Morgunblaðið - 06.06.1993, Qupperneq 27

I
i-
dætrum, tengdasonum og barna-
bömum og þá vermir að vera svo
rík af dýrmætum minningum.
Eftir að Binna frænka hafði ver-
ið ein í mörg ár kom inn í líf henn-
ar góður vinur, Valdimar Jónsson
frá Isafírði. Það hefur vakið aðdáun
þeirra sem kynnst hafa, hve hann
hefur sýnt Binnu mikla umhyggju
og ástúð eftir að hún veiktist. Heim-
sótt hana, farið með hana í ökuferð-
ir og á allan hátt reynt að létta
henni þungbæra lífsreynslu. Hann
hefur sannarlega reynst henni góð-
ur félagi.
Þegar komið er að kveðjustund
er dapurt að vera ekki með að fýlgja
síðasta spölinn. En mér er efst í
huga þakklæti fyrir góða frænku,
fyrir að hafa þekkt þessa vönduðu
konu sem var svo gjöful á sjálfa
sig og meðvituð um lífsins verð-
mæti, ekki síst þakklæti fýrir hlýj-
una sem hún ávallt sýndi okkur
börnum Jónu systur sinnar.
Binna frænka verður jarðsungin
á Álftanesi mánudaginn 7. júní. Þá
mun hugurinn leita til móðursystr-
anna: ínu, Fanneyjar og Möggu,
sem með fárra mánaða millibili
kveðja þau tvö yngstu úr systkina-
hópnum.
Elsku Elsa, Þórunn og Jóna. Við
Sverrir og börnin okkar vottum fjöl-
skyldum ykkar okkar dýpstu samúð
á þessari kveðjustund.
Guð blessi minninguna um mæta
konu og góða frænku.
Rannveig Guðmundsdóttir.
Á morgun verður til moldar bor-
in Binna móðursystir mín. Hún hét
fullu nafni Brynhildur Ingibjörg
Fanndal og var yngsta barn for-
eldra sinna Þórunnar Brynjólfsdótt-
ur og Jónasar Dósóþeussonar bónda
á Sléttu í Sléttuhreppi. Fyrir voru
fimm systkini: Siguijóha móðir mín
(d. 9. september 1954), Þorvaldína,
Fanney, Margrét og eini sonurinn,
Kristján, sem dó 29. nóvember sl.
Binna fæddist 8. maí 1920 og þá
voru snjóalög óvenjulega mikil.
Þaðan kemur Fanndals nafnið.
Litla stúlkan rann upp eins og
fífíll í túni, hraustleg og kát, og
eftir því sem hún stálpaðist tók hún
til hendi eins og allir aðrir á heimil-
inu. Sem ung stúlka gekk hún jafnt
til inni- og útiverka og virtist ekki
hvað síst njóta sín í gallabuxum við
hliðina á piltunum í teignum, þar
sem hún sló á við hvem meðal-
mann. En að því kom að Binna
veldi sér framtíðarstarf og þá valdi
hún það nærfæmasta af öllum
störfum, ljósmóðurstarfíð.
Hún fór því til náms á Fæðingar-
deild Landspítalans og útskrifaðist
þaðan sem ljósmóðir árið 1940, rétt
tvítug að aldri. Binna var þá þegar
skipuð ljósmóðir í Sléttuhreppi sem
var erfíð sveit yfírferðar. Byggðin
dreifð og yfír mikla og stríða fjall-
vegi að fara. Vetur lagðist oft
snemma að og i miklum snjóum var
ekki hægt að koma hestum við. Það
varð því oft að treysta á eigin dug
hæfíleika, sem komu vel fram, er
hún lék í skólaleikritum og síðar
hjá Leikfélagi Reykjavíkur.
Lóló var mjög sérstæður per-
sónuleiki, sem gleymist ekki þeim
sem kynntust henni og eigum við
bekkjarsystur mjög góðar og
skemmtilegar minningar um hana.
