Morgunblaðið - 25.04.1992, Page 12
12
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1992
SVÖRT VEISLA
Leiklist
Súsanna Svavarsdóttir
Þjóðleikhúsið
Laxness-veisla
Umsjón: Þórhallur Sigurðsson
Sýningarsljórn: Kristín Hauks-
dóttir
Lýsing: Páll Ragnarsson
Tónlistarstjórn: Jóhann G. Jó-
hannsson
Útlit: Þórunn S. Þorgrímsdóttir
Þjóðleikhúsið stendur fyrir
fjögurra daga hátíðardagskrá
þessa dagana vegna 90 ára af-
mælis Halldórs Laxness. í Lax-
ness-veislunni, sem var frumflutt
á fimmtudagskvöldið og verður
endurtekin á morgun, sunnudag,
voru lesin upp Ijóð eftir skáldið,
sungin lög sem gerð hafa verið
við ljóð hans, leikin brot úr skáld-
sögum hans og lesið upp úr þeim.
Eiginlega á ég fremur effítt
með að gera það upp við mig
hvort þetta var veisla eða hátíð.
Ég hef alltaf haldið að veislur
væru gleðilegar — en stemmning-
in í Þjóðleikhúsinu var dauðans
hátíðleg. Allir upplesarar svart-
klæddir, sviðið alautt, með svartar
drapperingar — og leikararnir
lásu upp af ægilegri alvöru. Þetta
var líkara jarðarför en afmælis-
veislu og það er alveg óskiljanlegt
þegar verið er að heiðra mesta
húmorista sem þjóðin hefur átt.
Undanteking frá þessu voru þær
Herdís Þorvaldsdóttir sem las ljóð-
in af léttleika og Bríet Héðinsdótt-
ir sem las „S.S. Montclare“ sér-
lega skemmtilega.
Ekki þar fyrir, innan þessa
sorgarramma voru ljóðin skýrt og
vel lesin og hátíðarstemmningin
var rækilega brotin upp þegar
leikin voru atriði úr skáldsögum
Laxness. í fyrri hlutanum lék Lilja
Guðrún Þorvaldsdóttir Toddu
truntu, sem er að safna sálum
fyrir Herinn og Ingvar E. Sigurðs-
son lék mann sem gerir hróp að
henni, úr Sölku Völku, þau Guð-
rún S. Gísladóttir og Jóhann Sig-
urðarson léku lítið brot úr sam-
skiptum þeirra Sölku og Arnalds,
Róbert Arnfinnsson lék Bjart í
Sumarhúsum og Ragnheiður
Steindórsdóttir lék Rósu í atriðinu
þegar Bjartur fer á fjöll seint að
hausti til að leita að rollu og Rósa
er að því komin að fæða barnið
Ástu Sóllilju og Edda Heiðrún
Backman og Þór Tulinius léku
Vegmey og Ólaf Kárason; atriðið
þegar hún heimsækir Ólaf um
nótt og elskar hann svo mikið að
hún hatar hann. Þetta síðast-
nefnda atriði bar af í fyrri hlutan-
um, þótt öll þau væru vel unnin.
í síðari hluta léku þau Tinna
Gunnlaugsdóttir og Róbert Am-
finnsson Snæfríði íslandssól og
Eydalín lögmann, föður hennar,
með prýði, Guðrún Þ. Stephensen
og Helgi Skúlason léku Mettu,
konu Arnæusar, og Jón Hregg-
viðsson (að því er ég gat best
séð, þótt stæði Arnæus í sýningar-
skrá). Helgi fór vægast sagt á
kostum.
Næst var leiklestur úr Atóm-
stöðinni og var þar steypt saman
tveimur atriðum; annars vegar af
samskiptum Ugju og frúarinnar,
eiginkonu Búa Árlands, hins veg-
ar samtali hennar við Kleópötru,
þegar sú sveiar íslenskum karl-
mönnum. Ólafía Hrönn var Ugla,
Kristbjörg Kjeld var Frúin og
Þóra Friðriksdóttir var Kleópatra.
