Morgunblaðið - 28.12.1991, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 28.12.1991, Blaðsíða 13
MORGWNiBLAÐIÐ LAUOAKDAG.UR 28.VDESBMBER II991 iil3 Halldóra Björnsdóttir og Baltasar Kormákur íhlutverkum Rómeós og Júlíu. _________Leiklist_____________ Súsanna Svavarsdóttir Þjóðleikhúsið: RÓMEÓ OG JÚLÍA Höfundur: William Shakespeare Þýðing: Helgi Hálfdanarson Leikstjórn: Guðjón P. Pedersen Dramatúrg: Hafliði Arngríms- son Leikmynd: Grétar Reynisson Búningar: Stefanía Adolfsdóttir Lýsing: Páll Ragnarsson Slagsmál og aðstoð við sviðs- hreyfingar: Nikolaj Karpov Hljómsveitarstjórn og áhrifa- liljóð: Pétur Grétarsson Jólasýning Þjóðleikhússins að þessu sinni er ástarsaga allra tíma, Rómeó og Júlía. Sagan um ungling- ana sem deyja fyrir ástina meðan fjölskyldur þeirra hatast; kannski upphaf þeirrar ranghugmyndar að það að vera ástfanginn sé upphaf og endir alls, einhvers konar lífsins elixír sem ekki er hægt að lifa án, að hin yfirþyrmandi tilfinning fyrstu ástarstundanna sé eitthvað til að byggja á og að samruni tveggja einstaklinga sem elskast sé lífið sjálft, án þessa samruna sé lífið einskis virði — þá sé nú betra að deyja. Út af fyrir sig er þetta efni óttaleg vitleysa og auð- vitað tífaldast ást Rómeós og Júlíu við það eitt að þau mega ekki eiga hvort annað. Allt sem maður getur ekki fengið er jú æði eftirsóknar- vert. En þótt efnið sé óttaleg vitleysa, verður að segjast eins og er að William karlinn Shakespeare hitti naglann á höfuðið í þessu verki. Hann fjallar svo kórrétt um villuráf manneskjunnar og missýn á eigin tilfinningar og hvernig raunveru- leikatengslin rofna, þegar hún verður svona gagntekin af ein- hveiju eða einhvetjum utan við sjálfa sig. Og víst er að í eðli sínu hefur manneskjan ekki breyst frá dögum Shakespeares, nema síður sé. Hún leitar enn hins ómögulega; hinnar fullkomnu ástar sem á að bæta fyrir lífið sjálft og endast að eilífu. Shakespeare var öðrúm höf- undum næmari á veikleika og bresti mannanna og batt þá á sinn sérstæða hátt inn í ljóðræna texta, svo verk hans lifa öld fram af öld, meðan kynslóð eftir kynslóð lifir og deyr í ást eða ástleysi. I uppfærslu Þjóðleikhússins að þessu sinni er reynt að fara nýstár- legar leiðir við uppsetningu verks- ins. Miðaldarykinu er dustað af því, faldarnir styttir á kjólunum, strákarnir dálítið sportlegir í ljósum fötum og Rómeó með bindi. A svið- inu er hljómsveit sem leikur „Fly me to the Moon“, „Boogie“, „Dre- am a little Dream of me“, „Blátt lítið blóm eitt er“ og „A little Trip to Heaven". Allt til að láta okkur nútímafólkið skilja hvað Shakespe- are var að fara. Tónlistin var mjög vel flutt af þeim Pétri Grétarssyni, Arnþóri Jónssyni, Þórði Högnasyni og Sigurði Flosasyni og ekki var söngur Eddu Heiðrúnar Backman til að skemma fyrir. Hljómsveitin stóð fyllilega fyrir sínu. Þrátt fyrir það verð ég að játa að uppfærslan hreif mig engan veginn. Mér þótti hún því miðiir áreynslukennd og tilgerðarleg. Eg hef ekkert á móti því að gerðar séu ýmsar tilraunir með Shakespeare og ef leikstjóri heldur að nútíma- maðurinn sé sjálfum sér svo firrtur að hann skilji ekki að Shakespeare var að fjalla um manneskjuna eins og hún hefur alltaf verið og mun alltaf verða, gott og vel. Hann bætir þá bara einhveijum slögurum sem nútímamaðurinn skilur betur inn í, á ensku, svona rétt til að fullkomna verk mesta leikskálds sögunnar. Leikmyndin var hálf nöturleg og snerist í kringum forláta vegg sem var dreginn fram og til baka á sviðinu. Hann var svo fyrirferðar- mikill að öll sýningin snerist í kringum hann. Það hefði alveg eins verið hægt að hafa mann á sviðinu sem hefði sagt „hér er veggur“ í sífellu. Það er alltaf fremur hvim- leitt þegar leiksýningar eru byggð- ar upp í kringum leikmynd. Bún- ingarnir sem áttu að undirstrika nálægðina við nútimann voru einlit- ir og ljótir. Það var að vísu dálítill stæll á Rómeó, en kjólarnir hennar Júlíu voru lufsulegir og ekki beint klæðilegir. Þeir hefðu kannski ver- ið í lagi í „Porgy og Bess“. Leik- myndin og búningarnir gerðu sýn- inguna í heild fremur litlausa og gerðu ekkert fyrir augað. Þetta var eins og að horfa á svarthvítt sjón- varp og augað varð vonsvikið og þreytt á meðan eyrað puðaði. I sambandi við tilgerð fóru ýmis atr- iði yfir strikið og þá ekki síst grírnu- ballið þar sem Rómeó og Júlía hitt- ust í fyrsta sinn. Geiflurnar og glennurnar voru þvílíkar að atriðið var eins og lélegur brandari um Simpson-fjölskylduna. Aldrei, hvorki