Morgunblaðið - 16.09.1993, Blaðsíða 36

Morgunblaðið - 16.09.1993, Blaðsíða 36
36 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 1993 INNHEIMTA VSK. eftir Pétur Sigurðsson Innheimta virðisaukaskatts Nú þegar meira en þijú og hálft ár er liðið frá upptöku virðisauka- skatts er ekki úr vegi að skoða hvemig gengið hefur að innheimta þann skatt. Hér á eftir koma fram upplýs- ingar úr greinargerð fjármálaráðu- neytisins um reynsluna af upptöku virðisaukaskatts með tilliti til inn- heimtuárangurs fyrstu tvö árin. Óinnheimtar eftirstöðvar áranna 1990 og 1991 eru tæplega 2,2 millj- arðar kr. af álagningu að fjárhæð rúmlega 83 milljarðar kr. eins og sjá má í töflu 1. í þessum tölum eru meðtaldar kröfur á þrotabú sem ekki reyndist unnt að sérgreina og áætlanir. getur tekið að fá rétt skýrsluskil og í mörgum tilvikum fást þau alls ekki, t.d. vegna þess að viðkomandi aðili er hættur starfsemi. Af þessum ástæðum sitja inni í kerfinu um- framáætlanir sem safnast upp í eftirstöðvum. Færri áætlanir Þegar álagning árið 1993 er skoðúð má sjá áætlanir á rekstrar- aðila sem hættu starfsemi vegna gjaldþrots í bytjun ársins 1992. Samt er enn verið að áætla á þessa aðila. í úrskurði ríkisskattstjóra frá 12. sept. 1991 segir að ef ljóst er þeg- ar við upphaf gjaldþrotameðferðar að skattskyld velta þrotabús verði engin meðan á skiptum stendur þá geti skattstjóri samþykkt beiðni bússtjórnar um að virðisaukaskatts- númer búsins verði fryst, þ.e. núm- erið geymt og skylda til að skila skýrslum felld tímabundið niður. í meðferðar en skiptalok dragast á langinn. Skýrsla Ríkisendurskoðunar í skýrslu Ríkisendurskoðunar vegna endurskoðunar ríkisreikn- ings fyrir árið 1991 er bent á að þó svo að áætlanir séu stór hluti af eftirstöðvunum þá sé hér um að ræða mjög alvarlega þróun sem sporna ber við strax. Í lögum um virðisaukaskatt sé að finna mjög sterk innheimtuúrræði, t.d. heimild til að loka fyrirtækjum sem skulda virðisaukaskatt. Skoðum því næst töflu þar sem reynt er að meta áhrif áætlana á innheimtuhlutfall. Er það gert á þann hátt að áætlanir eru dregnar frá álagningu. Enn fremur er miðað við að allar innborganir hafi verið vegna álagningar samkvæmt skýrslum en ekki vegna áætlana. Áætlanir eru einnig dregnar frá eftirstöðvum. „Af þessari grein má ráða að vel gangi að innheimta virðisauka- skattinn þó auðvitað megi alltaf gera betur. Með því að nota upplýs- ingatækni væri hægt að fækka áætlunum. Ljóst er að mikið af eftir- stöðvum eldri skatt- skulda er glatað fé og vekur það upp spurn- ingar hvort ekki þurf i að breyta því inn- heimtukerfi er við bú- um nó við.“ úrræðum. Einnig verður að taka með í reikninginn ijölda gjaldþrota vegna efnahagsástandsins ásamt fyrirtækjum sem áætlað er á en hefja aldrei starfsemi. Gera má ráð fyrir að eftirstöðvar af höfuðstól án umframáætlana séu Virðisaukaskattur, höfuðstóll og innheimta. Höfuðst. álagningar 31. des. Eftirst. Innheimtu- Ár (Upph. í m.kr.) án álaga ‘) árið eftir höfuðstóls hlutfall % 1990 .......... 38.980 38.078 902 97,7 1991 .........r. 44.118 42.834 1.284 97,1 Samtals ........ 