Morgunblaðið - 30.06.1991, Qupperneq 37

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30: 3ÚNÍ1991
Atli Gíslason, saksóknari í máli Þýsk-íslenska:
Dómurinn felur í sér mjög
eindregna sakfellingn
„ÞAÐ er mikilvægt, að dómstólar hafi tiltrú almennings. Gagnrýni
annars dómsfellds í málinu, eins og hún er sett fram, er að mínu
mati ómakleg," segir Atli Gíslason hrl. og saksóknari í refsimálinu
gegn tveimur forsvarsmönnum Þýsk-íslenska hf. Hæstiréttur kvað
upp dóm í máli ákæruvaldsins gegn þeim í síðustu viku og ennfremur
í lögtaksmáli Gjaldheimtunnar í Reykjavík og Þýsk-íslenska. Ómar
Kristjánsson aðaleigandi fyrirtækisins hefur sett fram gagnrýni á
sakadóm og Hæstarétt í kjölfar málsins og falið lögfræðingi sinum
að skoða möguleika á að skjóta málinu til mannréttindadómstólsins
í Strassborg. Þá hefur vakið athygli að ákærðu leituðu álits fjöl-
margra hæstaréttarlögmanna, fyrrverandi hæstaréttardómara og
dansks prófessors í refsirétti, á dómi sakadóms en þau álit ganga
að sögn Ómars þvert á niðurstöðu sakadóms og Hæstaréttar. Hæsti-
réttur tók enga afstöðu til þessara álitsgerða.
„Það er harla óvenjulegt, ef ekki
einsdæmi, að lögð séu fram í dómi
lögfræðileg álit um lagaatriði, sem
dómstólnum er ætlað að leysa úr,“
segir Atli. „í Hæstarétti situr
landslið íslands í lögfræði, þeirra
hlutverk er áð skera úr um lagaatr-
iði og þeir þurfa ekki álit annarra.
Þessara álita er aflað utan réttar
og hvorki dómstóllinn né ég sem
saksóknari fengum tækifæri til að
láta reyna á sönnunargildi þeirra.
Það er grundvallaratriði í allri máls-
meðferð að aðilar standi jafnir og
gagna sé aflað fyrir dómi eða þau
sannreynd þar,“ segir hann.
Engin gögn fylgdu
spurningunum
„Eftir að dómur sakadóms var
kveðinn upp, 5. desember 1990,
lögðu vetjendur fímm afmarkaðar
spurningar fyrir níu virta lögfræð-
inga, þar af voru tveir fyrrverandi
hæstaréttardómarar. í spurningun-
um var forsendum lýst, en ekki
minnst á hvaða mál þær snertu.
Þannig var nafns hlutafélagsins
ekki getið. Spurningarnar snéi-ust
að meginstefnu um túlkun á máls-
meðferð fyrir ríkisskattanefnd,
einkum hvort álagning sé í gildi ef
nefndin vísar frá sér máli. Engin
gögn fylgdu spurningunum, hvorki
dómur sakadóms né málsskjöl, ein-
ar 1.200 blaðsíður, í máli forsvars-
manna Þýsk-íslenska,“ segir Atli.
Hann segir ennfremur að lög-
fræðingarnir hafi ekki verið spurðir
um ákæruatriði sakamálsins sem
vörðuðu bókhaldsbrot og ranga skil-
greiningu í opinberu skjali, sem
sakfellt var fyrir en að tekið hafi
verið fram að svörin væru ætluð til
framlagningar í dómi, sem varð
raunin.
Ríkisskattsljóri fór að löguni
Atli segir að í forsendum verj-
enda fyrir spurningum sínum tii
lögfræðinganna hafi því m.a. verið
haldið fram, að ríkisskattstjóri hafi
við endurálagningu á fyrirtækið
ekki farið rétt að samkvæmt lögum.
í úrskurði ríkisskattanefndar í mál-
inu hafí hins vegar sagt, að rétt
hefði verið af ríkisskattstjóra, að
hann færi fram á rannsókn skatt-
rannsóknarstjóra á nýju skattfram-
tali kæranda áður en hann tók fyr-
ir að endurákvarða gjöld kærand-
ans.
„Þetta er grundvallarforsenda en
svarendur virðast ganga út frá því,
að ekki hafi verið farið að lögum,“
segir Atli. „í reynd stóðu ríkisskatt-
stjóra tvær leiðir til boða, báðar
samkvæmt ákvæðum skattalaga.