Þama kom loksins húmorinn.
Þóra las Kleópötru bráðskemmti-
lega og og var yndislega óhátíð-
leg.
Svo var stokkið á milli öfga:
Atriði úr Gerplu var næst. Flosi
Ólafsson var sögumaður og þeir
Ingvar E. Sigurðsson og Baltasar
Kormákur léku Þormóð Kolbrún-
arskáld og Þorgeir Hávarsson —
og nú var ekkert svart. Þeir kapp-
arnir vom munstraðir upp í gasa-
legar múnderingar og ærsluðust
um húsið. Þetta atriði fannst mér
alveg misheppnað — bæði í útliti
og látbragði. Mér finnst alltaf eins
og þeim Þormóði og Þorgeiri hafi
verið eðlilegt að vera eins og þeir
vom, en þarna voru þeir bara
farsakarlar og hefðu verið árans
góðir á þrjúbíói.
Lokaatariðið úr skáldsögum
Laxness var upplestur þeirra
Helgu Bachmann og Helga Skúla-
sonar úr Brekkukotsannál; vel les-
ið og skemmtilega valið saman
úr sögunni. Tónlistin var ágæt-
lega flutt og vel sungin af þeim
Eddu Heiðrúnu Backman, Jóhanni
Sigurðarsyni, Agli Ólafssyni og
Ásu Hlín Svavarsdóttur.
Þótt ég geti ekki fundið neitt
að efnisvalinu og hvert og eitt
atriði hafi haldið ágætlega, verð
ég að segja að mér fannst kvöldið
gefa tilefni til meiri gleði en þarna
var og meiri litadýrðar en eina
og eina rauða eða bleika slæðu
yfir svörtum kjól. Fyrir bragðið
virkaði dagskráin of löng.
Ami Egilsson.
Jon Hendricks.
Jón Páll Bjarnason
Jon Hendricks & Company
Jass
Guðjón Guðmundsson
Jon Hendricks & Company hafa
þekkst boð um að koma fram á
Rúrek ’92 sem haldið verður í
þriðja sinn í Reykjavík í maímán-
uði. Þetta er hvalreki á fjömr jass-
áhugamanna því Hendricks er einn
af stórsöngvumm jassins, nú kom-
inn á áttræðisaldur. Með honum í
för verður eiginkona hans, Judith,
dóttirin Aria og sonurinn Kevin
Burke ásamt hrynsveit. Hendricks
ráðgerði að gera stuttan stans hér
á landi en eftir að Vemharður
Linnet, formaður Jazzvakningar,
sendi honum íslandsbók Iceland
Review, ákvað hinn aldni að lengja
dvöl sína í landinu skrítna.
Von er á disk með Jon Hendricks
& Company í plötuverslanir hér á
landi á næstunni. Diskur þessi var
gefinn út 1990 og heitir Freddie
Freeloader eftir lagi Miles Davis
af Kind of Blue. Hendricks hefur
samið texta við lagið og öll sólóin.
Bobby McFerrin syngur sóló Wynt-
ons Kellys, A1 Jarreau sóló Miles,
Hendricks sóló Coltranes og Ge-
orge Benson sóló Cannonball Add-
erleys. Alveg magnaður söngur þar
á ferðinni, enda um að ræða ijóm-
ann af bandarískum jasssöngvur-
um. Undir leika valinkunnir menn,
þar á meðal Jimmy Cobb sem lék
með Miles í uppmnalegu útgáfunni
á Kind of Blue. _
Nú er Ijóst að Ámi Egilsson,
bassaleikari og kompónisti í Los
Angeles, Jón Páll Bjamason gítar-
leikari á sömu slóðum, og Pétur
Östlund trommuleikari í Svíþjóð
leika saman í einni og sömu hljóm-
sveitinni á Rúrek ’92. Árni hefur
ekki leikið hér síðan hann lék á
sviði Háskólabíós með Andre Pre-
vin fyrir ca. 20 árum, en hann
hefur gert garðinn frægan í stúdíó-
og kvikmyndatónlist á vestur-
strönd Bandaríkjanna. Tvær af
skífum Árna hafa fengist hér á
landi, Bassus Erectus og Fascinat-
ing Voyage. Á þeirri síðarnefndu
lék hann bassadúó með Ray
Brown. Árni hefur auk þess feng-
ist við annars konar tónsmíðar og
þess má geta að Sinfóníuhljóm-
sveit íslands mun flytja eitt verka
Árna á næsta starfsári. Pétur Öst-
lund lék hér síðast á eftirminnileg-
um tónleikum með hljómsveit Tóm-
asar R. Einarssonar og Frank
Lacy. Með Pétri í för verða reynd-
ar prír samstarfsmenn í Svíþjóð
og munu þeir troða upp í endaðan
Rúrek á Púlsinum.