83.098 80.912 2.186 97,4 ') 5. mars 1991 fyrir árið 1990, 31. desember 1992 fyrir árið 1991. Virðisaukaskattur, höfuðstóll án áætlana og innheimta. Höfuðst Innheimt. Áætl. Áætl. Áætl. álagn. 31. des. eftirst. innh,- Ár (Upp. í m. kr.) skattst. án áætl.1) árið eft. án áætl. hlutfall 1990 ........... 651 38.329 38.078 251 99,3% 1991 .......... 907 43.211 42.834 377 99,1% Samtals.......... 1.558 81.540 80.912 628 99,2% ‘) 5. mars 1991 fyrir 1990, 31. des 1992 fýrir árið 1991. Áætlanir á rekstraraðila í byijun mars 1991 voru áætlan- ir fyrir árið 1990 um 651 millj. kr. en 31. desember 1992 voru áætlan- ir fyrir árið 1991 um 907 millj. kr. I greinargerðinni er miðað við stöðu áætlana þann 31. desember 1992 fyrir árið 1991 og við mars 1991 fyrir árið 1990. Nokkum tíma þessum tilvikum skuli bústjórn við skiptalok færa sérstakt bókhald vegna virðisaukaskatts fyrir allan tímann meðan á búsmeðferð stend- ur og skila einni skýrslu fyrir allt tímabilið. Ennfremur segir að skattstjóri geti einnig samþykkt að frysta númer ef skattskyld velta á sér aðeins stað á fyrstu mánuðum bús- Gera megi ráð fyrir að þegar tekið sé tillit til umframáætlana þá séu óinnheimtar eftirstöðvar álagn- ingar um eða innan við 1,5 milljarð- ur kr. samtals vegna tveggja ára. Gjaldþrot rekstraraðila Talan 1,5 milljarður er vitaskuld há tala en hafa ber í huga að ekki er ávallt hægt að koma við lokunar- 500-700 millj. kr. vegna hvors árs þ.e.a.s. vegna áranna 1990 og 1991. Þar af er einhver hluti hjá aðilum sem teknir hafa verið til gjaldþrotaskipta. Fróðlegt að hafa í huga að árið 1991 voru eftirstöðvar af eldri skattskuldum taldar nema um 10-12 milljörðum króna. Að vísu var þá helmingur þessarar fjárhæð- Félagafrelsi og lífeyrir Opið bréf til félagsmálaráðherra eftir Sigvrjón Helga Kristjánsson Nýlega féll dómur í máli Sigurð- ar Siguijónssonar gegn bifreiða- stjórafélaginu Frama, sem vekur upp nokkrar spurningar varðandi lífeyrisréttindi hins almenna borg- ara. Lífeyrissjóður bifreiðastjórafé- lagsins Frama stendur höllum fæti, og hafa nokkur stéttarfélög boðið (?) félögum að ganga í þeirra Iífeyr- issjóð gegn því að sætta sig við 50% skerðingu á áunnum lífeyrisréttind- um og kjörum. Ég fæ ekki betur séð en að hér sé um gróft brot að ræða, þar sem a) lífeyrisréttindi eiga að færast á milli sjóða, b) að í lögum um lífeyris- sjóði og lífeyrisréttindi stendur, að ráðherra ákveði, í hvaða lífeyris- sjóði menn skuli vera, er tryggir lágmarksréttindi, og ef viðkomandi standi utan félags beri honum að greiða iðgjöld sín í söfnunarsjóð líf- eyrisréttinda. Þetta vekur upp þær spurningar, hvort fyrirrennarar hæstvirts nú- verandi félagsmálaráðherra hafi ekki sofnað á verðinum hvað varðar val á sjóðum, sem tryggja kjör og lífeyrisréttindi hins almenna borg- ara, og hvort eigi ekki að höfða opinbert mál gegn þeim aðilum eða þeim sem áttu að standa vörð um viðkomandi sjóð? — Nema höfða ætti mál gegn báðum aðilum. Hver ber ábyrgð á svona glund- roða? Hver er tilgangurinn með að greiða í svona sjóð, sem ekki er tryggður nema að nafninu til í lög- um? Til eru fordæmi fyrir því nú þeg- ar, í öðru tilfelli en í máli Sigurðar Siguijónssonar, að menn hafi