Morgunblaðið - 08.12.1991, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 1991
€ ->7
Stefán breiðir úr einum af hinum 800 hreindýrafeldum sem liggja
til þerris við slátnrhúsið í Narsak.
komast ekki yfir. Beitarlandið er
því alveg einangrað milli tveggja
jökultungna. Hið eina sem gæti
orsakað mengun á svæðinu væri
kjarnorkuslys á austurströnd
Bandaríkjanna, samfara lægð yfir
Grænlandi.”
Forðabúr líkt og
í Landnámu
— Þú segir að hér sé allt fullt
af mat? „Já, það eina sem við
þurfum að kaupa er: kartöflumús,
mjöl í brauðið, smjör, álegg, kaffi,
te og sykur. Hitt veiðum við og
erum með mjög fjölbreyttan mat-
seðil: borðum hreindýrakjötið
reykt, soðið, þurrkað og steikt;
hér er mikið af íjúpum; pottsteikt-
ur héri er ljúfmeti; úr ánni fást
um 20-80 silungar (um IV2 kg) á
dag, eftir árstíma; alltaf hægt að
ná sér í fugl t.d. álku, langvíu og
æðarfugl.
Við fáum svo mikinn æðardún,
að íslendingar ættu að hjálpa okk-
Stefán fylgist vel með dýralækninum.
ur að selja hann. Og ótaldar eru
hval- og selveiðarnar. Hér er aldr-
ei matarskortur. Ég get sagt að
ég sé með 5 fjölskyldur í fæði;
færi þeim villibráð, en þær hjálpa
mér við ýmislegt í staðinn. Og við
ræktum saman rófur og kartöflur.
Ég er 33 ára og mér finnst ég
ekki hafa elst síðan ég kom hing-
að — er sem sagt ennþá rúmlega
tvítugur. Loftið er svo hreint og
tært og maturinn svo hollur og
góður.”
Brúðkaup og
landnemabýli undir jðkli
— Og þú ætlar að gifta þig í
vetur og stefnir á landnemabýli
undir jökli. Ertu ekkert hræddur
við einangrun með konu og fjöl-
skyldu?
„Nei, síður en svo. Ég kynntist
Benediktu, þegar hún var í hótel-
og veitingaskólanum hér í Narsak.
Hún er dóttir Adams Dahl, sem
er einn af stærri útgerðarmönnum
hér og þekktur veiðimaður. Þau
búa í 200 manna þorpi fyrir norð-
an og þar verður brúðkaupið hald-
ið. Benedikta hefur verið mikið
með foreldrum sínum í veiðiferð-
um og kann hvergi betur við sig
en úti í náttúranni. Við verðum
alltaf saman.”
— En þegar börnin koma?
„Heldurðu að ég skilji hana eina
eftir heima? Nei, aldrei. Hún kem-
ur alltaf með mér og þegar börnin
koma kaupi ég bara fleiri vél-
sleða,” segir Stefán og hlær mikið.
— Hvernig gengur með hús-
bygginguna?
„Bara vel. Þetta er 70 fm hús,
sem ég stefni á að ljúka við um
áramót. Húsið er staðsett mið-
svæðis á hreindýraslóðunum, milli
jökultungnanna. Efniviðurinn er
fyrst fluttur með skipi, síðan á
pramma, en síðasta km ber ég
hann á bakinu í land. Húsið byggi
ég sjálfur, en einstaka sinnum
koma kunningjar mínir til að
hjálpa mér. Þarna hefur aldrei
verið byggt áður. Einstaka veiði-
maður hefur flækst þangað og
kannski dvalið þar einhvern tíma
að vetrarlagi. Auðvitað munum
við búa mjög afskekkt; 100 km
eru til Narsak, en 30 km til næsta
þorps þar sem búa 150 manns.
En við erum með útvarp (fjar-
skiptastöð?) og vindrafstöð er í
áætlun. Upphitun er aý arni sem
brennir öllu. Við gerum líka ráð
fyrir gufubaði, sem kemur í stað-
inn fyrir heita hveravatnið á ís-
landi.”
Gönguferð um Narsak
Ég er kynnt fyrir Benediktu,
fallegri grænlenskri stúlku, sem
ber með sér heilbrigða útiveru.
