Morgunblaðið - 06.04.1994, Page 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. APRIL 1994
Að skreyta sig
með lánsfjöðrum
eftir Pétur Jónsson
Markús Örn Antonsson, fyirver-
andi borgarstjóri, ritar í Morgunblað-
ið 24. mars sl. um R-listann sem
hann kallar svo.
Þar talar hann með nokkru yfir-
læti um langan undirbúning málefna-
samningsins, sem heitir að vísu
stefnuyfirlýsing Reykjavíkurlistans.
Þegar grein Markúsar Arnar birt-
ist var ekkert komið fram um mál-
efni meirihlutans í borgarstjóm,
nema auðvitað fjárhagsáætlun borg-
arinnar. Þar kemur fram að skuldir
borgarinnar muni aukast um 5,0
milljónir króna hvem virkan dag árs-
ins 1994. Það er kosningaár. Það
sést á því að skuldir borgarinnar
jukust þó ekki nema um 2,5 milljón-
ir króna hvern virkan dag að meðal-
tali frá 1982-1993 og þykir mörgum
þó nóg. (Sbr. bókun á fundi borgar-
stjórnar 3. mars 1994.)
í stefnuyfirlýsingu Reykjavíkur-
listans segir svo: „Það er markmið
Reykjavíkurlistans að gera Reykja-
vík að miðstöð nýsköpunar og þró-
unar í atvinnumálum og stuðla þann-
ig að íjölbreyttu atvinnulífi í framtíð-
inni. Unnið verði markvisst að því
að draga úr vanda þeirra sem eru
atvinnulausir.
Þessum markmiðum hyggst
Reykjavíkurlistinn ná með eftirfar-
andi hætti:
Með því að örva nýsköpun í at-
vinnumálum með samræmdu og
skipulögðu stuðningskerfi fyrir lítil
og meðalstór fyrirtæki.
Með því að stofna atvinnuþróun-
arsjóð sem láni með hagstæðum kjör-
um til nýrra verkefna sem líklega
eru til að skapa störf tii frambúðar.
Með því að móta innkaupa- og
útboðsstefnu sem taki mið af inn-
Iendri framleiðslu."
Fleira er upptalið í stefnuyfirlýs-
ingunni ætlað til að styrkja atvinnu-
líf og draga úr atvinnuleysi.
Auðvitað þarf að vanda vel til
þegar stofnaður er atvinnuþróunar-
sjóður. Setja verður skýrar reglur
og kynna þær vel svo ekkert fari úr
böndunum og sjóðurinn skili í raun
megintilgangi sínum — þ.e. að auka
atvinnu í borginni.
Þetta telur Markús Örn óþarft þar
sem þegar sé til fyrirtæki sem ann-
ast þetta og bendir á fyrirtæki sem
heitir því fallega nafni Aflvaki
Reykjavíkur hf. Hann segir það ætl-
að til að styrkja atvinnusköpun í
borginni þannig að sérstakur at-
vinnuþróunarsjóður sé óþarfur.
Til að upplýsa lesendur um þetta
er hér vitnað í tilgang Aflvaka hf.
eins og fram kemur í stofnsamningi
hans, sem birtur er í ársskýrslu
Reykjavíkurborgar fyrir árið 1994.
Þar segir orðrétt:
1. Nafn félagsins skal vera Afl-
vaki Reykjavíkur hf. Heimili þess og
varnarþing er í Reykjavík.
2. Tilgangur félagsins er:
1. Að reka kynningar- og upplýs-
ingaþjónustu í því skyni að laða að
erlenda og innlenda fjárfesta, sem
vilja stofna til atvinnurekstrar í
Reykjavík, og skal í því sambandi
leitað eftir víðtæku samstarfi við
fyrirtæki, sjóði, rannsóknarstofnanir,
menntastofnanir og samtök í at-
vinnulífi og aðra er vinna að svip-
uðum verkefnum.
2. Að afla upplýsinga og vinna að
tillögugerð og stefnumótun um at-
vinnumál og stuðning Reykjavík-
urborgar til eflingar atvinnulífs og
fyrirtækja á sviði nýsköpunar í
Reykjavík.
Tillögurnar skuli lagðar fyrir at-
vinnumáianefnd og borgarráð til af-
eftir Hauk Ingason
Heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytið og Tryggingastofnun
ríkisins hafa að undanförnu eytt
milljónum króna í auglýsingar fyrir
notkun ódýrra samheitalyfja. Aug-
lýsingaáróður þessi hefur verið
mjög einhæfur og ekki minnst á
ýmsa þætti sem skipta máli varð-
andi breytingar á lyfjameðferð og
lyfjaval og skal hér bætt úr því.
