Morgunblaðið - 06.04.1994, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 6. APRlL 1994
35

Morgunblaðið/RAX
iur snjonum.
lód féll á Isafirði
aða-
reinar
ísafírði ullu mesta snjóflóðatjón á
eignum hérlendis í 20 ár, en bætur
Viðlagasjóðs vegna snjóflóðanna á
Neskaupstað 20. desember 1974
námu nær 600 milljónum króna,
framreiknað til núvirðis, þar af var
tjón Síldarvinnslunnar um 450
milljónir króna. í snjó- og krapa-
flóðum sem urðu á Patreksfirði 22.
janúar 1983 námu eignabætur nær
40 milljónum króna á núvirði.
Manntjón á ísafirði er hins vegar
minna en á Neskaupstað þar sem
12 manns fórust árið 1974 en 4
létust á Patreksfirði 1983.
2.000-3.000 manns á svæðinu
um páskana
Tvö til þrjú þúsund manns voru
á skíðum á Seljalandsdal á páska-
dag en svæðið var lokað á annan
í páskum vegna veðurs. Smári Har-
aldsson bæjarstjóri segir að oft
hafi fallið lítil snjóflóð á skíðasvæð-
inu og fylgst hafi verið sérstaklega
vel með snjóalögum um páskana.
Ólafur Helgi Kjartansson segir að
mælingar hafi ekki gefið til kynna
að snjóflóð hafí verið í aðsigi og
sérfræðingar ekki metið hættu-
ástand. Hins vegar hefði veður
breyst, farið hefði að snjóa mikið
um nóttina og snjórinn verið blaut-
ur. Talið sé að það hafí valdið snjó-
flóðinu. Þá segir Ólafur Helgi að
engin vitneskja hafi verið um snjó
flóð af þessari stærðargráðu á þess-
um slóðum.
Hjónin Ásgeir Lýðsson og Sólveig Guðnadóttir björguðust úr snjófióðinu
Eitthvað sem vakti mig ör-
skömmu áður en flóðið féll
„ÞETTA gerðist allt mjög hratt og þegar okkur var ljóst
að við værum bæði heil á húfi var fyrsta hugsun okkar sú
að komast úr húsinu og sækja hjálp, því við vissum af fólki
í nálægum bústað,“ segja hjónin Asgeir Lýðsson og Sólveig
Guðnadóttir sem sluppu nánast ómeidd úr snjóflóðinu sem
hreif með sér nær alla sumarbústaðabyggðina í Tungudal
við ísafjörð.
Skólaus óðu þau snjó upp fyrir
hné í átt að golfskála skammt frá.
Þaðan var símasambandslaust en
hins vegar fundu þau skó sem þau
gátu notað til að komast áfram leið-
ar sinnar í leit að hjálp.
„Mér var orðið mjög kalt og ég
notaði svefnpoka eins og snjóþrúgur
á hluta leiðarinnar," segir Sólveig.
Um þremur stundarfjórðungum eftir
að snjóflóðið féll komust þau að
Bræðratungu sem er heimili fyrir
þroskahefta. „Þaðan gátum við
hringt til lögreglu sem brást mjög
fljótt við eins og sjúkralið sem kom
og sótti okkur.“
Vakinn af yfirnáttúrulegu afli
Ásgeir kveðst hafa verið vakinn
upp um-kl. 5 í gærmorgun og án
þess að gefa nákvæma lýsingu gefur
hann til kynna að yfirnáttúrulegt afl
hafi verið þar á ferð. „Það var hnippt
í mig og ég vakinn. Það er merkilegt
í ljósi þess að þá 10 daga sem við
höfðum verið samfleytt í bústaðnum
höfðum við sofið eins og steinar fram
að hádegi á hverjum degi.“ Hann
segist hafa farið fram úr, rölt um
húsið og verið á eina örugga stað
bústaðarins þegar flóðið skall á.
„Allt í einu sá ég mikinn blossa
sem líkast til kom frá háspennulínu
í nágrenninu. Þá heyrðist mikill há-
vaði og síðan kom högg á bústaðinn.
