Morgunblaðið - 13.07.1990, Blaðsíða 25

25
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. JÚLÍ 1990
Minning:
Sigurður Eiríks-
son á SancUmugum
í dag er gerð útför Sigurðar
Eiríkssonar á Sandhaugum frá
sóknarkirkju hans ' Lundarbrekku
í Bárðardal.
Hann var fæddur á Sandhaugum
10. desember 1915. Foreldrar hans
voru búandi hjón þar, Eiríkur Sig-
urðsson og Guðrún Jónsdóttir. Þau
áttu 5 dætur fyrir þegar Sigurður
fæddist.
Eiríkur á Sandhaugum var sonur
Sigurðar Eiríkssonar bónda á Ingj-
aldsstöðum og Guðrúnar Erlends-
dóttur, konu hans. Sigurður var
ekki af þingeyskum ættum þar sem
Eiríkur faðir hans var sunnlenskur
en Guðný móðir hans úr Borgar-
fjarðarhéraði. Guðrún, kona hans,
var hins vegar dóttir Erlends
Sturlusonar á Rauðá og foreldrar
hennar og frændlið allt suður-þing-
eyskt.
Sigurður á Ingjaldsstöðum lést
17. febrúar 1872, átti ekkert sam-
kvæmt skiptabók sýslunnar, þau
hjón höfðu eignast 12 börn. Eiríkur
var þeirra yngstur, fæddur 10. sept-
ember 1871. Eldri systkinin tóku
að sér að ala önn fyrir þeim yngri
svo að ekki þurfti afskipti sveitar-
sjóðs. Elsta barn Sigurðar var
Kristín, ljósmóðir, sem lært hafði
fræði sín í Kaupmannahöfn og gift-
ist Jóhannesi bónda Jónssyni á
Sandhaugum. Þangað fór Guðrún
Erlendsdóttir og þar ólust upp tveir
yngstu synir hennar.
Eiríkur ólst þannig upp á búi
systur sinnar og mágs og eftir and-
lát Jóhannesar 1906 varð hann fyr-
irvinna heimilisins, en tók við jörð
og búi í eigin nafni 1911. Hann
giftist 1903 Guðrúnu dóttur Jóns
Þorkelssonar í Víðikeri og Jóhönnu
Sigursturludóttur Erlendssonar á
Rauðá svo Erlendur var bæði lang-
afi og langalangafi barna þeirra.
Jón Þorkelsson var að öðrum þræði
af þingeysku fólki þar sem móðir
hans var Hólmfríður Hallgrímsdótt-
ir frá Ási í Kelduhverfi en Þorkell
faðir hans var dóttursonur Einars
Sveinbjörnssonar í Svefneyjum og
sonarsonur séra Þorkels Guðnason-
ar á Stað í Hrútafirði og var því
föðurætt Jóns Þorkelssonar frænd-
mörg um Breiðafjörð og Vestfirði.
Börn Eiríks og Guðrúnar á Sand-
haugum ólust upp í föðurhúsum og
dæturnar fluttu að heiman til verk-
efna annars staðar eins og gengur.
Þegar Eirík þraut heilsu kom það
í hlut Sigurðar að bera heimilið
uppi en formlega tók hann við bú-
inu 1940. Hann giftist 1943 Stein-
unni Kjartansdóttur frá Miðhvammi
í Aðaldal. Þau eiga þrjú börn: Er-
lend jarðýtustjóra, Áshildi húsfreyju
í Neskaupstað og Eirík bónda á
Sandhaugum.
Sandhaugar þóttu ekki mikil
jörð, engjalítil og túnið ekki stórt.
Frá túni og niður að Skjálfanda-
fljóti voru lyngmóar stórþýfðir og
hijóstrugir. Hlíðin fyrir ofan var
skógi vaxin og mun það hafa verið
talinn höfuðkostur býlisins. Geitur
og sauðir gátu lengi bjargást þar
þó að sú beit segði eftir. Sigurði
var annt um skóginn og því gáfu
þau hjónin Skógrækt ríkisins
hlíðina fyrir utan bæinn en seinna
keypti svo skógræktin það sem eft-
ir var af skóginum.
