Morgunblaðið - 30.06.1991, Blaðsíða 16

ieer inúi .os auoAauviviug aiGAuaviuoflOM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. JÚNÍT991
„Það verður hér í Saddam City sem uppreisnin byrjar. Við verðum að fara gætilega, tíryggisþjón-
ustan er með menn á hveiju strái og við vitum að nokkrum hefur verið mútað til að segja til
okkar. Hvaðan við fáum vopn? Nei, heldurðu nú að ég segi þér það. En Saddam City kraumar af
óánægju og inshallah það sjóði ekki upp úr fyrr en við erum tilbúin." Hann horfir á mig, ungur
maður og fallegur, skósíður kyrtillinn hreinn í þessu eymdarinnar umhverfi. Eg er að pískra um
væntanlega uppreisn gegn manninum sem ræður og hugsa eins og út í hött; hvernig skyldi konan
hans ná í vatn til að þvo svona vel - og hvernig skyldi hún strauja? Það er ekki rafmagn í Saddam
City nema nokkra klukkutíma á dag og bara sums staðar.
Drullumall í ræsinu.
Hann hækkar róminn og
segir: „Okkur er sýnd
mikil umhyggja hér. í
gær hélt forsetinn fund
með helstu mönnunum.
Við metum það mikils."
Þar með var hann horfinn á braut
og Zooheil bílstjóri sem ég vissi
að var í þjónustunni brosti til mín.
„Það er rétt. Forsetinn elskar okk-
ur öll.“ Eg velti fyrir mér hvernig
skýrslan hans mundi verða. Yppti
svo öxlum inni í mér. Hann var
slakur í ensku og vildi helst að við
töluðum saman á þýsku. Nokkmm
sinnum hafði ég gert óvísindalegar
tilraunir til að ganga úr skugga
um hvort hann skildi eins lítið í
ensku og hann lét og komst að
þeirri niðurstöðu að svo væri.
Við röltum
saman um
Saddam City og
Karem vörður
lötraði á eftir
okkur. Þó hann
vinni fyrir ráðu-
neytið er hann
eins og fleiri
þar gagnrýninn
og opinskár.
Þegar keyrt er
inn í þetta
„hverfi“ sem er
stórborg í sjálfu
sér blasir við
stór og fögur
mynd af leið-
toganum, en
það eftirtektar-
verða var að
síðan sá ég ekki
aðra mynd af
honum. Þar
sem maður
þverfótar varla fyrir málverkum
af forsetanum í Bagdad og víðar
er óhjákvæmilegt annað en þessu
sé veitt athygli.
Saddam City átti að verða fyrir-
myndarhverfi en það fórst ein-
hvern veginn fyrir og þurfti ekki
stríð til. Þar eru færri sjúkrahús
og skólar en nokkurs staðar ann-
ars staðar í borginni, opin skolp-
ræsi þar sem litlir krakkar voru
að drullumalla í orðsins fyllstu
merkingu, sorphreinsun í hverfinu
er svo léleg að það hefst ekki und-
an og drasl og úrgangur hleðst
upp. Konurnar eru allar í sjador
og það fannst mér raunar ég sjá
víðar.
Hér í hverfinu eru þrír fjórðu
atvinnubærra manna atvinnulaus-
ir. Mörg barnanna sem ég hafði
séð á sjúkrahúsunum fyrstu dag-
ana mína komu úr Saddam City.
Ég hef heyrt sögur af því að í
hverfmu hafi nokkrir glæpamenn
makað krókinn á því að selja for-
eldrum mjólkurduft handa börnun-
um sínum sem var blandað rottu-
eitri. Ég veit ekki sönnur á þess-
ari skelfilegu fullyrðingu.
