Morgunblaðið - 16.09.1993, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 1993

Hrafn og rógtæknin
eftirlndriða G.
Þorsteinsson
Langt og mikið stríð hefur staðið
undanfama mánuði út af Hrafni
Gunnlaugssyni, framkvæmdastjóra
Sjónvarps. Nú síðast ryðst minni-
hluti útvarpsráðs fram á ritvöilinn,
til þess eins að ganga þeirra erinda
Svavars Gestssonar og flokksfélaga
að hafa nokkra æru af Hrafni. Þessi
skrif eru samskonar rógtækni og
Hrafn sakaði Svavar um svo hnytti-
lega á sínum tíma, eða hinn stöðugi
kviða — og magaverkur, sem þjáir
Alþýðubandalagið þegar talið berst
að menningarmálum — eða fittings-
málum, eins og þau kallast nú orðið
síðan Listasafn Islands keypti stút-
inn.
Umræður þessar hófust á Alþingi
sællar minningar, þegar þeir Svavar
Gestsson og Páll Pétursson á Höllu-
stöðum gerðust málsvarar einokun-
ar Alþýðubandalagsins í menningar-
málum, og mátti varla á milli sjá
hvor þeirra var stórorðari, hinn vani
rógtæknir eða bóndinn á mölinni,
þ.e. framsóknarmaðurinn frá Höllu-
stöðum, sem þarna taldi sig fá kær-
komið tækifæri til að vinna nokkur
atkvæði af Ragnari Arnalds heima
í kjördæmi. En við það hefur hann
lengi fengist með litlum árangri
öðrum en þeim, að menn vita vart
lengur hvort heldur hann er í Fram-
sókn eða Alþýðubandalaginu.
Eftir þessar þingumræður, sem
spunnust af því að útvarpsstjóri
missteig sig í embætti og hlýddi
kvartskjóðum, sem óttuðust að loð-
mullunni sem einkennir Ríkisút-
varpið — báðar stofnanir — yrði
svipt af þeim eins og sæng og eftir
sætu naktir kríkar, þótti ástæða til
að færa Hrafn til í starfi. Það kom
auðvitað ekki til mála að láta þessu
fólki takast að hrekja Hrafn frá
Sjónvarpinu. Hann hefur mikla
þekkingu, reynslu og menntun á
sviði kvikmynda, þótt afrakstur af
slíkum störfum kunni að líka mis-
jafnlega. En það er nú gangur þess-
ara mála og tjóar ekki að álíta að
maðurinn sé réttdræpur í menning-
arlegu tilliti, þótt hann hafi ekki
lagt heiminn að fótum sér. Þeir
ættu að þekkja þetta hjá Alþýðu-
bandalaginu, sem hafa á sínum
snærum samanlagða mestu heims-
snillinga í listum á meðan þeir
standa á heimahlöðum, með nokkr-
um úthlaupum til Skandinavíu.
Minnihluti útvarpsráðs er einhver
stærsti minnihluti landsins, ef
marka má orðfærið. Hann áskilur
sér rétt til að halda uppi málefna-
„Þá er kominn tími til
að spyrja hvað dvelji
Halldór Asgrímsson.
Menn eru orðnir lang-
þreyttir að bíða þess að
finna einhvern botn í
vinstri villu milliflokks-
ins.“
legri gagnrýni á störf Hrafns í út-
varpsráði (og Morgunblaðinu),
„enda er það sá vettvangur, sem
eigendur stofnunarinnar og starfs-
menn eiga sér málsvara". Ja, Guð
hjálpi okkur öllum. Minnihlutinn í
útvarpsráði er sem sagt orðinn
málsvari þjóðarinnar. Honum líkar
alls ekki við Hrafn Gunnlaugsson
og þess vegna sér minnihlutinn
ástæðu til að endurbirta almennt tal
Ríkisendurskoðunar, sem á svona
við hundrað þúsund manns í land-
inu.
