Morgunblaðið - 13.04.1994, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. APRIL 1994
Tónverkið Verum
vinir í Hafnarborg
NÆSTKOMANDI miðvikudags-
kvöld verður frumflutt í Hafnar-
borg, Hafnarfirði, kl. 20 tónverk-
ið „Verum vinir“ eftir Ólaf B.
Ólafsson kennara. Verkefnið er
samið sem nýsköpun í námsefnis-
gerð og sem slíkt hlaut það Von-
arstyrk frá Kennarasambandi Is-
lands og var í framhaldi af því
boðið fram sem sérstakt lýð-
veldisskólaverkefni í Hafnarfirði
í tilefni 50 ára afmælis hins is-
lenska lýðveldis.
í verkefninu er unnið út frá tón-
list og textum Ólafs með ýmsa list-
ræna þætti s.s. ljóðagerð, hljóðfæra-
leik, kórsöng og myndmenntarverk-
efni af ýmsu tagi en þungamiðjan
í boðskap verksins er friðaruppeldi
og umhverfisvemd.
Tónverkið, sem hafnfírsku ung-
mennin munu frumflytja í Hafn-
arborg, er í þremur þáttum: Verum
vinir, sem fjallar um vináttuna, Burt
með ofbeldið en þar er farið inn á
ofbeldi og mengun og skyldur
mannsins við móður jörð, Fiiður á
jörð en sá hluti er nokkurs konar
friðarákall. Hver þáttur inniheldur
þijú sönglög, alls níu lög. Hluti
þeirra verður fluttur af stórkór
bama og unglinga frá grunnskólum
Hafnarijarðar og tónlistarskóla bæj-
arins, en tónlistarskólakórinn og Kór
Öldutúnsskóla munu auk þess
syngja einir sér. Þá em, auk söng-
laganna, fjögur hljómsveitarverk,
nokkurs konar danssvítur, sem
tengja þættina þijá saman. Tónlist-
arskóli Hafnarfjarðar sá um að
koma tónlistinni í viðeigandi búning.
Við frumflutninginn verður form-
lega opnuð sýning á verkefnum
gmnnskólanemendanna. Hluta
verkefnanna hefur nú þegar verið
komið fyrir í kaffistofu Hafnarborg-
ar og kennir þar margra grasa í
ýmis konar myndlist og ljóðagerð.
Útsetningar nýja tónverksins annað-
Ólafur B. Ólafsson
ist Guðni Þ. Guðmundsson og stjóm-
andi frumflutningsins verður Guð-
rán Ásbjörnsdóttir.
Dansatriði era unnin af Fimleikafé-
laginu Björk.
Annar flutningur verksins verður
fimmtudaginn 14. apríl kl. 20.
Nína Margrét Gríms-
dóttir í Norræna húsinu
__________Tónlist______________
Ragnar Björnsson
Aðrir píanótónleikar starfsárið
1993-4, á vegum EFTA, Evrópu-
sambands píanókennara, fóru fram
sl. mánudag. Nína byijaði tónleikana
með Tokkötu í D-dúr, sem eins hefði
mátt kalla sautjándu aldar sónötu,
fantasíu eða eitthvað enn annað, svo
rannu þessi formheiti fram í festu-
leysi þar til þau fengu á sig ákveðn-
ari mynd. Hvort verkin eru útsetn-
ingar milli hljóðfæra, færð frá einu
yfir á annað, er ekki alltaf á hreinu,
eða verkið unnið útfrá öðru eldra
verki, þetta eru allt áhugaverðar
spurningar sem þó virðast ekki hafa
valdið Bach sjálfum áhyggjum, einn-
ig að fjöldi verka Bachs eru aðeins
til í handskrift vina hans og nem-
enda.
Um þetta hafa verið ritaðar marg-
ar og stórar bækur að viðbættu því
hvernig eigi svo að túlka höfundinn,
Bach, og lítið lætur hann sjálfur
uppi um það annað en oft ill-læsileg-
ar nótur. Þó skyldi maður vara sig
á mjög rómantískri meðferð verka
Bachs og víst er að ætli maður að
spila Bach „brilliant" er innihaldið
Bach rokið út í veður og vind.
I kynningu á Tokkötunni í efnis-
skrá virðist Nína Margrét vera svolít-
ið annars sinnis og ekki skal deilt
um það, en „augnabliks tilfinninga-
hughrif" í byijun átjándu aldar birt-
ust í öðra. formi en t.d. hughrif nítj-
ándu aldar.
Sérlega músíkalst og fallega lék
Nína Fantasíuna í c-moll eftir Moz-
art, svo og fyrsta þátt sónötunnar.
Adagioið verður að passa sig á að
yfirmúsísera ekki, það vill þá fljót-
lega verða of langdregið. Molto Alle-
gro-þátturinn þolir meiri hraða og
„brillians“. „Gloría“ Atla Heimis er
í mörgu mjög fallegt verk og vel
skrifað fyrir píanóið og ekki bregst
Atla að sýna vald sitt yfir ólíkum
stíltegundum. Nínu Iét sérlega vel
að flytja þennan tráaróð Atla, en
ekki get ég að því gert að á mörkun-
um finnst mér Atli vera að teygja
sínar ágætu hugmyndir ekki um of.