Hann lék á reiðiskjálfi og ég mátti
hafa mig allan við til að halda jafn-
vægi því þetta var líkast því að vera
á stórsjó. Gluggi sem ég stóð við
fauk út og þá sá ég að allt í .kringum
mig var komið undir snjó. Sólveig
hafði legið í rúminu og féll svefnloft
ásamt gleri á hana. Ég sá hins veg-
ar strax að hún var ekki alvarlega
slösuð og því leituðum við í snatri
að fötum til að fara í. Allt gerðist
þetta á örstuttum tíma og líklega
hafa ekki liðið nema örfáar mínútur
frá því flóðið féll þar til við vorum
komin af stað í átt að golfskálanum.“
Keyptu bústaðinn 1989
Þau hjón búa í Vestmannaeyjum
þar sem Ásgeir er lögregluvarðstjóri
og Sólveig hjúkrunarfræðingur. For-
eldrar Sólveigar bjuggu á ísafirði og
var það ein ástæða þess að hún ákvað
að kaupa gamlan sumarbústað í
Tungudal ásamt systur sinni. „Við
keyptum bústaðinn haustið 1989 og
höfum verið að vinna í honum síðan.
Nú um páskana vildum við kanna
hvernig væri að dvelja í bústaðnum
á þessum árstíma, hversu vel hann
héldi veðri og vindum' og hvernig
snjóalög væru í kringum hann. Það
er hræðilegt að sjá svona fallegt
svæði fara undir flóð fyrir utan
mannslífið sem aldrei verður bætt.“
Voru á eina örugga staðnum
Þau eru sannfærð um að hefðu
þau verið annars staðar í húsinu,
væru þau ekki hér til frásagnar. „Sá
hluti hússins sem við vorum í var
sá eini sem stóð upp úr snjónum og
við komumst út í gegnum glugga á
þeim hluta hússins. Eftir að snjóflóð-
ið staðnæmdist varð allt hljótt. Það
var dauðaþögn og allt undir snjó
nema þrír bústaðir.“ Þau segjast
ekki útiloka að sumarbústaðurinn
verði byggður upp og þau fari aftur
í Tungudal. „Sjokkið er náttúrlega
ekki komið yfir okkur ennþá, en eins
og er kemur vel til greina að byggja
' upp aftur bústað þarna. En þá verð-
um við bara þar á sumrin.“
Djúpbáturmn bjargar
Ísfírðingum enn á ný
ísafirði.
ÞAÐ ER ekki í fyrsta skipti sem Djúpbáturinn hefur bjargað ísfirðing-
um og Djúpmönnum í ýmsum hrellingum í samgöngum þeirra fyrr
og síðar en nú í uppstytturofum óveðurs þess er gengið hefur, er
Djúpbáturinn búinn að flytja í tveimur ferðum um 50 bíla inn og út
Djúpið og eitthvað á annað hundrað manna. En þó eru eftir bílar og
fólk í hátt í tvær ferðir í viðbót sem átti að reyna að fara sl. nótt ef
veður leyfði
Allt þetta fólk og bílar hefðu setið
hér á Isafirði og í Bolungarvík án
þess að komast neitt ef bátsins hefði
ekki notið við. Það sýnir best hve
órafjarlægð frá veruleikanum þeir
menn líta raunhæfar staðreyndir sem
það til mála leggja að leggja Djúp-
bátinn niður.
Skipstjóri Djúpbátsins, Hjalti
Hjaltason, dáist að fyrirgreiðslu
vegaverkstjórans á Hólmavík, Magn-
úsar Guðmundssonar, og biður að
færa honum kærleiksríkar þakkir
fyrir en menn kunna vel að meta
liðlegheit og góðan greiða við erfiðar
aðstæður. Þá er alveg einstætt hvað
skipshöfn Djúpbátsins getur við erf-
iðar aðstæður látið gott af sér leiða.
Ollum votta ég aðstandendum,
vinum og vandamönnum mína
dýpstu samúð vegna hins sorglega
atburðar er forstjóri Djúpbátsins,
Kristján Jónásson, lést í gærmorgun
í hryllilegu slysi.
