Morgunblaðið - 16.06.1991, Síða 9

er við að svara spurningunni um
endurmat lífsgæða - hver þau séu
í raun - og loks um ítarlega úttekt
og breytingar á ríkjandi hagkerfum
með umhverfisvemd að leiðarljósi.
Meðal annars eru uppi hugmyndir
um að tengja skattaálagningu að
hluta til við umhverfisþætti. Það telja
menn eitt brýnasta verkefnið til að
tryggja framtíð mannkyns á jörð-
inni. Þannig megi hraða nauðsyn-
legri þróun yfir í hagkerfi sem bygg-
ir fyrst og fremst á varðveislu lífríkis-
ins og náttúrulögmálum. Þetta megi
gera án þess að hækka heildar-
skatta. Með slíkum ráðstöfunum er
talið að ríkið (þarna er átt við Banda-
ríkin) geti innheimt árlega 130 millj-
arða dala. Um leið mætti lækka al-
mennan tekjuskatt um að minnsta
kosti 30%. Endurskoðun og endur-
mat á niðurgreiðslum er líka talið
brýnt verkefni, sömuleiðis breytt for-
gangsröð verkefna og nýjar hjálpar-
aðferðir við nauðstaddar þjóðir.
Markmiðið er fyrst og fremst að
beina ríkjandi hagkerfum inn á nýjar
brautir svo þau geti fullnægt kröfum
tímans til lífsgæða samkvæmt nýju
verðmætamati og í takt við umhverf-
isvemdarsjónarmið.
í skýrslunni eru mjög dregnar í
efa grundvallarhugmyndir hagfræði-
kenninga um hagvöxt eins og þær
hafa verið túlkaðar hingað til.
Áhersla er ekkj á aukna framleiðslu
heldur gæði framleiðslunnar í orðsins
fyllstu merkir.gu og til lengri tíma.
Síðustu 20 ár hafa glatast 200 mi-
ljónir hektara skógivaxinna svæða á
jörðinni. Eyðimerkur hafa aukist að
flatarmáli um 120 milljónir hektara.
Hungursneyð er yfirvofandi í mörg-
um ríkjum Áfríku og í Austur-Evrópu
styttist meðalaldur óðum vegna um-
hverfisspjalla.
Umræddar tillögur um breytingar
á skattalögum miðast við að þeir
beri hærra hlutfall sem eiga hlut að
umhverfismengun. Lögin ættu því
að hvetja til tillitssemi við umhverfið
út frá fjárhagslegu sjónarmiði án
þess að lögð séu beinlínis á boð og
bönn. I mörgum löndum er þegar
hafin viðleitni í þessa átt, t.d. hefur
verið tekin upp sérstök skattheimta
vegna mengunar, hávaða og fram-
leiðslu skaðlegra efna í 14 iðnríkjum.
Alþjóðlegar hjálparstofnanir geta
haft mikil áhrif á hver framvinda
umhverfisvemdar er víða um heim.
Þær geta í miklu meira mæli stuðlað
að endurheimt gróðurs og náttúru-
auðlinda. Þær geta beitt sér í ríkara
mæli fyrir takmörkun barneigna
meðal fátækra þjóða en árangur af
þeirri viðleitni er sagður geta stór-
aukið velferð þar.
Árið 1989 var 41 miljarði dala
varið til aðstoðar við þróunarlöndin,
gífurlega stórt rúm
í hverju þjóðfélagi
og er í raun snar
þáttur í hinni ytri
umgerð hvers ein-
staklings. Og þessi
ytri umgerð mótar
einnig einstakling-
inn sjálfan, læðist
inn í sálarlíf hans,
verður hluti persónuleikans. Hvort
sem mönnum líkar betur eða verr
verður slíku ekki kippt burt nema
með miklum erfiðismunum ef það
er þá hægt.
En það er líka önnur hlið á þessu
máli eins og flestum öðrum. Einmitt
vegna þess hve peningar eru mikil-
vægir í lífí hvers manns eru þeir til
þess fallnir að valda innri togstreitu.
Þar kemur margt til: sektarkennd
þeirra sem komast yfir fé án þess,
að hafa til þess unnið, ótti við öfund
annarra, — og hið gagnstæða: reiði
og öfund í garð þeirra sem meira
eiga, óánægja með sjálfan sig að
vera ekki nógu dugmikill að afla sér
fjár og hræðsla við ásakanir eða lít-
ilsvirðingu. Þá kemur einnig til hinn
rótgróni klofningur í persónuleika
margra, annars vegar milli svokall-
aðra andlegra verðmæta og verald-
legra. Menn spyrja sig: Ætti ég ekki
að leggja áherslu á annað en að efn-
ast? Einhver önnur mæti og lífsgildi?
