Morgunblaðið - 29.07.1990, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 29.07.1990, Blaðsíða 4
4 FRETTIR/YFIRLIT MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 29. JÚLÍ ERLEIMT INNLENT Félags- dómur féll BHMR í vil FELAGSDÓMUR dæmdi á mánu- dag að ríkinu bæri samkvæmt kjarasamningi að greiða félögum BMMR 1 'li launaflokks hækkun, eða 4,5% launahækkun, frá og með 1. júlí. Ríkisstjórnin sagði þá samningnum við BHMR upp, og tekur ugpsögnin gildi 1. nóvem- ber. ASÍ og BSRB hafa krafíst þess að félagar í þessum samtök- um njóti sömu launaþróunar og BHMR. BHMR getur síðan, samkævmt samningi sínum, feng- ið sömu launahækkana og aðrir launþegar fá. Er mikill þrýstingur á ríkisstjórnina að setja bráða- birgðalög sem komi í veg fyrir launahækkun BHMR, áður en þessi víxlhækkun fer að stað. Ríkistjómin óskaði á föstudag eft- ir viðræðum við BHMR um endur- skoðun samningsins, og gaf frest til 31. júlí, en forsætisráðherra segist óttast, að bráðabirgðalög séu eina færa lausnin. Misgóð veiði í laxveiðiám Léleg veiði hefur verið í laxveið- iám á Norðvesturlandi og hafa aðeins komið um 150-250 laxar úr mörgum nafnkunnustu lax- veiðiám landsins, sem eru á þessu svæði. Eru helsta ástæðan talin að seiðagöngur í fyrra hafí misfa- rist. Mun betri veiði hefur verið í ám annarstaðar á landinu. Meðal annars hafa komið yfír 500 laxar úr Rangám í Rangárvallarsýslu miðað við 110 í fyrra. Miklu magni af seiðum hefur verið sleppt í Rangárnar undanfarin ár. Fiskvinnslan greiðir í Ver ðj öfhunar sj óð Stjóm Verðjöfnunarsjóðs samþykkti á mánudag að greiða skuli 1% af fob-verðmæti unninna og óunninna botnfískafurða í sjóð- inn. Er þetta í fyrsta skipti sem greitt er í sjóðinn vegna útflutning á óunnum fiski. Þá hefur ekki verið greitt í sjóðinn af unnum fiski síðan 1987. Arnar Sigur- mundsson formaður Samtaka fiskvinnslustöðva segir að físk- vinnslan sé rekin með hagnaði þrátt fýrir greiðsluna í sjóðinn. Stöð 2 kaupir hlut í Sýn Stöð 2 keypti á fímmtudag hlut þriggja stærstu hluthafa Sýnar hf. á og segist þar með eiga 55% af 108 milljóna króna hlutafé. Áður hafði stjóm Sýnar samþykkt að auka hlutafé sitt í 184 milljón- ir króna, en hluthafafundur sam- þykkti, fyrir söluna á fímmtudag, að lækka hlutaféð aftur þar sem engir kaupendur hefðu fengist að viðbótarhlutafénu. Jónas Krist- jánsson stjórnarmaður í Fijálsri íjölmiðlun, sem á hlut í Sýn, seg- ir að þessi hluthafafundur sé ólög- legur, hlutafjáraukningin standi og Stöð 2 eigi því aðeins 30% í Sýn. Verð á þorskflökum aldrei hærra í dollurum Verð á íslenskum þorskflökum í Bandaríkjunum hefur aldrei verið hærra í dollurum en nú, en vegna verðbólgu þar í landi er verðgildið í íslenzkum krónum ekki eins mikið og það hefur ver- ið mest áður. Stafa verðhækkanir af litlu framboði. ERLENT Olíumálaráðherrar íraks (t.v.) og Kúvæts (t.h.) hittust á OPEC-fúndinum í Genf. Stríðs- hætta við Persaflóa Sendinefndir íraks og Kúvæts koma saman í Saudí-Arabíu nú um helgina til að ræða deilu ríkjanna um olíu og landamæri. Stjómarerindrekar í arabaríkjun- um skýrðu frá því að Kúvætar hefðu boðist til að greiða írökum milljarð dala (58 milljarða ÍSK) fyrir olíu, sem írakar segja Kú- væta hafa stolið úr umdeildum olíulindum við landamæri ríkjanna. írakar fluttu um 30.000 hermenn að landamærunum og Kúvætar kölluðu 20.000 manna her sinn heim úr leyfi þegar spenna milli landanna magnaðist. Bandarískum herskipum var siglt í átt til Kúvæt og bandarísk stjórnvöld sögðust mýndu styðja bandamenn sína við flóann kæmi til átaka. Bretar boða niðurskurð á fjárveitingu til varnamála Stjóm Margaret Thatcher