Morgunblaðið - 27.10.1993, Blaðsíða 13

Morgunblaðið - 27.10.1993, Blaðsíða 13
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. OKTÓBER 1993 13 B-álma Borgar- spítalans 10 ára eftir Ársæl Jónsson Fyrstu sjúklingamir á legudeild í B-álmu voru innlagðir í júní 1983. B-álman fagnar því 10 ára starsaf- mæli á þessu ári. í tilefni af því var októbermánuður í ár valinn til að halda uppá afmælið með viðeigandi hætti. Starfsfólk úr öldrunarþjónustu spítalans heldur opin fræðsluerindi á miðvikudögum frá kl 13-15 og föstu- daginn 29. október mun erlendur gestafyrirlesari halda erindi um hlut- verk öldrunarlækninga við bráða- þjónustusjúkrahús. Byggingarsaga. Byggingarsaga B-álmunnar er löng og hefur framkvæmdahraði ver- ið á eftir áætlunum. Það er þó ekki ný saga að framkvæmdir við sjúkra- hús dragist á langinn og er nærtæk- ast að minnast þess að bæjarstjóm Reykjavíkur hóf undirbúning að byggingu Borgarspítalans þegar árið 1948, steypuvinna hófst árið 1952 og fyrsti sjúklingurinn var innlagður á legudeild í A-álmu 20. desember 1967. Byggingarframkvæmdir við B-álmu hófust árið 1973 og fyrstu sjúklingamir voru innlagðir 10 árum síðar. I upphaflegum áætlunum átti B-álman að hafa eingöngu bráða- þjónusturúm, 29 rúm á gangi, en A-álman átti að sinna langvinnari veikindum og hjúkrun með 32 rúm á gangi. Síðar var þessu breytt og A-álman byggð á undan. Á fundi borgarstjórnar Reykjavík- ur hinn 17. maí 1973 var samþykkt að hefjast handa við byggingu B- álmu og verði þar a.m.k. .rými fyrir allt að 200 langlegusjúklinga. Hönn- un verði á þann veg að unnt verði að breyta B-álmu síðar í legudeildir fyrir bráðasjúklinga. Borgarráð ít- rekaði jafnframt þá skoðun heilbrigð- ismálaráðs að rétt sé að stefna að því að hjúkrunardeildir starfi við alla almenna spítala. Reykjavíkurborg átti veg og vanda við fmmkvæði og fjármögnun B- álmunnar fyrstu árin en ráðuneyti heilbrigðismála heimilaði uppsteyp- ingu álmunnar fyrst árið 1980. Síðar kom til sögunnar sérstakur nefskatt- ur á alla landsmenn til átaka í vistun- armálum aldraðra en þau mál höfðu verið í miklum ólestri um langa hríð. Fjármagn var heimilað úr fram- kvæmdasjóði aldraðra og munu yfir 400 milljónir króna á núgildandi verðlagi hafa verið lagðar úr sjóðnum til B-álmunnar. Kröfur um að B- álman yrði einungis nýtt fyrir aldr- aða fékk breyttar áherslur við breytta starfsemi Landakotsspítala og hugmyndir um samruna spítal- anna tveggja. Notkun í dag Legudeild B-6 var opnuð í júní 1983 sem almenn öldrunarlækninga- deild undir stjóm yfirlæknis lyfiækn- ingadeildar, en sérstakur hjúkrunar- framkvæmdastjóri hefur haft yfir- stjóm yfir allri öldrunarhjúkrun alls spítalans frá upphafi. Deild B-5 var opnuð í september 1984 og deild B-4 í desember 1989 að hálfu sem al- menn öldrunarlækningadeild og að hálfu sem öldrunarbæklunarlækn- ingadeild undir stjórn yfirlæknis í bæklunarlækningum. Erfiðleikar við mönnun og spamaðarráðstafanir ollu því að deild B-6 var lokað í desem- ber 1991 en við aukningu bráðaþjón- ustu spítalans frá Landakoti fluttust hjartalækningar frá deild E-6 í hús- næði B-6 í byijun árs 1992. í dag er starfsemi einstakra hæða i B-álmu sem hér segir; Kjallari; apótek, lager, skrifstofur. 1. hæð; sjúkra- og iðjuþjálfun, kap- ella, skrifstofur. 2. hæð; innréttað að litlum hluta fyrir geðdeild, mest óinnréttað. 3. hæð; skrifstofur skurð- lækna. 4. hæð;. öldrunarlækningar (13 rúm), bæklunarlækningar (14 rúm). 5. hæð; öldrunarlækningar (28 Minningaþættir eft- ir Erlend Jónsson ÚT ER komin bókin Svipmót og manngerð, minnisgreinar um menn og bækur eftir Erlend Jónsson og er það tólfta bók höfundar. Svipmót og manngerð er safn endurminningaþátta þar sem höf- undur rifjar upp kynni sín af mönn- um og málefnum á árum áður, einkum að því er varðar bækur og bóklestur og annað efni tengt bók- um, hvaðeina skoðað og metið í ljósi síns tíma. Sumir þættirnir eru færðir í letur fyrir allnokkrum árum en hafa ekki birst á prenti fyrr en nú. Svipmót og manngerð er 239 blaðsíður, prentuð í Prentstofu Iðnú. Útlit og umbrot annaðist Haukur Már Haraldsson, en út- gefandi er Smáragil. Bókin kost- Erlendur Jónsson ar 1.480 kronur. rúm). 