Morgunblaðið - 17.12.1991, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 1991
9
* Jallabbo
p$$
Skeifan 3h-Sími 812670
Leita verður
nýrra leiða
I ritstjóiTiargrein
Fréttabréfs FÍI segir
ma.:
„Það þarf ekki að fara
mörgum orðum um
ástæður samdráttarins.
Afli dregst saman, ekk-
ert verður úr frekari
nýtingu orkulinda á
næstunni og við höfum
lifað um efni fram.
Hagvöxtur á íslandi
hefur lengst af aðallega
hyggsl á auknum fiskafla
og að nokkru leyti á nýt-
ingu orkulinda, þ.e. við
höfum lifað á því að nýta
auðlindir landsins. Þessu
hagvaxtarskeiði er nú
lokið, a.m.k. um sinn. Við
verðum því að lcita ann-
arra leiða, skapa sjálf
forsendur fyrir hagvexti
og bættum lífskjörum í
framtíðiimi. Við getum
ekki lengur treyst á auð-
lindirnar eingöngu. Hið
sama hafa flestar ná-
gramiaþjóðir okkar gert
og vegnað vel.
Þegar Islendingar
gengu í EFTA árið 1970
var gerð tilraun til þess
að skapa nýjar foisendur
hagvaxtar á Islandi.
Þessi tilraun fór að miklu
leyti út um þúfur. Astæð-
urnar voru fyrst og
fremst þær að stjómvöld
gerðu lítið í því að efna
loforð gagnvart iðnaðin-
um mn sömu starfsskil-
yrði og erlendir keppi-
nautar. Það var ekkert
gert í því að breyta hag-
kerfinu í þá fijálsræðis-
átt sem var í öðrum lönd-
um. Miðstýring og for-
sjárhyggja réð ríkjum á
Islandi. Enn alvarlegra
var þó að verðbólgan fór
algjörlega úr böndunum
og efnahagsástandið var
svo óstöðugt að skipuleg
uppbygging á nýrri
starfsemi var nær von-
laus. Afrarn var treyst
eingöngu á auðlindimar
enda fór afli nijög vax-
andi í kjölfar útfærslu
fiskveiðilögsögunnar."
Efnahagskerf-
iðmótar
árangurinn
í Fréttabréfinu segir
enn:
Gazdh
í svörtum,
dökkbláum,
dökkgrænum og
beige litum.
Verð kr. 17.900,-
Allar stærðir
Kápusalan
Borgartúni 22 — Sími 624362
13 I JE l PÓSTKRÖFUR
lækkuná
Þegar til langs tíma er litið má reikna með að hlutabréf
skili hærri ávöxtun en aðrar fjárfestingar vegna þess að
með kaupum á þeim -er tekinn beinn og milliliðalaus
þáttur í íslensku atvinnulífi. Lækkun á verði hlutabréfa nú
hefur engin áhrif á það.
Með kaupum á hlutabréfum fæst auk þess frádráftur frá
tekjuskatti. Einstaklingar sem kaupa hlutabréf fyrir 100.000
kr. fá allt að 40.000 kr. endurgreiddar verðbætt frá skattin-
um í ágúst á næsta ári. Þessi upphæð er tvöföld fyrir hjón.
Verið velkomin í VIB.
VÍB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA HF.
Ármúla 13a, 108 Reykjavik. Sími 68 15 30. Telefax 68 15 26. Símsvari 68 16 25.
i\’ Öv:<»\n:\G 03 WiRKCufi *
Rltstjörnargreln
Verðum að leita annarra leiða
A3 nndinfömu haf* blrsi mtrg-.r
spádórau um efnihags.'rimvínduiu á
nKstt án. ncsru imra og jtfnvel tll:
frtm úl ildtmóu. Þessir spádömtr
eru allir 1 einn veg. þtB vertur stm-
dráttur. ViÖ sllkir tösueöur munu llfi-
kjör öhjákvemilegt versnt og áiok
n ikiptingu þjóðartetau mtgntit.
>iö þtrf ekki tö ftn roðrgum orö-
i um áiueöur stmdráutrini. Aíli
dregsi stmtn, tkken veröur dr frektri
r.ýtingu orkulindt 1 nKiiunni og viö
hcíum liftö um efnl fnm.
Htgvoitur á filtndi hefur iengsi tf
■ötliegt byggit t tukr.um filktflt og
tfi nokkrj le)ii i nýllr.gj oekulindá.
þ e vifi hofum lififi a þvi aö nýtt
tuIVindir Itndiias Þeiiu hagvixitr-
Jkeiöi er ml loktö. tm.k. 'im tinn
Viö »tröum þ»I tö leíit tnntrrt leiöt.
iktpa ijáií foiiendur fyni lugvexti
og bKtrnm Kfskjðrum 1 fttmUöinni.
