Morgunblaðið - 27.10.1993, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1993
Prá sýningunni á tréskurðarsafni Halldórs Einarssonar. , Morgunbiaðið/sigurður Jónsson
Listaverkagjöf Bjarnveigar Bjamadóttur í Listasafni Ámesinga
Tréskurðarsafn Halldórs
Einarssonar sýnt í heild
Selfossi.
TRÉSKURÐARSAFN Halldórs Einarsonar frá Brandshúsum var
opnað að nýju í Listasafni Árnessýslu á Selfossi en síðastliðinn
laugardag voru 100 ár Iiðin frá fæðingu hans. Þá var þess einnig
minnst að 19. október eru 30 ár liðin frá því Bjamveig Bjarnadótt-
ir gaf Amessýslu 41 málverk eftir marga þekkta listmálara.
Halldór Einarsson fæddist í
Brandshúsum í Gaulveijabæjar-
hreppi 16. október 1893. Hann
nam tréskurð hjá Stefáni Eiríks-
syni myndskera í Reykjavík en
hélt til Vesturheims 1922 og starf-
aði lengst af ævinnar við tréskurð
í Chicago.
Að baki verka Halldórs liggja
ólíkar hugmyndir. í mörgum birt-
ist söknuður útflytjandans sem
horfír til baka á sögueyjuna sína.
í öðrum eru áhrif af táknfræði
ýmissa menningastrauma og dul-
speki. Halldór var óvenju hug-
myndaríkur við túlkun alls konar
táknmáls í tré.
Halldór kom heim til íslands
1965 og dvaldist á Hrafnistu í
Reykjavík til dauðadags 1977.
Hann kom heim með fjölbreytt
safn tréskurða- og mannamynda,
afrakstur fjölmargra ára, en þær
síðustu vann hann hér á landi.
Tréskurðarsafn sitt ásamt álitlegri
peningaupphæð til húsbyggingar
ánafnaði Halldór Ámessýslu. Var
safn hans opnað 1974 og tengdi
Halldór það minningu foreldra
sinna og kallaði Minningu Brands-
húsahjónanna.
Safnið er nú allt á einum stað
en það var um tíma tvístrað og
geymt á nokkrum stöðum. Sam-
einað hefur það hið rétta gildi
safns og listtúlkunar. Safnið er
mikill fengur og mikið ánægjuefni
fyrir þá sem unna listsköpun eins
og þeirri sem kemur fram í verkum
Halldórs. Þess er vænst að safninu
verði ekki tvístrað aftur.
Gjöf Bjarnveigar Bjarnadóttur
Bjarnveig Bjarnadóttir tilkynnti
19. október 1963 að hún ásamt
sonum sínum hefði ákveðið að
gefa Árnessýslu 41 listaverk eftir
nafnkunna íslenska listmálara.
Málverkin voru höfð til sýnis í
Bogasal Ijóðminjasafnsins haustið
1963. Síðan fengu þau samastað
í vestasta hluta Byggðasafnsins
en frá 1974 í nyrðra húsi Byggða-
og listasafns Árnesinga. Mál-
verkagjöf Bjarnveigaar myndar
stofninn að Listasafni Árnesinga
og er gjöf hennar ómetanleg. Síð-
ast gaf hún verk 1986 og eru
verkin nú 73 talsins. Bjarnveig
Bjamadóttir lést í aprílmánuði síð-
astliðnum á níræðisaldri.
Að auki á listasafnið tugi mál-
verka sem það ýmist hefur keypt
eða fengið upp í salarleigu. Nokk-
ur málverk til viðbótar hafa verið
gefin safninu. Nú í haust barst
safninu málverkagjöf frá Gísla
Sigurðssyni í Úthlíð. Er það mál-
verk af Jóhanni Kolbeinssyni
bónda á Hamarsheiði og fjallkóngi
Gnúpveija til margra ára. Mál-
verkið hefur nú verið hengt upp í
listasafninu.
Byggða- og listasafn Árnesinga
verður opið út október klukkan
14-17 alla daga nema mánudaga
og á öðrum tímum eftir samkomu-
lagi við safnvörð. Eftir mánaðamót
verður safnið opið á fimmtudögum
klukkan 14-17 og eftir samkomu-
lagi við safnvörð sem að öllu jöfnu
er til staðar á skrifstofutíma.