í Bretlandi kynnti tillögur um mik- inn niðurskurð næstu árin á sviði hefðbundinna vopna vegna þróun- ar í alþjóðamálum og endaloka kalda stríðsins. Alls er stefnt að því að fækka í fastaliði landhers- ins um 40.000 manns, í 120.000, auk þess sem flugher og floti draga saman seglin. Landamæri Kóreuríkjanna opnuð Roh Tae-woo, forseti Suður- Kóeru, bauðst til að opna hin rammgirtu landamæri kóresku ríkjanna og leyfa fijálsar ferðir fólks milli landanna. Skoraði hann á stjórnvöld í Norður-Kóreu að gera hið sama en þau sögðust ekki taka boði Rohs nema að upp- fylltum ströngum skilyrðum, þ. á m. að samninganefnd yrði sett á laggimar til að vinna að lausn landamæradeilu landanna. GATT-viðræður Samningamenn 105 ríkja GATT- viðræðnanna um alþjóðaviðskipti og tollamál hittust á fundi í Genf í vikunni og ræddu endurbætur á milliríkjaviðskiptum með landbún- aðarafurðir. í lok ágúst hefjast viðræður um raunhæfar aðgerðir og hefur þegar náðst samkomulag um að undanskilja engar landbún- aðarvörur. Fyrir 1. október er hveiju þátttökuríki ætlað að skila skýrslu um þær aðgerðir sem það beitir til að veija eigin landbúnað- arframleiðslu fyrir samkeppni. Samkomulag náðist um alþýskar kosningar Á fundi þingnefnda beggja þýsku ríkjanna var á fimmtudag ákveðið að einar kosningar færu fram 2. desember nk. eftir sömu reglum. Um leið var hættu á stjórnar- kreppu í Austur-Þýskalandi líklega bægt hjá. Ákveðið var að ríkisstjórnir beggja ríkja komist að samkomulagi um kosning- areglur fyrir ágústlok. Verkfallsneftidir stoftiaðar á samyrkjubúum Sovétríkjanna Moskvu. Reuter. ÓKYRRÐ meðal verkalýðs í Sovétrikjunum hefur nú breiðst út til starfsmanna samyrkjubúa. Fyrsta verkfallsnefnd bænda hefúr verið stofnuð, að sögn málgagns kommúnistaflokksins, Prövdu. Undir fyrir- sögninni „Smábændauppreisn?" segir fi-á því á forsíðu á fimmtudag að talsmenn samyrkjubúa í Kostroma-héraði, norðaustan við Moskvu, hafi hótað að stöðva matvælasendingar til borgarbúa í von um að standa sterkar að vígi í samningum við stjórnvöld. * IPrövdu segir að svipaðir atburðir hafi orðið í Karaganda í Sovét- lýðveldinu Kazakhstan og í vestur- hlíðum Úralfjalla. Bændur krefjast eldsneytis, véla og varahluta auk eðlilegrar aukagreiðslu fyrir störfin að komuppskerunni sem talin er verða með mesta móti í Sovétríkjun- um í ár. „Hvað eigum við eiginlega að sætta okkur Iengi við ástandið?" spurði einn af stjórnendum sam- yrkjubúanna, Leoníd Shamkov. „Við ætlum ekki að hefja verkföll en við ráðum sjálfír yfír framleiðslunni. Það færir okkur mikið vald og til þess getum gripið sem neyðarúrræðis." Sovéskur landbúnaður er allur ríkisrekinn og hefur verið þjakaður af ýmiss konar óstjóm, s.s. of mörg- um starfsmönnum og of litlum fjár- festingum. Skipulögð mótmæli starfsmanna hafa verið nánast óþekkt. í Mítsjúrín, skammt frá Moskvu, var afstaða stjómenda sa- myrkjubúanna einörð að sögn Pröv- du: „Ef borgarbúar hjálpa ekki til við grænmetisræktunina fá þeir ekki agnarögn af mat.“ Metuppskera á korni gagnast landsmönnum lítt því þriðjungur þess kemst aldrei til neyt- enda vegna lélegra birgðageymslna og úr sér genginna flutningatækja. Stjórnvöld segjast þurfa að flytja inn milljónir tonna af korni í ár. Norðmenn mótmæla Dounreay Osló. Reuter. NORÐMENN hafa hvatt Vestur- Þjóðverja, Spánveija og Hollend- inga til að banna flutning lqarn- orkuúrgangs til fyrirhugaðrar endurvinnslustöðvar í Dounreay í Skotlandi, en þeir telja hana ógna umhverfinu. Kristin Hille Valla, umhverfis- málaráðherra Noregs, skrifaði ríkisstjórnum þessara landa, sem öll flytja út mikið magn kjamorkuúr- gangs, bréf