6. hæð; hjartalækningar (29 rúm). 7. hæð; óinnréttað. Þegar litið er yfir ársskýrslur Borgarspítalans kemur í ljós að ein meginástæða þess að framkvæmdir dróust á langinn var skortur á hjúkr- unarfræðingum og sjúkraliðum eða allt til ársins 1992. Önnur ástæða var að erfiðlega gekk að móta mark- vissa stefnu fyrir starfsemina. Kröf- ur borgaryfirvalda og ráðuneytis voru um skýlausa þjónustu fyrir aldr- aða. Stangaðist það á við vaxtarþarf- ir annarra deilda spítalans enda voru bráðalækningar hafðar að leiðarljósi við innréttingu legudeildanna í B- álmunni. Oldrunarlækningar í B-álmu Borgarspítalans hafa verið reknar almennar öldrunarlækn- ingar í nánu samstarfi við aðrar sér- hæfðar lyflækningar Borgarspít- alans. Samstarf deildanna hefur gengið afar vel þrátt fyrir talsverða sérstöðu. Öldrunariækningar eru ein yngsta sérgrein lyflækninga og hafa þær þróast hratt á bestu stöðum meðal nágrannaþjóða okkar. Um helmingur innlagna á lyflækninga- deild er fólk eldra en 70 ára. Margir þeirra koma með fjölþættan heilsu- vanda auk almenns ellihrumleika og búa oft við aðstæður sem taka verð- ur sérstakt tillit til. Fjöldi rúma í notkun á öldrunar- lækningadeild í B-álmu hefur tak- markast verulega af mannaflaskorti þessi 10 ár en að jafnaði hefur verið tekið á móti 179-293 innlögnum á ári. Langlega eða ævivistun reiknast hjá 50-70% sjúklinganna en margir þeirra hafa verið í biðstöðu fyrir betur viðeigandi vistun á hjúkrunar- heimili. Með aukningu bráðaþjónustu spítalans fjölgaði innlögnum á öldr- unarlækningadeild í 333 árið 1992 og var þriðjungur sjúklinganna lagð- ur inn brátt. Meðallegutími það árið var 42 dagar, meðalaldur 82 ár og nýting 40 rúma var 95% yfir árið. Verulega hafði þá rætst úr manna- flaskortinum. Að jafnaði hefur sér- stakt öldrunarteymi samráð um inn- Ársæll Jónsson „Kröfur um að B-álman yrði einungis nýtt fyrir aldraða fékk breyttar áherslur við breytta starfsemi Landakots- spítala og hugmyndir um samruna spítalanna tveggja.“ lagnir á öldrunarlækningadeildina og náið samráð er haft innan teymisins um meðferð, endurhæfingu og út- skrift sjúklinganna, og einnig við sjúklingana sjálfa og aðstandendur þeirra. Fjölþættur vandi kallar á fjöl- þættar úrlausnir og er stöðugt kapp- kostað að bæta þjónustuna við hina öldruðu og auka skilvirkni. Virkir aðilar öldrunarteymisins eru hjúkrunarfræðingur, sjúkra- og iðjuþjálfar, félagsráðgjafí auk öldr- unarlæknis en öldrunarlæknir hefur lokið sérfræðinámi bæði í lyflækn- ingum og öldrunarlækningum. Leita þarf oft til annarra sérgreina meðan á rannsókn og meðferð sjúklingsins stendur og skiftir því miklu máli staðsetning öldrunarlækninganna á bráðasjúkrahúsinu. Þá eru öldrunar- læknar og aðrir meðlimir öldrunar- teymisins mikið kallaðir til samráðs á aðrar deildir spítalans. Öldrunar- læknar B-álmu Borgarspítalans sjá um læknisþjónustu á Hvítabandinu, sem er sérhæfð deild fyrir Alzheimer- sjúklinga, og einnig fyrir vist- og hjúkrunarheimilin á Droplaugarstöð- um og í Seljahlíð. Náið samstarf er einnig við Félagsmálastofnun Reykjavíkurborgar og aðra heima- þjónustu fyrir aldraða. Rannsóknir Þótt meðferð og endurhæfing sjúklinga taki mestan vinnutímann er einnig sinnt rannsóknum í nokkr- um mæli í samstarfi við ýmsa aðila. Birtar hafa verið skýrslur m.a. í Læknablaðinu um tíðni tannholdssjú- kóma og meðferð, sýklun í hálsi m.t.t öndunarfærasýkinga, tíðni þvagleka og tengsl við færni, tíðni óráðs og glapa meðal bráðainnlagna aldraðra, um