Morgunblaðið - 16.06.1991, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 16. JÚNI 1991
Andstæður - samstæður I

Nanna K. Skúladóttir: Án titils. 1991.
Nanna K. Skúladóttir
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
í neðri sölunum í Nýlistasafn-
inu við Vatnsstíg 3b stendur nú
yfir sýning á höggmyndum eftir
Þórdísi Oldu Sigurðardóttur.
Þetta eru fjölbreytt verk, unnin
úr járni, sem oft hefur verið hirt
einhvers staðar, ryðgað og úr sér
gengið, og fengið nýtt hlutverk
með öðrum efnum, t.d. flaueli,
svampi, silkikenndum efnum og
jafnvel vatni, sem gegnir mikil-
vægu hlutverki í einu verkanna.
Þórdís Alda er hér að halda
sína þriðju einkasýningu, en sú
síðasta var í Ásmundarsal við
Freyjugötu í mars í vetur, svo
segja má að það sé skammt
stórra högga á milli. Hún hefur
undirbúið sinn listferil eins vel
og kostur er; eftir að hafa lokið
almennu kennaraprófi stundaði
hún nám í Myndlistaskóla
Reykjavíkur, og fór síðan í MHÍ,
þar sem hún útskrifaðist úr
myndmótunardeild. Þaðan lá
leiðin til Listaakademíunnar í
Munchen, þar sem hún var einn
vetur í skúlptúrdeildinni.
Viðfangsefni listakonunnar á
Nú stendur yfir í Listasalnum
Nýhöfn í Hafnarstræti sýning á
um þijátíu verkum frá hendi Perú-
mannsins Rhony Alhalel, sem eru
afrakstur þess tíma, sem hann hef-
ur dvalið hér á landi; verkin eru
unnin með blandaðri tækni á papp-
ír.
Alhalel er ágætur fulltrúi þeirrar
alþjóðavæðingar, sem er orðin ríkj-
andi í myndlistarheiininum á síð-
ustu áratugum. Hann er fæddur í
Líma í Perú, og stundaði nám við
Listaháskólann þar á árunum
1974-80. Síðan hefur hann að
mestu dvalið í Japan og lágt stund
á nám í pappírsgerð, myndletrun
o.fl. samhliða því sem hann hefur
stundað myndlistina; jafnframt
hefur hann síðustu ár oft dvalið í
New York, Líma og hér á íslandi.
Þannig sækir listamaðurinn sér
listræn áhrif víða um heiminn, og
vinnur sfðan úr þeim eins og
menntun og listrænn áhugi segir
til um. Ýmsir íslenskir listamenn
þessari sýningu helgast lyrst og
fremst af andstæðunum í tilver-
unni, eða eins og hún segir í
ávarpi sínu í sýningarskrá:
„Andstæður - sumar kallast á í
vinsemd, aðrar ógna hvor ann-
arri. Andstæður geta verið svo
reglubundin náttúrufyrirbæri að
við veitum þeim naumast at-
hygli. Sumar hrista hins vegar
illþyrmilega upp í lífi okkar. Þær
lifa á tilvist hvorrar annarrar og
eru undirstaða hins volduga al-
heimshljóms sem við eigum öll
hlutdeild í og hefst þegar við
fyrst andartak; Útöndun - Inn-
öndun, og þar með ert þú kominn
í allsheijarkórinn.
Andstæðurnar (sem einnig má
líta á sem samstæður, þar sem
þær kalla á hvor aðra, eins og
listakonan segir) koma skýrt
fram í efnisvali verkanna á sýn-
ingunni. Þar skiptist á hart og
mjúkt, gróft og fínt, litríkt og
litlaust eða íyðgað, og i samsetn-
ingunni vinna þessi þættir saman
á sannfærandi hátt.
Það ríkir því ákveðin spenna
innan hvers verks, þar sem ólík-
ir þættir togast á; samtímis vinna
þeir saman í heild, sem erfitt
væri að hugsa sér á annan hátt.
af yngri kynslóðinni eru staddir á
svipuðum slóðum, eftir að hafa
sótt menntun sína að nokkru til
annarra landa og hafa dvalið þar
um lengri eða skennnri tíma. Því
er áhugavert að athuga, hvaða
myndefni hafa kviknað í huga Al-
halel við dvöl hans hér á landi, og
hvort myndsýn hans sé mjög ólík
því sem gerist hjá hérlendu lista-
fólki.
í verkunum á sýningunni fjallar
Alhalel fyrst og fremst um sam-
band mannsins við landið, og þá
hversu litlu maðurinn fær í raun
ráðið í því sambandi; það er ímynd
umhverfisins og staða mannsins
gagnvart mikilfengleik þess sem
listamaðurinn leitast við að túlka.