Hún var alltaf hress og kát og sér-
staklega elskuleg stúlka. í stúd-
entahópnum 1937 vorum við aðeins
6 stúlkur og var Lóló yngst, aðeins
17 ára. Ef til vill urðu teng-slin
nánari milli okkar vegna þess hve
fáar við vorum.
Eftir skólaárin fækkaði samveru-
stundunum, eins og oft vill verða,
þegar áhugamálin breytast. Samt
sem áður eru tengsl milli bekkjar-
systkina ávallt mjög sterk og rofna
ekki þótt aldurinn færist yfír. Á
síðastliðnu ári héldum við upp á 55
ára stúdentsafmæli okkar og var
mjög ánægjulegt að Lóló gat tekið
þátt í því, þótt okkur væri ljóst, að
heilsu hennar hafði stórhrakað.
Á næsta stúdentsafmæli hverður
hennar sárt saknað af þeim bekkj-
arsystkinum, sem þá munu hittast.
MORGUNBLAÐIÐ MINNINGAR SUNNUDAGUR 6. JÚNÍ 1993
27
og getu og Binnu átti eftir að koma
vel hversu hraust og seig hún var.
Ekki var alltaf hægt að ná í lækni
í tæka tíð til sængurkonu og ljós-
móðirin unga varð að treysta á eig-
in þekkingu og verksvit þegar eitt-
hvað óvænt kom upp á í fæðingu
eins og oft vill verða. Hún varð að
taka eigin ákvarðanir, átti ekkert
val, ekki einu sinni hægt að leita
ráða í síma. Allt fór vel og hún
hætti störfum í Sléttuhreppi með
sóma árið 1944 og fluttist tii ísa-
Ú'arðar.
í september 1945 vorum við
Binna saman á Sléttu um tveggja
vikna skeið. Samveran einkenndist
af eftirvæntingu og kannski aðeins
trega. Báðar stóðum við á tímamót-
um. Ég var að hleypa heimdragan-
um og flytjast til Reykjavíkur,
Binna að fara að giftast unnusta
sínum Haraldi Valdimarssyni frá
Blámýrum við ísafjarðardjúp. Nýr
kafli var að hefjast í lífí hennar.
Binna og Haraldur giftu sig 6.
pktóber 1945 og stofnuðu heimili á
ísafirði. Haraldur var mikill dugn-
aðarmaður og starfaði lengst af sem
verkstjóri við íshúsfélag Isfirðinga.
Þau eignuðust þijár dætur. Elst er
Þórunn sem er gift Þórmundi Þórar-
inssyni. Þeirra böm eru Haraldur,
Þórhildur og Ingibjörg. Næst kom
Elsa. Maður hennar er Sigurður
Guðjónsson og þeirra sonur Jóhann
Tómas. Yngst er Jóna, fráskilin
með þijár dætur, Brynhildi, Selmu
og Valdísi. Á heimilinu dvaldist
einnig árum saman föðursystir
Binnu, Vigdís. Samband hjónanna
einkenndist af trúnaðartrausti og
frænka mín naut sín vel í hjóna-
bandinu.
í upphafi hjúskapar var Binna
fyrst og fremst húsmóðir og móðir
þó hún gæti ekki stillt sig um að
taka á móti einu og einu bami hjá
ættingja eða vini eins og t.d. hjá
fjórum systmm mínum.
Árið 1955 var Binna skipuð ljós-
móðir í Eyrarhreppi, hafði gegnt
þvi embætti frá hausti 1954. Hún
hélt jafnframt uppteknum hætti
með fæðingarhjálp á ísafírði stöku
sinnum. Þetta var athafnasamur og
hamingjuríkur tími í lífi frænku
minnar.
. En skyndilega dró ský fyrir sólu.
Haraldur veiktist og var allur eftir
skamma legu. Hann dó 15. nóvem-
ber 1963 aðeins 47 ára gamall.
í hönd fóra erfiðir tímar eftirsjár
og sorgar, og Binna tók þá ákvörð-
un að flytjast til Reykjavíkur með
dætur sínar og þangað komu þær
í nóvember 1965.