V.0 getum ekki lengur treytt á tuö-
iindimtr emgöngu. Hjö ttma htft
r.esttr nigrinnaþjdöir okktr ger. og
vegnað vel.
Þegtr lilendingtr gtngu I EFTA
inð 1970 vtr gerö lilrton tl þeii tö
ikipi nýjtr foriendur higvuttr 1 fi-
ltndi. Þeisi ulnun ffir aö nuklu le> ti
di um þilftir. AsiKöumtr vom fym og
fremsi þKr tö sijðcnvöld geröu lliiö I
þvl tö tfnt loíorö gtgnvtn iöntöin-
m iömu ittrfitlalyröi og er-
lendir keppintuitr. Þiö vtr ekken
gen f því tö breyit htgkerfinu f þl
ffjálirrölsáu sem vtr i oömm lond-
Miönýring og forsjirhyggjt ríöi
rfkjum t fsiandi. Enn alvtrlegTt var
þfi tö verObólgan fór tlgjörlegt úr
böndum og efnthtgsisianfiið vtr tvo
óiiööugi tö skipuleg uppbygging i
ným sttrfsemi vtr nKr vonitut.
A/rtm vti treytt eingöngu á tuölind-
imtr enda ffir tili mjog vutndi í
kjoifar UrfKrsIu riskveiöilögsögunntr.
Nd siöodum viö enn á límtmfimm.
lfkt cg áriö 1970. Skilrungur fer v«x-
tndi t þvl aö viö þurfum iö breyn
um töferöir. Stjómvölfi geft yfirlýi-
ingtr um ntuðiyn þe« aö iryggjt
fileniku itvinnuim iömu iitríikjöt
og erlenfium keppmturum. Efnthtgs-
leg tengst viö ntgrtnntþjóöimtr
veröt k sterktri og formlegt veröa
þsu tryggð meö töilfi tð Evrópsku
cfnthigssvKÖi Stnöugleiki er meiri I
(sleniku efnthtgsKTi en venö hefur
um itngi skeiö. Þtnnig er ml loks
teki/*ri úl þess »S komj verðbóigu
vtrtrJegt rJfiur á þtö súg þar sem
hún er iKgst í nágranntiönfium.
VSÖskipuhtlli e; hins vegtr em tllt
oí rrjiali. Þtö veröur þvf Kriö verk-
efm i r.Kia. mísserum og árum aö
ht'.da veröbólgu f ikeíjum og drigi Or
vlölkiptahlllt. Hvori tveggja ex algjör
forsenfia þeis tö iktpa þKr nýju
fonenfiur hagvuur lem þörf er á.
Stoöugleiki f efnthigtmálum er þó
töeini annir þeuTt tveggjt þátu icm
nauösyniegir eru f nýrri efnthtgs-
stefnu. Kinn þáttunnn er efiuhtgs-
kerfiö sjálít. Þiö er ntl tlrnenm vlöur-
kennt tö skipultg htgkerfisins ráöi nO
mestu um þtö livemig þjðöum fimtn
efnahigsiegt. Þar xtapiíf mesiu máii
ið stmkeppni ráöi tlissuötr f htg-
kerfinu og ttvinnugreinum sé
mismuntö. HigvCxrur veröjr ekki
lengur ..bviinn ul" meö þvf tö rfkiö
styðji viö eimitktr iivinnugrtinir. S0
reynilt er vel þekkt hér á lanfii.
tö veigtnukið imei er tð efna i
verulegt hiö árttugi gamU loforfi tO
bOt lOntOinum - og Isleaiku ttvmnu-
lífl yflrleiu - Mmu kjflr cg erlendum
keppinaucum. Sijómvöld verOt aö
áiu sig á þv( t0 þtO eru ekki ein-
góngu fyrutKki sem em í aiþjóOlegn
ttmkeppni. njómvoid era Uka I sam
keppra um þtO hvemig þtu bOt tO at-
virmulffmu. Ef (siewk fyrjtKkl bOt
viO allt onnur kjor en erler.d fyrirtaki.
þá flyst aivinnustirfseirjr. smám um-
tnOrianfii.
Allt þetta ktllar á breytttn hugsun-
tfháit. ekki töeins forsvarsmtnna fy;-
iriKkjt cg tlmennir.gs. heldur einnig
söómvtlfit. Þtu verða aö seijt sé;
skýr mtrkmið og stefnu í efnthtgs-
og stvimumálum og miði tlltr aö-
geröir vlö þtu mtrknUÖ Sem ÓKm:
má nefni »0 þtö er ekki hagt tö ieyst
vtndt rflclssjóös - þóit þaö sé vissu-
legt mikilvKgt - á þtnn hítt aö ís-
lenskur SKlgKtisiöntöur veröi «ö
ktupa jitt mikiivKgtsu hrtefm.
mjólkurduft, t tfíoifiu heimimtrktös-
veröi: tllt vegnt þess aö itnfibOniöur-
inn er tigJOrlegt vemdiður gegn er-
iendrt stmkeppni. Endanleg raöur-
sttöt f þetsu mili er prófsteinn á þtð
hvort itjómvOld Ktia raunverulega tö
efnt f>Tirheiún um sornu kjoc og er-
lendir keppinautu eða ekkl.