Oft stendur maðurinn einn and-
spænis náttúruöflunum í þessum
verkum, og þá sem áhorfandi, en
ekki sem andstæðingur eða sá sem
valdið hefur. Titlarnir sem lista-
maðurinn hefur valið endurspegla
þetta viðhorf, þar sem tilfinninga-
Jafnframt eru titlarnir hluti af
sköpun andstæðnanna; verkið
„Þurrð (nr. 2) sýnir t.d. þijár
ryðgaðar, ónýtar og útflattar
vatnsfötur á grunni silkikennds
efnis; tilefni titilsins felst þannig
í verkinu. Annað verk, „Innsýn
(nr. 5), sem í fyrstu minnir á
helgitöflu, reynist veita gestinum
tækifæri til sjálfskoðunar.
Bestu verkin beita þó and-
stæðunum á enn markvissari
hátt. „Hreiður (nr. 6) og „Tíma-
mót (nr. 7) eru einföld að allri
gerð, en skapa þó skarpar
ímyndir; hið fyrra einkum með
bættum ullarvettlingum og fín-
um dömuhönskum í vernduðu
umhverfi heimilisins, en hið síð-
ara með einfaldri litasamsetn-
ingu. Hið stóra verk „Hvítþveg-
inn (nr. 4) ber einnig með sér
vissa ógnun í því hvernig hvass
broddur sporðdrekans er settur
upp andspænis flauelsklæddu
spilaborði með hvítum hönskum
á hinum enda verksins.
Þannig felst ákveðin ögrun í
flestum verkum Þórdísar Oldu á
sýningunni, og andstæður efn-
anna í verkunum, þar sem skipt-
ist á harka eða hrörleiki ryðgaðs
járns og mjúk áferð flauels eða
silkikenndra púða, mynda ágætt
jafnvægi milli þessara þátta.
Listakonan lýsir þessu þannig í
sýningarskránni: „Mér fínnst
ekkert efni öðru æðra og ekkert
form öðru meira, aðeins ólíkt.
Styrkurinn felst í andstæðunum.
Verk öðlast líf af innblæstri
skapara síns, dregur andann og
andar út til þín.“
Þetta viðhorf hennar til eigin
verka kemur vel fram á sýning-
unni, og áhorfendur finna fyrir
því; það hlýtur að teljast merki
um vel heppnað framtak ef lista-
manni tekst þannig að koma sín-
um viðhorfum til skila til sýning-
argesta.'
Sýning Þórdísar Öldu Sigurð-
ardóttur í Nýlistasafninu stendur
til 23. júní.
legt tengsl manns og lands koma
vel fram í þeim, t.d. „Samruni,
„Aðskilnaður, „Uppstigning,
„Samkennd, „Flæðið, „Máttur jarð-
ar, o.s.frv.
Þessu til viðbótar greinir lista-
maðurinn að íbúarnir standa hér í
einhveiju dularfullu sambandi við
í tveimur efri sölunum í Nýlista-
safninu við Vatnsstíg 3b stendur
nú yfir sýning á höggmyndum frá
hendi Nönnu K. Skúladóttur. Þetta
mun vera fýrsta einkasýning henn-
ar, en hún hefur áður tekið þátt í
nokkrum samsýningum hér á landi
og í Hollandi. Nanna stundaði nám
við Myndlista- og handíðaskóla
íslands, og síðan í A.K.I. Akadem-
ie voor Kunst en Industrie í Holl-
andi, en þar í landi hefur hún búið
síðan.
Á sýningunni eru tíu verk, öll
unnin í tré. Þessar höggmyndir eru
án titils, og mjög gróflega unnar,
líkt og listakonan vilji þreifa sig
áfram með efniviðinn; að byija
með grófri úrvinnslu, sem síðar
getur þróast í átt til þess sem
hugur hennar stendur til. Það er
í sjálfu sér eðlilegt ferli við mynd-
listina, frá hinu ysta lagi til hins
innsta kjarna, og með þeim augum
er best að líta verkin hér.
Það er því vinnuaðferðin, sem
verður mest áberandi þáttur sýn-
ingarinnar. Til að leggja frekari
áherslu á hana hefur listakonan
stráð tréspónum á gólfið í efri saln-
um, sem tengja nokkur verkanna
þar sterklega saman, þannig að
þau virðast aðeins tilfallandi afurð-
ir í löngu ferli trévinnslu.
