Morgunblaðið - 11.04.1991, Page 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. APRÍL 1991
K
O S N I N G A R
Davíð Oddsson:
Áhyggjiæfni hve seint
er fjallað um álsammng
„I VIÐRÆÐUM okkar við for-
svarsmenn Atlantsálsfyrirtælg'-
anna þriggja hefur komið fram,
að þeir muni ekki bera samninga
um nýtt álver á Islandi undir
stjórnir sinna fyrirtækja fyrr en
á næsta ári, þó svo að samningum
verði lokið í sumar eða haust,“
sagði Davíð Oddsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins stjórnarmað-
ur í Landsvirkjun í samtali við
Morgunblaðið í gær. Davíð greindi
frá þessari afstöðu Atlantsálsfyr-
irtækjanna á 700 manna fundi í
Njarðvík á mánudag.
Davíð sagði að líklega yrðu samn-
ingarnir þá bornir undir stjórnir fyr-
irtækjanna í upphafi næsta árs.
„Þetta þarf ekki að þýða frekari taf-
ir, en ég neita því ekki að þetta er
visst áhyggjuefni. Við teljum að þeir
gætu gengið fyrr inn í sínar stjórnir,
þannig að við vissum meira um af-
stöðu fyrirtækjanna þriggja, þó ekki
væri endanlega búið að ganga frá
fjármögnun," sagði Davíð Oddsson.
Kosninganóttin:
Beint sjónvarp frá
talningarstöðunum
PÖSTUR og sími hefur gert ráð-
stafanir til að sjónvarpa beint frá
öllum talningarstöðum eftir al-
þingiskosningarnar.
Að sögn Páls Jónssonar í ljósleið-
aradeild Pósts og síma þarf að setja
upp ýmis tæki um allt land og gera
þarf minni háttar breytingar á kerf-
inu til að allt geti gengið sem best
fyrir sig. Verið er að tengja ijósleið-
ara inn í félagsheimilið Herðurbreið
á Seyðisfirði, en ljósleiðari var lagður
til Seyðisfjarðar í haust.
Hresst upp á
ráðherraminni
eftirBjörn
Bjarnason
Jón Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra segir í Morgunblaðsgrein
hinn 9. apríl síðastliðinn, að ég hafi
farið með rangt mál í grein hér í
blaðinu hinn 4. apríl, þegar ég lýsti
kyrrstöðu og afturför á sviði utanrík-
is- og öryggismála í tíð ríkisstjómar
Steingríms Hermannssonar. Er ekki
hjá því komist að skerpa minni ut-
anríkisráðherra um framgang þeirra
mála, sem hann gerir að umtalsefni.
1. Utanríkisráðherra segir að það
sé rangt, að núverandi ríkisstjórn
beri nokkra sök á því að ekki hefur
verið ráðist í að leggja fullkominn
varaflugvöll í samvinnu við Atlants-
hafsbandalagið (NATO). Fullyrðing
af þessu tagi dugar ekki til að slá
striki yfir deilumar innan ríkisstjóm-
arinnar um flugvallarmálið. Ríkis-
stjórnin eða utanríkisráðherra hafði
aldrei þrek til að heimila forkönnun
á vegum NATO sem er forsenda
frekari ákvarðána um varaflugvöll.
Fór svo að yfirstjórn NATO tók
málið af dagskrá. Rannsókn á gildi
og legu flugvallarins er jafnnauðsyn-
leg nú óg áður. Varaflugvallar er
þörf fyrir varnarliðið á meðan eftir-
litsflug er stundað frá Keflavíkur-
flugvelli. Breyttar aðstæður í alþjóð-
amálum hafa ekki gert það óþarft.