fyrr né síðar, hef ég dáðst eins mikið að hæfni leik- ara til að hlýða skipunum leikstjór- ans skilyrðislaust, en um leið nísti sársaukinn af því að horfa upp á þessa niðurlægingu. Annað atriði sem var alveg út í bláinn, var þeg- ar Kapúlett rassskellir Júlíu, dóttur sína, fyrir að neita að giftast París greifa. Fullkomlega klén hugmynd til að undirstrika ofbeldi gegn kon- um í sýningunni. Sömuleiðis Rómeó og félagar hans á fylleríi á leið á grímuball. En inni í öllu þessu stóð texti Shakespeares eins og ilmandi rós á ruslahaug, á fallegu máli, sem getur ekki verið á skjön við neitt nema tilgerð. Og sem betur fer voru leikarar látnir fara með text- ann — og þeir stóðu að mestu leyti fyrir sínu. Baltasar Kormákur leikur Rómeó og Halldóra Björnsdóttir Júlíu. Textameðferð og leikur þeirra beggja er alveg fyrirtak. Samleikur þeirra er svo náinn og góður að það er varla annað hægt en að tala um þau í sama orðinu. Sviðsframkoma þeirra er óþvinguð og hispurslaus og þau eru bæði svo fínir leikarar að þau feta hárná- kvæma stigu hvort sem þau tjá upphafna sælu ástarinnar, flatn- eskju vonbrigðanna eða hyldýpi sorgarinnar. Af öðrum leikurum af yngri kyn- slóðinni voru þeir Þór Tulinius og Ingvar E. Sigurðsson skemmtileg- ir, fijálsir og leikandi í hlutverkum sínum sem Merkútsíó, vinur Róm- eós og Tíbalt, frændi Júlíu. Þeir lífguðu svo upp á sýninguna að hún pompaði dálítið niður eftir að Tíb- alt drap Merkútsíó og Rómeó kál- aði Tíbalt. Þeir Þór og Ingvar hafa mjög hrífandi sviðsframkomu og líkamsbeiting er líklega sterkasta hlíð Ingvars — að öðrum þáttum ólöstuðum. Steinn Ármann Magn- ússon var hins vegar fremur staður og bældur í hlutverki Benvólíós, annars vinar Rómeós. Benvólíó er ekki eins mikill æringi og Merk- útsíó, enda lifir hann vináttuna við Rómeó af, en samt sem áður vant- aði æskuna of mikið í hann og raddbeiting Steins Ármanns var freinur ábótavant. Helgi Skúlason leikur bróður Lárens, skriftaföður og vin Rómeós og Júlíu, einlífisklerkinn sem vill allt fyrir þau gera. Helgi lék þenn- an milda og hógværa mann af ein- stakri smekkvísi og það var hreinn unaður að hlýða á textameðferð hans. Lilja Guðrún Þoi'valdsdóttir sveik ekki heidur í hlutverki fóstr- unnar, sem hefur alið Júlíu við bijóst sér frá fæðingu. Hún gæðir hlutverkið miklu lífi, með leikandi textameðferð og nákvæmni í radd- beitingu og svipbrigðum. Önnur hlutverk sem voru vel unnin, þótt þau bjóði ekki upp á miklar sveiflur í tjáningu, voru Pétur, þjónn Kapúletts, sem var í höndum Árna Tryggvasonar og París, vonbiðjll Júlíu, sem Hilmar Jónsson lék. Árni lék þennan kvika, en dula, gamla þjón ákaflega vel og umkomuleysi hans við dauða Júlíu var sárlega sannfærandi. Hilmar lék vonbiðilinn af látleysi og bara beið og beið, með sama þolinmóða svipinn. Önnur hlutverk bjóða ekki upp á mikla tjáningu, en textameðferð var almennt góð. Eina undantekn- ingin þar frá var Sigurður Skúlason í hlutverki Kapúletts. Hann öskraði texta sinn eins og ijón og var alveg á skjön við leikstílinn almennt. Svei mér þá, það hlýtur að vera til önnur leið til að koma skilnings- leysi, valdagræðgi, frekju og yfir- gangssemi Kapúletts til skila, til dæmis með því að setja einhvern annan leikara í hlutverkið. Þetta var afkáralegt. Það er ekki hægt að enda um- sögn um Rómeó og Júlíu án þess að minnast á framkallið í lok sýn- ingarinnar. Ekki veit ég hvað sú uppákoma átti að fyrirstilla. Allir leikararnir stóðu á sviðinu og hneigðu sig saman, aftur og aftur, og áhorfendur klöppuðu og klöpp- uðu og vildu greinilega fá að hylla sína leikara og láta í ljósi velþókn- un á frammistöðu þeirra. Það var ekki fyrr en eftir langa mæðu að leikararnir sjálfír tóku ákvörðun um að vísa Rómeó og Júlíu fram á sviðið, tveimur saman — og ekki stóð á fagnaðarlátunum. En fleiri leikarar áttu skilið að njóta þakk- lætis áhorfenda sinna og það er hreinn dónaskapur við áhorfendur að leyfa þeim ekki að tjá sig og þakka fyrir, og lítilsvirðing við leik- arana að gefa ekki hverjum og ein- um þeirra tækifæri til að uppskera svo sem hann hefur sáð.' MISSIÐ EKKl AF_____ S K ATTAFS LÆTTIN U M!! OPIÐ í DAG KL. 10:00-14:00 Nú fara aö verða síðustu forvöð að tryggja sér skattafslátt fyrir árið 1991. Kaupið ykkur hlutabréf þar sem verðið er hagstæðast. n SPARISJÓÐIRNIR BUNAÐARBANKI ' ISLANDS KAUPPING HF Löggilt verðbréfafyrirtœki Kringlunni 5, stmi 689080
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.