berklapróf meðal aldr- aðra og um árangur vistunarmats aldraðra. Fleiri verkefni eru í undir- búningi eða bíða frekari úrvinnslu. Niðurlag Sú mikla bylting í heilbrigði þjóð- arinnar undanfarna áratugi hefur það í för með sér að íslendingar ná nú mun hærri aldri en áður hefur þekkst. Aukin skilvirkni læknisþjón- ustunnar hefur á sama tíma gert það mögulegt að lækna marga sjúkdóma og kvilla utan sjúkrahúsa. Það gerir það að verkum að verksvið sjúkra- húsanna er í vaxandi mæli aldrað fólk. Það hefur einnig sýnt sig að aldraðir, ekki síður en aðrir njóta góðs að tækninýjungum innan lækn- isfræðinnar. Hlutverk öldrunarlækn- inga fer því stöðugt vaxandi ekki síst innan veggja bráðasjúkrahús- anna. Tillögur liggja fyrir um samein- ingu öldrunarþjónustu Landakots og Borgarspítala á næstu misserum. Stefnt er að hágæðaþjónustu með fjölgun legurúma fyrir aldraða og aukinni sérþekkingu á sviði öldrun- arlækninga. Mikils er um vert að aðstaða öldrunarlækninga á Borgar- spítalanum verði ekki skert meira en orðið er við væntanlegan samruna sjúkrahúsanna tveggja. Höfundur er sérfræðingur í lyf- og öldrunarlækningum ogstkrfar á Borgarspítala. ítarefni; 1) Jón Sigurðsson, Bygg- ingarsaga Borgarspítalans, fyrri áfangi byggingarinnar. Læknablað- ið, 6. fylgirit 1978, 9-16. 2) Ársskýrslur Borgarspítalans 1983-92. 3) Jónas Ragnarsson, Hluti B- álmunnar tekinn í notkun á næsta ári? Fréttabréf um heilbrigðismál 1981 2, 18-21. 4) B-álman formlega tekin í notk- un. Mbl. 22 júní 1983. Helgi Hálfdanarson Draumur á Jónsmessunótt Langt er síðan ég hef skemmt mér betur en í Nemendaleikhúsinu á dögunum, þar sem Draumur á Jóns- messunótt er á fjölunum um þessar mundir. Það er venja, að leiklistarnemar sýni einhver meiri háttar verk áður en þeir útskrifast. En æði oft er það vandkvæðum bundið vegna þess ófullkomna húsnæðis, s'em Leiklist- arskólinn hefur til umráða í Lind- arbæ, og ekki síður vegna hins, að leikararnir, sem útskrifast hveiju sinni, eru að jafnaði einungis átta talsins. Oftast hefur þó hugvitsömum leikstjórum tekizt að leysa slíkar þrautir svo vel, að furðu sætir. Og nú hefur Guðjón Pedersen ráð- ið fram úr ærnum vanda með sér- stökum ágætum; því með flokki, sem að þessu sinni er þrír piltar og fimm stúlkur, hefur honum tekizt að galdra fram á þetta alltof þrönga og önuga svið sprenghlægilegan ærslaleik með nítján leikpersónum, þar sem hæfi- leikar og æskuþokki hinna ungu leik- ara fá að njóta sín til hlítar. Hér má auðvitað ekki gleyma hlut Gretars Reynissonar leikmynda- hönnuðar, sem lætur hugkvæmni sína koma skemmtilega á óvart í hveiju atriðinu af öðru. Án efa má mikils vænta af þessum verðandi leikurum, sem ljóst er, að fengið hafa góða menntun og holla þjálfun í skóla sínum. Þar er fólk sem óhætt verður að trúa fyrir vandasöm- um verkefnum framvegis. Guðjón Pedersen á mikið lof skilið fyrir þetta bráðskemmtilega verk sitt og stjóm þess, og þá einnig fyrir það, hve haglega hann hefur haft hliðsjón af samnefndu léikriti eftir William Shakespeare. Einhveijum kann jafnvel að þykja sem sú hlið- sjón hefði að skaðlausu mátt vera nokkru meiri, fyrst á annað borð var róið á þau mið. En ég hygg, að flest- um, sem séð hafa þetta snjalla verk Guðjóns, sé ljóst, að því varð ekki í þetta sinn við komið. Mér er nær að halda, að það eina, sem með sanngirni megi finna að þessari sýningu, sé sú þarflausa hæverska að kalla í leikskrá og kynn- ingum hlut Shakespeares meiri en verðugt er á kostnað Guðjóns Peders- ens. Þetta er sýning sem ætti skilið að fá miklu meiri aðsókn en Lindarbær getur torgað. Beztu þakkir og heillaóskir, Guð- jón, Gretar, og þið öll hin. 100.000 BLAALOMD Á næstu dögum kemur gestur nr. ÍOO þús. frá áramótum og bíöur hans óvæntur glaöningur. Heitur kostur í skammdegiskuldanum

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.