Önnur var áð gera rannsókn og
áætlun gjaldstofna í kjölfarið, sem
ríkisskattanefnd taldi réttari. Hin
var að taka til greina eindregna
beiðni forsvarsmanna félagsins um
endurálagningu á nýtt framtal, sem
unnið var af endurskoðanda félags-
ins að fengnu bráðabirðgauppgjöri
frá skattrannsóknarstjóra. Sú leið
var valin samkvæmt heimild í 3.
málsgrein 101. greinar skattalag-
anna,“ segir hann.
Atli leggur áherslu á að í dómi
Hæstaréttar í refsimálinu hafi verið
talið að úrskurður ríkisskattanefnd-
ar hefði enga þýðingu í málinu og
Atli Gíslason hrl.
meðal annars vísað til fordæmis í
dómi Hæstaréttar frá 1970, svo
nefndu Skeifumáli, þar sem sú
meginregla komi fram, að dómend-
um í refsimáli beri að kanna sjálf-
stætt og meta sakaratriði, þótt
skattstjórnvöld hafi áður Ijallað um
þau.
Mildandi ástæður
Atli var inntur álits á að dómur
Hæstaréttar er vægari en dómur
37
sakadóms. „Mín skýring er sú að
ég bar fram nýjar og mildandi
ástæður fyrir Hæstarétti sem
horfðu til refsilækkunar en þær
komu ekki til álita fyrir sakadómi.
Forsvarsmenn félagsins lögðu sig í
líma við að upplýsa málið á meðan_
það var til meðferðar hjá rannsókn-
ardeild ríkisskattstjóra og buðu
fram alla hjálp. Þessa eiga ákærðu
auðvitað að njóta en hlutverk sækj-
anda er að stuðla að hið sanna og
rétta komi í ljós og ég á að draga
það .fram sem horfír sakborningi
bæði til sektar og sýknu. Dómurinn
felur hins vegar í sér mjög ein-
dregna sakfellingu og er til dæmis
allur sakarkostnaður lagður á hina
dómfelldu,“ segir Atli.
Gagnrýni veikir dómstólana
-Gagnrýni hefur verið viðhöfð á
dómstóla og jafnvel Hæstarétt í
fleiri málum sem varða fjármála-
misferli. Hver er skýringin á því
að þínu mati?
„Þetta er sama reynsla og verið
hefur á Norðurlöndunum í málum
sem varða efnahagsbrot. Ákærðu
hafa allt aðra þjóðfélagsstöðu og
önnur fjárráð og betri sambönd en
almennt gerist um ákærða í refsi-
málum. Þá skiptir miklu máli að
ímynd þeirra út á við skerðist sem
minnst; Þess vegna er málið flutt
með þessum hætti í fjölmiðlum eft-
ir að endanlegir dómar hafa verið
kveðnir upp. Eg er ósáttur við þetta
og tel að það veiki dómstólana því
það er afar biýnt að þeir hafi tiltrú
og traust almennings. Þess vegna
verður öll gagnrýni að vera afar
vönduð og ítarlega rökstudd," svar-
ar Atli.
-Hvað finnst þér þá um þá fyrir-
ætlun Ómars Kristjánssonar að vísa
málinu að einhveiju leyti til mann-
réttindadómstólsins?
„Það er mitt mat, að dómfelldu
muni ekki hafa erindi sem erfiði í
því enda voru þeir umvafðir réttar-
öryggi í allri meðferð málsins," seg-
ir Atli.
KENNSLA
Nuddnámskeið
Helgina 12.-14. júlí heldur mjög
fær nuddari nuddnámskeið. Far-
ið verður í djúpnudd, þrísti-
punkta, heilun, líkamslestur o.fl.
eftir því sem tími gefst.
Upplýsingar veitir Guðrún í síma
91-612026.
í FÉLAGSLÍF
Hörgshlíð 12
Boðun fagnaðarerindisins.
Almenn samkoma í kvöld
kl. 20.00.
Sálarrannsóknafélag
Suðurlands
Miðillinn Winny Marchall starfar
á vegum félagsins 2.-14. júli.
Upplýsingar um einkatíma í síma
91-688704.
Elisabet.
AuMrckka 2 . Kópavociur
Sunnudagur:
Samkoma i dag kl. 16.30.
Þriðjudagur:
Biblíulestur kl. 20.30.
Laugardagur:
Unglingasamkoma kl. 20.30.
¥KFUK(®
KFUM^
KFUM og KFUK
Engin samkoma í kvöld vegna
Almenna mótsins í Vatnaskógi.