Lyngmóamir gömlu meðfram
fljótinu eru nú orðnir að rennisléttu
túni og Sandhaugar þar með komn-
ir í fremstur röð góðbýla I Bárðar-
dal.
Þau Sigurður og Steinunn voru
samhent hjón og farsæl. Heilsa Sig-
urðar var þó engan veginn svo góð
sem átt hefði að vera. Um þrítugt
fékk hann slæma bijósthimnubólgu
og mun aldrei hafa orðið samur
maður eftir það. Seinna bilaðist
hann í fótum en þá voru synirnir
vaxnir.
Hér verða ekki raktar fram-
kvæmdir sem varða búskapinn á
Sandhaugum. Eiríkur tók við búi,
kvæntist Kristbjörgu Marinósdóttur
og byggði sér bæ. Eldri hjónin voru
áfram í bænum sem þau byggðu
sér ung og áttu þar góða elli. Þau
glöddust yfir öllu sem vel gekk og
sáu nýjan Sigurð Eiríksson vaxa
úr grasi. Þau nutu þess að taka á
móti frændum og vinum sem komu
í heimsókn.
Þegar leið á síðasta vetur tók
Sigurði að þverra máttur í vinstri
hlið og ágerðist það svo að það
varð lömun. Hann var þá fluttur til
Reykjavíkur í leit að læknishjálp.
Varð sú niðurstaða að reyna skyldi
skurðaðgerð á höfði.
Hann var hress og léttur í máli
þegar frændur og vinir komu til
hans að sjúkrabeðnum og naut þess
að sjá þá. Fyrir sjálfs sín hönd
kvaðst hann engar áhyggjur hafa.
Hann ætti ekkert ógert. Væri búinn
að því sem hann hefði ætlað sér.
Þó að enginn hlutur sé eðlilegri
en sá að gamalt fólk hverfi verður
löngum skarð fyrir skildi. Mörgum
var ljóst hin síðari ár að Sigurður
á Sandhaugum vissi flestum meira
um Bárðardal og mannlíf hans
síðustu 200 ár. Það vissu menn líka
að hann kunni vel frá að segja. Þó
hafði hann ekki verið í skóla eftir
fermingu nema einn vetrartíma á
Laugarvatni. En hann vissi um hvað
hann var að tala. Hann þekkti og
skildi sveitunga sína.
Skilji ég þau orð hans rétt að
hann væri búinn að því sem hann
ætlaði sér mættu þau lúta að því
að hann hafi skilað föðurleifð sinni
til næstu kynslóðar. Þá má orðið
föðurleifð hafa merkingu í rýmra
lagi. Þar undir heyri þá auk lands-
ins sjálfs lífsstefna og lífsskilning-
ur, sú skoðun og þær tilfinningar
sem tengja manninn umhverfi sínu
og eru grundvöllur þess sem við
köllum menningu.
Þar hefur Sigurður á Sandhaug-
um skilað sínu ætlunarverki.
H. Kr.
Lokað
Kaupmenn - innkaupastjórar athugið: Lokað vegna sum-
arleyfa frá og með 16. júlí til 7. ágúst.
Skjólborg, heildverslun,
Klapparstíg 38.
Sá sem keypti KJARABRÉF fyrir 5 árum
fyrir eina milljón króna á nú tæpar 4,5 milljónir.
Á verðlagi dagsins í dag hefur hann fengið
tæplega 2.100.000 kr. í vaxtatekjur auk verðbóta!
Með óðrum orðum, raungildið hefur nær
tvöfaldast á þessum tíma!
KJARABRÉF-19% áreávöxtun. *
KJARABRÉF-8,1% raunávöxtun. *
KIARABRÉF-5áraöniggreynsk
* Mlðaö við 6 fyrstu mánuði ársins.
<n>
VERÐBRÉFAMARKAÐU R
FJÁRFESTINGARFÉLAGSINS HF
- LöggOt verðbréfafyrirtæki -
HAFNARSTRÆTI28566 • KRINGLUNNI689700 • AKUREYR111100