Sig. Jóns.
ERTU AÐ BYGGJA? - VILTU BREYTA? - ÞARFTU AÐ BÆTA?
Október-

ODYRU STOKU TEPPIN FYRIR
PARKETIÐ EÐA FLÍSARNAR
Dæmi: SARAH 160x230 kr. 4.864,-
MONACO 160x230 kr. 8.274,-
Hús andanna, nýjasta mynd Bille August
Misjafnar móttökur
NÝJASTA mynd Bille August, Hús andanna, hefur verið sýnd
fyrir gagnrýnendur í Danmörku. Umsagnir þeirra eru misjafnar.
f Þýskalandi var myndin frumsýnd 21. október og þar hefur ekki
vantað lofið. Þannig notaði vikuritið „Der Spiegel" heilar þijár
síður undir umsögn sína um myndina og ljósmyndir úr henni.
Eins og nafnið gefur til kynna er myndin byggð á samnefndri
metsölubók Isabellu Allende, sem komið hefur út á mörgum tungu-
málum, einnig íslensku.
Allende var sjálf hikandi við að
veita leyfi til að kvikmynda sög-
una, þar sem henni þótti ósenni-
legt að hægt væri að skila því
verki á viðunandi hátt. Þegar hún
hitti Bille August og heyrði um
áhuga hans á verkinu og hvaða
hugmyndir hann gerði sér um
það, leist henni svo vel á að hún
sló til. August hafði í huga ærlega
stórmynd og leikaravalið var eftir
því. I myndinni leika Meryl
Streep, Glenn Close og Jeromy
Irons, auk þess sem Vanessa
Redgrave fer með lítið en áhrifa-
mikið hlutverk. Myndin verður
frumsýnd í Danmörku undir jól,
en var frumsýnd í Þýskalandi af
því framleiðandinn er þýskur. Og
til þess að samlandar Augusts
gætu fengið danska dóma um
myndina, um leið og þeir þýsku
koma, var dönskum gagnrýnend-
um boðið á forsýningu.
Gagnrýnendur dönsku blaðanna
eru fjarska ósammála um hvernig
til hafi tekist. Gagnrýnandi „Poli-
tiken“ segir að hreint út sagt sé
myndin rakin og hreinræktuð von-
brigði. Bókin ijalli um allt milli
himins og jarðar, um ástríður og
anda, ást, fjölskyldu, stéttir, tíma-
bil og kynslóðir, en August hafi
greinilega ekki gert upp við sig
hveiju hann ætlaði sér að koma
til skila með myndinni. Árangur-
inn sé eftir því, auk þess sem í
myndinni sé frekar norrænt þung-
Iyndi og svali, en ástríður sögunn-
ar. Leikaramir skili sínu fagmann-
lega, en hafi ekkert fram að færa.
Gagnrýnandi „Information“ er á
sama máli. Undir mjög faglegu
yfirborði sé hvorki drama né inn-
sæi, heldur bara drepandi venjuleg
mynd.
í „Berlingske Tidende“ sér
gagnrýnandinn Óskarsverðlaun
innan seilingar, því myndin sé vel
gerð myndabók. í „Ekstra“-blað-
inu segir, að í myndinni sé allt sem
hægt sé að óska sér af litríkri og
heillandi skemmtun og áhorfand-
anum leiðist aldrei og í „Jyllands-
Posten" segir að myndin snerti
áhorfandann og sagan sé vel og
skipulega sögð.
