Morgunblaðið - 14.11.1990, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1990
9
Árni Jónsson,
tannlæknir og læknir
Hef opnað tannlækningastofu í Austur-
bæjarapóteki, Háteigsvegi 1.
Viðtalsbeiðnum er veitt móttaka í síma
626035.
Eitt símtal
og þú ert
áskrifandi að
spariskírteinum
ríkissjóðs
Askriftar- og þjonustusimar:
91-62 60 40 og 91-69 96 00

ÞJONUSTUMIÐSTOÐ
RÍKISVERÐBRÉFA
Þjónustumiöstöö ríkisveröbréfa, Hverflsgötu 6,2. hæö. Sími 91-62 60 40
Rúmlega 50% aukning
„samneyzlu" 1980-1990!
Svokölluð samneyzla, það er útgjöld
vegna reksturs hins opinbera, hefur
aukizt um 53% á níunda áratugnum
(1980-1990), að þvker fram kemur í rit-
stjórnargrein Á döfinni, blaðs Félags
íslenzkra iðnrekenda. Á sama tíma jókst
landsframleiðsla okkar aðeins um 22%.
Staksteinar staldra við þetta efni í dag,
en fyrst verður gluggað í ritið Viðskipti,
fréttir frá skrifstofu viðskiptalífsins, þar
sem fjallað er um stöðnun í íslenzku efna-
hagslífi.
Stöðnun í
íslenzku efna-
hagslífí
I rítinu „Viðskipti,
fréttir frá skrifstofu við-
skiptalífsins" er fjallað
um skýrslu Villijálms
Egilssonar, fram-
kvæmdastjóra Verzlun-
arráðs Islands, „Lífskjör
og atvinnulíf 1980-2000“,
en þar er rakin þróun
íslenzkra efnahagsmála
síðustu tvo áratugi. Orð-
rétt segir:
„Megináherzlan í um-
fjöllun Vilhjálms var sú
að hætta sé á að ísland
verði undir í samkeppn-
inni um líl’skjör við aðrar
OECD-þjóðir. Undan-
farna áratugi hafa reglu-
leg góðæri skilað okkur
upp i efstu sæti heimsins
í þjóðartekjum á mann.
Undanfarið hafa liag-
fræðingar varað við því
að í framtíðinni sé hætta
á stöðnun frekar en að
góðærin skili sér áfram.
Vilþjálmur nefnir
þijár ástæður fyrir þvi
að hætta væri á stöðnun
i íslenzku atvinnulifi. I.
fyrsta lagi væri verð-
bólga hér hærri en í öðr-
um OECD-löndum. Út-
gjöld hhis opinbera færu
vaxandi hér á landi, en
gerðu það ekki í öðrum
iðnrílqum. í þriðja lagi
hafi íslenzkt atvinnulif
ekki þróast yfir í útflutn-
ingsfarveg. Útflutningur
á marni eykst stöðugt í
öðrum OECD-löndum, en
ekki hér. Áherzla á ut-
anríkisviðskipti er bráð-
nauðsynleg hveiju
nútímaþjóðfélagi."
Verðbólga, vöxtur op-
inberra útgjalda sem
hlutfalls af landsfram-
leiðslu og þjóðartekjum á
kostnað atvinnulífsins og
erfið staða útflutnings-
framleiðslu torvelda
sókn þjóðarinnar .. til
bættra lífskjara. Þetta er
athyglisverð niðurstaða í
(jósi upplýsinga um vöxt
ríkisútgjalda hér á landi,
sem Staksteinar staldra
við hér á eftir.
Hlutur hins
opinbera nálg-
ast 40%
Hlutur hins opinbera
af landsframleiðslu er
mjög misjafn eftir
ríkjum. Enn er hann
lægri hér en þar sem
hann er hvað hæstur,
eins og t-d. í Svíþjóð, en
hann vex hratt, samhliða
hækkun skatta og nánast
viðvarandi halla á rikis-
búskapnum.
