Morgunblaðið - 24.06.1992, Qupperneq 9

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. JUNI 1992
9
Nýtt skipulag:
Ingólfstorg - Grðfartorg
- Sýning -
Tillögur úr hugmyndasamkeppni um
skipulag Ingólfstorgs og Grófartorgs til
sýnis alla daga vikunnar frá kl. 9-20
í Geysishúsi, Aðalstræti 2.
Dómnefnd.
Nú er rétti tíminn til að
MÞY9UBUDIB
ÚWM
K5o StgurAur
Rökleysur um EES
Milliríkjasamningur um
gagnkvæma hagsmuni
Forystugrein Alþýðublaðsins í gær fjallar
um EES-samninginn, sem blaðið kallar
samning um gagnkvæma hagsmuni.
Staksteinar birta þessa forystugrein að
meginhluta.
Pjölþjóðlegur
þjóðréttar-
samningur
í forystugrein Alþýðu-
blaðsins segir:
„Það er ágreinings-
laust að fullvalda riki
getur gengið til samn-
inga við önnur ríki og
rikjabandalög. í þvi m.a.
er fullveldið fólgið. Ríki
sem ekki getur samið við
aðra, nema með milli-
göngu annars rikis, er
ekki fullvalda. Dæmi um
slíkt er td. • Færeyjar,
sem hafa heimastjóm, en
Danir fara með utanrík-
ismál.
Milliríkjasamningar
snúast um gagnkvæma
hagsmuni. í slikum samn-
ingum er tílgangurinn
jafnan að öðlast rétt, en
viðurkenna í staðinn rétt
annarra. Réttínum fylgja
skuldbindingar.
Með GATT-samningn-
um hafa íslendingar t.d.
náð fram tollalækkunum
fyrir útflutningsafurður
sínar. í staðin skuldbinda
þeir sig til að beita ekki
réttí sínum til að koma á
eða hækka vemdartolla.
Það tryggir gagnkvæm-
an rétt hinna samnings-
aðiianna.
EES-samningarnir em
sama eðlis. Þeir em fjöl-
þjóðlegir þjóðréttar-
samningar (milli 19
ríkja). Samningarnir öðl-
ast ekki lagagildi á ís-
landi nema Alþingi sam-
þykki þá. Ef Alþingi sam-
þykkir þá, verða þeir
hlutí íslenzkra laga — fá
lagagildi að landsrétti.
Þar með geta einstak-
lingar og fyrirtæki leitað
réttar síns, fyrir islenzk-
um dómstólum, í málum,
sem em innan islenzkrar
lögsögu og á valdi inn-
lendra dómstóla.
Þess vegna er það rétt
niðurstaða hjá Davíð Þór
Björgvinssyni dósent á
fundi lögmannafélagsins
sl. laugardag, að EES-
samningamir fela ekki í
sér framsal á löggjafar-
eða dómsvaldi. EES-
samningartúr kalla því
ekki á breytingu á ís-
lenzku stjórnarskránni. ‘ ‘
Neitunarvald
EFTA-ríkja
„Sama máli gegnir um
ný lög eða breytingar á
eldri lögum sem varða
EES. Til þess að ný lög
eða breytt taki gildi á
EES-svæðinu, verða öll
EFTA-ríki að samþykkja
þau. Hvert og eitt EFTA-
ríkjanna hefur neitunar-
vald. Engin ný lög eða ■
breytt fá lagagildi á ís-
landi nema Alþingi sam-
þykki. Það er þvi ekkert
framsal á löggjafarvald-
inu.
Þvi hefur verið haldið
fram að með EES-sanm-
ingunum skuldbindi ís-
lendingar sig tíl þess að
EES-lög hafi forgang
umfram eldri lög, ef þau
rekast á, og að þetta
þrengi að löggjafarvald-
inu. Þetta er misskilning-
ur. Alþingi hefur eftir
sem áður ótakmarkaðan
rétt til að setja ný lög
og breyta lögum að vild.
Samkvæmt íslenzkum
réttí ber að túlka lands-
lög í samræmi við þjóð-
réttarskuldbindingar. Ef
það er ekki hægt og ný
lög ganga í berhögg við
lögbundnar samnings-
skuldbindingar, hljóta ís-
ienzk stjóravöld að taka
afleiðingunum. Löggjaf-
arvald Alþingis er eftir
sem áður óskert.
Því hefur verið haldið
fram, að eldri dómar
EB-dómstólsins getí haft
réttaráhrif á íslandi og
það sé framsal á löggjaf-
arvaldi. Þetta er rangt.