En frá Þýskalandi kemur hrós,
sem um munar. Gagnrýnandi „Der
Spiegel“, Hellmuth Karasek, hrós-
ar myndinni í hástert. Hann er
einn þekktasti en um leið harðasti
kvikmyndagagnrýnandi Þýska-
lands, svo gagnrýnin kemur ekki
úr ómerkum stað. Bara rýmið sem
gagnrýnin fær, auk innihaldsins,
er hrós í sjálfu sér. Hann hrósar
bæði August fyrir skýra hugsun
og hrósar leikurunum, ekki síst
Glenn Close. Auk þess bendir hann
á hve upplífgandi það sé að sjá
slíka mynd rísa upp úr evrópskri
kvikmyndaframleiðslu, sem sé í
dauðateygjunum vegna sam-
keppni frá Bandaríkjunum og ijár-
hagslegra yfirburða þar. Karasek
líkir myndinni við sígildar stór-
myndir eins og Zhivago lækni og
Á hverfanda hveli. Svo er bara
spurning um hvenær íslenskir
aðdáendur bókarinnar og Augusts
fá að sjá myndina.
Sigrún Davíðsdótttir.
Ný bók eftir Hjálm-
ar R. Bárðarson
VESTFIRÐIR, bók í máli og myndum, er komin út. Þetta er ein
af hinum vönduðu bókum Hjálmars R. Bárðarsonar, sem er höfund-
ur mynda og texta, hönnuður og útgefandi. Þessi bók nær yfir
allan Vestfjarðakjálkann og Breiðafjarðareyjar. Auk nýrra mynda
eru einnig myndir sem höfundur tók 1939. I bókinni, sem er 480
blaðsíður að stærð, eru 920 Ijósmyndir, teikningar og kort, þar
af 647 litmyndir, auk megintexta og ítarlegs myndatexta. Prentun
og bókband er unnið í Odda og dreifingu annast íslensk bókadreif-
ing.
í þessari bók er fjallað um lands-
lag og gróður, fuglalíf og mannlíf
á Vestfjörðum að fornu og nýju.
Höfundur hefur skoðunarferðina í
Breiðafjarðareyjum, fylgir síðan
suðurströndinni tií Látrabjargs,
þræðir vesturfirðina frá ystu ann-
esjum til dalbotna, litast um í
byggð og til íjalla. Þá er farið um
stærsta Ijörðinn, ísafjarðardjúp, í
máli og myndum og skoðaðir sögu-
frægir staðir og um Jökulfirði og
Homstrandir, stærsta samfellda
svæði landsins, sem áður var þétt-
býlt en nú í eyði. Hælavíkurbjargi
og Hornbjargi er lýst og sagt frá
bjargferðum, fugla- og eggjatöku
Nýjar bækur
■ Út er komin á vegum Kilju-
klúbbs Regnbogabóka sakamála-
sagan Kínversku klukkumorðin
eftjr Robert van Gulik.
I fréttatilkynningu frá útgef-
anda segir m.a.: „Robert van Gulik
hefur getið sér heimsfrægð fyrir
sögur sínar um Dee dómara. Þær
hafa þegar skipað sér í flokk með
sígildum sakamálabókmentum og
hafa verið þýddar og gefnar út á
öllum helstu þjóðtungum.
og farið á Drangajökul. Haldið er
áfram suður með ströndinni til
Steingrímsijarðar og þaðan áfram
í Hrútafjörð. Þannig eru gerð skil
öllum Vestjarðakjálkanum, sem
með sínum sérkennum er nær að-
skilinn frá meginlandinu, aðeins
um það bil 10 km breið og 262 m
há landbrú milli Gilsfjarðar að
vestan og Bitrufjarðar að austan,
eins og Hjálmar bendir á. Aftast
í bókinni er örnefna- og nafnaskrá
til að fletta upp í. Einnig er þar
ítarleg ritskrá, þar sem bent er á
bækur, þar sem finna má frekari
fróðleik um efni einstakra kafla
bókarinnar.
Hér segir af því þegar dómaran-
um skarpskyggna er falin rann-
sókn á hrottafengnum fólskuverk-
um. Honum verður fljótlega ljóst
að við stórhættulega misyndis-
menn er að eiga og rannsóknin
leiðir hann um síðir á háskalegar
brautir spillingar og siðleysis, þar
sem hætturnar leynast við hvert
fótmál“.
Álfheiður Kjartansdóttir þýð-
ir bókina. Bókin er 215 bls. að
stærð unnin í Prentsmiðju Árna
Valdemarssonar. Kínversku
klukkumorðin kosta krónur 790.
i
»
i
i
t
i
i
i
i