í ritstj ómargrein blaðs
FÍI, Á döfinni, segir m.a.:
„Á íslandi eru þessi
hlutföll að vísu nokkru
lægri en í Sviþjóð en
hafa hins vegar farið ört
hækkandi undanfarin ár.
Þannig voru útgjöld hins
opinbera á íslandi 32,2%
af landsframleiðslu á ár-
inu 1980 en voru orðin
38,6% á árinu 1989. Tekj-
ur hins opinbera hafa að
sjálfsögðu jafnframt
hækkað þótt halli hafi
myndast á opinbera bú-
skapnum. Það er alkunna
hvemig skattar hafa ver-
ið hækkaðir jafnt og þétt
á siðustu árum.“
Siðar í ritstjómar-
greininni segir:
„Þannig má benda á
að samneyzla, þ.e. út-
gjöld vegna rekstrar hins
opinbera, jókst um 53%
frá 1980 til 1990 en lands-
framleiðsla aðeins um
rúmlega 22%. Greiðslur
almamiatrygginga hafa
aukizt meira en sam-
neyzlan og vaxtagreiðsl-
ur vegna halla undan-
genginna ára em nú
orðnar vemlegar. Aukn-
ing hcildargjalda hins
opinbera er því meiri en
aukning samneyzlunnar
eða liklega um 60% frá
1980-1990. Þetta er nær
5% að meðaltali á ári.“
Á kostnað
fólks og fyrir-
tælga
Enn segir i greininni:
„Þar sem skattbyrðin
er hvað mest, eins og t.d.
í Svíþjóð, er löngu orðið
Ijóst að vöxtur hins opin-
bera hefur margvísleg
áhrif á rekstur iðnfyrir-
tækja og atvinnulifið allt.
Fyrirtækin verða að taka
á sig sífellt meiri kostnað
auk þess sem þau keppa
við hið opinbera um
vinnuafl. Það er líka ljóst
að hækkun skatta og
flókin kerfi tilfærslna frá
einum hópi fólks til ann-
ars hefur í för með sér
vaxandi Qárhagslegt tap
fyrir þjóðfélagið i heild.
Sænskir iðnrekendur
hafa ákveðið að gera
viðamikla úttekt á því
hvað þurfi að gera til að
draga úr kostnaði við
rekstur hins opinbera og
hvemig megi nýta fjár-
muni betur en nú er gert.
Það verður lögð áherzla
á að sýna fram á það að
það þurfi að breyta að-
ferðum við ákvörðun op-
inberra útgjalda. Það
verði að taka upp nýjar
stjómunaraðferðir I\já
hinu opinbera og það
verði að auka áhrif
markaðarins - og þar
með samkeppni - á starf-
semi hins opinbera. Ein-
ungis með slíkupi róttæk-
um kerfisbreytingum
verði hægt að lækka
skattbyrði umtalsvert og
skapa þannig skilyrði
fyrir vöxt í iðnaði og
öðrum atvinnugreinum.
Það verður fróðlegt
fyrir íslendniga að fylgj-
ast með úttekt sænskra
iðnrekenda og þeirri
umræðu sem heimi mmi
fylgja."
N ÓVEMBERFRÉTTIR VÍB
Lægri tekjuskattur -
draumur eða veruleiki?
í mánaðarfréttum VÍB er jafnan áhugavert efni um fjármál
einstaklinga. Meðal efnis í nóvemberfréttum er grein um
skattamál, "Lægri tekjuskattur - draumur eða veruleiki?".
Einnig er fjallað um hlutverk trygginga við skipulagningu
fjármálanna og lýst upphafi viðskipta með erlend verðbréf.
Að venju er loks í blaðinu ítarleg umfjöllun um innlend
hlutabréf og verðbréfasjóði. Hægt er að fá kynningáreintak
af mánaðarfréttum VIB í afgreiðslunni í Armúla 13a og
áskrift má auk þess panta í síma 681530.
Verið velkomin í VIB.
VlB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA HF.
Ármúla 13a, 108 Reykjavík. Sími 68 15 30. Telefax 68 15 26. Simsvari 68 16 25.