Morgunblaðið - 11.04.1991, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. APRIL 1991
Flísar
VeggS 1280.-
Gólfflísar iqnn
frákr. l£öU.-
Gólfspartl oonn
25 kg. frákr. £ðUU.'
Flísalím nnn
25 kg. frá kr. UUU.~
940.-
Parket
frá kr.
Parketlím GOnn
25 kg. kr. DðUU.-
Vandaðar vörur á
betra verði.
Nýborg;
Skútuvogi 4, sími 82470
Um biblíuþýðingar
Fer inn á lang
flest
heimili landsins!
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Biblíuþýðingar í sögu og sam-
tíð. Ritröð Guðfræðistofnunar.
Studia Theologica Islandica 4. Rit-
stjóri: Gunnlaugur A. Jónsson.
Háskóli Islands. Guðfræðistofnun.
Reykjavík 1990, 252 bls.
Auk inngangsorða ritstjórans eru
í þessari bók ellefu ritgerðir og tveir
ritdómar. Allar nema ein fjalla rit-
gerðir þessar beint eða óbeint um
efni viðkomandi þýðingum á Bibl-
íunni á íslensku. Undantekningin er
grein Jónasar Gíslasonar, „Engill
sendur frá himnum!" Svipmyndir úr
lífi Ebenezer Hendersons. Það er
einkar hugljúf og fræðandi frásögn
af lífi og starfi þessa sérstæða trú-
boða sem hingað kom snemma á 19.
öld hlaðinn Biblíum og Nýja testa-
mentum í nýrri þýðingu (1813).
Hann ferðaðist vítt um land við mik-
inn fögnuð landsmanna og lagði á
sig miklar þolraunir.
Ámi Bergur Sigurbjömsson ritar
um apókrýfu bækur Gamla testa-
mentisins. Ritgerð hans er í mörgum
greinum ítarleg og vönduð. Apókrýfu
bækurnar eru settar í sögulegt sam-
hengi við aðra ritningartexta og höf-
undur sýnir hvemig þær byggja brú
á milli Gamla og Nýja testamentis-
ins. Lestur þeirra gerir þannig margt
í Nýja testamentinu auðskildara.
Apókrýfar bækur eru nokkrar: Sír-
aksbók, Speki Salómons, Makkabe-
abækur, Tobitsbók, Júdítarbók,
Barúksbók, Bréf Jeremía og sjálfsagt
fleiri. Þær fylgdu Biblíunni íslensku
allt til ársins 1859, en í næstu útg-
áfu (1866) voru þær teknar burt og
hefur því ekki verið breytt síðan.
Hins vegar er nú unnið að nýrri þýð-
ingu þeirra og verða þær teknar í
næstu útgáfu sem ráðgert er að verði
árið 2000.
Baldur Pálsson ritar mjög fróðlega
grein um Orðstöðulykil að Biblíunni,
útgáfu frá 1981 (Biblían frá A til
Ö). Skýrir hann frá þeirri miklu vinnu
sem lögð hefur verið í að koma texta
Biblíunnar frá 1981 á tölvu og hvern-
ig orðstöðulykill er gerður. Skilst
mér að undirbúningi að útgáfu sé
langt komið.
Guðrún Kvaran skrifar skemmti-
lega grein um Biblíuþýðingar og ís-
lenskt mál. Þar rekur hún sögu bibl-
íuútgáfanna frá 1841, 1866, 1908
og 1912 og sýnir með textadæmum
í hverju munurinn á málfari er helst
fólginn.
Gunnlaugur A. Jónsson ritar
greinina Þýðingarstarf Haralds Ní-
elssonar og upphaf „biblíugagnrýni“
á íslandi. Haraldur þýddi lang-
stærsta hluta Gamla testamentisins
úr hebresku og vann að því í tíu ár
(1897-1907). Gerð er ítarleg grein
fyrir starfi Haraldar, en mikili hluti
greinarinnar fjallar um þær viðtökur
sem þýðingin fékk (1908), en þær
voru mjög misjafnar. Urðu af þessu
nokkur deiluskrif. Blandaðist þetta
mikið inn í umræður um „nýju guð-
fræðina" og spíritisma. Er þetta ver-
ulega fróðlegur lestur.
