Morgunblaðið - 15.09.1991, Blaðsíða 8

i 'MORGŒNBLiABIÐ SUNNUÐAGUR 15. SŒ3»TÍEMBfeR '1991
8 €
Vala
Schopka
ROMABORG
ER ALDREI
OFLOFUÐ

eftir Ellý Vilhjólms
ÞAÐ ER vart hægt að hugsa sér ánægjulegra hlutskipti en að vera
ungur, hæfileikaríkur og vera jafnframt gæddur dugnaði og atorku
til að nýta hæfileikana út í ystu æsar. Maður nokkur, sem vissi hvað
hann söng, sagði einu sinni að til að ná góðum árangri í námi þyrfti
5% hæfileika en 95% vinnu, og það er margt til í því.
Vala Schopka er ung
kona sem undanfarin
ár hefur stundaó nám
í búninga- og tísku-
hönnun í Róm. Hún
hefur náð góóum
árangri og hér segir
nánar af högum henn-
ar í borginni eilífu.
Vala Schopka er ung
kona, tuttugu og
Qögurra ára, og hana
skortir hvorki hæfí-
leika né atórku. Hún
hefur stundað nám
við skóla í Róm á ít-
alíu, Accademia di
Costume e di Moda, síðastliðin fjög-
ur ár og sýnt framúrskarandi árang-
ur. Fimmta árið fer í að skrifa loka-
ritgerð, þannig að raunverulega er
þetta fímm ára nám. Að því loknu
mun Vala útskrifast sem búninga-
og tískuhönnuður. Þar sem íslend-
ingum þykir.ekki ónýtt að frétta af
landanum gera það gott í útlöndum
var hún fengin til að segja örlítið
frá högum sínum.
Tilbúarinn
Valgerður Helga Schopka, eins
og hún heitir fullu nafni, er dóttir
dr. Sigfúsar A. Schopka, fiskifræð-
ings og konu hans, Helgu Skúladótt-
ur, kennara, sem búa í Kópavogi.
Þegar hún var barn í heimahúsum
var hún kölluð „tilbúarinn" af fjöl-
skyldunni. Hún er beðin um skýring-
ar á þessu viðurnefni.
„Það kom til af því að ég var allt-
af að búa eitthvað til. Var alltaf að
föndra. Ef mig vantapi leikföng þá
bjó ég þau bara til. Ég gerði mjög
mikið af því að teikna og klippa úr
allskonar furðuverur. Síðan þróaðist
það út í leikbrúður. Fallegir búning-
ar höfðuðu mjög til mín og ég man
að ég var sérstaklega hrifin af bún-
ingi Elísabetar I Englandsdrottning-
ar, sem uppi var á 16. öld. Ég sá
mynd af henni í einhveiju blaði og
ég gat endalaust teiknað hana, mér
fannst búningurinn svo yndislega
fallegur. Á þessum árum klæddi ég
mig gjaman sem prinsessu með til-
heyrandi kórónu og þess háttar.
Hugmyndafluginu voru raunar eng-
in takmörk sett þegar búningar voru
annars vegar.“
Það er gaman að fylgjast með
Völu þegar hún rifjar upp þessar
bernskuminningar, því á meðan lí-
kist hún helst prinsessunni á baun-
inni. Hún er fremur smágerð og
sérstaka athygli vekja hendur henn-
ar, smáar og fagurlega mótaðar og
neglurnar eru eins og ílangar perlur.
Skræpóttir kjólar
og tjaldpeysur
„Þegar ég komst á unglingsár
átti ég erfítt með að fá á mig föt i
réttri stærð sem hentuðu, því auðvit-
að langaði mig að klæðast sam-
kvæmt tískunni. Mér fannst allt svo
barnalegt ef það passaði á mig. Ég
fékk sem sé ekkert nógu lítið. Þá
fór ég að sauma fötin mín sjálf, og
því skræpóttari sem þau voru þeim
mun ánægðari varð ég. Litagleðin
var ótakmörkuð. Um þetta leyti gaf
ömmusystir mín og nafna mér
saumavél og þar var ég heppin því
hún kom svo sannarlega í góðar
þarfír. Auðvitað kunni ég ekkert að
sauma og býst ekki við að ég hefði
verið verðlaunuð fyrir þennan fatnað
ef það hefði átt að meta hann. Þetta
var raunar alveg hræðilegur fatnað-
ur. Ég fór aldrei eftir sniðum heldur
klippti bara efnið eins og það kom
fyrir. En ég var hæst ánægð. Ég
get ekki nógsamlega þakkað
mömmu fyrir að sýna mér þann
skilning sem hún svo sannarlega
gerði. Aldrei fann hún að þessum
dulum mínum heldur hrósaði mér
og hvatti mig, þannig að ég var
þess full viss að ég væri alveg „æðis-
leg“ og væri á réttri braut og þess
vegna hélt ég ótrauð áfram. Svo
pijónaði ég þessar líka rosa peysur
og man sérstaklega eftir einni sem
náði víst niður í hnésbætur. Enda
ekki að furða því ég fór eftir peysu
sem pabbi átti, og hann er nú held-
ur stærri en ég! Þessi flík var alltaf
köliuð „tjaldið". Reyndar átti peysan
að vera stór, það var stællinn."
