Morgunblaðið - 12.12.1993, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. DESEMBER 1993
21
forræðishyggju til vemdar þjóð-
emislegum, siðferðilegum og and-
legum gildum þjóðarinnar.
Við höfum lög um þjóðsönginn
og enginn má óvirða þjóðfánann,
hvorki í orði né verki. Hér hafa
ekki orðið þær hatrömmu deilur
um tjáningarfrelsi andspænis
ákvæðum af þessu tagi eins og
við þekkjum frá Bandaríkjunum.
Tungunni er veitt margháttuð
vemd með lögum. í mannanafna-
lögum er reynt að vemda íslenska
nafnahefð. Utlendingum sem setj-
ast hér að er gert að taka sé ís-
lensk nöfn. Til em lög um helgi-
daga, Háskólinn hefur notið for-
gangs til dæmis til rekstrar pen-
ingahappdrættis og almanaksút-
gáfu, heimilt er að kveðja unglinga
til þegnskylduvinnu við skógrækt
og landgræðslu, skemmst er að
minnast deilna um skylduaðild að
stéttarfélögum og svo mætti lengi
telja.
Hvernig úreldast lög?
Ef tíðarandinn er eindregið and-
stæður gildandi lögum hefur það
auðvitað fyrr eða síðar áhrif á
löggöfina. Þingmenn era næmir á
slíkt. En ekki er ætíð nauðsynlegt
að afnema lög til þess að fella þau
úr gildi. Lög geta úrelst sökum
notkunarleysis. Jafnframt getur
venja rutt lögum úr vegi. Dæmi
er 41. gr. stjómarskrárinnar:
„Ekkert gjald má greiða af hendi,
nema heimild sé til þess í fjárlög-
um eða fjáraukalögum." Er það
mat fræðimanna að svo löng hefð
sé fyrir því að þingsályktanir séu
látnar duga að stjómarskrárgrein-
in hafi þokað.
Fyrir bandarisk-
um dómstólum
hefur verið tekist
á um það að hve
miklu leyti
stjómarskrár-
varið tjáningar-
frelsi heimilar
mönnum að
óvirða fána
Bandaríkjanna.
Það er umdeilt meðal fræði-
manna hvort alltaf sé akkur í því
að Alþingi nemi gömul lög úr gildi.
Páll Sigurðsson prófessor skrifaði
t.d. grein um þetta efni í Úlfljót
árið 1983. Segir hann að í Laga-
safninu séu ýmsir kynlegir kvistir,
ákvæði sem engum heilvita manni
komi til hugar að framfylgja eða
virða. Nefnir hann til dæmis 3.
gr. tilskipunar um vald biskupa til
Ekki em nema þrjú ár síðan numin vom úr gildi lög
um þyngd bakarabrauða. Viðurlög við þeim voru
væg, einungis sektir, ef miðað er við þá meðferð sem
svikulir bakarar máttu þola í Þýskalandi á fyrri öld-
um.
að veita undanþágur frá ferming-
artilskipunum: „Nú er bam, sem
ferma á, krypplingur, svo að það
á bágt með að koma í kirkju til
fermingar, eða það getur það eigi
að hættulausu vegna stöðugra
veikinda eða það hefir svo stór-
kostleg líkamslýti, að koma þess
og yfírheyrsla í kirkjunni gæti
vakið hneyksli; og skal þá biskupi
heimilt að leyfa, að það sé fermt
heima í votta viðurvist."
Sigurður Líndal varar aftur á
móti við því að of rösklega sé
gengið til verks í hreinsunarstarf-
inu. í gömlum lögum sé fólgið
verðmæti sem ekki eigi að kasta
á glæ að óþörfu. Hann hafí bent
á að nær væri að byija á nýrri
lögum eins og „einnota lögum“,
sem mæla fyrir um einhveija til-
tekna ráðstöfun, t.d. efnahagsráð-
stafanir og tímabundna stjóm-
sýslu ýmiss konar.
Bann við gullútflutningi
Um árabil hefur starfað nefnd
sem vinnur að lagahreinsun. Þann-
ig vora hundrað lagagreina af-
numin með lögum 27. desember
1990. Kennir þar margra grasa.
Má nefna: Tilskipun áhrærandi
árlega kapítulstaxta á íslandi frá
16. júlí 1817; lög um ráðstafanir
á gullforða Islandsbanka og um
heimild fyrir ríkisstjómina til að
banna útflutning á gulli frá 1920,
lög um heimild handa ríkisstjóm-
inni til að ábyrgjast lán vegna
björgunar skipsins Het Wapen frá
1983, lög um lausamenn, húsmenn
og þurrabúðarmenn frá 1907, lög
um síldarleit úr lofti frá 1954 og
lög um þyngd bakarabrauða frá
1917.
Þessi lög sem numin vora úr
gildi voru svo sem fæst til stór-
kostlegs ama þótt auðvitað sé
gott til þess að vita að nú megi
flytja gull úr landi án þess að
gerast brotlegur við lög.
með sugiausuttinitastilli
itnjjölmörgu vöfflufíklum t
Þau seljast eitis og heitar..
Verðkr.5900.
SIEMENS
sem

Djúpsteikmgarpottut
jyrtr —
Fyrir hvers kytts mat,
sérstaklega góður til
kleinubaksturs.
Verðkr. 12.900.
\1Íl\H) /// IV//
// litri jiin rkiiiii ny }
hiirhliisiii iiiii |
i ýinsinn litiiiu.
Vcrt) l'ni kr. 1100. ;
tNS
IÉ£j -<OOX»
n sér ttlþess að aílt
verði slétt ogfellt.
Sérstaklega létt
og meðfœrilegt.
Verð frá kr.
Heimílistœkinfrá SIEMENS
eru heimsþekktfyrir hönnun,
gœði ogvóða endingu.
Gefðu vandaðajólagjöf
S heimilistœkL

Brauðrist
með hitahlíf
uppsmellanlegri
smábrauðagrind
og útdraganlegri
mylsnuskúffu.
Verð kr. 4300.
CZSSSBS3SZI
fyrir steikina, samlokuna og annað góðgætú
Vöffluplötur fylgja með.
Namm, namm.
Verðkr. 10.900.

Akranes: Rafþjónusta Sigurdórs • Borgarnes: Glitnir • Borgarfjöröun Rafstofan Hvítárskála • Hellissandun Blómsturvellir • Grundarfjörðun Guðni Hallgrimsson • Stykkishólmun Skipavik
Buðardalun Ásubúö • Isafjörðun Póllinn • Blönduós: Hjörleifur Júllusson • Sauðárkrókun Rafsjá • Siglufjörðun Torgiö • Akureyrí: Ljósgjafinn
Húsavik: öryggl • Þórshöfn: Noröurraf • Neskaupstaður. Rafalda • Reyðarfjörður. Rafvélaverkstaeði Árna E. • Egilsstaðin Sveinn Guðmundsson • Breiðdalsvik: Stefán N. Stefánsson
Höfn i Homafirði: Kristall • Vestmannaeyjar. Tréverk • Hvolsvöllur. Kaupfélag Rangæinga • Selfoss: Árvirkinn • Garðun Raftækjaverslun Sig. Ingvarssonar • Kefiavik: Ljósboginn
Viljlr þú endingu og gœði - velur þú SIEMENS
SMITH & NORLAND
NÓATÚNI 4 • SÍMI 628300