Breyting á lyfjameðferð getur
valdið vandræðum
Vandræði geta skapast þegar
lyfjameðferð er breytt á milli sam-
heitalyfja. Verkunin getur orðið
minni en áður, sem leitt getur til
ónógrar verkunar. Einnig getur
breytingin Ieitt til aukinnar blóð-
þéttni lyfsins sem getur valdið
aukaverkunum. Auk þess er hætta
á að sjúklingar átti sig ekki á breyt-
ingunni og taki bæði lyfin.
„Þegar grein Markúsar
Arnar birtist var ekkert
komið fram um málefni
meirihlutans í borgar-
stjórn, nema auðvitað
fjárhagsáætlun borgar-
innar. Þar kemur fram
að skuldir borgarinnar
muni aukast um 5,0
milljónir króna hvern
virkan dag ársins
1994.“
greiðslu. Jafnframt skal félagið veita
ráðgjöf og umsögn um þau verkefni
sem ráð og nefndir borgarinnar óska
eftir hveiju sinni og tengjast atvinnu-
málum.
3. Að standa með Reykjavíkurborg
að stofnun hlutafélaga vegna breyt-
inga á rekstrarformi borgarstofnana
Munur getur verið á aðgengi
samheitalyfja
Aðgengi (bio-availability) sam-
heitalyfja getur verið ólíkt, þó að
heilbrigðisyfirvöld telji lyfín jafngild
(bio-equivalent). Lyfjafræðingar í
apótekum mega því ekki breyta
endurtekinni lyfjameðferð þegar
aðgengi hins virka efnis er ólíkt
milli samheitalyfja, þótt læknir hafi
gefið heimild til þess. Lyfjafræðing-
ar mega heldur ekki breyta lyfja-
meðferð úr töflum í hylki og öfugt
af sömu ástæðu. Mikill munur getur
einnig verið á aðgengi samheita-
lyfja hjá einstaka sjúklingum þó
ekki sé munur á aðgengi lyfjanna
að meðaltali hjá mörgum sjúkling-
um.
Ódýrlyf verka oft verr en
dýrari lyf
Stjórnvöld hafa að undanförnu
markvisst aukið hlutdeild sjúklinga
í lyfjakostnaði til að draga úr lyfja-
Pétur Jónsson
og borgarfyrirtækja.
Sem sagt kynning — upplýsingar
— ráðgjöf — tillögur — vinna að —
leggja fyrir atvinnumálaráð og borg-
arráð til afgreiðslu. — Allt er þetta
nokkuð loðið. Aðalatriðið er auðvitað
3. greinin — þ.e. „einkavæðing"
borgarstofnana sem oft vill verða
„einkavinavæðing" í raun.
Með „einkavæðingu" opnast
möguleiki á að veðsetja eignir fyrr-
verandi borgarfyrirtækja og tekjurn-
ar líka.
Allir vita um Strætisvagna
Reykjavíkur hf. og þær hremmingar
„Trúlega næðist fram
mestur sparnaður í
heilbrigðiskerfinu með
því að láta sjúklinga
borga mun minna fyrir
lyfin sín og nota bestu
lyf sem völ er á hverju
sinni því lyfjakostnaður
er einungis lítill hluti
af kostnaðinum við heil-
brigðisþjónustuna.“
notkun og stuðla að aukinni notkun
á ódýrari lyfjum. Miklar efasemdir
eru um hvort þessar breytingar leiði
til sparnaðar. Engin lyfjameðferð í
stað lyfjameðferðar, tafir á byrjun
lyfjameðferðar í stað tafarlausrar
lyfjameðferðar og notkun á ódýrum
lélegum lyfjum í stað dýrari betri
lyfja getur leitt til mun meiri kostn-
aðar en ella yrði, t.d. vegna aukins
fjölda læknaheimsókna, rannsókna,
aðgerða og innlagna á sjúkrahús.
Trúlega næðist fram mestur sparn-
aður í heilbrigðiskerfinu með því
að láta sjúklinga borga mun minna
fyrir lyfin sín og nota bestu lyf sem
völ er á hveiju sinni því lyfjakostn-
aður er einungis lítill hluti af kostn-
aðinum við heilbrigðisþjónustuna.
Vantraust yfirvalda á læknum
íslendingar hafa í gegnum tíðina
verið fljótir að tileinka sér notkun
á nýjum og betri lyfjum samanbor-
ið við aðrar þjóðir og sjúklingarnir
borgað tiltölulega lítinn hluta
þeirra. Árangurinn hefur ekki látið
á sér standa: íslendingar eru meðal
langlífustu þjóða í heimi, heilbrigð-
iskostnaður er lítill samanborið við
önnur lönd og lyfjanotkun hér á
landi minni en á Norðurlöndunum.
