Morgunblaðið - 06.08.1993, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 6. ÁGÚST 1993
21
Gífurlegur húsnæðisvandi rússneska hersins veldur erfiðleikum
Sala kjamorkueldflaugíi svarið?
Pétursborg. Frá Lárusi Jóhannessyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
NÚ að loknu kalda stríðinu er rússneski
herinn þegar tekinn að draga saman segl-
in. Afvopnunarsamningar gera einnig
ráð fyrir að talsverður fjöldi langdrægra
eldflauga fyrir kjarnaodda verði tekinn
úr umferð. Aðferðin verður að standast
ýtrustu kröfur um umhverfisvernd og er
því kostnaðarsöm svo að Rússar hafa
varla bolmagn til framkvæmdanna. A
sama tíma er mikill fjöldi rússneskra at-
vinnuhermanna að snúa heim frá fyrrum
yfirráðasvæðum Sovétríkjanna. Hús-
næðisvandi vegna heimkomu þeirra er
gífurlegur. Þúsundir fjölskyldna eru á
götunni, enn fleiri búa við ömurlegar
aðstæður og herinn ræður ekki við
ástandið, sem versnar sifellt.
Til að bregðast við þessari þróun freista
menn þess að slá tvær flugur í einu höggi
með áætlun sem kalla má: Húsnæði í stað-
inn fyrir eldflaugar. Korna á þeim eldflaug-
um sem teknar verða úr umferð í verð og
nota peningana til þess að minnka húsnæðis-
vanda hermanna og fjölskyldna þeirra með
kaupum eða byggingu húsnæðis. Tekið skal
fram að átt er við þá sem hafa hermennsku
að ævistarfi og herinn þarf að sjá fyrir,
ekki þá sem gegna herþjónustu í 2-3 ár.
Auk hersins munu fyrirtæki ýmist í einka-
eign eða ríkisrekin taka þátt í að hrinda
hugmyndinni af stokkunum, en ríkisstjórnin
hefur lagt blessun sína yfir hana. Skipta
má henni í þrjá meginþætti:
I fyrsta lagi inniheldur venjuleg langdræg
eldflaug talsvert af verðmætum málmum.
Nefna má til fróðleiks 4,3 tonn af málmum
er innihalda járn, 13,5 tonn málma án járns,
26,9 kíló af silfri, 913 grömm af gulli, 35
grömm af platínu o.s.frv. í bígerð er að taka
800 slíkar flaugar úr umferð fyrir árið 2001.
Verðmæti málmanna er þó ekki meira en
svo að ef þeir væru seldir beint eftir að eld-
flaugin er tekin í sundur dygði það rétt fyr-
ir helmingi kostnaðarins. Því er hugmyndin
sú að reyna að fullvinna úr þeim vöru á
markað neytenda og með þessu er talið að
náist inn á bilinu 2,5-4 milljarðar rúblna.
Gallinn við þessa leið er að hún er augljós-
lega langsótt og ekki er gefið upp hvaða
vörufrámleiðsla er höfð í huga.
í öðru lagi er hægt að breyta eldflaugum
svo þær beri varning til friðsamlegra nota
s.s. gervihnetti. Talsverðar vonir eru bundn-
ar við þessa leið og hún mundi gefa mun
meira af sér. Rússar eiga líka aðrar flaugar
sem geta borið frá einu og upp í hundrað
tonn út í geim. Vandamálið er að finna við-
skiptavini. Evrópumenn og Bandaríkjamenn
eru svo til einráðir á markaðnum, hinir fyrr-
nefndu ráða 56% haas og hinir síðarnefndu
33%. Hlutur Rússa á markaðnum er aðeins
3% þó talið sé að geta þeirra svari til allt
að 60%. Geimskotin þyrftu eðlilega að fara
fram í Rússlandi frá eigin skotpöllum og þar
stendur hnífurinn í kúnni. Það yrði að flytja
inn í landið gervihnetti með hátæknibúnaði
sem samkvæmt lögum margra ríkja er bann-
að. Rússar eru almennt mjög reiðir Vestur-
veldunum fyrir að hafa ekki aflétt banninu
sem þeir telja leifar kalda stríðsins. Þannig
ræddi Borís Jeltsín Rússlandsforseti þetta
við Bill Clinton Bandaríkjaforseta á fundi
þeirra í Kanada og tók bannið upp á fundi
Kjarnorkusprengja
BÚIÐ um rússneska kjarnorkusprengju
fyrir flutning áður en hún skyldi gerð
óvirk.
leiðtoga helstu iðnríkja heims í Japan fyrir'
skömmu. Ljóst er að Rússar munu sækja
málið af hörku.