2. Utanríkisráðherra ritar gegn
betri vitund þegar hann segir rangt
að ríkisstjóminni hafi mistekist til-
raunir sínar til að koma afvopnun á
höfunum á dagskrá CFE-viðræðn-
anna um fækkun hefðbundins her-
afla í Evrópu. Á meðan CFE-l-við-
ræðurnar stóðu sagði ráðherrann að
afvopnun á höfunum kæmist á dag-
skrá að þeim loknum. Á leiðtoga-
fundi NATO í London í júlí 1990
reyndu þeir Steingrímur Hermanns-
son og Jón Baldvin að koma afvopn-
un á höfunum inn í CFE-la-viðræð-
urnar. Þeim mistókst það. Þá reyndu
þeir að orða ályktun um CFE-2-við-
ræðurnar þannig að þar yrði tekið
tillit til afvopnunar á höfunum. Því
var hafnað. Málamiðlunartillaga sem
íslensku ráðherramir hengdu síðan
hatt sinn á var túlkuð þannig af
Margaret Thatcher, forsætisráðherra
Breta, að hún fæli ekki í sér neinar
hömlur á flota aðildarríkjanna í af-
vopnunarsamningum. Féllust aðrir á
þá túlkun, þeirra á meðal Steingrím-
ur Hermannsson.
3. 579 kjarnakljúfar era í skipum.
Ríkisstjómin vildi að Alþjóðakjarn-
orkumálastofnuninni setti reglur um
öryggi þessara kjarnakljúfa. Tillagan
útvatnaðist með þeim hætti, að regl-
umar eiga aðeins að ná til farskipa.
Er nokkuð kjarnorkuknúið farskip í
notkun?
4. Utanríkisráðherra segir að ís-
land hafi lagt fram tillögu á allsherj-
arþingi Sameinuðu þjóðanna síðast-
liðið haust um sérfræðingakönnun
vegna kjarnakijúfa á höfunum. Rétt
er að þessi tillaga var boðuð en hún
var aldrei lögð fram á allsheijarþing-
inu.
f Eftir að Steingrímur Hermanns-
son hafði verið utanríkisráðherra í
fáeina mánuði sagðist hann hafa
verið í fílabeinsturni og því ekki get-
að fylgst nægilega vel með þróun
annarra mála hjá ríkisstjórninni.
Hefur Jón Baldvin einangrast svo í
Björn Bjarnason
„Hefur Jón Baldvin ein-
angrast svo í þessum
turni að hann fylgist
ekki með framvindu
mála í utanríkisráðu-
neytinu sjálfu?11
þessum turni að hann fylgist ekki
með framvindu mála í utanríkisráðu-
neytinu sjálfu?
Höfundur er þriðji maður á
framboðslista Sjálfstæðisflokksins
í Reykjavík.
Pilsaþyt, mannúð og
stjómmálin!
mýktí
eftir Kristínu
Ástgeirsdóttur
Það era ekki nema um 300 ár síð-
an þeirri hugmynd tók að vaxa fylgi
að vilji meirihlutans í hveiju Iandi
ætti að ráða för og allir ættu að njóta
ákveðinna mannréttinda. I hugum
flestra þeirra sem skrifuðu um frel-
sið, náttúraréttinn og jafnréttið vora
þessir aJlir eingöngu fijálsir, hvítir
karlar.
Það leið ekki á löngu þar til konur
hófu upp raust sína og sögðu: Við
viljum njóta mannréttinda Iíka. Frá
dögum frönsku stjómarbyltingarinn-
ar eða í rúm 200 ár hafa konur, fyrst
í Evrópu og Ameríku, síðan í öðrum
heimsálfum barist fyrir réttinum til
að velja sér lífsfarveg, réttinum til
að hafa áhrif á mótun samfélagsins,
réttindum til að breyta þjóðfélaginu
þannig að það taki mið af þörfum
og gildismati kvenna jafnt sem karla
og bjóði börnum betra líf.
Kvennahreyfingin er ein af mörg-
um fjöldahreyfingum sem krefst þess
að lýðræðið og frelsið sé ekki bara
fyrir suma, heldur beri að skapa s^m-
félag þar sem allir fái að njóta sín
óháð kyni og stétt. En — þrátt fyrir
langa og stranga baráttu eigum við
langt í land.
Framundan er glíma
Kvennaiistinn er grein á meiði 200
ára mannréttindabaráttu kvenna.