Jón Sveinbjörnsson á hér merka
ritgerð sem nefnist Ný viðhorf við
biblíuþýðingar. Þar er reifaður þáttur
biblíuþýðinga í ritskýringu ritningar-
innar og hvernig ný viðhorf í þýðing-
arfræðum, einkum málvísindum,
bókmenntafræðum og félagsfræð-
um, hafa leitt ti! endurskoðunar á
hefðbundnum aðferðum í ritskýr-
ingu. Þetta er afar vönduð grein rit-
uð af miklum lærdómi og reynslu
af þýðingarstarfi. Mér virðist Jón
Syeinbjömsson vera brautryðjandi á
sínu sviði hér á landi.
Önnur lærdómsritgerð er eftir Sig-
urð Örn Steingrímsson og nefnist
hún úr hebresku á íslensku. Þessi
AÐALFUNDUR
Olíuverzlunar íslands hf. 1991
y
m
Aðalfundur Olíuverzlupar íslands hf.
verður haldinn föstudaginn 26. apríl
í Súlnasal HÓTEL SÖGU, Reykjavík,
og hefst fundurinn kl. 16:00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aðalfundarstörf skv. 13.gr.
samþykkta félagsins.
2. Önnur mál, löglega upp borin.
Endanlegar tillögur og reikningar
félagsins munu liggja frammi á
skrifstofu félagsins, hluthöfum til sýnis,
frá og með 19. apríl.
Aðgöngumiðar og fundarboð verða
send þeim hluthöfum, sem eru á skrá
þann 11. apríl, í ábyrgðarpósti
þann 12. apríl.
Þeim, sern kaupa hlutabréf eftir
11. apríl eða vita að kaup þeirra hafi
ekki verið tilkynnt til félagsins, er bent á
að hafa samband við skrifstofu
félagsins, Héðinsgötu 10, Reykjavík.
ritgerð er ekki síður athyglisverð.
Má þar koma ófróðum íeikmanni
vemlega á óvart hversu geysierfið
vandamál er við að etja við þýðingar
úr hebresku og hversu margt hlýtur
að' orka tvímælis.
Stefán Karlsson ritar greinina
Drottinleg bæn á móðurmáli. Þar
tekur höfundur sér fyrir hendur að
gefa yfirlit yfir og ræða allar útgáf-
ur og handritatexta sem heimildir
eru til um af Faðirvorinu frá kaþólsk-
um tíma og í öllum prentuðum biblíu-
útgáfum. Samanburður hans er mjög
ítarlegur eins og vænta mátti og
geysifróðiegur.
Svavar Sigmundsson gerir mál-
farslegan samanburð á tveimur bibl-
íuþýðingum í greininni Samanburður
á Nýja testamentinu 1813 og 1827.
Mikill fjöldi samanburðardæma er
leiddur fram og mismunurinn rædd-
ur.
Þórir Óskarsson ritar um Nýja
testamentisþýðingu Odds Gott-
skálkssonar, Sundurgreinilegar
tungur. Um mál og stíl Nýja testa-
mentis Odds Gottskálkssonar. Þar
segir hann bæði kost og löst á þýð-
ingunni. Er þessi úttekt með því
besta sem ég hef lesið um þetta efni.
Lokaritgerðin, Eru þýðingar vís-
indi?, er eftir Þóri Kr. Þórðarson.
Grein hans er allt í senn heimspeki-
leg, málvísindaleg og sagnfræðileg.
Hún er afar vel rituð og auðfundið
að höfundur hefur frábært vald á
Gunnlaugur A. Jónsson
efni sínu og tekst að gæða það dýpt
og lífi.
Ég er þakklátur fyrir að hafa feng-
ið þessa merku bók í hendur. Hún
fræddi mig stórum og opnaði sjón-
hring sem áður var lokaður. Hún
gerði mér betur ljóst en áður hversu
miklu hlutverki íslenskar biblíuþýð-
ingar hafa gegnt í málfarsþróun og
málrækt þjóðarinnar, hver vandi
þeim er á höndum sem við þýðingar
fást og hversu nauðsynlegt er að
sífelld endurskoðun fari fram. Sérs-
taklega er ánægjulegt til þess að
vita hversu ágætt og náið samstarf
hefur tekist milli málvísindamanna
og guðfræðinga um þetta efni. Af
því má mikils vænta, einkum þegar
saman fer tækninotkun og traustur
lærdómur. Margir mega bíða næstu
útgáfu biblíunnar (sem mun inni-
halda apókrýfu bækurnar) með mik-
illi eftirvæntingu og tilhlökkun.
