhönnu V.
Þórhallsdóttur
kjósa sér eftirmann. Efstur á list-
anum var Sir Colin Davis, sem
kurteislega neitaði, næstur var
Claudio Abbado sem kaus heldur
Berlín. Enginn áhugi virtist vera á
því að fá óþekkta stjórnendur og
ekki heldur unga ameríska á upp-
leið og Ronald Wilford, sem er
umboðsmaður fleiri en 100 stjórn-
enda, ásakaði „óvirðulega“ tónlist-
argagnrýnendur um þetta ófremd-
arástand.
En Masur er farinn að hlakka
til að takast á við sveitina og lofar
að vinna heiðarlega og segist alltaf
hafa hrifist af tónlistarlífi og áhorf-
endum New York-borgar.
í Fíladelfíu hefur á sama tíma
ítalinn Riccardo Muti sagt upp
störfum sem stjórnandi hljómsveit-
arinnar þar eftir 10 ára starf.
Muti, sem er 46 ára gamall, er einn-
ig yfírmaður tónlistar í La Scala-
óperunni í Mílanó og orðinn þreytt-
ur á ferðalögum. Hann sagði á
fréttamannafundi að hann hefði
ekki tekið sér frí í 20 ár og ekki
Masur — Ráðinn til að endur-
heimta rómantíska auðlegð í
hljóm Fílharmoníusveitarinnar.
einu sinni labbað meðfram strönd-
inni heima hjá sér í Marina di Rav-
enna síðan 1978. „Kominn er tími
til að fara að hugsa um sjálfan
sig,“ segir hann. Þótt' Muti hafi
reyndar gefíð tveggja ára uppsagn-
arfrest þá á Fíladelfía í miklum
erfiðleikum með að velja eftirmann.
Eina vonin er talin vera ef James
Levine myndi ákveða að taka að
sér hljómsveitarstjórn eftir mistök-
in í höfuðvígi Karajans.
'BIAJS/Hvad geröist á krossgötunum?
Myndin afRobert Johnson
ENGINN sveitablússöngvari hefúr
haft eins mikil áhrif á blúsinn og
rokkið og Robert Johnson, sem
nánast ekkert var vitað um í Ijölda
ára. Nú er verið að svipta hulunni
af honum og fyrirhuguð er geisla-
disksútgáfa á öllu sem hann tók
upp.
A
Ifjölda ára var það eitt vitað um
Robert Johnson að hann fæddist
um 1910 og var myrtur um 1938.
Hann tók upp 29 lög fyrir Vocalition
1926 og 1927 og þau lög hafa lifað
__^í flutningi og tón-
list Muddys Wat-
ers, Elmores Jam-
es, Johnnys Wint-
ers, Cream, Erics
Claptons, Rolling
Stones, George
Thorogoods og svo
eftir Árno mætti lengi telja.
Matlhíasson Allir blúsáhuga-
menn kannast við Dust My Broom,
Love in Vain, Stop Breaking Down
Blues, Standing at the Crossroads,
Ramblin' on My Mind, sem Johnson
tók öll upp. Ekki á hann einn heiður-
inn af öllum laganna, þar koma til
lærimeistarar hans eins og Lonnie
Johnson, Charlie Patton, Tommy
Johnson og Son House, en það var
Johnson sem setti svo afgerandi
mark sitt á þessi lög að upp frá því
hafa þau verið flutt að hans hætti.
Annað sem hefur heillað ekki síður
en tónlistin er goðsögnin um það
hvernig Johnson varð, að því er virt-
ist, á tæpu ári einn fremsti tónlistar-
maður blússögunnar, en almanna-
rómur var að hann hefði selt íjandan-
um sál sína fyrir tónlistargáfuna.
Það átti að hafa átt sér stað á kross-
götum, en Johnson visaði til djöfuls-
ins í ýmsum textum, þ. á m. laginu
Crossroads, sem margir þekkja.
í fjölda ára hafa menn fengist við
að grafast fyrir um uppruna Jo-
hnsons og orðið svo vel ágengt að
Robert Johnson Tónlistin er einstök í sinni röð.
fyrir fjórum árum var.birt mynd af
honum í bandaríska blaðinu Rolling
Stone og síðan er búið að finna fleiri
myndir og meira að segja hanna
plakat. Vísast finnst mörgum blús-
áhugamanninum slíkt hálfgerð
goðgá, en þessar myndir hafa endur-
vakið áhuga á tónlist Johnsons, sem
er einstök í sinni röð. Eins og áður
sagði hyggjast frammámenn hjá
CBS-útgáfunni bandarísku nú loks
láta verða af því að gefa út langþráð
safn af upptökum Roberts Johnsons,
sem fyrst var farið að ræða um þeg-
ar hann hefði orðið sextugur, 1971.
Þá risu deilur meðal manna vegna
umslags plötunnar og útgáfu var því
frestað. Nú loks hafa náðst sættir
og í haust kemur út tvöfaldur geisla-
diskur sem á verða lögin 29, mörg
í fleiri en einni útgáfu, en alls verður
41 lag á disknum. Á umslaginu verð-
ur áður óbirt mynd af Johnson og
ævisaga hans verður rakin í bækl-
ingi sem fylgir. Víst eru þetta góð
tíðindi fyrir blúsáhugamenn, og
líklega munu margir slíkir íhuga að
fá sér geislaspilara í kjölfar þessarar
útgáfu, en alla jafna hafa blússafnar-
ar lítið dálæti á slíkum apparötum.