Hér eru líka starfandi margir
litlir hópar sem eru að undirbúa
uppreisnina sem ungi maðurinn
talaði um. Á fundi forsetans og
hefðarmanna hverfisins sem ég
minntist á höfðu þeir sagt honum
að öll andstaða hefði verið upp-
rætt. „Við rífum hvern þann mann
í tætlur sem verður uppvís að svik-
um við okkar elskaða forseta," var
haft eftir talsmanninum að fundi
loknum. Á mannamáli þýðir það
að stöðugt eru
að bijótast út
óeirðir í hverf-
inu og það er á
margra vitorði
að sveitir
manna fara hér
um á nóttunni
og handtaka
menn og síðan
fréttist ekki af
þeini.
Á opnu
svæði skammt
frá „miðbæn-
um“ í Saddam
City er markað-
ur. Bændur
koma með fé
sitt og selja á
fæti. Ég öslaði
skítinn upp á
hæðina og gaf
mig á tal við
unga konu sem
var að koma, tómhent utan nok-
kurra barna. „Kjötið hefur hækk-
að, við höfum ekki efni á þessu.
Við vorum að safna til að geta
keypt lamb. En nú heimta þeir
helmingi meira fyrir en síðasta
föstudag. Við fáum ekki kjöt þessa
viku heldur."
Börnin hoppa og skoppa í kring-
um okkur og vilja myndir. Hún
býður mér heim í hreysið sitt við
litla hliðargötu. Zooheil er ekki
ánægður á svipinn en opinberlega
er hann bara bílstjórinn minn og
Karem gefur samþykki. Hún heitir
Ghada og á sjö börn og hún veit
ekki hvar maðurinn hennar er.
„Hann var fyrir norðan, inshallah
er hann heill á húfi,“ segir hún og
afsakar að hún geti ekki boðið mér
annað en vatnssopa. „Ég keypti
tvær flöskur í gær svo þér er óhætt
Hér í hverfinu eru
þrír fjórðu ut-
vinnubærra
manna atvinnu-
lausir. Mörg
barnanna sem ég
haf ði séð é
sjúkrahúsunum
fyrstu dagana
mína komu úr
Saddam City
Sorpið er út um allt og krakkarnir höfðu tínt flöskur og sígarettustubba í poka til að selja.
Þær klæðast sjador því efni til fatakaupa eru engin.
Assam: Við vorum heppin í dag.
að drekka það,“ segir hún hreykin.
Eins og ég hafði veitt athygli
eru fleiri konur í sjador en síðast
þegar ég var hér. Ég spyr eru
þetta trúaráhrif vegna stríðsins?
Ghada hlær hryssingslega. Hún
sviptir frá sér sjadornum. „Sérðu
þennan kjól. Heldurðu ég láti sjá
mig í honum. Ég á enga peninga
til að kaupa föt. Frekar reyni ég
að útvega mér efni á svartamark-
aðnum svo ég geti sett börnin mín
í sómasamleg föt á helgideginum.“
Ég fer út á Tígrisfljót í bát með
verkamönnunum sem eru að gera
við 14. júlí-brúna. Það setur að
mér angurværð og leiða að horfa
á þessa sprengdu brú. Kannski er
ástæða til að mæðast meira út af
mörgu öðru hér um þessar mund-
ir. En þessi brú var Bagdad-búum
afar hjartfólgin og þeir voru stolt-
ir af henni. Eg fann það þegar ég
kom hingað fyrst fyrir þremur
árum. Það er ömurlegt að horfa á
rammgerðar leifarnar af henni.
Þegar við komum í land segir Ass-
am stýrimaður:
„Við vorum heppin í dag.“
„Ha?“ sagði ég sem oftar þessa
íraksdaga.
„Jú, hvort við vorum. Bush varp-
aði hundruð sprengja á brúna áður
en hún gaf sig. Þetta er vel byggð
brú. Það eru sérstakir slæðarar
þarna að ná upp ósprungnum
sprengjum. Það hefur komið fyrir
að titringurinn frá bátunum hefur
einhverra hluta vegna dugað til