Stuttmyndahátíð á Borginni
HALDIN verður stuttmyndahátíð á Hótel Borg dagana 27. - 29.
apríl þar sem sýndar verða 24 íslenskar stuttmyndir og haldnir
fyrirlestrar um kvikmyndagerð.
Auglýst var eftir þátttakendum
á hátíðina og voru viðbrögð áhuga-
manna mjög góð að sögn Jóhanns
Sigmarssonar hjá Kvikmyndafé-
lagi íslands, sem skipuleggur
hana. Haldnir verða níu fyrirlestrar
um þætti er lúta að kvikmynda-
gerð og sýnt verður kynningarefni
úr þremur nýjum íslenskum bíó-
myndum, Svo á jörðu sem á himni,
Sódóma, Reykjavík og Veggfóður
- erótísk ástarsaga.
Á meðal mynda sem sýndar
verða eru Sjúðu mig Nína eftir
Óskar Jónasson, Uppfinningamað-
urinn og „Happy Birthday" eftir
Júlíus Kemp og Hundur, hundur
eftir Sigurbjörn Aðalsteinsson. Á
meðal mynda sem áhugamenn
sendu á hátíðina eru Réttur dags-
ins eftir Bjama H. Þórarinsson,
Undarleg hegðun eftir Margréti
Hugrúnu Gústafsdóttur, í túninu
heima eftir Svan Þór Karlsson,
Sagnorð eftir Hlyn Hallsson,
Skvísa eftir Ásmund Ásmundsson,
Spuming um svar eftir Svavar
Guðmundsson, Gluggar eftir Lauru
Valentino, Reipið eftir Paul Lyn-
don, Þjónar djöfulsins eftir Sigurð
Guðmundsson, Leikin heimildar-
mynd eftir Vilhjálm Ragnarsson,
Eitt sinn var og mun ávallt vera
óftir Braga Þór Hinriksson, Guðna
Hilmar Halldórsson og Þorgeir
Magnússon og „End of the World“
eftir Davíð Bjarnason.
Fyrirlesarar verða m.a. Hilmar
Oddsson sem talar um leikstjórn,
Halldór Þorgeirsson sem talar um
Áhugamenn sýna stuttmyndir.
framkvæmdastjórn og framleiðslu,
Jóhann Sigmarsson talar um hand-
ritsgerð, Ari Kristinsson um kvik-
myndatöku og lýsingu-og Kjartan
Kjartansson um hljóðvinnslu.
Sýningar hefjast klukkan hálf átta
og kynnir verður Steinn Ármann
Magnússon leikari.
Þorbjörg
Þórðardóttir
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
í sýningarsölum Norræna
hússins hefur undanfarið staðið
yfir sýning á myndvefnaði Þor-
bjargar Þórðardóttur veflista-
konu. Þorbjörg stundaði nám við
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands 1968-72, og síðan við
Konstfackskólann í Stokkhólmi
næstu ár þar á eftir. Um langt
árabil var hún kennari við MHÍ,
jafnframt því sem hún hefur tekið
mikinn þátt í starfí veflistafólks;
hún var m.a. meðal stofnenda
Gallerís Sólin íslandus og Gallerís
Langbrókar, og formaður Textíl-
félagsins um tíma.