Jens í Kaldalóni.
Morgunblaðið/Ragnar Sigurðsson
Sluppu úr flóðinu
ÁSGEIR Lýðsson og Sólveig Guðnadóttir siuppu með nokkrar skrám
ur úr einu mesta snjóflóði þessarar aldar.
Tvö stór tré eru
eftir í skóginum
MEÐ skóginum í Tungudal má segja að helsta útivistar-
svæði ísfirðinga hafi orðið snjóflóðinu að bráð. Fjölskyldur
hafa í marga áratugi notið útivistar þar jafnt að sumri sem
vetri, en Asthildur Cesil Þórðardóttir garðyrkjusbóri ísa-
fjarðar segir að fjón vegna gróðurskemmda nemi milljónum.
„Ég er harmi lostin og fékk kökk
í hálsinn þegar ég skoðaði aðstæður
í Tungudal í dag,“ segir Ásthildur.
Segja má að trjárækt hafi byijað í
Tungudal í kringum 1930, þegar
Martinus Simson byggði bústað
sinn þar. Á þeim tíma var þegar
farin að myndast sumarbústaða-
byggð í Tungudal og í kjölfarið
lögðu flestir ef ekki allir sumárbú-
staðaeigendur á staðnum metnað í
að rækta upp svæðið. Garður Sim-
sons þótti mikið augnayndi, en nú
standa aðeins tvö hávaxin tré ofan
við garðinn, þar sem bústaður hans
stóð.
„Skógurinn er í okkar hugum
eins og slagæð og því er eins og
náttúruhamfarirnar hafi skorið á
slagæð ísfirðinga. Þetta er ekki
aðeins tilfinningalegur skaði, því
fjárhagslegt tjón vegna gróðurs
nemur mörgum milljónum."
Þótt Ásthildur hafl skoðað að-
stæður, segir hún að ekki sé mögu-
legt að meta tjónið til fulls fyrr en
snjóa leysir. „Þá kemur í ljós hvort
jarðvegurinn hefur haldist. Ég held
í þá von að svo sé, því þá hefur
lággróður að öllum líkindum haldið
sér. Við munum gróðursetja þarna
aftur og ég á von á að birki verði
fyrir valinu. Strax í vor munu ísfírð-
ingar bretta upp ermarnar og sam-
einast um uppbyggingu í Tungu-
dal, bæði á húsum og gróðri."
Sumarbústaðalandið eins
og stríðsvöllur yfir að líta
EIGENDUR sumarbústaðanna sem snjóflóðið jafnaði við
jörðu í Tungudal eru langflestir ísfirðingar. Margir bústað-
anna eru frá 4. og 5. áratug þessarar aldar og hafa verið
gerðir upp á síðustu árum. Auk þess hafa sumarbústaðaeig-
endur verið iðnir við uppgræðslu landsins í kring.
Einn þeirra sem misstu bústað
sinn, en kaus að láta nafns síns
ógetið, sagði í samtali við Morgun-
blaðið að snjóflóðið hefði hrifið með
sér fallegasta svæði Vestfjarða.
Hann keypti sumarbústað fyrir sjö
árum og sagði að fjölskyldan hefði
grátið þegar henni bárust fréttir
af snjóflóðinu til eyrna.
„Við höfum verið þarna á hveij-
um degi síðustu sjö sumur, ásamt
dætrum okkar og barnabörnum.
Við höfum einnig farið í bústaðinn
að minnsta kosti einu sinni í viku
að vetrarlagi og vorum tilfínninga-
lega tengd honum.“ Hann sagði að
fjölskyldan hefði unnið að því að
gera bústaðinn upp frá því hann
var keyptur en hann var frá 1945.
„Þegar ég litaðist um svæðið eftir
snjóflóðið fannst mér ég vera að
horfa á stríðsvöll, þarna var ekkert
nema rústir og eiginlega trúum við
ekki enn að þetta hafí gerst. Hús
má reyndar alltaf bæta, en maður-
inn sem fórst verður aldrei bættur.
Hann Kristján var góður granni."