Hún hóf störf hjá Fæðingarheim-
ili Reykjavíkurborgar árið 1966 og
flutti sig yfír á Fæðingardeild Land-
spitalans árið 1967. Þar starfaði
hún til ársloka 1985 að undanskild-
um tveimur árum, 1973-75, sem
hún vann á sjúkrahúsinu á Isafirði.
Ljósmóðurstarfíð var fyrir Binnu
meira en lifíbrauð. Það var köllun.
Enginn kemst nær kompaníi við
allífíð en kona í fæðingu. Þá er hún
farvegur nýs lífs. Næst kemur sá
sem tekur á móti þessu nýja lífi.
Fyrir Binnu var fæðing helgistund
sem hún undirbjó af kostgæfni og
tók þátt í af alvöra, eftirvæntingu
og gleði. Að annast þetta nýja líf
eins og hún gerði árum saman á
barnastofu Fæðingardeildarinnar
vár trúnaður sem hún aldrei brást.
Þegar Binna kom til Reykjavíkur
höfðum við ekki verið samvistum í
tuttugu ár. En nú tókum við þráð-
inn upp á ný. Það hvíldi mikil
ábyrgð á herðum hennar þessi ár
bæði í starfí og við uppeldi dætra
sinna. Hún var oft þreytt, en það
hét á hennar máli að vera löt, og
alltaf var stutt í glaðværðina. Dæt-
urnar vora duglegar að spjara sig
í nýju umhverfi bæði í námi og
vinnu og smám saman léttist róður-
inn.
Þegar hagur rýmkaðist fór Binna
að ferðast til útlanda í góðra vina
hópi. Þar opnaðist nýr heimur sem
hún naut að kanna. Hún var alltaf
dugleg að skreppa vestur til ísa-
fjarðar og meðan amma lifði fór
hún stundum oft á ári í vaktafríun-
um sínum. Helst vildi hún komast
til Sléttu á hveiju sumri, sem þó
tókst ekki alltaf. Þar hlóð hún upp
og kom margefld til baka meðan
heilsan var í lagi.
Árið 1966 kynntist Binna Valdi-
mar Jónssyni frá ísafirði. Með þeim
þróaðist dýrmæt vinátta og þó þau
byggju ekki saman áttu þau alltaf
hvort annað að. Fyrir tólf árum
greindist í Binnu Parkinsonveiki.
Sjúkdómurinn réðst með offorsi á
líkama frænku minnar og lamaði
starfsgetu hennar, en andlegu þreki
hélt hún. Allan þennan tíma stóð
Valdimar eins og klettur við hlið
hennar, létti undir með henni á all-
an hátt og hjálpaði henni eftir bestu
getu til að halda frelsi sínu, að
geta verið sjálfrar sín, sem Binnu
var svo óendanlega mikils virði.
Siðustu tvö árin var Binna á
sjúkradeild Seljahlíðar. Þar fylgdist
Valdimar grannt með henni, óþreyt-
andi að heimsækja hana og drífa
hana út í ökuferðir við hvert tæki-
færi. Hann vissi jú hvað það skipti
hana miklu máli að komast út und-
ir bert loft. Komast út af sjúkrastof-
unni. Hann vakti,yfir henni síðustu
nóttina sem hún lifði og var við
kveðjustund þeirra mæðgna þegar
Binna lagði í hinstu för. Hafi hann
heila þökk fyrir það sem hann vár
frænku minni.
Nú er komið að leiðarlokum og
ekkert eftir nema að kveðja. Mig
langar til að hugsa mér frænku
mína sem frjálsa og glaða á ein-
hveijum fallegum stað nálægt okk-
ur. Hún unni frelsinu, glaðværðina
fékk hún í vöggugjöf og hún var
svo^ mikið náttúrubam.
Ég sendi þeim sem hjarta hennar
stóðu næst, dætranum, tengdason-
unum, bamabörnunum og Valda
hugheilar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Binnu móð-
ursystur minnar.
Guðrún Sæmundsen.
Ég ætla hér í örfáum orðum að
minnast hennar Binnu ömmu.