Þorbjörg hefur tekið þátt í
fjölda samsýninga allt frá 1975,
bæði hér á landi, á norrænum
vettvangi og í Bandaríkjunum, en
sýningin í Norræna húsinu nú
mun vera fyrsta einkasýning lista-
konunnar. Hún sýnir hér fímmtán
myndverk, sem hún hefur unnið
á síðustu þremur árum, og ofíð
úr ull, hör og handspunnu hross-
hári. í sýningarskrá kemst lista-
konan svo að orði:
„Það er langur vegur frá frum-
hugmynd yfír í vef. Hugmyndir
að verkunum sæki ég til náttúr-
unnar og vinn úr þeim á óhlut-
bundinn hátt. Þetta eru minning-
arbrot af náttúrufyrirbærum þár
sem samspil efnis og áferðar er
mikilvægur þáttur."
Með þessu má segja að Þor:
björg sé að fylgja í fótspor fjöl-
margra listamanna hin síðari ár,
þar sem náttúran hefur orðið sí-
fellt meira áberandi sem hug-
myndavaki verka þeirra, þó út-
færslan sé_ skiljanlega afar fjöl-
breytileg. í verkunum á sýning-
unni má greina tvo meginþætti,
þ.e. ímyndir hafs og elda annars
vegar og liti árstíðaskipta hins
vegar. Eins og raunar gildir um
verk fleiri veflistamanna í seinni
tíð er frekar rétt að segja um
verk Þorbjargar að hér séu á ferð-
inni veggmyndir en einungis vefn-
aður. Verkin eru sett á trégrind-
ur, sem standa út frá veggfletin-
um á mismunandi hátt, þannig
að viss hrynjandi, sem hefst í
vefnaðinum, er aukinn á mark-
vissan hátt og fær meira vægi
vegna lögunar verkanna í heild.
Litanotkun Þorbjargar er einn-
ig vel skipulögð, þannig að hveij-
um einstökum litfleti er gefið
aukið líf með því að fáeinir þræð-
ir annarra lita eru settir inn á
milli, og gefa heildinni þannig
Þorbjörg Þórðardóttir.
aukna dýpt og raunverulegri til-
vísun til náttúrulita en ella. Hér
væri auðvelt að ofgera hlutina,
og nota skæra liti sem væru
myndefninu óeiginlegir, en lista-
konan stenst þá freistingu ágæt-
lega. í vefnaðinum sjálfum verða
hrosshárin einnig oft til að ýfa
fletina, skapa hreyfingu og teng-
ingu milli litflata, þar sem um
skarpar skiptingar er að ræða.
I frenirí salnum eru flest verk-
in byggð upp á djúpbláum litum
hafslns og fjarlægðarinnar í land-
inu, en glóandi litir haustsins og
eldsins rísa úr flötunum, kljúfa
þá eða ummynda á annan hátt.
Sá hrynjandi sem þessar samsetn-
ingar ná að skapa kemur vel fram
í verkum eins og „Mar“ (nr. 1)
og „Stilla" (nr. 6), svo eitthvað
sé nefnt.
Innri salurinn hefur yfir sér blæ
árstíðanna; í verkunum þar eru
ríkjandi bjartari litir hausts og
vors, sem minna á sölnuð lauf,
gulnaða sinu — sem þó bera með
sér stöku vott þess lífs, sem vakn-
ar að vori. „Leysing“ (nr. 11) og
„Vorþytur" (nr. 14) sýna tvær
hliðar á þessu ferli, sem öll nátt-
úran gengur í gegnum á hverju
ári.
Þessi fyrsta einkasýning Þor-
bjargar Þórðardóttur er sýning
þroskaðrar listakonu, sem hefur
fengist lengi við sinn miðil. Verk
hennar fylgja hefðinni í almenn-
um vinnubrögðum, en sýna góða
tilfínningu fyrir litum og hrynj-
anda, sem eru grundvallarþættir
í allri myndlist.
Sýningu Þorbjargar Þórðar-
dóttur í Norræna húsinu lýkur
sunnudaginn 26. apríl.