En samt vill enginn vera fátækur.
Enda er það orða sannast að fátæk-
ur maður fer á mis við margt sem
eykur á lífsfyllingu hjá flestum. Til-
finnanlegast er þó vafalaust öryggis-
eflir Sigurjón
Biömsson
MÖRGUNBLAÐIÐ MANNLÍFSSTRAUIVIAR sm.NUDAGUR ísi mm...... t §
en lítill hluti þeirrar upphæðar fór
til þeirra forgangsverkefna sem hér
hafa verið nefnd. Alþjóðabankinn og
stofnanir honum tengdar ættu að
hjálpa þessum fátæku þjóðum í miklu
ríkara mæli til að standa á eigin
fótum og beita sér fyrir framkvæmd-
um í löndum þeirra á þeim forsendum
sem hæfa íbúunum og eru þeim til-
tækar. í hjálparstarfinu eins og það
er skipulagt nú er höfuðáhersla enn
lögð á framkvæmdir við risastórar
stíflugerðir og lagningu hraðbrauta
sem bjóða aftur upp á mengun.
Heimaþjóðirnar hafa svo enga burði
til að bæta skaðann sem af verður.
Það er einróma álit þeirra sem að
þessu riti standa að starfsemi Al-
þjóðabankans sé ekki í takt við kröfu
tímans.
í fréttatilkynningu sem fylgir út-
gáfunni segir í lokaorðum: „ítarlega
skilgreind stefna Alþjóðabankans
með sjálfbæra þróun að meginmark-
miði mundi stuðla að vitsmunalegri
forystu (intellectual leadership) á
vettvangi stjómmála í veröldinni í
dag. Gagnvart vanþróuðum þjóðum
mundu aukast styrkir til áveitufram-
kvæmda, en vatnsskortur er eitt höf-
uðvandamálið víða um heim, stór-
aukin yrði fræðsla vegna verkefna í
þágu umhverfisvemdar allt frá því
hvernig á að gróðursetja tré og til
þess að leiðbeina um uppsetningu
sólarorku-kerfa, svo nokkuð
sé nefnt.
í sögu mannkyns hefur það aldrei
áður gerst að hagfræðingar og fjár-
málaspekingar hafi þurft að líta til
komandi kynslóða eins og nú vegna
þess að nauðsyn krefst þess. Ný við-
horf hafa rutt þeim gömlu úr vegi,
sem byggðu fyrst og fremst á því
að auka atvinnu, auka vöxt, nýta
auðlindir. Nú er svo komið að sjálf-
bær þróun ein tryggir betri afkomu
núlifandi kynslóða sem hinna kom-
andi. Áhersla á varðveislu lífríkisins
og náttúruauðlinda er leiðarljósið og
jafnframt haldbær aðstoð við hinar
snauðu þjóðir. Efnislegur munaður,
ofgnótt og hemaðarmáttur eru að
verða úrelt gildi.
Mannkyn stendur nú frammi fyrir
þeirri örlagaríku spumingu: Tekst
að beina hagsýslu og efnahagskerf-
um á alþjóðavettvangi inn á heilla-
vænlegar brautir áður en eyðingar-
öflin verða allsráðandi um mótun
framtíðar á jörðinni?"
Vegna mistaka við tækni-
vinnslu þessa þáttar í síðasta
sunnudagsblaði birtist rangur
og úreltur pistill eftir Huldu
Valtýsdóttur. Er beðist velvirð-
ingar á þessum mistökum en
þetta er hinn rétti pistill sem
varð viðskila við fyrirsögnina
sem þá birtist.
„Margur verður af aurum api.“
Vera má að hann hefði orðið „api“
hvort sem var!
leysið sem fylgir mikilli fátækt. Um
fátt er líka meira talað en „lífskjara-
jöfnuð“ og „hækkun lægstu launa“,
þó að erfiðlega gangi að framkvæma
þá fögru hugsjón. Oft hefur hún
verið kveðin gamla vísan og af mikl-
um tilfinningahita og biturri lí-
freynslu. vera snaugur von{ er þag
varla nauð fá bifað.
Ætti ég sauð og gjarðaglað
gæti ég ótrauður lifað.