Amma var sú viljasterkasta og
ákveðnasta kona sem ég hef kynnst
og enda þótt hún sé dáin er ég
ánægð að muna eftir henni heil-
brigðri. Síðustu ár hafa verið ömmu
erfið, því að hún hefur þjáðst af
hrörnunarsjúkdómi og lömun í önd-
unarfærum og hefur hún búið á
vistheimilinum Seljahlíð síðustu ár.
Hún fluttist í parhús í Seljahlíð
árið 1986, sama árið og hún hætti
að vinna sem ljósmóðir. Árið 1989
fluttist hún á hjúkranarheimilið.
Nú þegar amma er farin, hugsa
ég um allar ánægjulegu heimsókn-
irnar sem við frænkumar áttum hjá
ömmu, en þeim fór því miður að
fækka eftir að ömmu tók að versna.
En hún var alltaf jafn glöð að sjá
okkur og lét veikindin ekki aftra
heimsóknum sínum þó að það væri
erfítt fyrir hana að ferðast. Amma
var líka mikill sælkeri og fannst
leiðinlegt að geta ekki borðað
súkkulaði, karamellur og allt sem
henni fannst gott. En hún átti nóga
ást handa okkur öllum og okkur
þótti líka mjög vænt um hana. Við
söknum Binnu ömmu og allt verður
tómlegt án hennar.
Ó, Jesús, séu orðin þín
andláts síðasta huggun mín.
Sál minni verði þó sælan vis
með qálfum þér í paradís
(H.P)
Þórhildur Sif.
Brynhildur I. Jónsdóttir fæddist
8. maí 1920 í Stakkadal, Sláttu-
hreppi, Norður-ísafírði. Dáin 27.
maí 1993. Hún útskrifaðist frá Ljós-
mæðraskóla íslands 1940. Hún
starfaði sem ljósmóðir um tíma á
ísafirði, Fæðingarheimili Reykja-
víkur, en lengst af á Fæðingardeild
Landspítalans. Brynhildur giftist
Haraldi Valdimarssyni og átti með
honum þijár dætur, Þóranni, Elsu
og Jónu Vigdísi.
Ég kynntist Biynhildi eða Binnu
eins og hún var oftast kölluð haust-
ið 1967 er ég hóf nám í ljósmæðra-
skóla íslands. Það var gott að vera
nemi og njóta leiðsagnar Binnu,
sem tók mig strax undir sinn vernd-
arvæng. Hún var einstaklega ljúf
manneskja, sérstaklega nærgætin
og passasöm um sængurkonurnar
og varð aldrei óþolinmóð við fávísan
nemanda og lagði sig verulega fram
um að kenna mér að fást við flest-
öll þau vandamál sem geta komið
upp í sængurlegu. Þetta var allt
gert svo ljúfmannlega eins og henn-
ar var vaninn.
Ekki minnkaði aðdáun mín á
Binnu minni er ég fór að vinna með
henni sem fullgild ljóðsmóðir. Ég
minntist þess ekki að hún hafí nokk-
um tíma verið í vondu skapi, en
ef svo hefur verið þá lét hún það
að minnsta kosti ekki bit'na á sam-
starfsfólki sinu. Það var meira að
segja tilhlökkunarefni að vera með
henni á næturvakt. Hún var alltaf
tilbúin að leggja gott til málanna.
Aðdáun mín og virðing jókst er hún
aðstoðaði’mig í mínum eigin sæng-
urlegum og aldrei mun ég gleyma
vináttu hennar og hve innilega hún
samgladdist mér 1985 er ég eignað-
ist mitt fimmta bam og loksins var
það stúlka.
Er ég lít til baka geri ég mér enn
betur grein fyrir þvi að hún Binna
var góð sál og góð manneskja. Því
miður fínnst mér því fólki fara
fækkandi. Ég vona að ég hafi rangt
fyrir ér.
Síðustu árin urðu Binnu erfið,
hún varð að hætta störfum 1985.
Kannski var það forsjónin sem tók
í taumana þannig að ég man hana
eins og hún var, með glettnis-
glampa í augum og bros á vör.
