Morgunblaðið - 20.06.1993, Blaðsíða 24

24 B
MORGUNBLAÐIÐ VELVAKANDI SUNNUDAGUR 20. JÚNÍ 1993
/, /yia&urinn m'mn fyrruerandL ucúcbl o
cxLicx nött cg v&ittc riryhri <á backx bógd-
Ást er...
...erfitt að hemja
TM Reg. U.S Pat Oft. — all ríghts roserved
• 1993 Los Angetes Times Syndícate
Til hamingju. Þú ert 1.000.
sjúklingurinn sem við skerum
upp hér.
HÖGNI HREKKVÍSI
fHaTgsitiMaí&íð
BRÉF TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691329
Heilsufarsleg rök fyrir því að hafa
áfengiseinkasölur á Norðurlöndum
Frá Juhani Lehto:
Ríkiseinkasala á áfengi er veiga-
mesti þátturinn í mótun sam-
ræmdrar áfengismálastefnu. Það
helgast einkum af því sem hér
segir:
1. Ríkiseinkasala tryggir betur
að lögum um sölu og veitingar
áfengis sé framfylgt en opinbert
eftirlit með einkafyrirtækjum. Það
sést meðal annars á samanburðar-
rannsóknum sem gerðar hafa ver-
ið í Bandaríkjunum og Kanada þar
sem sum ríkin hafa áfengiseinka-
sölu en önnur ekki (Holder 1993).
2. Ríkiseinkasala er virkasta
tækið til að sjá um að áfengi sé
verðlagt með það í hyggju að leit-
ast við að draga úr því tjóni sem
neysla þess veldur. Samkeppni
hagsmunaaðila kemur þar ekki til
greina.
3. Ríkiseinkasala getur tryggt
að áfengi sé sett á markað með
ábyrgum hætti en komið hefur í
ljós að slíkt er afar erfitt ef dreif-
ing þess er í höndum fyrirtækja
Frá Sighvati Finnssyni:
Nú stendur til að byggja hús
fyrir Hæstarétt norðan við safna-
húsið, sem er einhver fallegasta
bygging í Reykjavík, ef ekki hin
fallegasta. Var ekki nóg að klessa
Þjóðleikhúsinu næstum fast upp
við það?
það er merkilegt hvað við eigum
mikið af lélegum skipuleggjendum
hér í Reykjavík. Lítið á staðsetn-
ingu Seðlabankans, sem líkist
mest fangelsi eða verksmiðju.
sem sækjast eftir hagnaði fyrir
eigendur sína (Partanen og Mon-
tonen 1988).
4. Ríkiseinkasala getur verið
ábyrgur samstarfsaðili þegar unn-
ið er að vörnum gegn tjóni af völd-
um áfengis (Holmila 1992).
Áfengissölufyrirtæki í einkaeign
eru andvíg slíku starfi vegna fj ár-
hagslegra hagsmuna sinna (Gi-
esbrecht et al. 1990).
5. Ríkiseinkasala getur tekið
Frá Kristínu Halldórsdóttur:
Ég var að lesa frásögn í sunnu-
dagsblaði Morgunblaðinu 6. júní
sl. um fólk statt hér á landi á fundi
sem Sævar Karl Ólason skipulegg-
ur. — Það kemur mér ekkert við
Svo má nefna húsið við Lækjar-
torg, sem aldrei hefði átt að stað-
setja við þetta eina opinbera torg
í borginni. Eins er um húsið næst
Hótel Borg, að maður tali nú ekki
um ráðhúsið ofan í Tjörninni og
fleira mætti telja.
Fróðlegt væri að vita hvað
Skipulagsnefnd Reykjavíkur hefur
í laun fyrir að gera þessi axarsk-
öft.
SIGHVATUR FINSSON
Gunnarsbraut 38, Reykjavík
virkan þátt í ábyrgri heilbrigðis-
fræðslu og þróun rannsókna sem
stuðla að því að koma í veg fyrir
tjón af völdum áfengisneyslu (Ost-
erberg 1992). (Innan sviga er get-
ið rannsókna.)
JUHANI LETHO,
sérfræðingur Evrópuskrifstofu Al-
þjóða heilbrigðismálastofnunar-
innar í málum sem varða áfengi,
tóbak og önnur fíkniefni.
og snertir mig ekki neitt. Það sem
mér kemur við og ég vil mótmæla
er að borgarstjóri Reyjavíkur haldi
móttöku, fyrir almennafé, fyrir
fólk sem hefur það eitt sameigin-
legt að vera eigendur „fínni og
dýrari búða“. Ég tel það ekki í
verkahring borgarstjóra að halda
einkaklíkum boð á kostnað hins
opinbera. Ef hann í framtíðinni
hefur áhuga á að hitta svona hópa
þá verður hann að gera það heima
hjá sér og á sinn kostnað!
í raun er þetta alveg fáránlegt
og mér til efs að þessum hópi sé
haldið samsæti hjá borgarstjórum
í heimalöndum þessara gesta.
— En við íslendingar erum líka
svolítið sveitó og gjarnir að kaupa
okkur athygli! —
KRISTÍN HALLDÓRSDÓTTIR,
Guðrúnargötu 10, Reykjavík.
