Morgunblaðið - 13.04.1994, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. APRIL 1994
Ráðgjafamefnd þingflokka um hvalveiðimál
Tillaga nm veiðar á
hrefnu í undirbúningi
TILLAGA um að Alþingi leggi til að sjávarútvegsráðherra heim-
ili hrefnuveiðar nú í sumar verður, samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins, lögð fyrir nefnd sem á að undirbúa tillögur
fyrir Alþingi um framhald hvalveiðimála. Fallist nefndin á tillög-
una mun hún 'að öllum líkindum flytja þingsályktunartillögu
þessa efnis á Alþingi innan skamms.
Umrædd nefnd var skipuð af sjáv-
arútvegsráðherra í haust og til-
nefndu þingflokkamir fulltrúa i
hana. Formaður nefndarinnar er
Matthías Bjamason þingmaður
Sjálfstæðisflokks og hefur Morg-
unblaöið upplýsingar um að hann
sé að undirbúa áðumefnda tillögu
en Matthías vildi ekki tjá sig um
málið við Morgunblaðið. Matthías
flutti í vetur, ásamt Guðjóni Guð-
mundssyni þingmanni Sjálfstæð-
isflökksins, þingsályktunartillögu á
Alþingi um að ríkisstjórninni verði
falið að hefja undirbúning hvalveiða
á næsta sumri. Guðjón situr einnig
í ráðgjafamefndinni.
Hlutafjáreign
innlánsstofnana
Landsbankí
á í flestum
fyrirtækjum
LANDSBANKINN, dóttur-
félög hans og dótturdóttur-
félög, eiga hlut I nærri 40
hlutafélögum. Flest þeirra
eru félög sem áður voru í
eigu Sambands íslenskra
samvinnufélaga.
Þetta kemur fram í skrif-
legu svari viðskiptaráðherra á
Alþingi við fyrirspum Matthí-
asar Bjamasonar þingmanns
Sjálfstæðisflokksins um
hlutafjáreign banka og inn-
lánsstofnana og dótturfyrir-
tækja þeirra.
Búnaðarbankinn á hlut í 7
hlutafélögum, þar af meiri-
hluta í tveimur. íslandsbanki
og dótturfyrirtæki hans tengj-
ast nærri 30 félögum með
hlutafjáreign. Sparisjóða-
banki íslands á aðeins hlut í
einu fyrirtæki og hlutafjár-
eign 10 stærstu sparisjóðanna
er að mestu leyti bundin við
félög sem stunda fjármála-
starfsemi.
Sjá bls. 20: „Landsbanki ..."
100 dýra kvóti?
Hrefnuvertíð stendur frá júní til
ágúst en hrefna hefur ekki verið
veidd hér við Iand i atvinnuskyni
síðan hvalveiðibann Alþjóðahval-
veiðiráðsins tók gildi árið 1986. Ef-
miðað væri við veiðistjómunarreglur
Alþjóðahvalveiðiráðsins yrði hrefnu-
kvótinn innan við 100 dýr á svæðinu
næst landinu, að sögn Jóhanns Sig-
uijónssonar sjávarlíffræðings hjá
Hafrannsóknastofnun. Jóhann sagði
að þá væri miðað við mjög varfærn-
ar forsendur og ef ná ætti hámarks-
nýtingu á hrefnustofninum gæti
kvótinn orðið allt að 200 dýr á ári.
Samkvæmt Hafréttarsáttmála
Sameinuðu þjóðanna eiga ríki eink-
um að starfa á vettvangi viðeigandi
alþjóðastofnana að verndun og
stjórnun hvala. Þar sem íslendingar
eru ekki aðilar að Alþjóðahvalveiði-
ráðinu yrðu hrefnuveiðar í sumar
stundaðar á vettvangi Norð-
ur- Atl antshafs sj ávarspendýraráðs-
ins, NAMMCO. Að sögn Halldórs
Arnasonar aðstoðarmanns sjávar-
útvegsráðherra og formanns ís-
lensku sendinefndarinnar hjá
NAMMCO er það ótvírætt mat
sendinefndarinnar að samtökin upp-
fylli þessi skilyrði Hafréttarsáttmál-
ans, en um það hafa verið nokkuð
skiptar skoðanir hér á landi.