ekki gengið í stéttarfélag og hafi ekki greitt í jöfunarsjóð lífeyrisréttinda, heldur áleit eitt stéttarfélag sig hafa rétt á að skikka viðkomandi starfsmenn að greiða í þeirra lífeyr- issjóð. Sem sagt það er ekkert val- frelsi til og stjórnarskráin virt að vettugi. í mínu fyrra starfí var ég trúnað- armaður fyrir eitt af stéttarfélögum þessa lands, og bar svo við að vinnu- félagi minn vann slík störf að menntun hans nýttist í starfi. Honum var meinað um að vera í viðkomandi fagfélagi og greiða iðgjöld sín til þess. Hann var skikk- aður, af hálfu ríkisins, að taka Iak- ari kjör og réttindi, þó svo að ríkið hefði gert samning við viðkomandi stéttarfélag. Ef fullkomið réttlæti ríkti hér á landinu, myndu allir greiða skatta af þeim gjöldum, sem renna til at- vinnuleysistryggingasjóðs, en ekki Stretsbuxur kr. 2.900 Mikid úrval af allskonar buxum Opið ó laugardögum kl.ll-16 TOG- VINDUR • Hágglunds Lidan sérhæfir sig í smíði á togvindum með mótorum frá Hágglunds Drives. • Hágglunds Liden byggir á áratuga reynslu og þekkingu. •Togvindur frá 8-50 tonn. • Sjálfvirk vírastýri. Sjálfvirkar bremsur. Allar vindur sandblásnar og galvanhúðaðar. Leitið upplýsinga hjá sölumönnum okkar. Vélaverkstæði Sig. Sveinbjörnssonar hf. SKEIÐARÁSI • 210 GARÐABÆ • SÍMI: 91-65 88 50 • FAX: 91-65 28 60 Pétur Sigurðsson ar glatað fé. í maí árið 1991 kom fram hjá fjármálaráðherra að það kæmi til greina að semja við sér- staka innheimtumenn, eins og bankarnir gera, til þess að herða á innheimtunni. Það væri fróðlegt að kanna hvort tengsl séu á milli og hvort það séu sömu fyrirtækin sem ekki skila skattskýrslu og þau sem síðan er áætlað á og fara í gjaldþrot seinna meir. Af þessari grein má ráða að vel gangi að innheimta virðisauka- skattinn þó auðvitað megi alltaf gera betur. Með því að nota upplýs- ingatækni væri hægt að fækka áætlunum. Ljóst er að mikið af eft- irstöðvum eldri skattskulda er glat- að fé og vekur það upp spumingar hvort ekki þurfi að breyta því inn- heimtukerfí er við búum nú við. Höfundur er rekstrarfræðingur frá Samvinnuháskólanum á Bifröst. Sigurjón Helgi Kristjánsson eingöngu þeir sem em sjálfstæðir atvinnurekendur. Hér fer ríkið á mis við mikla tekjulind. Ennfremur er fólk beitt misrétti, þegar það þiggur lífeyri, þar sem allur lífeyririnn er skattlagður, en ekki eingöngu 60% hans, eins og ætti að vera, þegar búið er að skatt- leggja tillegg viðkomandi sjóðsfé- laga og tvísköttun bönnuð. — Þó svo að slíkt væri fullkomlega rétt- lætanlegt í þeim tilfellum, sem ein- hver þæði lífeyri og hefði ekki greitt í lífeyrissjóð. Af hveiju mega landsmenn ekki nota öll 10% sjálfir, og veija þeim á þann hátt sem þurfa þykir. T.a.m. til húsnæðiskaupa eða verðbréfa- brasks, sem gæti gefíð góðan ávöxt, sem og skattskyldar vaxtatekjur, og væri ríkinu í hag. Ennfremur myndi slík staða hækka tekju- skattsstofninn um 6%, þar sem hluti atvinnurekenda kæmi strax til greiðslu. Þess í stað myndu menn afsala sér lífeyriskröfum á hendur Tryggingastofnun, og minnka álag- ið á ríkinu. Allra virðingarfyllst. Höfundur er stéttarfélagi án umsóknar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.