Skyggnilýsingafundur
Miðillinn Winny Marchall verður
með skyggnilýsingafund 2. júlí
kl. 20.30 í sal Stangaveiðifélags
Reykjavíkur, Austurveri„Háaleit-
isbraut. Allir velkomnir pneðan
húsrúm leyfir.
Upplýsingar í síma 91-688704.
Sálarrannsóknafélag
Suðurlands.
-■ VEGURINN
v Kristiö samfélag
Smiðjuvegur 5, Kóp.
Kl. 19.30. Bænastund.
Kl. 20.30. Kvöldsamkoma. Lof-
gjörð, fyrirbæn. Predikun orðs-
ins. „Lof um þig skal streyma
mér af vörum, af því að þú kenn-
ir mér lög þín".
Allir velkomnir.
FERÐAFEIAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU 3 S: 11798 19533
Fjölbreyttar
sumarleyfisferðir
1. 5.-12. júlí (8 dagar) Horn-
strandaganga 1991. Skemmti-
leg bakpokaferð frá Sæbóli um
Jökulfirði í Hornvík.
2. Hornstrandaferðirnar hefj-
ast 3/7. Hús og tjöld í Hornvík
og Hlöðuvík. Kynnið ykkur ferða-
tilhögun. Það er að verða upp-
pantað i gistingu inni.
3. 18.-23. júlí (6 dagar).
Aðalvík. Dvöl að Látrum með
spennandi gönguferðum.
4. 19.-23. júlí (6 dagar). Kjal-
vegur hinn forni: Hvítárnes -
Þverbrekknamúli - Hveravelli.
Biðlisti í skála. Hægt að hafa
með göngutjöld.
5. 20.-28. júli (9 dagar).
Miðsumarsferð á hálendið.
Sprengisandur, Herðubreiðar-
lindir, Askja, Kverkfjöll, Snæfell.
Fá sæti laus.
6. 26/7-7/8 (7 dagar). Borgar-
fjörður eystri - Loðmundar-
fjörður. Gist í húsum. Skoðunar-
og gönguferðir um þetta fjöl-
skrúðuga landsvæði.
7. 26/7-1/8 (7 dagar). Seyðis-
fjörður - Borgarfjörður eystri.
Bakpokaferð um Loðmundar-
fjörð og Víkurnar.
8. 2.-5. ágúst (4 dagar). Þóris-
dalur - Hlöðuvellir. Bakpoka-
ferð um verslunarmannahelgina.
9. 2.-11. ágúst (10 dagar).
Vonarskarð - Kverkfjöll.
Bakpokaferð.
Áhugaverðar utanlands-
ferðir fyrir f élagsmenn
Ferðafélagsins:
a. Á slóðum Eiríks rauða á
Suður-Grænlandi 22.-29. júli.
Einstakt tækifæri til að kynnast
þessu nágrannalandi okkar, sem
alltof fáir þekkja til. Hagstætt
verð. Dagskrá liggur frammi á
skrifstofunni. Pantið strax. Fá
sæti laus.
b. Gönguferð um Jötunheima í
Noregi 17.-26. ágúst. Þekkt-
asta fjallasvæöi Noregs. Ferð í
samvinnu við Norska ferðafélag-
ið.
Nánari upplýsingar á skrifstof-
únni, Öldugötu 3, simar 19533
og 11798.
Hvítasunnukirkjan
Fíladelfía
Almenn samkoma í kvöld kl. 20.
Ræðumaður: Theódór Birgisson.
Allir hjartanlega velkomnir.
Sálarannsóknafélag
Suðurlands
verður með námskeið fyrir þá
sem hug hafa á að starfa í bæna-
og þróunarhringum á vegum fé-
lagsins næsta vetur. Hringirnir
munu starfa bæði á Selfossi og
Reykjavík.
Upplýsingar í sima 91-688704.
Elísabet.
ÚTIVIST
GRÓFINN11 • REYKJAVÍK • SÍMIAÍMSVARI14606
Sunnud. 30. júní
Kl. 10.30: Póstgangan,
13. áfangi
Kl. 13: Póstgangan, 13.
áfangi. Styttri ganga.
Kl. 13: Skálafell -
Núpafjall
Brottför í ofangreindar ferðir frá
BSI - bensínsölu. Stansað við
Árbæjarsafn og í Póstgöngunni
við Fossnesti á Selfossi.
Kl. 13: Hjólreiðadagur
Útivistar
Nú koma allir út að hjóla! Lagt
verður af stað frá Árbæjarsafni
og hjólaður góður hringur um
Heiðmörk. Áð verður á Vígslu-
flöt, grillaðar pyisur og farið í
leiki. Nikkari mætir á slaðinn.