Samdráttur!
„Að undanförnu hafa birzt margir spá-
dómar um efnahagsframvinduna á
næsta ári, næstu árum og jafnvel allt
fram til aldamóta. Þessir spádómar eru
allir á einn veg: það verður samdráttur.
Við slíkar aðstæður munu lífskjör óhjá-
kvæmilega versna og átök um skiptingu
þjóðartekna magnast." Tilvitnun þessi
er úr ritstjórnargrein Fréttabréfs Fél. ísl.
iðnrekenda, sem Staksteinar tíunda í
dag.
„Nú stöndum viö eim
á tímamótum, líkt og árið
1970. Skiluingiir fer vax-
andi á því að við þurfum
að breyta um aðferðir.
Stjórnvöld gefa yfirlýs-
ingar um nauðsyn þess
að tryggja íslenzku at-
vimiulífi sömu starfskjör
og erlendum keppinaut-
um. Efnahagsleg tengsl
við nágfrannaþjóðimar
verða æ sterkari og
formlegfa verða þau
tryggð með aðild að Evr-
ópsku efnahagssvæði.
Stöðugleiki er meiri í is-
lcnzku efnahagslífi en
verið hefur um langt
skeiö. Þamúg er nú loks
tækifæri til þess að koina
verðbólgu varanlega nið-
ur á það stig þar sem hún
er lægst í nágrannalönd-
unum. Viöskiptahalli er
hins vegar eim allt of
mikill. Það verður því
ærið verkefni á næstu
misserum og árum að
halda verðbólgu í skeíj-
um og draga úr við-
skiptahalla. Hvort
tveggja er algjör for-
senda þess að skapa þær
nýju forsendur hagvaxt-
ar sem þörf er á.
Stöðugleiki í efnahags-
málum er þó aðeins ann-
ar þeirra tveggja þátta
sem nauðsynlegir eru í
nýrri efnaliagsstcfnu.
Hinn þátturinn er efna-
hagskerfið sjálft. Það er
almeimt viðurkennt að
skipulag hagkerfisins
ráði nú mestu um það
hvemig þjððum famast
efnahagslega. Þar skiptir
mestu máli að samkeppni
ráði alls staðar í hagkerf-
inu og atvinnugreinum
sé ekki mismunað. Hag-
vöxtur verður ekki leng-
ur „búinn til“ með þvi að
ríkið styðji einstakar at-
vinnugreinar. Sú reynsla
er vel þekkt hér á landi.
Annað veigamikið atriði
er að efna raunverulega
hið áratuga gamla loforð
að búa iönaðinum, - og
íslcnzku atvinnulífi yfir-
leitt - sömu kjör og er-
lendum keppinautum.
Stjórnvöld verða að átta
sig á þvi að þaö em ekki
eingöngu fyrirtæki sem
em í alþjóðlegri sam-
keppni; sljórnvöld em
lika í samkeppni um það
hvemig þau búa að at-
vinnulífinu. Ef íslenzk
fyrirtæki búa við allt
ömiur kjör en erlend fyr-
irtæki, þá flyzt atvinnu-
starfsemin smám saman
úr landi.“
Breyttur
hugsunarhátt-
ur
Forystugrein Frétta-
bréfs FÍI, „Á döfinni",
lýkur með þessu orðum:
„Allt þetta kallar á
breyttan hugsunarhátt,
ekki aðcins forsvars-
manna fyrirtækja og al-
meimings, heldur emnig
stjómvalda. Þau verða
að setja sér skýr markm-
ið og stefnu í efnahags-
og atvinnumálum og
miða allar aðgerðir við
þau markmið. Sem dæmi
má nefna að það er ekki
hægt að leysa vanda rík-
issjóðs - þótt það sé
vissulega mikilvægt - á
þann hátt að íslenzkur
sælgætisiðnaður verði að
kaupa sitt mikilvægasta
hráefni, mjólkurduft, á
tíföldu heimsmarkaðs-
verði; allt vegna þess að
landbúnaðurinn er al-
gjörlega vemdaður gegn
erlendri samkeppni.
Endanleg niðurstaða í
þessu máli er prófsteinn
á það hvort stjórnvöld
ætla raunverulega að
efna fyrirheitin um sömu
Kjör og erlendir keppi-
| nautar eða ekki.“
VELKOMINÍ TESS
Jólaýot og gjafir
Stakir jakkar, felld pils,
eyrnalokkar, belti, sjöl og treflar.
Opið virka daga kl. 9-18.
Laugardag kl. 10-22.
TESS
I \ S. 622230.