Yfirvöld virðast þó ekki treysta
læknastéttinni í landinu. Sífellt er
verið að takmarka rétt lækna til
ávísana lyf'ja og nú eru yfirvöld
einnig farin að beyta sjúklingum
fyrir sig til að að hafa áhrif á lyfja-
ávísanir þeirra til að nota ódýrustu
lyfin í stað þess að nota bestu lyf-
in. Óvíst er hvaða afleiðingar breyt-
ingar á neyslumunstri lyfja hér á
P E R L A N
íBL FOM
skemmtir í Perlunni
fostudaginn V. apríl
Dansleikurínn hefst kl. 23.30
* * Aðgangseyrir kr. 1.200
w Irííí fyrir maíargcsíi IVrhinnar
Hvers vegna nota léleg
lyf þegar betri bjóðast?
sem starfsmenn þar gengu í gegnum
þegar átti að spara með því að svipta
þá umsömdum réttindum sínum.
Þótt hætt hafi verið frekari „einka-
væðingaráformi" í bili má spyija, við
hve.tju er að búast ef Sjálfstæðis-
flokkurinn heldur áfram að stjórna
borginn. Hvaða borgarfyrirtæki er
næst? Hvernær mega fleiri starfs-
menn borgarinnar búast við að reynt
verði að svipta þá réttindum sínúm
á nafni einkavæðingar? Einkennileg
atvinnuþróun það. Tilgangur Aflvaka
hf. er greinilega alit annar en að
vera atvinnuþróunarsjóður í venju-
legum skilningi.
Fólk getur borið saman stofn-
samning Aflvaka hf. og samstarfs-
yfirlýsingu Reykjavíkurlistans.
í grein Markúsar Arnar kemur
einnig fram að auka eigi hlutafé
Aflvaka hf. um 150,0 milljónir króna
á þessu ári en það var fyrir um 10,0
milljónir króna (sbr. stofnsamning).
Kannski ætlar Aflvaki hf. að nota
þetta fé til annars en fram kemur í
stofnsamningi.
Ef svo er hvaða „óttalegi leynd-
ardómur" er þá þar á ferð.
Kannski ætlar Aflvaki að fá ein-
hveijar fjaðrir lánaðar úr samstarfs-
yfirlýsingu Reykjavíkurlistans og
fara að styrkja atvinnuþróun al-
mennt í borginni.
En um það þurfa að vera skýrar
reglur og vel kynntar borgarbúum,
svo ekkert fari úr böndunum.
Höfundur er 4. maður &
Reykjavíkurlistanum til
borgarstjórnar í vor.
Haukur Ingason
landi gætu haft, t.d. hvort heilsu-
fari þjóðarinnar komi til með að
hraka og kostnaður við heilbrigðis-
þjónustuna og notkun lyfja að auk-
ast, en tíminn mun væntanlega
leiða það í ljós.
Brot á vörumerkja- og
samkeppnislögum
Ágreiningur er um hvort reglu-
gerð ráðuneytisins um afgreiðslu
samheitalyfja og fyrirskipanir ráðu-
neytisins um framkvæmd hennar
brýtur gegn vörumerkjalögum og
samkeppnislögum. Tryggingastofn-
un hefur svo bætt um betur og
neitað að greiða lyfseðla sem ekki
eru afgreiddir samkvæmt óskum
stofnunarinnar um notkun á heim-
ildarákvæði ráðuneytisins um fram-
kvæmd reglugerðarinnar. Málið er
nú í höndum Umboðsmanns Alþing-
is og þegar niðurstaða liggur fyrir
verður tekin ákvörðun um hvort
ákæra verður lögð fram á hendur
yfirvöldum.
Færri ný lyf í framtíðinni
Notkun ódýrra samheitalyfja frá
fyrirtækjum sem litlar eða engar
rannsóknir stunda í stað dýrari lyfja
frá frumlyfjafyrirtækjum leiðir til
stöðnunar í lyfjaiðnaðinum; færri
rannsókna og færri nýrra lyfja í
framtíðinni. Ráðstafanir yfirvalda í
ýmsum löndum til aukinnar notkun-
ar ódýrra eftirlíkingalyfja í stað
dýrari frumlyfja er þegar farið að
gæta í lyfjaheiminum með fjölda-
uppsögnum á fólki sem vann að
rannsóknum og þróunarvinnu.
>
>
i
Í
i
i
i
i
1
i
i
i
5
i
i
Höfundur er lyfjafræðingur.