á föstudag. „Hún biður þær að íhuga hvað þær geti gert til að koma í veg fyrir iðnað sem hefur mikla hættu á geislavirkri mengun í för með sér, bæði fyrir önnur lönd og fyrir fiskveiðar," sagði talsmaður ráðuneytisins. Júlíus Sólnes umhverfísráðherra heimsækir Dounreay á mánudag. Saddam Hussein, forseti íraks: Öbilgjarn, óútreiknanleg- ur og óhemju valdafíkinn SADDAM Hussein, forseti íraks, stendur með pálmann í höndun- um eftir rimmu íraka og Kú- væta, sem hafa gengið að nær öllum kröfúm hans. Allt virðist hafa fallið I ljúfa löð með þeim þótt um hríð hafi verið útlit fyr- ir að stríð brytist út við Persa- flóa. Hussein er hins vegar óút- reiknanlegur og stríðshættan er ekki liðin hjá. Hann hefúr sýnt fádæma óbilgirni á valdatíma sínum og fréttaskýrendur óttast að langtímamarkmið hans sé að drottna yfir nágrannaríkjunum við Persaflóa. Saddam Hussein fæddist 28. apríl árið 1937 á landi Tikrit- ættflokksins við bakka Tígrísfljóts. Faðir hans lést níu mánuðum síðar og frændi hans tók hann í fóstur. Hann gekk ekki í skóla fyrr en hann varð níu ára gamall en átján ára var hann í háskóla og lét mik- ið að sér kveða í stúdentapólitík- inni. Hann gerðist harð- snúinn fylgis- maður Baath- flokksins, sem aðhyllist sósíal- isma og þjóð- ernisstefnu, eftir að hafa tekið þátt í uppreisn gegn stjóm kon- ungssinna og bandamanna Breta árið 1956. Ári síðar var hann val- inn í sveit, sem fékk það verkefni að myrða Abdel Karim Kassem, þáverandi forsætisráðherra. Ráða- bruggið var afhjúpað og Hussein flúði til Egyptalands og síðan Sýr- lands. Hann kom aftur til Bagdad Saddam Hussein, forseti íraks. um fjórum árum síðar eftir valda- rán Baath-flokksins. Aðeins níu mánuðum seinna lagði hann aftur á flótta er stjórn Baath-flokks- ins var steypt af stóli. Hann náðist þó og var dæmdur í fang- elsi en látinn laus árið 1966. Hann átti þátt í að skipuleggja valdarán Baath-flokksins 17. júlí 1968 og á rúmum áratug varð hann forseti, forsætisráðherra, æðsti yfirmaður hersins, formaður byltingarráðsins, sem er æðsta valdastofnun lands- ins, og leiðtogi Baath-flokksins. Fljótlega eftir að Hussein vai'ð forseti kom í ljós að hann tæki hart á hvers konar andófí. Eitt af fyrstu verkum hans var að fyrir- skipa aftöku 21 háttsetts embætt- ismanns fyrir samsæri gegn stjórn- inni. Listinn yfir mannréttindabrot í landinu á valdatíma hans er orð- inn æði skrautlegur og írak er al- mennt talið eitt af mestu einræð- isríkjum arabaheimsins. Nokkrar tilraunir hafa verið gerðar til valdaráns frá því Baath-flokkurinn komst til valda. Hálfbróðir Husseins, Barzan Tik- riti, þá yfírmaður leyniþjónustu landsins, stóð fyrir einni þeirra í október 1983. Sama ár skýrði hann frá því í bók að sjö tilraunir hefðu verið gerðar til að ráða Hussein af dögum á fímmtán ánim. Örygg- isgæslan í kringum forsetann er því gífurleg. Hussein er herskár leiðtogi og Vesturlöndum hefur staðið ógn af vígbúnaði íraka frá því hann komst til valda. Þeir hafa meðal annars framleitt efnavopn og sætt harðri gagnrýni fyrir að hafa beitt eitur- gasi gegn Kúrdum í norðurhluta landsins. Forsetinn hefur einnig hreykt sér af því að írakar hafi smíðað langdrægar eldflaugar, sem draga alla leiðina ti) ísraels. Þá er ljóst að hann stefnir að framleiðsiu kjarnorkuvopna. Ekki er hægt að útiloka að Hus- sein beiti gífurlegum herafla sínum þótt hann hafí látið það hjá líða í þetta sinn. Sigurinn á Kúvætum var auðveldur, styrkti stöðu hans á rneðal leiðtoga arabaríkja og ólík- legt er að hann láti þar við sitja. SVIPMYND eftirBoga ÞórArason

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.