I þriðja lagi munu svæði þau er geymdu
eldflaugar og skotpalla glata hlutverki sínu.
Til stendur að taka 35 svæði úr notkun og
mörg hver eru stór, allt að 60 hektarar. A
þessum stöðum er innra skipulag mjög gott,
húsnæði og samgöngur með besta móti.
Hugmyndin er að seija þessi svæði til at-
vinnurekstrár og samkvæmt heimildum hafa
tekist samningar um sjö svæði. Þarna rúm-
ast alls kyns rekstur frá landbúnaði til hellu-
gerðar eða sögunarmyllu. Gagnstætt því sem
almennt hefur verið taiið eru svæðin ekki í
óbyggðum þótt þau hafi ekki fundist á nein-
um kortum. Nær alltaf er stutt í byggð og
þar er vinnuafl fyrir kaupendur. Herinn von-
ast einnig til að hermenn sem fara á eftir-
laun fái vinnu við breytingar sem óhjá-
kvæmilega þarf að gera á svæðunum; þeir
eru á kunnuglegum slóðum. Gert er ráð fyr-
ir að herinn hagnist um rúmlega tvo millj-
arða rúblna á þessu ári af þessum fram-
kvæmdum.
Eins og áður sagði er hugmyndin um
„húsnæði fyrir eldflaugar" enn að miklu leyti
á teikniborðinu og margt þarf að ganga upp
eigi hún að verða að veruleika. Leggja þarf
af stað með talsvert fjármagn og reyna
stjórnvöld nú að vekja áhuga einkafyrir-
tækja. Óvíst er hvort tekst að leysa hús-
næðisvanda hermanna en mörgum finnst
einkennilegt að hugsa til þess að einkaaðilar
í gamla veldi kommúnismans séu nú hvattir
til starfa í þágu hersins sem áður var tákn
um veldi Sovétríkjanna.
Reuter
Heilsubót
WARREN Christopher utanríkisráðherra Bandaríkjanna syndir sér
til heilsubótar á hóteli í Jerúsalem. Hann freistar þess nú að koma
friðarviðræðum fyrir Miðausturlönd af stað af nýju.
Christopher á ferð um Miðausturlönd
Vilji til að hefja aft-
ur friðarviðræður
Amman, Jerúsalem. Reuter.
WARREN Christopher utanríkisráðherra Bandaríkjanna sagði í gær
að allir aðilar viðræðna um frið fyrir botni Miðjarðarhafs væru tilbún-
ir að taka upp þráðinn að nýju.
Christopher hefur ferðast fram
og aftur milli höfuðborga Jórdaníu,
Sýrlands, Egyptalands, Líbanons
og Israels síðustu daga til að
freista þess að ijúfa þá kyrrstöðu
sem friðarsamningarnir höfðu rat-
að í. Óskuðu bæði ísraelar og Sýr-
lendingar þess að Christopher
gerðist beinn milligöngumaður í
viðræðunum eftir að honum tókst
að koma í kring vopnahléi í suður-
hluta Líbanons í síðustu viku. Þar
gerðu ísraelar harða atlögu að
Hizbollah-skæruliðum sem freist-
uðu þess að spilla samningaviðræð-
unum með eldflaugaárásum á
byggðir í norðurhluta ísraels.
Christopher sagði að viðræðu-
nefndirnar væru reiðubúnar að
hefjast handa á ný og leita nýrra
leiða til þess að jafna ágreining.
Vill banna
skipulögð
hjónabönd
London. The Daily Telegraph.
BRESKI íhaldsmaðurínn Winston
Churchill, sonarsonur fyrrum for-
sætisráðherra, vill að lagt verði
bann við skipulögðum hjónabönd-
um fólks frá Asíu.
Með þessu móti telur Churchill
unnt að draga úr straumi fólks, sem
ekki er hvítt á hörund, til Bretlands.
Churchill hefur sagt að „bresku
lífsviðhorfi" standi ógn af „endalausu
flóði innflytjenda," sérstaklega frá
Indlandi og Pakistan.
BRAVO PLUS
Stórir og skýrir stafir Hægt er að velja tónmerki eða
titrara
Rafhlaða endist í 2700 Klukka skráir hvenær
klukkustundir skilaboð bárust
16 númera minni Klukka er á skjánum
Minnið helst inni þó Hægt er að þurrka einstök
slökkt sé á tækinu númer út úr minninu
PÓSTUR OG SÍMI
Söludeildir i Ármúla 27, Kirkjustræti, Kringlunni og á póst og simstöðvum um land allt.