Morgunblaðið - 10.10.1990, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 10. OKTÓBER 1990
Sjálfstæðisflokkurinn;
Prófkjör í Vest-
fj ar ðakj ör dæmi
Morgunblaðið/Matthías G. Pétursson
Trilla oggamalt salthús brunnu til grunna
Gamalt saltfískverkunarhús á Hrauni við Reyðarfjörð og trilla sem í því var brann til kaldra kola á föstu-
dagskvöld. Maður hafði verið að gera við trilluna og hafði unnið við rafsuðu. Meðan hann brá sér frá
skamma stund gaus upp eldur í húsinu og brann það til grunna og þegar allt hafði brunnið sem brunnið gat
var ekki annað eftir af trillunni en kjölurinn.
BHMR:
Utifundur og prófmál
vegna bráðabirgðalaga
BANDALAG starfsmanna ríkis og bæja hefur boðað til fundar á
Austurvelli í dag, miðvikudag, klukkan 13.30, en þá eru alþingis-
menn að ganga til guðsþjónustu í Dómskirkjunni. Tilgangurinn
fundarins, að sögn BHMR, er að minna á bráðabirgðalögin frá í
sumar og þau mannréttindabrot, sem BHMR telur felast í þeim.
Höfðað hefur verið prófmál fyrir bæjarþingi Reykjavíkur, til að
reyna að fá lögunum hnekkt. Loks hefur BHMR kært vinnubrögð
ríkisstjórnarinnar til Alþjóðavinnumálastofnunarinnar.
Morgunblaðinu hefur borist
eftirfarandi fréttatilkynning
frá Kjördæmisráði Sjálfstæðis-
flokksins í Vestfjarðakjördæmi:
A aðalfundi Kjördæmisráðs
Sjálfstæðisflokksins í Vestfjarða-
kjördæmi þann 13. sept. sl. var
Ráðstefna al-
heimssamtaka
kennara
Evrópuráðstefna WCOTP
verður haldin á Hótel Sögu í
Reykjavík dagana 12.-15. októ-
ber. Ráðstefnuna sælq'a rúmlega
100 fulltrúar 30 kennarafélaga í
Evrópu, en Kennarasamband ís-
lands og Hið íslenska kennarafé-
lag standa sameiginlega að und-
irbúningi hennar hér á landi.
WCOTP eru alheimssamtök
kennaraféalga sem hafa innan
sinna vébanda u.þ.b. 11 milljónir
kennara í meira en 80 löndum í
öllum heimsálfum. Evrópuráðstefn-
an er haldin árlega og er vettvang-
ur aðildarfélaganna í Evrópu til að
ræða kjaramál og félagslega stöðu
stéttarfélaga kennara í Evrópu, auk
stefnumörkunar um fræðslu- og
menntamál í Evrópulöndum. Að
þessu sinni verður rætt um sameig-
inlegt efnahagssvæði í Evrópu og
væntanleg áhrif þess, bæði á starf
kennarafélaganna og fræðslu- og
menntunarmál í öllum Evrópulönd-
I oktober 1940 fór strandferða-
skipið Esja í ferð til Petsamo á
Norður Finnlandi til þess að
sækja 258 Islendinga sem höfðu
verið tepptir á meginlandi Evr-
ópu vegna heimsstyijaldarinnar.
I tilefni af því að 50 ár eru nú liðin
frá þessum atburði mun Jón Bald-
vin Hannibalsson utanríkisráðherra
ákveðið að viðhafa prófkjör í kjör-
dæminu til undirbúnings að
ákvörðun um framboð til næstu
alþingiskosninga.
Prófkjörið fer fram laugardag-
inn 27. okt. en framboðsfrestur
rennur út þann 12. október.
Rétt til þátttöku í prófkjörinu
hafa allir fullgildir meðlimir sjálf-
stæðisfélaganna í kjördæminu,
sem eru búsettir þar og náð hafa
16 ára aldri. Ennfremur þeir sem
undirritað hafa inntökubeiðni í
sjálfstæðisfélag í kjördæminu fyrir
lok kjörfundar.
Þeir stuðningsmenn Sjálfstæð-
isflokksins, sem eiga munu kosn-
ingarétt í kjördæminu við kosning-
amar og undirrita stuðningsyfir-
lýsingu við Sjálfstæðisflokkinn
samhliða þátttöku í prófkjörinu,
geta einnig tekið þátt í prófkjör-
inu.
Kjörstjómir fulltrúaráðanna
annast framkvæmd prófkjörsins
og verður þátttaka möguleg í öll-
um sveitarfélögum kjördæmisins.
Utankjörfundaratkvæðagreiðsla
er möguleg tíu dögum fyrir próf-
kjörið og verður utan kjördæmis-
ins í Reykjavík og á Akureyri.
Fimmtán manna kjörnefnd
Kjördæmisráðsins hefur yfírstjórn
prófkjörsins á hendi og gerir síðar
tillögu til ráðsins um framboðslista
til alþingiskosninganna.