Allt síðan Ögmundur Jónasson
gerði starfsmannafélag Ríkisút-
varpsins að pólitísku félagi og lét
það stöðva útvarpssendingar í þijá
daga, hefur loðmulluherinn verið
Indriði G. Þorsteinsson
næsta forystulaus, enda er Ög-
mundur kominn í æðra veldi og far-
inn að leiðbeina ríkisstjórnum um
stjórnarhætti. Nú hefur minnihlut-
inn tekið við þessari forystu, og mun
væntanlega í næsta bráðræðiskasti
standa með starfsmannafélaginu,
þegar það þarf að loka Ríkisútvarp-
inu. Þannig hafa fulltrúarnir, sem
skipa minnihlutann, fundið þungam-
iðju tilverunnar og vita að ótækt
er að hafa Hrafn Gunnlaugsson í
stöðu framkvæmdastjóra Sjónvarps.
Hann makkar ekki rétt að mati róg-
tækna Alþýðubandalagsins og þess
vegna skal heíja galdrabrennur að
nýju.
Nú er einn fulitrúi Framsóknar í
þessum minnihluta. Hún er komin
þangað á sömu forsendum og Páll
á Höllustöðum er á Alþingi. Hún
veit hverjum hún á að fylgja að
málum. Framsókn hefur um nokk-
urt skeið, bæði vegna sameiginlegr-
ar stjómarandstöðu og vegna lang-
varandi stjórnarsamstarfs við Al-
þýðubandalagið, orðið fyrir einskon-
ar dagskipun. Hún er þess efnis að
Framsókn á að hlýða Alþýðubanda-
laginu. Saga Tímans nú nýverið er
gott dæmi um þetta. Þeir sem sitja
uppi með ámóta sögu og nasistar
vilja fá einhvers staðar höfði hallað.
Þeir hafa illu heilli kosið maddö-
muna. í útvarpsráði er fulltrúi
Framsóknar notaður til að standa
að ódæðisverkum, sem Alþýðu-
bandalagið vill ekki bera ábyrgð á
upp á eigin spýtur. Spurningin er
hvort fyrirmæli um afstöðu fulltrú-
ans séu komin frá flokksformannin-
um. Þá er kominn tími til að spyija
hvað dvelji Halldór Ásgrímsson.
Menn eru orðnir langþreyttir að bíða
þess að finna einhvem botn í vinstri
villu milliflokksins. -
Höfundur er rithöfundur.
S/ETRE FYRIR SÆLKERANN
Það var samíð um
húsaleigfubætur
eftir Guðmund Vigni
Óskarsson
í tengslum við gerð fjárlaga hefur
farið fram umræða innan ríkis-
stjómarinnar sem utan um húsa-
leigubætur og hefur komið fram í
fréttum að sitt sýnist hveijum.
Ágreiningur um húsaleigubætur er
ekki nýr af nálinni. Hins vegar er
ljóst að á undanfömum árum hefur
skapast á því almennur skilningur
í þjóðfélaginu að hér er um mikið
nauðsynjamál að ræða.
BSRB styður húsaleigubætur
Á síðasta þingi BSRB fór fram
mikil umræða um húsnæðismál og
var þar samþykktur mjög afdráttar-
laus stuðningur við húsaleigubætur.
í samþykkt þingsins er skorað „á
stjómvöld að beita sér fyrir því að
greiddar verði sérstakar húsaleigu-
bætur til jöfnunar á húsnæðiskostn-
aði leigjenda samsvarandi þeim
vaxtabótum sem húseigendur fá.“
BSRB fylgdi kröfum sínum eftir
við gerð næstu kjarasamninga og í
tengslum við þá ákvað ríkisstjómin
að setja niður vinnunefnd til að
gera tillögur „um með hvaða hætti
megi best koma til móts við þarfír
þeirra leigjenda sem hafa lökust
kjör“, svo orðrétt sé vitnað í yfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar. Athygli skal
vakin á orðalaginu. Hlutverk nefnd-
arinnar var ekki að kanna hvort
koma mætti til móts við þarfír þessa
leigjendahóps heldur hvernig. Þessi
nefnd skilaði áliti í febrúar síðast-
liðnum og nú er þess eins að bíða
að ríkisstjórnin taki af skarið og
framfylgi fyrri fyrirheitum sínum í
þessum efnum. En hver eru helstu
rök fyrir húsaleigubótum?