Eldri dómar EB-dóm-
stólsins, að svo miklu
leyti sem þeir eiga við,
em einungis lögskýring-
araðferðir við túlkun
EES-laga. Mál fyrir ís-
lenzkum dómstólum
verður að byggja á lög-
festum reglum EES-rétt-
ar. Þess vegna er það
ekki stjómvaldsskylda að
þýða og birta dómasafn
EB. M.a.s. aðildarríki í
EB hafa ekki þýtt slíka
dóma. Þeir verða hins
vegar að vera aðgengi-
legir.“
EES og stjóm-
arskráin
„Lausn deilumála, sem
upp kunna að koma,
varðandi meint brot á
fjölþjóðasamningi, fara
út fyrir valdsvið ís-
lenzkra dómstóla. Lik-
ingin við landsleik i
knattspymu á þar ná-
kvæmlega við. Við höfum
sameiginlegar reglur
(eins og samkeppnisregl-
ur EES) og alþjóðlegan
dómara (EFTA-dómstól-
inn). Hér er þvi ekki um
að að ræða framsal á
dómsvaldi, þvi að dóms-
vald innlendra dómstóla
nær ekki út fyrir islenzka
lögsögu. EFTA-dómstóll-
inn tekur við, handan við
landamæri og dómsögu
islenzkra dómstóla. Ekk-
ert í íslenzku stjómar-
skránni bannar það.
Því hefur verið haldið
fram, að réttur eftirlits-
stofnunar EFTA til að
beita fyrirtæki eða ein-
staklinga sektum vegna
brota á t.d. samkeppnis-
reglum EES, feli í sér
framsal á framkvæmda-
eða dómsvaldi. Þetta er
sannanlega rangt Það
hefur verið, er og verður
á valdi Alþingis að veita
lagalega viðurkenningu
á aðfarar- og fullnustu-
hæfi erlendra dóma og
stjórnvaldsúrskurða.
Þetta gerði Alþingi fyrst
með lögum frá 1932
(Norðurlandasamningur
um viðurkenningu dóma
og fullnægju þeirra).
Þetta styðst við fjölmörg
nýrri fordæmi, td. lög
um gerðadóma frá 1989
og ný aðfararlög, sem
taka gildi 1. júli nk. Eng-
inn lögfræðingur hefur
haldið því fram að Al-
þingi hafi með slíkri
lagasetningu brotið
stjómarskrána.
Samningsaðilar EES
lýsa þvi beinlinis yfir i
sérstakri bókun að samn-
ingamir feli ekki í sér
framsal löggjafar-
valds... Það er sameig-
inieg niðurstaða allra
EFTA-ríkjanna sjö að
samningamir felli ekki í
sér framsal löggjafar-
valds... Þess vegna em
stjómarskrárbreytingar
hvergi fyrirhugaðar í
neinu EFTA-ríki. Það
segir sína sögu...“
hefja reglulegan spamað með
áskrift að spariskírteinum
ríkissjóðs.
Notaðu símann núna,
hringdu í
62 60 40,
69 96 00
eða 99 66 99
sem er grænt númer.
ÞJÓNUSTUMIÐSTÖÐ
RÍKISVERÐBRÉFA
§
I
e
Kalkofnsvegi 1,
sími 91- 699600
Hverfisgötu 6, sími 91- 626040
Kringlunni, sími 91- 689797
Góð ávöxtun
Orugg eignasamsetning
8 mismunandi sjóðir
Ekkert innlausnargjald
SNJÖLL LEIÐ TIL AÐ EIGNAST SPARIFÉ!
Sjóðsbréf VIB bera góða ávöxtun, sem eru ánægjuleg
tíðindi á tímum lækkandi vaxta. Lögð er áhersla á örugga
eignasamsetningu sjóðanna og henta þeir Jþví vel þeim
sem vilja ávaxta sparifé án mikillar áhættu. VIB býður upp
á 8 mismunandi verðbréfasjóði, þannig að allir ættu að
geta fundið sjóð við sitt hæfi. Ekkert innlausnargjald er á
Sjóðsbréfum VIB, heldur er reiknað út kaup- og sölugengi
sjóðanna á hverjum degi.
Ráðgjafar VIB veita frekari upplýsingar um ávöxtun
sparifjár og einnig er hægt að fá sendar upplýsingar í pósti.
Verið velkomin í VIB.
VIB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR ÍSLANDSBANKA HF.
Ármúla 13a, 155 Reykjavík. Sími 68 15 30. Telefax 68 15 26. Símsvari 68 16 25.