Nútímamanni er nauðsyn að gera
vel upp hug sinn til peningamála,
að öðrum kosti verður hann naumast
heill og óskiptur. Það er auðvitað
ekkert athugavert við það að efnast
vel ef fé manns er heiðarlega fengið.
En kjósi maður það sjálfur hlýtur
hann einnig að kjósa hið sama öðrum
til handa. Togstreita milli andlegra
og veraldlegra gæða er sjaldnast
óhjákvæmileg, enda er hið síðar-
nefnda oft undirstaða hins fyrra.
Hver og einn á það við sjálfan sig
hvort hann „verður af aurum api“.
Vera má að hann hefði orðið „api"
hvort sem var!
Húsbréf
Þriðji útdráttur
11. flokki
húsbréfa 1989.
Innlausnardagur
15. ágúst 1991.
500.000 kr.bréf
89110047 89110919 89111412 89111908 89112309 89112832 89113231
89110066 89110965 89111606 89111910 89112364 89112869 89113408
89110077 89111058 89111632 89111917 89112402 89112903 89113636
89110258 89111063 89111654 89112002 89112419 89112919 89113665
89110319 89111080 89111660 89112081 89112442 89112951 89113695
89110626 89111092 89111687 89112146 89112457 89112964
89110641 89111281 89111762 89112190 89112505 89113121
89110651 89111306 89111778 89112192 89112553 89113137
89110692 89111324 89111867 89112294 89112730 89113160
89110907 89111407 89111891 89112305 89112744 89113206
50.000 kr.bréf
89140015 89140649 89141137 89141658 89142423 89143110 89143539
89140071 89140742 89141140 89141720 89142462 89143112 89143570
89140078 89140756 89141168 89141832 89142479 89143184 89143664
89140122 89140811 89141172 89142044 89142520 89143232 89143697
89140135 89140834 89141276 89142113 89142562 89143341 89143698
89140183 89140992 89141412 89142204 89142657 89143358 89143840
89140341 89140997 89141463 89142242 89142837 89143373 89143983
89140368 89141007 89141490 89142263 89142921 89143468 89144051
89140382 89141019 89141565 89142311 89142936 89143478 89144052
89140426 89141075 89141579 89142363 89143009 89143494 89144055
5.000 kr.bréf
89170093 89170630 89171491 89172349 89172914 89173360 89173859
89170231 89170694 89171492 89172372 89172947 89173413 89173885
89170276 89170924 89171539 89172376 89173032 89173508 89173916
89170296 89170927 89171587 89172484 89173053 89173518 89173943
89170396 89171104 89171767 89172494 89173099 89173531 89173945
89170427 89171202 89171769 89172515 89173195 89173591 89174000
89170472 89171215 89171876 89172529 89173294 89173600 89174045
89170535 89171222 89171916 89172567 89173311 89173619 89174157
89170540 89171318 89171944 89172657 89173331 89173701
89170557 89171379 89172122 89172777 89173338 89173712
89170587 89171434 89172158 89172859 89173351 89173742
50.000 kr.
5.000 kr.
Yfirlit yfir óiimleyst húsbréf:
1. útdráttur, 15.02.1991:
89141360
89141029
89141278
89170002
89170139
89142550 89142764 89143284 89143354
89170323 89171440 89172465 89172665 89173438
Þessi bréf bera hvorki vexti né verðbætur frá 15. febrúar. Því er áríðandi fyrir eigendur þeirra að
innleysa þau nú þegar, og koma andvirði þeirra í arðbæra ávöxtun.
2. útdráttur, 15.05.1991:
500.000 kr.
50.000 kr.
5.000 kr.
89110600
89110644
89110868
89140173
89140352
89170192
89170300
89171695
89111025
89112107
89112542
89140683
89140842
89171957
89172046
89172358
89112635 89113152 89113329 89113630
89112798 89113169 89113359 89113688
89112848 89113281 89113625
89141205 89141304 89142522 89143026
89141279 89141465 89142958 89143707
89172920 89173107 89173439 89174229
89173075 89173239 89173459 89174237
Þessi bréf bera hvorki vexti né verðbætur frá 15. maí. Því er áríðandi fyrir eigendur þeirra að
innleysa þau nú þegar, og koma andvirði þeirra í arðbæra ávöxtun.
Húsbréf eru innleyst í Veðdeild Landsbanka íslands, Suðurlandsbraut 24 í Reykjavík.
Óh HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
LJ HÚSBRÉFADEILD • SUÐURLANDSBRAUT 24 • 108 REYKJAVÍK ■ SÍMI91-696900