Ath. Gamla götuhjólið dugar í
þessa ferð.
Melgarferðir um næstu helgi:
Básará Goðalandi
Boðið er upp á helgarferðir í
Bása um hverja helgi. Brottför
föstudagskvöld, komið aftur að
kveldi sunnudags. Út frá Básum
eru skipulagðar gönguferðir fyrir
farþega, t.d. inn íTungur, á Úti-
gönguhöfða, á Heiðarhorn eða
yfir í Hamraskóga og fyrir göngu-
glaða á Rjúpnafell. Á kvöldin er
safnast saman við verðeld og
margt sér til gamans gert.
Fimmvörðuháls - Básar
Farið inn á Bása á föstudags-
kveldi og gist þar. Á laugardags-
morgun er ekið yfir að Skógum
og gengið þaðan upp með
Skógaá, en í henni eru ótal foss-
ar, hver öðrum föngulegri, og
yfir sjálfan hálsinn á milli Mýr-
dalsjökuls og Eyjafjallajökuls.
Komið niður Heljarkamb á Mor-
insheiði og þaðan í Bása. Gang-
an tekur 8-9 klst.
Hindísvík - Hvítserkur -
Borgarvirki
Farið kringum Vatnsnes með
viðkomu á Breiðabólsstað og
Borgarvirki. Komið að Ásbjarn-
arstööum, Hvitserk, Hindísvík
og víðar.
Sjáumst!
Útivist
Skipholti 50b
Almenn samkoma í dag kl. 11.00.
Allir hjartanlega velkomnir.
FERÐAFELAG
ÍSLANDS
ÖLDUGÖTU 3 ■ S: 11798 19533
Sunnudagsferðir 30. júní
Gönguferð um gosbeltið
7. ferð
a. Kl. 13.00 Kristjánsdalir -
Þríhnúkar - Strompar. Nú er
tilvalið að byrja i þessari vinsælu
raðgöngu um gosbeltið. Margir
hafa verið með frá upphafi. 6
áfangar eru eftir upp að Skjald-
breið. Spurning ferðagetraunar:
Hvað hefur gígurinn í Þríhnúkum
mælst djúpur?
b. Kl. 13.00 Hellaskoðun i
Strompahella (Bláfjallahella).
Munið vasaljós og húfu. M.a.
farið í Langahelli, Djúpahelli og
Tanngarðshelli.
Spennandi ferð fyrir alla fjöl-
skylduna. Verð kr. 1.100.- frítt
f. börn 15 ára og yngri með for-
eldrum sínum. Brottför frá BSÍ,
austanmegin. Ennfremur Þórs-
merkurferð kl. 08.
Þórsmörkin heillar
Dagsferðir og sumardvöl
Dagsferðir f Þórsmörk alla
sunnudaga og miðvikudaga.
Brottför frá Umferðarmiðstöð-
inni, austanmegin kl. 08. Athug-
ið að ekki þarf að panta í dags-
ferðir Ferðafélagsins, en þó er
betra að panta í miðvikudags-
ferðirnar í Mörkina. Verð 2.300
kr. (hálft gjald fyrir 7-15 ára).
Stansað 3-4 klst. Við minnum
einnig á ódýra sumardvöl. Tilval-
ið að dvelja á milli ferða t.d. frá
miðvikudegi til föstudags eða
sunnudags.
Miðvikudagur 3. júlí kl. 20.
Kvöldsigling að lundabyggð
(Lundey). Einnig gengið á land i
Viðey. Verð 700 kr. Brottför frá
Viðeyjarbryggju, Sundahöfn.
Helgarferðir 5.-7. júlí
a. Þórsmörk. Gist í Skagfjörðs-
skála, Langadal. b. Hagavatn -
Jarlhettur. Tjcld og hús. Göngu-
ferðir. c. Hagavatn - Hlöðuvell-
ir - Geysir. Skemmtileg bak-
pokaferð. Gist í skálum. d. Land-
mannalaugar. Gist í Skála.
Árbók Ferðafélagsins 1991
Gerist félagar í Ferðafélaginu og
eignist nýja og glæsilega árbók,
sem var að koma út (Fjalllendi
Eyjafjarðar II).
Ferðafélag íslands.
lírnhjálp
Almenn samkoma í Þríbúðum i
dag kl. 16. Fjölbreytt dagskrá.
Mikill söngur og vitnisburður.
Ræðumaður: Kristinn Ólason.
Barnagæsla og kaffi eftir sam-
komu. Allir hjartanlega velkominr.