Morgunblaðið - 22.06.1990, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. JÚNÍ 1990
Cree-indíáninn Elijah Harper, þingmaður i Manitoba, horfir á Brian
Mulroney, forsætisráðherra Kanada, á sjónvarpsskjánum. Harper,
er bindur höfiiðhár sitt í tagl að sið forfeðra sinna, hyggst tefla fyr-
ir afgreiðslu samnings um stjórnarskrá landsins og leggja þannig
áherslu á réttindakröfur indíána. Svo getur farið að afleiðingin verði
úrsögn Quebecs úr ríkjasambandinu.
Sljórnarskrárdeilan í Kanada:
Samkomulag virð-
ist vera úr sögunni
Indíánahöfðingi tefur fyrir framgangi málsins
Winnipeg, Reuter. Daily Telegraph.
FLEST bendir til þess að samkomulag, er gert var fyrir tæpum
tveim vikum um sérstöðu Quebec í kanadíska ríkjasambandinu
öðlist ekki gildi í tæka tíð, þ. e. fyrir 23. júní nk. Þing tveggja af
tíu sambandsríkjum, Nýfundnalands og Manitoba, eiga eftir að
staðfesta samninginn og fulltrúi indíána á þingi hins síðarnefnda
notfærir sér lög um þingsköp til að teija málsmeðferðina. Hann
vill með þessu leggja áherslu á kröfur indíána í Kanada um sér-
réttindi er þeir hafi fengið loforð um án þess að þau hafí verið
haldin.
Austur-Þýskaiand:
Vaxandi óánægja með
stj órnarsamstarf-
ið við jafiiaðarmenn
Ráðherrar þeirra gagnrýndir fyrir
lúxuslifnað og undarlegar yfirlýsingar
International Herald Tribune.
Kristilegir demókratar og samstarfsflokkar þeirra unnu mikinn
sigur í þingkosningunum í Austur-Þýskalandi í mars síðastliðnum
eins og kunnugt er og því vakti það athygli þegar þeir buðu
austur-þýskum jafnaðarmönnum að taka þátt í stjórnarmyndun-
inni. Létu þeir þeim eftir ýmis mikilvæg ráðuneyti eins og til dæm-
is utanríkis- og varnarmálaráðuneytið. Vestur-þýska stjórnin undir
forystu kristilegra demókrata var þessu sammála og taldi, að víðtæk
samstaða á austur-þýska þinginu væri besta tryggingin fyrir sam-
einingunni, sem austur-þýskir kjósendur báðu um í kjörklefanum.
Vista er afburöa hreinsiefni
fyrir allar bflainnréttingar,
gúmmí, vfnil, leður, plast
og króm. Einfalt og þægi-
legt í notkun. Úöiö Vista
á það sem hreinsa skal,
bföiö andartak meöan efnið
leysir upp óhreinindin,
þurrkiö létt yfir og árang-
urinn er - sklnandi.
* 'ammmm*-* * * *
Elijah Harper er af þjóðemi
Cree-indíána er byggja miðhluta
Kanada og Montana-ríkis í Banda-
ríkjunum og er eini fulltrúi þeirra
á þinginu. Hann notfærir sér rétt
til að heyra álit kjósenda á ýmsum
tillögum í stjómarskrármálinu og
hafa um 3.500 manns skráð sig á
slíkan lista. Indíánar hafa fengið
stuðning úr ólíkum áttum, m.a. frá
kvenréttindahópum og enskumæl-
andi verkalýðsleiðtogum er telja
sérréttindi Quebec geta stofnað
hagsmunum þessara hópa í hættu.
Talið er útilokað að hægt verði
að ljúka umræðum um samninginn
fyrir laugardag vegna þessa og
segja heimildarmenn að þá muni
sjálfstæðissinnar í Quebec fá auk-
inn byr í seglin. Skoðanakannanir
að undanfömu hafa sýnt meiri-
hlutafylgi við sjálfstæði ríkisins
þar sem frönskumælandi fólk er í
miklum meirihluta.
Samningurinn umræddi er
kenndur við Meech Lake og var
gerður 1987 til þriggja ára en þá
höfðu staðið deilur ámm saman
um nýja stjómarskrá frá 1982 er
Quebec-búar neituðu að sam-
þykkja. Brian Mulroney, forsætis-
ráðherra Kanada, hvatti á mið-
vikudag leiðtoga Manitoba til að
fara í kringum reglumar þar sem
kveðið er á um umsögn almennra
borgara. „Gerið þetta til að tryggja
einingu Kanada," sagði ráðher-
rann í ákalli sínu. Hann hefur
neitað að eiga fund með fulltrúum
indíána um málið.