En ef verkin eru athuguð betur
hvert fyrir sig, kemur í ljós að í
þeim hefur Nanna verið að vinna
með formin á markvissan hátt.
Hinar ýmsu tijátegundir eiga mis-
vel saman, þar sem litir, þéttleiki
og árhringir gefa þeim mismun-
landið, hvort sem það er kallað
mystík eða trúarupplifun. íslend-
ingar þekkja þetta vei, og vísa oft
í þjóðtrú um álfa og aðra náttúru-
krafta, en þetta samband nær
lengra, og kemur fram hér í verk-
um eins og „Sýn, „í mótun og
„Einsemd, þar sem maðurinn
andi eiginleika. Þetta nýtir Nanna
sér í nokkrum verkum, en hefði
mátt gera meira af því.
Jafnframt því að vinna með
formin laðar listakonan ýmisiegt
úr efninu með tálguninni. Hún fer
misdjúpt í efnið, lag fyrir lag, og
skilur myndina þannig eftir í stöll-
um, sem verða að fjölbreyttum
mynstrum. Þetta kemur t.d. vel
fram í verkum nr. 9 og 10.
Formmótunin er sterk í sumum
verkanna, eins og t.d. í nr. 5, en
í öðrum, eins og t.d. í nr. 6 og 7,
er efnið hins vegar virkasti þáttur
verksins.
Vinnslulýsing eins og hér er á
ferðinni getur verið áhugaverð fyr-
ir margra hluta sakir, en án nán-
ari umfjöllunar frá hendi lista-
mannsins er hætt við að hún fari
fyrir ofan garð og neðan hjá þorra
sýningargesta. Því vantar nokkuð
á hér, að listakonan hafi búið sýn-
inguna sem best úr garði fyrir
gesti sína; upplýsingar fyrir þá er
hluti af því sem tilheyrir hverri
myndlistarsýningu, og þar þurfa
listamenn ávallt að vera á varð-
bergi við sýningarhald.
Þessi fyrsta einkasýning Nönnu
K. Skúladóttur er hógvær byijun
hjá listakonunni, þar sem hún
skoðar eigin vinnubrögð í tré.
Framhaldið er hennar; það verður
áhugavert að fylgjast með fram-
haldinu, bæði vinnu hennar í öðr-
um efnum og út frá öðrum við-
fangsefnum.
Sýning Nönnu K. Skúladóttur í
Nýlistasafninu stendur til 23. júní.
stendur aðgerðlaus í viðurvist
þeirra afla, seín hann skynjar.
Alhalel kann vel til verka í tækn-
ilegum skilningi, og úrvinnsla hans
hér hæfir viðfangsefninu vel.
Teikningin er hógvær, og litun
dökk og gróf, líkt og landið er í
hugum okkar flestra; það er hins
vegar óvenjulegt að erlendur lista-
maður hrífist meira af þessum þátt-
um tilverunnar hér en hinu sól-
bjarta sumri, sem reynt er að halda
stíft að gestum. Myndbygging er
góð, og einna sterkust í einföldustu
verkunum, eins og t.d. „Einsemd.
Hinn gamli málsháttur, „glöggt
er gests augað, á misvel við; sumir
láta yfirborðið villa sér sýn, á með-
an aðrir kafa dýpra og fá aðra, og
venjulega réttari mynd af gestgjöf-
um og gistilandi. Rhony Alhalel er
sýnilega í síðari hópnum. Verk
hans tengjast einnig að nokkru
vaxandi áhuga íslensks myndlistar-
fólks á landinu, og þá frekar varð-
andi tengsl manns og lands en stað-
fræðilegar lýsingar. Með þetta í
huga er þessi sýning í Nýhöfn gott
innlegg í listalífið hér á landi.
Sýning Rhony Alhalel í Lista-
salnum Nýhöfn stendur til 26. júní.
Þ. ÞORGRÍMSSDN & CO
Ármúla 29
Utan á hú
Handavinnusýning aldraðra
í Barmahlíð á Reykhólum
FYRIR skömmu héldu aldraðir
handavinnusýningu á Dvalar-
heimilinu Barmahlíð á Reykhól-
um.
Var þar margt að sjá og afköst
fólksins mikil. Handavinnufólkið
stóð líka fyrir kaffisölu og rann
ágóðinn til dvalarheimilisins.
Ennþá er mikið verk óunnið við
Barmahlíð og stafar sú seinkun
af íjármagnsskorti.
Leiðbeinandi í handavinnunni á
Barmahlíð er Bergljót Bjarnadótt-
ir, Reykhólum.
- Svéinn
Frá handavmnusýningu aldraðra á Reykhólum.