Ég vildi kveðja hana Binnu mína
með tveim síðustu erindunum í einu
af uppáhaldsljóðunum mínum. Get-
urðu sofíð um sumamætur, eftir
Sigurð Einarsson: ^
Finnurðu hvað það er broslegt að bogna
og bamalegt að hræðast,
er Ijósmóðurhendur himins og jarðar
hjálpa lífínu að fæðast?
Er ekki gaman að eiga þess kost
að orka þar nokkru í haginn,
og mega svo rólega kveðja að kvöldi
með kærri þökk fyrir daginn?
Megi hún fara í Guðs friði. Ég
votta aðstandendum samúð mína.
Fríða Einarsdóttir.
Nítján ára, svipmikil, einbeitt og
kjarkmikil sveitastúlka, send til
náms í ljósmóðurfræðum til Reykja-
víkur. Það vantaði ljósmóður í
heimasveitina og þótt hugur hennar
stæði til kennaranáms skipti það
ekki máli, með ljósmóðurnáminu
gat hún unnið fyrir sér auk þess
sem hreppurinn bauðst til að styrkja
hana.
Stúlkan var Brynhildur Ingibjörg
Jónasdóttir, dóttir Þórannar Brynj-
ólfsdóttur og Jónasar Dósótheus-
sonar, bónda og hreppstjóra á
Sléttu í Sléttuhreppi. Hún var yngst
bama þeirra hjóna, fædd 8. mal
1920. Systkini hennar í aldursröð
era Siguijóna, dáin 1954, Þorvald-
ína, Fanney, Margrét og Kristján,
dáinn 1992.
Það var ekkert sjálfsagt mál að
fólk frá ysta útkjálka landsins tæki
sig upp og færi til náms í Reykja-
vík. Því báðu stóra systirin (Þor-
valdína) og mágurinn (Sigurður)
vin sinn að líta til með Binnu á
þessari löngu ferð. Riíjaði Binna
það oft upp í góðra vina hópi hversu
mikla ábyrgð manninum hefði fuiST^
ist hann axla, því ekki skildi hann
við hana fyrr en hún var komin inn
fyrir dyr á Ljósmæðraskóla íslands.
Binna kom til baka ári seinna
og gegndi ljósmóðurstörfum í þessu
afskekkta byggðarlagi til ársins
1944. Oftast ferðaðist hún fótgang-
andi yfír fjöll og fimindi alit norður
að Horni, þar sem hún tók á móti
síðasta barninu sem þar fæddist.
Það má nærri geta að stundum
hafí reynt á ungu konuna því ekki
var alltaf læknir á Hesteyri. Kæmu
upp ófyrirsjáanleg vandamál við
fæðingar þurfti dug og áræði til
að bjarga móður og barni. Minntist
Binna stundum siðar atvika frá_
þeirri tíð, þegar hún starfaði meo
fæðingarlæknum og hafði aðgang
að fullkomnum tækjum.
Binna giftist 6. október 1945 á
ísafírði Haraldi Valdimarssyni frá
Blámýrum við ísafjarðardjúp. Har-
aldur var um árabil verkstjóri við
íshúsfélag ísfírðinga. Hann lést 15.
nóvember 1963. Þau hjónin einguð-
ust þijár dætur, Þóranni Jóhönnu,
maður hennar er Þórmundur Þórar-
insson og eiga þau þijú börn; Val-
björgu Elsu, sem er gift Sigurði
Guðjónssyni og eiga þau einn son;
og Jónu Vigdísi, hennar maður var
Haukur Harðarson, og eiga þau
þijár dætur. Haukur og Jóna slitu
samvistir.
Binna og Halli bjuggu fyrst í litlu
húsi að Króki 2, en byggðu sér síð-
ar fallegt einbýlishús að Króki 4 á
ísafirði. Þar undi fjölskyldan sér
vel, úr eldhúsglugganum bar við
augu norðanbáruna, baksviðs Eyr-
arfjallið með sínum árstíðarbundnu
kynjamyndum og norðanmegin
SJÁ NÆSTU SÍÐU
'