Allt skal mólaó
Þegar Vala var sautján ára fékk
hún afnot af kjallaranum heima hjá
sér og þá fékk sköpunargleðin held-
ur betur útrás.
„Þarna niðri var allt hvítt og mér
fannst t.d. alveg ómögulegt að hafa
þetta pínulitla baðherbergi sem er í
kjallaranum hvítt svo ég málaði það
allt út í furðulegum verum. Það ligg-
ur við að ég verði hálfsmeyk þegar
ég kem inn í það núna. Svo fékk
ég gömul húsgögn frá ömmu minni
og þau málaði ég öll á fremur óhefð-
bundinn hátt. Þar á meðal var stór
skápur sem ég málaði á japönsk
geisuandlit. En japönsk list hefur
alltaf höfðað mikið til mín.“
Allt frá níu ára aldri ætlaði Vala
sér að verða læknir. Hún hafði einn-
ig geysilegan áhuga á öllu sem til-
heyrði náttúrunni, dýrum, blómum
og þess háttar. Meðal annars á hún
fiðrildasafn sem hún útbjó sér þegar
hún var tíu ára og dvaldi í Þýska-
landi sumarlangt. Um tíma hafði hún
sérstakan áhuga á froskum og teikn-
aði ekkert nema froska, átti raunar
þijár litla körtur í sex ár. Hún minn-
ist þess að á vissum aldri voru vin-
konur hennar sífellt að teikna tísku-
fatnað, eins og stelpum er gjarnt,
en á því hafði Vala litla megnustu
óbeit. Þá teiknaði hún eingöngu
forna og skemmtilega búninga —
og froska. En þetta átti eftir að
breytast svo um munaði.
Éins og drepið var á í upphafi er
Vala gædd miklum dugnaði. Hún
skaraði framúr í skóla, hljóp yfír 7.
bekk grunnskólans og var á meðal
þeirra hæstu þegar hún útskrifaðist
úr Menntaskólanum í Reykjavík vor-
ið 1986. Þá nældi hún sér í verðlaun
í þýsku. En svona er hún, baráttu-
þrekið óstöðvandi. Og nú er komið
að því að segja frá Völu Schopka
eins og hún er í dag.
Haldió út i heim
„Þegar ég var á þriðja ári í MR
las ég listasögu og það hefur senni-
lega vakið áhuga minn á listum af
alvöru. Raunar hafði mér verið bent
á af kennara mínum í grunnskóla
að ég ætti að halda beint út í list-
nám, ef af því varð ekki, því ég var
staðráðin í því að verða læknir, eins
og ég sagði fyrr.
Ég sótti kvöld-
námskeið í mód-
elteikningu í
Myndlistarskóla
Reykjavíkur og
var þar tvo vet-
ur. Það var af-
skaplega
skemmtilegt.
Síðan var ég
hálft ár á mynd-
listarbraut í
Fjölbrautaskó-
lanum í Breið-
holti. En þar
sem ég hafði
lokið stúdents-
prófi þurfti ég
ekki að taka
bókleg fög í fjöl-
braut og gat
þess vegna snúið mér eingöngu að
myndlistarfögunum. Það var stór-
kostlegt að mega föndra allan dag-
inn.“
Varstu þá búin að ákveða hvað
þig langaði að gera í framtíðinni?