Og ég geng með unga parinu í
sól og regni um götur Narsak.
Þau ljóma af hamingju og haldast
fast í hendur.
Við göngum fram á veiðimenn,
sem sitja á bekk yfir höfninni og
spá til veðurs; og rekumst á bráð-
hressan karl með tindrandi augu.
„Þetta er mesti veiðimaðurinn í
Narsak,” segir Stefán með virð-
ingu í röddinni. Góðir veiðimenn
eru hér hátt skrifaðir. Margir
þekkja unga hreindýrabóndann.
„Hér þekkja allir alla,” segir Stef-
án hlæjandi. „Kamik-pósturinn er
alltaf á fullu.”
— Kamik-pósturinn?
„Já, við segjum hér að græn-
lensku selskinnsstígvélin séu á
harðahlaupum, þegar bæjarslúðr-
ið nær hámarki.”
Leið okkar liggur um sláturhús-
ið í Narsak. Þar er verið að ieggja
síðustu hönd á verkun 800 hrein-
dýra sem íslenski hreindýrabónd-
inn kom siglandi með á stórum
prömmum. Sláturhúsið er mjög
snyrtilegt og nýtísku búnaður á
öllu. Ég spjalla aðeins við dýra-
lækninn sem staðfestir orð Stef-
áns, að hreindýrakjötið sé algjör-
legá laust við kólesteról og uppeld-
isstöðvarnar séu þær hreinustu í
heimi.
Kjötið er að mestu komið í loft-
þéttar- neytendaumbúðir; skinnin
liggja til þerris á grasflötinni fyrir
pelsagerð; hin tigulegu horn liggja
sundurklofin í kippum, tilbúin fyr-
ir útskurð. Allir hlutar dýrsins eru
notaðir.
Smákæna innan um
borgarísjaka
Við stöndum saman í ijörunni,
horfum yfir tignarlega borgarís-
jaka sem lóna úti á firði. Isköld
nálægð þeirra fyllir mann lotn-
ingu, gerir mann orðvana. í sjáv-
arborðinu eru ótal aðgerðaskúrar
og karlar að ditta að veiðarfærum.
Á Grænlandi eru ekki trillukarlar,
aðeins hraðbátakarlar. Samgöng-
utæki Stefáns og Benediktu liggur
við fætur okkar; opinn smábátur
úr glasfíber, með 40 hestafla vél.
Undanfarna daga hefur verið
óvenju hvasst og ekki gefið á sjó.
Er þetta ekki hættulega lítill bát-
ur? spyr fáfróð blaðakona, sem
vex í augum að sjá slíka smákænu
í samanburði við heimskautaísinn,
vitandi að unga parið á eftir að
sigla í 3 klst. inn á milli rekandi
ísfjalla heim til sín. „Þetta er besti
báturinn hér,” segir Stefán.
„Trefjaplastið er bæði sterkt og
svo létt, að ég get siglt upp að
ísbrán, dregið bátinn upp á ísinn
og eftir honum að næstu vök.”
— Ekki ferðu á þessum bát til
Narsak að vetrarlagi?
„Nei, þá hef ég samband við
skip sem gengur eftir stærri fjörð-
unum. Það tekur mig upp við ís-
brún, skilar mér þar aftur; ég
labba síðan í land (1-5 km) að
vélsleðanum og keyri heim.”
Um kvöldið get ég ekki sofnað.
Straumar frá Grænlandsjökli og
samveran með grænlensk-ís-
lenska parinu sækja á mig. Og
mig dreymir um ungt par í skinn-
klæðum siglandi í rólegheitum á
milli borgarísjakanna; sé blikið í
augum þeirra, alla draumana sem
þau eru að fara að uppfylla, um
húsið þeirra við jökulrætur, um
konungsfeldinn, skinnið af stóra
ísbirninum sem Stefán eltist einn
við í fleiri daga uppi á miðjum
Grænlandsjökli, sem á eftir að
prýða veggi í nýja húsinu. Bene-
dikta og Stefán eru vissulega for-
réttindafólk að vera laus við alla
streitu og fá að njóta góðra
strauma frá jöklinum og mega lifa
í nánum tengslum við stórbrotna
náttúru og öll hreindýrin sín.