Halldór sagði að formlegt sam-
þykki NAMMCO þyrfti ekki að koma
til þótt íslendingar hæfu hrefnuveið-
ar. Hins vegar yrði haft eðlilegt
samráð innan NAMMCO um málið
en fjallað væri um hrefnu innan
samtakanna, svo sem í vísindanefnd
og eftirlitsnefnd.

Morgunblaðið/Júlíus
Víða lagður eldur í sorptunnur
Slökkviliðið í Reykjavík var fjórum sinnum kvatt út síðdegis í gær
vegna þess að kveikt hafði verið í sorpgeymslum húsa í mið- og
austurbænum. Laust eftir klukkan 15 var með 15 mínútna millibili
kveikt í sorptunnum við Hverfisgötu 64 og Laugaveg 138. Tveimur
stundum síðar var farið inn f sorpgeymslu húss við Hvassaleiti og
eldur lagður í tunnur og loks var kveikt í sorpi við Smiðjuveg 11
laust fyrir klukkan hálfátta í gærkvöldi. í engu tilfellanna varð telj-
andi tjón á öðru en sorptunnunum. Ovíst er hveijir voru þarna að verki.
í dag
Ferðaafsláttur innanlands
ASÍ gerir samning um hótel 7
Viðskipti/atvinnulíf
Bati á afkomu Ármannsfells 20
Dalvík 20 ára_______________
Fólkvangur í Böggvisstaðafjalli
22
Ráðstefna i San Francisco
Grænmeti og ávextir draga úr
tíðni krabbameins 25
Leiðari_____________________
Tillögur sjálfstæðismanna í
Reykjavík 26
r i nuul
i urWINU\
SÉRBLAS UM SiÁVARÚTVEG
► Marbakki ístros eykur sölu
á rússaþorski, 90% þorskafla
Rússa tíl Vesturlanda - Bleikj-
an stöðugt vinsælli - Hlutdeild
alaskaufsa eykst vestanhafs
► Hjálpaðu unganum - Hug-
rún og Valgeir - Dengsi hugg-
ar Barböru - Gestaþraut -
Mýs geta sungið - Pennavinir
- Uppruni Óiympíuieikanna
Samkomulag náðist í Kaupmannahöfn um skiptingu loðnukvótans
Rýmkað um veiðar Norð-
manna og Grænlendinga
> /*
Afram fara 78% kvótans til Islendinga en 11% til Noregs og Grænlands
SAMNINGAR náðust í gær í þríhliða viðræðum íslendinga, Norð-
manna og Grænlendinga um framlengingu á samningi um skipt-
ingu loðnukvótans á fundi í Kaupmannahöfn með fyrirvara um
samþykki stjórnvalda í aðildarlöndunum. Meginbreytingin frá
núgildandi samningi felst í að Norðmenn og Grænlendingar fá
aukna möguleika í byijun vertíðar á sumrin til að veiða þau 11%
af heildarkvótanum sem þeir hafa átt rétt til, en hlutdeild þjóð-
anna í heildarkvótanum verður áfram óbreytt. Gert er ráð fyrir
að nýi samningurinn nái til fjögurra vertíða og framlengist síðan
sjálfkrafa um tvær vertíðir í senn nema honum sé sagt upp.
Meira flutt inn
af rússaþorski
Um 90% þorskafla Rússa seld til Vesturlanda
INNFLUTNINGUR á rússafiski virðist fara vaxandi hérlendis,
enda skórtir fisk til vinnslu, einkum í söltun. Á öllu síðasta ári
keyptum við 6.000 til 7.000 tonn af rússafiski til vinnslu hér, en
nú þegar hefur eitt fyrirtæki, Marbakki ístros hf., flutt inn um
1.500 tonn. Rússar selja um 90% þorskafla síns til Vesturlanda
og fara því aðeins 10% af þorskaflanum í Barentshafinu til vinnslu
í Rússlandi, samkvæmt heimildum frá Múrmansk. Rússafiskurinn
fer mest í salt og blokk hér á landi, en mikið af þessum fiski
fer einnig til Danmerkur, Kanada og Portúgals, þar sem hann
er ýmist endurfrystur eða saltaður.
Eftirspurn eftir þessum fiski stöðvar sem kaupa þorskinn af
hefur verið mikil og er verð fyrir
tonnið af hausuðum og slægðum
þorski um 1.550 dollarar á tonnið,
en það svarar til um 85 króna á
kíló af slægðum þorski með haus
á innlendum fískmörkuðum.