Formaður kjömefndar er for-
maður Kjördæmisráðsins, Einar
Oddur Kristjánsson, Sólbakka,
Flateyri.
bjóða til kaffisamsætis fyrir Pets-
amofara mánudaginn 15. okt.
kl.16:30 í Borgartúni 6. Undirbún-
ingsnefnd skipa Friðgeir Grímsson,
Friðgeir Ingimundarson og Arni
Jónsson, en þeir Petsamofarar sem
hafa tök á að mæta eru beðnir að
snúa sértil þeirra fyrir 13.okt. n.k.
í frétt frá BHMR kemur fram,
að Bandalagið telur bráðabirgða-
lögin bijóta í bága við stjómarskrá
íslands í fjórum greinum. í fyrsta
lagi bijóti þau gegn 2. grein, um
þrískiptingu valdsins, þar sem lög-
in hafi verið sett í þeim tilgangi
að ómerkja dóm, sem æðsta
dmsvald hafi fellt. Lögin stríði
einnig gegn 67. grein, eignarrétt-
arákvæði stjómarskrárinnar, þar
sem hluti af launum afmarkaðs
hóps hafi verið gerður upptækur.
73. grein, um félagafrelsi, hafi
einnig verið brotin, því þegar við-
semjandi beiti sér fyrir einhliða
afnámi samnings sé í raun og vem
verið að kippa stoðunum undan
starfsemi stéttarfélaga. Loks hafi
heimild til að setja bráðabirgðalög
ekki verið fyrir hendi, þar sem
Alþingi hafi rætt öll tilvik málsins
í vetur og þar með einnig mögu-
leikann á lagasetningu.
Þá hefur BHMR einnig sent frá
sér frétt, þar sem fram kemur, að
stjórn og launamálaráð BHMR
hafa ákveðið að óska eftir kæru-
meðferð á vinnubrögðum íslensku
ríkisstjórnarinnar hjá Alþjóða-
vinnumálastofnuninni, ILO.
um.
Petsamofarar hittast
Nefnd um nýsköpun í atvinnulífi skilar skýrslu:
Ahersla á almennar aðgerðir stjóm-
valda o g varað við forsjárhyggju
NEFND sem Júlíus Sólnes umhverfisráðherra skipaði í október 1989
til að gera tillögur um nýsköpun í atvinnulífi og mótun atvinnu-
stefnu hefur skilað skýrslu sinni. Nefndin telur að ríkisstjórnir eigi
fyrst og fremst að móta atvinnustefnu með almennum hætti, en láta
einstaklinga um að sá og uppskera. Nýsköpun sé ekki líkleg til að
verða fyrir tilstilli opinberra nefnda eða átaksverkefna, heldur með-
al fólksins í landinu. í skýrslu nefndarinnar segir meðal annars að
hún telji að sá óstöðugleiki sem verið hafi í efnahagslífi fslendinga
undanfarna áratugi hafi aukið mjög á forsjárhyggju þjóðarinnar.
Þegar erfiðlega gangi í ákveðnum atvinnugreinum eða í ákveðnum
byggðarlögum séu fyrst og fremst gerðar kröfur til stjórnvalda og
þá venjulega um sértækar björgunaraðgerðir. Slík forsjárhyggja sé
ákaflega varasöm því hún firri einstaklinga ábyrgð og letji menn
athafna og sé þannig í eðli sínu andstæð nýsköpun í atvinnulífinu.
í skýrslu nefndarinnar segir enn-
fremur um þetta atriði: „Afkoma
fyrirtækja, einkum í útflutnings-
greinum [hefur] verið svo háð
pólitískum ákvörðunum frá degi til
dags að forystumönnum þeirra þyk-
ir oft ekki taka því að sinna innri
starfsemi fyrirtækjanna svo sem
hagræðingu og áætlanagerð
byggðri á framtíðarstefnumörkun.
Hagræðing, sem gefur af sér bata
upþ á fáeina hundraðshluta, hverfur
þannig alveg í skuggann af hinum
pólitísku ákvörðunum, t.d. í gengis-
og skattamálum. Þær ákvarðanir
skipta afkomu fyrirtækjanna
margfalt meira máli. Þannig fer
rnikill hluti starfsorku forystu-
manna atvinnufyrirtækja í að beij-
ast við stjómkerfið í stað þess að
beinast að fyrirtækinu sjálfu. Þetta
leiðir svo aftur til lágrar fram-
leiðni."
í samandregnum niðurstöðum
sínum segir nefndin að stjórnvöld
eigi ekki að standa í almennum
atvinnurekstri nema í algjörum
undantekningartilfellum. Eigi að
síður geti stjórnvöld gert fjölmargt
til að stuðla að uppbyggingu og
nýsköpun í atvinnulífi aðallega með
óbeinum hætti. Þannig geti stjórn-
völd skapað stöðugt efnahagsum-
hverfi, notað skólakerfíð til að
hvetja fólk til sjálfstæðrar hugsunar
og framtakssemi, eflt rannsóknir
og þróun í landinu, skapað fmm-
kvöðlum og hugmyndasmiðum að-
stöðu til að breyta skynsamlegum
hugmyndum í markaðsvöru og séð
til þess að auðlindir landsins séu
nýttar á skynsamtegan hátt.