Umræður um samninginn hóf-
ust á þingi Nýfundnalands á mið-
vikudag en ríkið s'ameinaðist
Kanada fyrir rúmum 40 áram
vegna gífurlegra efnahagsþreng-
inga og olli sú ákvörðun djúpum
klofningi hjá íbúunum. Skoðana-
kannanir sýna að kjósendur skipt-
ast í tvo jafn stóra hópa í afstöð-
unni til Meech Lake- samningsins.
Nú, fjóram mánuðum síðar, era
kristilegir demókratar í Bonn og
Austur-Berlín famir að ókyrrast
yfir samstarfinu við jafnaðarmenn.
Þeir era óánægðir með lúxuslifnað-
inn á ráðherram þeirra og með til-
raunir jafnaðarmanna til að draga
sameininguna á langinn og jafnvel
fr.amlengja dvöl sovéska herliðsins
í Austur-Þýskalandi. Er það haft
eftir austur-þýskum embættis-
mönnum, að sambúðin sé orðin svo
stirð, áð stjórnin geti klofnað fyrir-
varalítið.
„Þeir reyna að tefja fyrir með
öllum ráðum og sóa og spenna eins
og fólk, sem á skammt eftir ólif-
að,“ sagði vestur-þýskur embættis-
maður. „Samt búumst við opin-
berri yfírlýsingu um sameininguna
á næstu vikum en ef hún kemur
ekki þá verður sprenging."
Óánægjan með jafnaðarmenn
beinist einkum að tveimur ráðherr-
um þeirra, þeim Markus Meckel
utanríkisráðherra og Rainer Eppel-
mann vamarmálaráðherra. Báðir
era þeir prestvígðir menn og báðir
fara þeir ferða sinna í einkaþotu
með fríðu föraneyti. Hafa þeir jafn-
an sitthvað að segja um samskipti
austurs og vesturs en á Vesturl-
öndum þykja yfirlýsingar þeirra
stundum skoplegar en stundum
beinlínis skaðlegar.
Lothar de Maiziere, forsætisráð-
herra Austur-Þýskalands og leið-
togi kristilegra demókrata, átti nú
í vikunni viðræður við frönsku
stjórnina í París og með honum í
för vora þeir Meckel og Eppel-
mann. Upphaflega stóð ekki til,
að Eppelmann kæmi en honum
tókst þó að finna sér tilefni til og
gekk síðan í að gera heimsóknina
opinbera. Olli þetta gremju meðal
franskra embættismanna, sem
höfðu þó gaman af.
Lothar de Maiziere neitaði að
hitta austur-þýska sendiherrann í
Washington þegar hann var þar á
ferð fyrir skemmstu og var ástæð-
an sú, að hann er æfareiður Mec-
kel fyrir að vilja ekki kalla heim
háttsetta stjómarerindreka, stuðn-
ingsmenn Erichs Honeckers og
samstarfsmenn Stasi, öryggislög-
reglu kommúnista. Hefur það einn-
ig valdið óánægju meðal frammá-
Bandaríkin:
Mótmæli við upphaf
alnæmisráðstefiiu
SJÖTTA alþjóðlega alnæmisráð-
stefiian hófst í San Francisco í
Bandaríkjunum á miðvikudag.
Þetta er fjölmennasta ráðstefna

MERKI UM GÖBAN ÚTBÚNAÐ
NÍÐSTERK
ÞUNGAVIGTARLÍNA
Fœst f nœstu sportvöruverslun.
um alnæmisvandann sem haldin
hefur verið til þessa en hana
sækja um 12.000 fulltrúar.
Við upphaf ráðstefnunnar efndu
um 100 hópar til mótmæla við ráð-
stefnuhöllina og kom til átaka er
fólkið reyndi að bijóta sér leið í
gegnum raðir lögreglumanna. Til-
efni mótmælanna var að sögn Re-
uter-fréttastofunnar stefna sú sem
bandarísk stjórnvöld mótað en hún
takmarkar mjög rétt alnæmissýktra
til að setjast að í Bandaríkjunum.
Af þessum sökum ákváðu heilbrigð-
isyfirvöld í nokkrum ríkjum að
hundsa ráðstefnuna og fjölmargir
sérfræðingar gagnrýndu afstöðu
bandarískra yfirvalda í ræðum
sínum.
Hin ýmsu samtök alnæmissýktra
og aðstandenda þeirra hafa haft sig
mjög í frammi í Bandaríkjunum að
undanfömu en þau telja að stjóm-
völd veiti ekki nægilegu fé til rann-
sókna á þessu sviði. Talið er að um
ein miíljón Bandaríkjamanna hafi
sýkst af alnæmisveiranni en Ai-
þjóða heilbrigðisstofnunin, WHO,
áætlar að fjöldi sýktra sé alls sex
til átta milljónir manna.
Sem fyrr sagði sitja um 12.000
fulltrúar ráðstefnuna. Eftir því sem
næst verður komist sækja tveir ís-
lendingar hana, þau Margrét
Guðnadóttir prófessor og Arthur
Löve læknir, sérfræðingur í veira-
fræði.