Efnahagsleg nauðsyn og
sanngirnisrök
í fyrsta lagi má nefna ákveðin
sanngimisrök. Það er óeðlilegt að
hið opinbera mismuni í bótagreiðsl-
um eftir eignarhaldsformi. Sem
kunnugt er fá þeir sem kaupa hús-
næði til eignar vaxtabætur til að
lækka húsnæðiskostnað sinn og má
benda á í þessu sambandi að Island
Guðmundur Vignir Óskarsson
„Hlutverk nefndarinn-
ar var ekki að kanna
hvort koma mætti til
móts við þarfir þessa
leigjendahóps heldur
hvernig. Þessi nefnd
skilaði áliti í febrúar
síðastliðnum og nú er
þess eins að bíða að rík-
isstjórnin taki af skarið
og framfylgi fyrri fyr-
irheitum sínum í þess-
um efnum.“
er eina Norðurlandið sem ekki beit-
ir neinum aðgerðum til þess að jafna
húsnæðiskostnað leigjenda. Reynd-
ar er það svo að í flestum löndum
Evrópu mismunar hið opinbera ekki
hvað varðar niðurgreiðslur á hús-
næðiskostnaði með tilliti til eignar-
haldsforms.
í öðru lagi eru húsnæðisbætur
nauðsynlegar af þeirri einföldu
ástæðu að mikil þörf er á því að
koma til móts við leigjendur. Sam-
kvæmt þeim könnunum sem gerðar
hafa verið eru leigjendur sá hópur
í þjóðfélaginu sem er hvað tekju-
og eignaminnstur. í maí og júní
árið 1992 gerði Félagsvísindastofn-
un Háskóla íslands könnun fyrir
félagsmálaráðuneytið, sem leiddi í
ljós að um 13% svarenda bjuggu í
leiguhúsnæði af einhveiju tagi.
Samkvæmt könnuninni leigja um
7% á „almennum markaði". I mörg-
um tilvikum er um ungt fólk að
ræða, mikið er um einhleypa og al-
mennt er að þeir vinni láglauna-
störf. Af þessu má ráða að efna-
hagsleg nauðsyn er á því að koma
til móts við þennan hóp ekki síður
en þá sem hafa fest kaup á húsnæði.
Hér er einnig á það að líta að
greiðslumat í félagslega kerfinu úti-
lokar stóran hóp frá því að kaupa
íbúð innan þess þar sem hann hefur
of lágar tekjur. Þetta fólk þarf að
leigja húsnæði en á ekki rétt á að-
stoð frá ríkinu eins og það hefði ef
. það gæti keypt. Húsaleigubætur
myndu án efa einnig draga úr
þrenginum fjölmargra ijölskyldna
og í þeim tilfellum vera hvati til
efnahagslegs sjálfstæðis.
Margir lenda á milli kerfa
í framhaldi af þessu er rétt að
vekja athygli á að stór hópur fólks
lendir á milli kerfa, það er, hefur
tekjur yfir tekjumörkum í félagslega
húsnæðiskerfinu, en ekki nægjan-
legar tekjur til að komast inn í bús-
bréfakerfíð. Þessi hópur á ekki ann-
arra kosta völ en að leigja hús-
næði. Samkvæmt þeim tillögum sem
fram komu frá húsaleigubótanefnd-
inni, sem vikið er að hér að framan,
stóð ekki til að taka á vanda þessa
fólks í fyrsta áfanga heldur ein-
göngu vanda þess fólks sem er und-
ir tekjumörkum í félagslega hús-
næðiskerfínu. Það er ríkisstjórnin
hins vegar skuldbundin til að gera.
Annað væri brot á fyrirheitum sem
gefin voru í tengslum við kjara-
samninga sem BSRB átti aðild að
eins og að framan greinir.
Höfundur er formaður
húsnæðishóps BSRB.