Stjómvöld eigi að sjá til þess að
efnahagslíf sé stöðugt í landinu.
Það feli í sér lága verðbólgu, frelsi
á fjármagnsmarkaði og stöðugleika
I gengismálum. Þó verði að skrá
gengi krónunnar þannig að jöfnuð-
ur sé í viðskiptum við útlönd. Hindra
verði sveiflur í hagkerfinu eins og
þær sem verði til við sveiflur í sjáv-
arútvegi enda komi þær öðmm at-
vinnugreinum afar illa. Þá telur
nefndin rétt að leyfa fjárfestingar
erlendra fyrirtækja hér þótt búa
verði svo um hnútana að auðlindir
lands og sjávar og mikilvægustu
sjávarútvegsfyrirtækin verði ávallt
í höndum íslendinga sjálfra. Þá
verði að vera eðlileg hagnaðarvon
í atvinnurekstri og jöfnuður í fjár-
málum ríkisins. An stöðugleika í
efnahagsmálum sé lítil von um
umtalsverða nýsköpun í atvinnulíf-
inu.
Nefndin dregur saman þau atriði
sem hún telur að stuðlað geti að
gróskumeira atvinnulífi. Þar er
meðal annars rætt um að gera beri
landsskipulag þar sem landinu öllu
sé skipað niður í ákveðin þjónustu-
og atvinnusvæði. Einnig að skapa
þurfi þau skilyrði að sem flestir
geti orðið hugmyndasmiðir eða
fmmkvöðlar. Nefndin telur að of
litlar kröfur séu gerðar til nemenda
í gmnnskólum hér á landi og við-
vemtími í skóla sé of stuttur. Nem-
endur þurfi að eiga þess kost að
ljúka stúdentsprófi 1-2 ámm fyrr
en nú. Efla þurfi innra starf í skól-
um landsins, meðal annars með því
að ráða skólastjóra í tímabundnar
stöður, til dæmis til 5 ára. Atvinnu-
lífíð axli í vaxandi mæli ábyrgð á
sérhæfðri atvinnumenntun í
landinu. Efla þurfi fræðslu um fjár-
mál og gangverk atvinnulífsins í
skólum landsins og efla þurfi
kennslu í markaðsfræðum við fram-
haldsskóla. Ríkið auki verulega við
það fé sem veitt er til rannsóknar-
og þróunarstarfsemi og hvetji fyrir-
tæki til hins sama, t.d. með
skattaívilnunum.
Þróa þurfi íslenskan stjórnun-
arstíl. Auka þurfi framboð á
áhættufjármagni til fyrirtækja.
Lagt er til að íslendingar setji sér
það markmið að verða leiðandi þjóð
í sjávarútvegi og fiskiðnaði. Alþjóð-
legur sjávarútvegsskóli verði starf-
ræktur á íslandi. Menntun starfs-
fólks og stjórnenda í fiskiðnaði verði
aukin. Nauðsynlegt sé að auðkenna
íslenskar fiskafurðir sem íslenska
framleiðslu. íslendingar fái ítök í
fiskiðnaði annarra þjóða til að
tryggja viðskiptavinum sínum
nægilegt framboð af físki.
Nefndin telur að meðan landbún-
aður vinni sig út úr kerfí styrkja
og niðurgreiðslna ættu bændur að
fá beinar greiðslur án tillits til fram-
leiðslumagns og að við lok gildandi
búvörusamnings sé tækifæri til að
koma á verulegum breytingum í
landbúnaði. Lokamarkmiðið verði
alveg styrkjalaus landbúnaður.
Nefndin telur mikla möguleika
felast í þróun ferðaþjónustu. Skipti
þar mestu að skapa þá ímynd að
hér búi velmenntað og menningar-
lega sinnað fólk sem gangi vel um
landið, leggi áherslu á hreinlæti og
snyrtimennsku, forðist að menga
umhverfið og beri virðingu fyrir
náttúrunni.
Nefndin telur óhjákvæmilegt að
stjórnvöld hafi stóriðjumál á sinni
könnu. Stefna beri að því að laða
hingað orkufrekan iðnað svo sem
verið hefur.
Formaður nefndar umhverfisráð-
herra um nýsköpun í atvinnulífi og
mótun atvinnustefnu var Grímur
Valdimarsson, forstjóri Rannsókna-
stofnunar fískiðnaðarins. Aðrir
nefndarmenn voru: Erna Hauks-
dóttir, framkvæmdastjóri, Geir
Gunnlaugsson framkvæmdastjóri,
Jón Sigurðarson framkvæmda-
stjóri, Jörgen Holm, danskur kaup-
sýslumaður, og Kristján Ingvars-
son, verkfræðingur.