Við kvennalistakonur höfum valið
þá sérstöku leið að bjóða fram til
Alþingis og sveitarstjóma af því að
við trúum því að ein leiðin til að
bæta stöðu kvenna og barna sé að
konur komist þar að sem ráðum er
ráðið, þar sem raddir þeirra heyrast
og kvenfrelsissjónarmið birtast. Við
trúum því að konur hafi af mikilli
reynslu og margvíslegri visku að
miðla sem eigi erindi inn í íslensk
stjómmál. Við trúum því að konur
ungar sem gamlar, lærðar sem ófag-
lærðar, með böm eða án barna, verði
að grípa til sinna ráða til að rétta
hlut kvenna í samfélaginu. Aðrir
gera það ekki fyrir okkur. Við trúum
því að aldrei hafi verið brýnna en
nú að auka áhrif kvenna og styrkja
stöðu þeirra í íslensku samfélagi.
Vegna þess að framundan er glíma
um framtíð jarðarinnar og stöðu ís:
lendinga í samfélagi þjóðanna. í
þeirri löngu göngu sem framundan
er verða konur að láta til sín taka
og beita sér í þágu kvenfrelsis, lífs-
ins, náttúruverndar og lífshagsmuna
íslendinga.
Sameinuðu þjóðirnar hafa komist
að þeirri niðurstöðu að Vesturlönd
verði að snúa frá sinni hagvaxtar-
og iðnaðarstefnu eigi að takast að
bjarga jörðinni eftir gegndarlausa
rányrkju, sóun og eyðileggingu jarð-
argæða. Við á norðurhveli jarðar Iif-
um í vellystingum miðað við suður-
hlutann og leyfum okkur að deila
og drottna að vild. Verði er haldið
niðri á framleiðsluvörum fátæku ríkj-
anna, herir era sendir út um allar
jarðir til að klekkja á stjómarherram
sem vora vinir í gær en era óvinir í
dag, allt eftir því hvað hentar hags-
munum Vesturlanda. Þriðja heims
ríkin vilja njóta þeirra lífsgæða sem
okkur bjóðast, en það getur ekki
þýtt annað en endanlega eyðingu
jarðarinnar, eins og málum er nú
háttað. ísskápur inn á hvert kín-
verskt heimili myndi eyða ózonlaginu
á skömmum tíma. Bílaeign Indveija
á við það sem hér þekkist myndi
auka loftmengun gífurlega og ganga
veralega á auðlindir jarðar. Söku-
dólgurinn — Vesturlönd — sem ruðst
hafa áfram í blindri tæknihyggju,
verða að hægja ferðina og finna hið
æskilega jafnvægi milli manns og
náttúru í samvinnu við allar þjóðir
heims. íslendingar geta ekki verið
stikkfrí í þeirri baráttu sem framund-
an er. Við eigum að ganga á undan
með góðu fordæmi.
Viðvarandi karlmannsleysi
í Reykjavík
Hér á íslandi ríkir stöðnun. Tekjur
þjóðarinnar hafa ekki aukist í neinu
samræmi við útgjöld. Við horfum upp
á niðurskurð á ýmsum sviðum og
tekist er á um nánast hveija krónu.
Tæknibreytingar og minnkandi afli
hafa fækkað störfum einkum á
landsbyggðinni. Þessi þróun hefur
bitnað harkalega á konum og þær
leita í stóram stíl frá fábreytni at-
vinnulífsinsj. landsbyggðinni til þétt-
býlisins suðvestanlands þar sem
vinnu hefur verið að fá. Nú ríkir
veralegt misvægi milli kvenna og
karla í byggðum landsins. Bændur
sitja einir á búum sínum, meðan við
hér á Reykjavíkursvæðinu megum
þola viðvarandi karlmannsleysi.
Láglaunastefna undanfarinna ára,
nú síðast í nafni þjóðarsáttar, er
mannskemmandi, en hún hefur leitt
til vaxandi launamúnar milli kvenna
og karla. Mun fleiri konur en karlar
vinna samkvæmt umsömdum töxtum
sem eru aldeilis fáránlega lágir,
meðan mörgum körlum er bættur
skaðinn með launaskriði og sposlum
af ýmsu tagi. Félagsleg þjónusta
hvort sem hún er fyrir börn eða
gamla fólkið er ófullnægjandi og
okkar ríka samfélagi til skammar.