„Já, ætli það ekki. Að minnsta
kosti varð raunin sú að ég ákvað
að sækja um skólavist í Accademia
di Costume e di Moda sem er í Róm
á Ítalíu. Mig langaði að reyna eitt-
hvað nýtt, kynnast nýju landi, nýju
fólki og nýju tungumáli. Það tók
töluverðan tíma og fyrirhöfn að
fínna skóla í Róm, ég man ekki leng-
ur hvað ég skrifaði mörgum. Venju-
lega var mér svarað á ítölsku og það
mál kunni ég ekki. En að lokum
fann ég einn sem mér líkaði. Ég
hafði unnið á hóteli í Noregi tvö
sumur og fór þaðan í lok ágúst 1987
til Ítalíu, en þá var ég búin að fá
skólavist í málaskóla í Róm, þar sem
ég ætlaði að læra ítölsku í tvo mán-
uði, og átti að fá leigt herbergi á
vegum skólans. Mér er minnisstætt
að ég fór frá Noregi í 12 stiga hita
og var því kappklædd, en þegar til
Rómar kom var þar 38 stiga hiti.
Það var mikið búið að vara mig við
ítölunum og auðvitað sá ég vara-
sama náunga hvert sem ég leit. Ég
þorði ekki fyrir mitt litla líf að fara
úr ullaijakkanum og var því að far-
ast úr hita. Það þyrptust að mér
einhveijir karlar og sögðu „taxi,
taxi“ hver upp í annan ásamt ein-
hveiju sem ég skildi ekki. Ég var
logandi hrædd, kunni ekki orð í ít-
ölsku og leið alveg hræðilega illa.
Að endingu fylgdi ég einum karl-
anna að leigubíl og eftir að ég hafði
afhent honum miða með ákveðnu
heimilisfangi héldum við áleiðis til
Morgunblaðið/Bjami
borgarinnar. Þegar upp í bílinn kom
þorði ég enn ekki að fara úr ullar-
jakkanum og ríghélt í handtöskuna
mína. Svo sá ég skilti sem stóð á
Róm og ör benti í ákveðna átt, en
nei, bílstjórinn hélt áfram fram hjá
því skilti. Þegar hann hafði ekið
framhjá þremur svona skiltum varð
ég alvarlega hrædd og kallaði til
hans „Roma, Roma“, og benti á
skilti. Ég var orðin viss um að hann
ætlaði að ræna mér og selja mig
eitthvað út í buskann. Hann svaraði
mér einhveiju á ítölsku sem ég auð-
vitað skildi ekki. Loks beygði leigu-
bílstjórinn inn í Róm en þá leist mér
ekki á blikuna, því óþrifnaður var
mikill, að minnsta kosti á okkar
mælikvarða. Húsin heldur óhijáleg,
hlerar fyrir gluggum og enginn á
ferli. Ég hélt helst að þetta væri
fátækrahverfi eða yfirgefínn bæjar-
hluti. Skyndilega nam bílstjórinn
staðar og þar var ég komin á rétta
staðinn. Ég rogaðist upp tröppur og
stiga með allan farangurinn, enda
treysti ég engum lyftum. íbúðin átti
að vera á sjöttu hæð, en þar var
enginn. Þá fékk ég að hringja úr
næstu íbúð í málaskólann, en þar
svaraði heldur enginn. Klukkan var
tvö og þar sem ég hafði ekki hug-
mynd um að Rómveijar sofa á milli
klukkan eitt og fjögur hélt ég að
allt hefði farið úrskeiðis. Ég var al-
veg að bresta í grát þegar ég sá
stelpu á svipuðum aldri og ég koma
aðvífandi. Eg hljóp til hennar og var
svo bráðheppin að hún var þýsk og
á leiðinni í þennan sama málaskóla
og ég. Hún bauð mér að koma inn
til sín og þar var ég í góðu yfirlæti
þangað til um kvöldið að fólkið kom
sem ætlaði að leigja mér íbúðina. í
stað þess að fá eigin íbúð leigði ég
með fjórum öðrum pínulitla tveggja
herbergja íbúð með sameiginlegu
baði og eldhúsi. Það er óskaplegá
dýrt að leigja í Rómaborg. Eitt her-
bergi og aðgangur að eldhúsi getur
kostað allt að 50.000 íslenskar krón-
ur á mánuði."
Búið í kirkjuturni
Vaia reyndi hvað hún gat á sinni
losaralegu ítölsku að útvega sér
íbúð, en allt kom fyrir ekki. Þá var
henni sagt frá íslenskum strák sem
var í íbúðarvandræðum og þau
mæltu sér mót á brautarstöðinni í
Róm.
„Það var svo fyndið, ég hafði aldr-
ei séð strákinn, en þegar ég kom á
stöðina klukkan þrjú, eins og um
vartalað, þurfti égekki að leita lengi