Um miðjan febrúarmánuð hélt
81 togari af fískimiðunum og til
hafnar, en aðeins átta þeirra lönd-
uðu í rússneskri höfn. Það eru fyrst
og fremst norskar fískvinnslu-
Rússum. 48 af togurunum 81 lönd-
uðu afla sínum til fiskvinnslu-
stöðva í Noregi en 20 lönduðu um
borð í rússnesk verksmiðjuskip á
miðunum. Samkvæmt heimildum
frá Noregi fer megnið af þorskin-
um, sem landaÓ er til vinnslu í
verksmiðjuskipunum, til Vestur-
landa.
Sjá nánar í Úr verinu á bls.
B1 og B2.
„í grundvallaratriðum er byggt
á grunninum, sem var lagður í fyrri
samningum,“ sagði Ámi Kolbeins-
son, sem situr í íslensku viðræðu-
nefndinni. Hlutfallsskipting kvót-
ans milli þjóðanna er óbreytt þann-
ig að íslendingar fá áfram að veiða
78% en hinar þjóðirnar 11% hvor.
Reglur um gagnkvæmar veiðiheim-
ildir í lögsögu hverrar þjóðar verða
í grundvallaratriðum eins og í nú-
gildandi samningi, sem rennur út
í lok apríl. „En samningamir snér-
ust að miklu leyti um þá ósk við-
semjenda okkar að fyrirkomulag-
inu verði breytt þannig að þeim
verði auðveldara að ná sinni hlut-
deild í veiðinni. Niðurstaðan varð
sú, að það yrði gert með því að
gefa þeim heldur rýmri heimildir
af upphaflegum bráðabirgðakvóta
í byijun vertíðar, seint á sumrin,
sem við fáum svo að sjálfsögðu tií
baka þegar endanlegur kvóti er
ákveðinn á haustin,“ sagði Árni.
Einnig eru gerðar breytingar á
ákvæðum sem varða útreikninga á
bótum ef einhver aðilinn veiðir ekki
sinn hluta á tiltekinni vertíð með
auknum veiðiheimildum á næstu
vertíð. Þá eru rýmkuð ákvæði um
þann fjölda norskra og græn-
lenskra skipa sem mega veiða inn-
an íslenskrar lögsögu samtímis að
sumarlagi, sem fjölgar úr 25 skip-
um í 36, en takmarkanir eru hins
vegar áfram óbreyttar á vetrarver-
tíðinni.
Með samningsgerðinni í gær
náðu Norðmenn fram hluta af sín-
um kröfum en meginkrafa Norð-
manna snérist um að bæta mögu-
leika sína á að veiða þau 11% sem
þeir eiga rétt á í upphafi hverrar
vertíðar en Norðmenn vildu einnig
fá anknn möíruleika á veiðum eftir
15. febrúar ár hvert, fyrir sunnan
Hvalbak, en ekki var fallist á það.
„Getum vel við þetta unað“
„Það er mitt mat að við getum
vel við þetta unað,“ sagði Árni.
„Því er ekki að neita að viðsemjend-
ur okkar hafa náð fram að hluta
til sínum óskum um að ná samn-
ingi sem gefur þeim möguleika á
að nýta sína umsömdu hlutdeild
betur,“ sagði hann.
Að sögn Árna blönduðu Norð-
menn veiðum íslendinga í Smug-
unni á engan hátt inn í viðræðurn-
ar i Kaupmannahöfn. Núverandi
samningur rennur út í apríllok en
taka þarf ákvarðanir um upphafs-
kvóta næstu loðnuvertíðar fyrir lok
maí. Leggja þarf samninginn, sem
gerður var í gær, fyrir Alþingi til
staðfestingar.
♦ ♦ ♦
Alþjóðaskákmótið
1 Kópavogi
Fimmjafnir
í efsta sæti
FJÓRÐA umferð alþjóðaskák-
mótsins í Kópavogi var tefld í
gær. Að þeim loknutn eru efstir
með þijá vinninga Jón L. Árna-
son, Hannes Hlífar Stefánsson, J.
Emms, D. Kumaran og Z. Almasi.
Helstu úrslit í fjórðu umferð urðu
þau að jafntefli gerðu Jón L. og
Emms og Kumaran og E. Grivas.
Almari vann Jón G. Viðarsson
Hannes Hlífar vann Þröst Þórhalls-
son, Helgi Ólafsson vann Andra Áss
Grét'arsson.