Þetta er nefnilega allt spurning um
forgangsröð verkefna. í hveiju vilj-
um við fjárfesta? Börnum og framt-
íðinni, eða loðdýraævintýrum, ráð-
húsum, flugstöðvum og veitingahús-
um sem snúast?
Kristín Ástgeirsdóttir
„Ein leiðinter sú að
hvíla okkur á spillingu,
samtryggingu, forrétt-
indum og ráðaleysi
gömlu flokkanna, en
auka þess í stað áhrif
kvenna, hleypa fersk-
um vindum að með
þeim pilsaþyt, mannúð
og mýkt sem fylgir
Kvennalistanum."
Hver eru ráðin sem gömlu flokk-
arnir bjóða upp á?
Álver og aftur álver er eina svarið
við atvinnuvandanum. Og það er von
að þeir séu fastir í fortíðarhyggju,
því þeir hafa svo mikið að gera við
að skipta á milli sín bankastjórastöð-
•um, svipta launafólk samningsrétti,
rjfta samningum, svívirða heilu
starfsstéttirnar og auglýsa sig í blöð-
unum á kostnað almennings, að ann-
að kemst ekki að.
Það þarf siðbót í íslenskum stjórn-
málum og því er erindið sem við
kvennalistakonur eigum við íslenska
kjósendur margslungið.
Snýst kvennabaráttan um
dagvistarmál?
í könnun sem Félagsvísindastofn-
un gerði nýlega fyrir Kvennalistann
kom í ljós að mörgum finnst kvenna-
listakonur tala mest um dagvistar-
mál. Mikið rétt, við tölum mikið um
dagvistarmál og ætlum að halda því
áfram þar til þau verða komin í gott
og eðlilegt horf, en það er langt í
frá að þau séu okkar eina baráttu-
mál.
I komandi kosningum leggur
Kvennalistinn sem fyrr megináherslu
á að bæta stöðu kvenna og barna.
Við teljum það algjört forgangsmál
að leiðrétta kjör hinna lægst launuðu
með hækkun lægstu launa og hækk-
un skattleysismarka, en þar á móti
koma fleiri skattþrep og skattur á
fjármagnstekjur til að mæta tekj-
utapi ríkissjóðs. Við höfnum aðild
að Evrópubandalaginu og teljum
hagsmunum íslendinga betur borgið
utan þessarar karlstýrðu og mið-
stýrðu efnahagsheildar. Við viljum
leggja áherslu á að nýta það sem
við eigum og byggja upp öflugt at-
vinnulíf í sátt við náttúra landsins.
Við horfum til fullvinnslu sjávarafla,
endurreisnar ullariðnaðarins, ferða-
þjónustu, endurvinnslu, vetnisfram-
leiðslu, líftækni og fleiri greina sem
undirstöðu þess lífs sem við viljum
lifa í Iandinu. Atvinnusköpun framt-
íðarinnar þarf ekki síst að taka mið
af konum eigi að takast að skapa
jafnvægi í byggðum landsins. Síðast
en ekki síst viljum við stokka upp
byggðastefnuna og jafna aðstöðu
landsmanna með því að efla ákveðna
byggðakjama, þannig að fólk geti í
raun valið hvar það vill búa.
Við íslendingar þurfum að leita
nýrra leiða til að skapa það fyrir-
myndarsamfélag sem við viljum sjá
hér. Ein leiðin er sú að hvíla okkur
á spillingu, samtryggingu, forrétt-
indum og ráðaleysi gömlu flokkanna,
en auka þess í stað áhrif kvenna,
hleypa ferskum vindum að með þeim
pilsaþyt, mannúð og mýkt sem fylg-
ir Kvennalistanum.
Höfundur skipar þriðja sæti
Kvennalistans í Rcykjavík.