Glappaskot í skipulagsmálum
Móttöku borgar
stjóra mótmælt
Víkverji skrifar
Kvennalistinn hélt vorfund á
Núpi í Dýrafirði um miðjan
júní. Þar voru rædd þjóðmál og
alþjóðamál, að sögn, en ekki liggja
fyrir markvissar tillögur um lausn-
ir vandamálanna. En orð eru til
alls fyrst. Ekki skorti þau á þeim
bænum. Og máski hafa konumar
einhver leynivopn á pijónum, sem
þær tíunda frekar þegar haustar
að í samfélaginu. Ekki veitir af.
Útgerðarfélag þjóðarskútunnar
ekki langt frá gjaldþroti, ef marka
má svörtuskýrslur efnahags- og
sjávarútvegsmála.
Vorfundur Kvennalistans var
þó ekki tíðindalaus, að mati Vík-
verja. Kvennalistinn, sem til þessa
hefur verið Stjómarráðsfælnasti
þingflokkur í sögu Alþingis, snars-
nýr við blaði og siglir nú hraðbyri
viljans og vonarinnar að beinni
þátttöku í ríkisstjórn að loknum
Alþingiskosningum! Hvað kemur
til? Síðustu forvöð fyrir konurnar
sjálfar? Eða á nú að bjarga Fjall-
konunni frá stóraklúðri karlremb-
unnar?
Kvennalistinn í Stjórnarráðið.
Nú kemur Skröggur í leik, segir
fornt orðtak. Og merkir að
Skröggur, sonur Leppalýða, sé í
gáttinni, sem boðaði eitthvað
óvænt, jafnvel björg í búið. Máski
væri rökréttara að segja Grettla,
dóttir Grýlu, þegar Kvennalistinn
á í hlut. En orðaleikir era léttvæg-
ir. Og varla geta konurnar staðið
sig ver en karlarnar hafa gert.
xxx
Sú var tíðin að meintu verzl-
unarauðvaldi var kennt um
allar vammir og skammir í þessu
samfélagi. Síðar kom Sambandið
og kaupfélögin til sögunnar og
áttu að þjóna neytendahagsmun-
um, í bland við hagsmuni bænda.
Víkveiji dagsins þarf ekki að rekja
Sambandssöguna, enda fólki í
fersku minni, en hreytur hennar,
örlög Miklagarðs, hafa verið
fréttamatur í liðinni viku. Tap
Miklagarðs á síðasta ári reyndist
um 560 milljónir króna og skuldir
232 milljónir króna umfram eign-
ir, ef hægt verður að koma þeim
í ætlað verð.
Víkveiji hefur verið að velta því
fyrir sér hversvegna kaupfélags-
verzlanir hafi sopið dauðann úr
skel, ef rétt var, sem sagt var, að
verzlunarauðvaldið, það er einka-
reknar verzlanir, hafi sogaði til sín
gull úr vösum almennings. Ekki
var vöraverð lægra í kaupfélögum,
allra sízt strjálbýliskaupfélögum
sem sættu engri samkeppni, en
hjá kaupmönnum. Síður en svo.
Það voru ekki kaupfélögin, heldur
aukin samkeppni, sér í lagi eftir
að stórmarkaðir komu til sögunn-
ar, sem lækkaði vöruverð í landinu
og vörðu þann veg kaupgetu fólks.
Verzlunarsamkeppnin færði
e.t.v. launþegum meiri kjarabætur
en sjálf kjarabaráttan, það er
rekstur launþegasamtakanna, en
sú útgerð er saga út af fýrir sig,
sem Víkveiji sniðgengur að sinni.
Það er höfuðhagsmunamál neyt-
enda í bráð og lengd að nægjan-
legri verzlunar- og þjónustusam-
keppni verði við haldið í landinu.
xxx
Víkveiji man þá tíð að verð-
bólgan fór um eða yfir 100%
fyrir ekki svo mörgum áram.
Kauphækkanir, sem stundum
mældust í tugum prósenta, brunnu
jafhraðan á verðbólgubálinu. Enga
lék verðbólgan ver en þá lægst
launuðu, sem ekki gátu gert sér
mat úr verðbólgunni, velt óverð-
tryggðu lánsíjármagni, sem verð-
bólgan greiddi fyrir skuldarann.
Nú er ö.ldin önnur. Vísitala
framfærslukostnaðar lækaði um
0,1% milli maí og júnímánaðar.
„Má þannig segja,“ segir í forsíðu-
frétt í Tímanum, „að verðbólga
hafi verið minni en enginn í síðast-
liðnum mánuði. Mest munaði um
verð á matvörum, sem lækkaði
framfærslukostnaðinn um nærri
0,2%. Lækkun kom í ljós á flestum
matvöruliðum; kjötvörum, mjólk-
urvörum, grænmeti/ávöxtum og
fiski. Gosdrykkir og léttöl lækkuðu
líka. Einnig varð nokkur lækkun
á fatnaðarliðum og fleira.“
Það eru sum sé stöku Ijósir
blettir í svartnætti íslenzkra efna-
hagsmála.