Ull og grafík
Myndlist______________
Bragi Ásgeirsson
Það hefur tekið listakonuna
Krístím Jónsdóttur frá Munka-
þverá drjúgan tíma að þroska list-
gáfu sína, því að hún fer sér
hægt og vinnubrögð hennar ein-
kennast af stóískri ró og yfirveg-
un.
Hún er þannig upplagt dæmi
um að ekki er hægt að hólfa list-
ina eftir lífaldri, jafn misjafnt og
það er hvernig hlutimir þróast hjá
hinum einstöku listamönnum.
Hjá sumum er það ótvíræður
ávinningur að þroskast seint opg
hér er Kristín sömuleiðis gott
dæmi, því að hún mætir sterkari
til Ieiks með hverri sýningu. Þann-
ig er óhætt að segja að sýning
hennar í Listasafni ASI þessa
dagana og fram að næstu helgi
sé hápunkturinn á ferli hennar.
Ýmsum mun vafalítið minnis-
stæð sýning Kristínar á sama stað
fyrir þremur árum, sem var þá
hennar fyrsta einkasýning á höf-
uðborgarsvæðinu, þótt hún hafi
unnið að list sinni að meira og
minna leyti frá því á byijun sjötta
áratugarins!
Það var sterk sýning sem at-
hygli vakti og vel var skrifað um.
Kristín hefur þó tekið þátt í
fjölda samsýninga og einkum hef-
ur hún verið virk á sýningarvett-
vangi frá árinu 1980, og hafa
myndir hennar oftar en ekki vak-
ið drjúga athygli.
Listakonan vinnur á sinn sér-
staka hátt í tækni sem hún hefur
þróað á undangengnum árum og
er í kjama sínum mjög gömul.
Er það í samræmi við vinnubrögð
margra núlistamanna, sem leita
aftur í fortíðina að tæknibrögðum
sem þeir geti svo endurnýjað og
því eldri og sjaldgæfari sem tækn-
in er þeim forvitnilegri er hún í
augum þeirra. Jafnvel akademísk
tækni sem menn fussuðu að fyrir
nokkrum áratugum er komin aft-
ur, en fyrir margt í nýjum búningi.
Tæknin byggist á þæfðri ull
sem gerandinn býr til flóka úr og
mótar á margvíslegan hátt. Þar
næst beitir hún ýmsum grafískum
aðferðum og notar þá blek, vax
og olíukrít auk þess sem hún
þræðir bambusstöngum í gegnum
sum verkin.
Kristín Jónsdóttir listakona.
Þessari aðferð að vinna með
flóka, en í öðrum búningi og þétt-
ari, kynntist ég fyrst í verkum
Joseph Beuys á Dokumenta í
Kassel árið 1968, og minntist þá
á hana og listamanninn hér í blað-
inu, enda orkaði efniskenndin og
vinnuferlið sterkt á mig.
Auk þess sem Kristín vinnur í
jafn náttúrulegt efni og ull, þá
eru henni íslenskir jarðlitimir
hugstæðir, sem kemur einkar vel
fram á þessari sýningu t.d. í
myndunum Jörð I, II og III og
raunar fleiri myndum.
Það er ekki aðeins það, að
margt verkanna á sýningunni
minna í gerð sinni á okkar fornu
handrit, að þau hafa yfir sér
sterka þjóðlega skírskotun, heldur
einnig í senn litir og útfærsla og
þó er þetta allt með mjög nútíma-
legu sniði.
Ekki eru mikil átök merkjanleg
í verkunum, en þeim meiri undir-
alda í tíma og rými og þetta
munu vísast einmitt þau vinnu-
brögð sem henta listakonunni
best.
Stærsta verkið á sýningunni,
sem nefnist Janúar 1991, og er
að sjálfsögðu gert á þeim mán-
uði, verður að teljast hápunktur
sýningarinnar, en fleiri verk vekja
óskipta athygli, svo sem „Bók
tímans“ (2), „Vonarland“ (7),
„Bókfell" (8), „Vængjað myrkur“
(18) og „Næturflug“ (19).
Þetta er allt í senn sterk sýning
og óvenjuleg og er ástæða til að
óska listakonunni til hamingju
með árangurinn..