Með fjórum Impromptus í f-moll,
As-dúr, B-dúr og f-moll eftir Schu-
bert lauk Nína tónleikunum og náðu
tvær síðustu mestum endurhljómi í
undirrituðum. Nína Margrét er vand-
aður og góður píanóleikari og músík
Nína Margrét Grímsdóttir
virðist henni í blóð borin. Það sem
undirrituðum finnst enn á vanta er
meiri tilbreytni í túlkun.
Um of heyri ég sömu Nínu í Bach
til Schuberts og það getur orðið
þreytandi, þrátt fyrir Nínu Margréti.
Forystumenn EFTA hér á landi eiga
þakkir skyldar fyrir að standa fyrir
þessum og öðram slíkum píanótón-
leikum, en það má ekki verða regla
að einleikstónleikar innlendra hljóð-
færaleikara verði illa sóttir, slík
menning stendur á brauðfótum og
gæti orðið okkur hættuleg.
DAGBÓK
ITC Korpa og ITC Stjarna halda
sameiginlegan fund í kvöld kl. 20
í safnaðarheimili Lágafellssóknar.
Upplýsingar veitir Guðríður í síma
667797.
GREN SÁSKIRKJ A. Hádeg-
isfundur aldraðra kl. 11. Margrét
Eggertsdóttir bókmenntafræðing-
ur ræðir um Passíusálma Hall-
gríms Péturssonar. Kór aldraðra í
Nessókn, Litli kórinn, ásamt Ingu
Backman stjórnanda og Reyni Jón-
assyni organista koma í heimsókn
og syngja við helgistundina. Að
lokum verður snæddur hádegis-
verður.
NESSÓKN. Kvenfélag Neskirkju
hefur opið hús í dag kl. 13-17 í
safnaðarheimilinu. Kínversk leik-
fimi, fótsnyrting og hárgreiðsla á
sama tíma. Kóræfing litla kórsins
í dag kl. 16.15. Nýir söngfélagar
velkomnir. Umsjón hafa Inga
Backman og Reynir Jónasson.
DIGRANESPRESTAKALL.
Kirkjufélagsfundur í safnaðar-
heimilinu við Bjarnhólastíg annað
kvöld, fimmtudag, kl. 20.30.
Myndasýning, kaffíveitingar,
helgistund.
GRAFARVOGSKIRKJA verður
með opið hús fyrir eldri borgara
fimmtudaginn 16. apríl kl. 14.
Anna Sigurkarlsdóttir, öldrunar-
fulltrúi Hjallasóknar, segir frá
starfinu í öðrum kirkjum. Spilað,
kaffiveitingar, allir velkomnir.
BÚSTAÐASÓKN. Félagsstarf
aldraðra í dag kl. 13.30.
KIRKJUSTARF
ÁSKIRKJA. Samverustund fyrir
foreldra ungra barna í dag kl.
10-12.10-12 árastarfí safnaðar-
heimili í dag kl. 17.
DÓMKIRKJAN: Hádegisbænir kl.
12.10. Orgelleikur frá kl. 12. Létt-
ur hádegisverður á kirkjulofti á
eftir. Opið hús í safnaðarheimili í
dag kl. 13.30-16.30.
HALLGRÍMSKIRKJA: Opið hús
fyrir foreldra ungra barna á morg-
un, fimmtudag, kl. 10-12.
HÁTEIGSKIRKJA: Kvöld- og
fyrirbænir í dag kl. 18.
BREIÐHOLTSKIRKJA: Kyrrð-
arstund kl. 12 á hádegi. Tónlist,
altarisganga, fyrirbænir. Léttur
málsverður í safnaðarheimili eftir
stundina. Unglingastarf (Ten-
Sing) í kvöld kl. 20.
ÁRBÆJARKIRKJA: Mömmu-
morgunn í fyrramálið kl. 10-12.
Opið hús fyrir eldri borgara í dag
kl. 13.30. Fyrirbænaguðsþjónusta
í dag kl. 16. Starf 10-12 ára (TTT)
í dag kl. 17.
LANGHOLTSKIRKJA. Aft-
ansöngur kl. 18.
NESKIRKJA: Bænamessa kl.
18.20. Sr. Frank M. Halldórsson.
SELTJARNARNESKIRKJA:
Kyrrðarstund kl. 12. Söngur, altar-
isganga, fyrirbænir. Léttur hádeg-
isverður í safnaðarheimili.
FELLA- og Hólakirkja: Helgi-
stund í Gerðubergi kl. 10.30 á
morgun, fimmtudag. Umsjón
Ragnhildur Hjaltadóttir.
HJALLAKIRKJA: Starf fyrir
10-12 ára börn TTT í dag kl.
17-19.
KÁRSNESSÓKN. Mömmumorg-
unn í dag kl. 9.30-12 í safnaðar-
heimilinu Borgum. Starf fyrir
10-12 ára í dag kl. 17.15-19.
HAFNARFJARÐARKIRKJA:
Kyrrðarstund kl. 12 á hádegi og
léttur hádegisverður í safnaðarat-
hvarfinu, Suðurgötu 11, að stund-
inni lokinni.
FORELDRA- og styrktarfélag
Tjaldanesheimilisins í Mosfells-
sveit heldur aðalfund sinn í
Bjarkarási kl. 14 laugardaginn 16.
apríl.
SILFURLlNAN - sími 616262.
Síma- og viðvikaþjónusta fyrir
eldri borgara alla virka daga milli
kl. 16 og 18.
Ösk Vilhjálmsdóttir
Myndlist
Eiríkur Þorláksson
Það er margtuggin klisja í okkar
menningaramræðu, að fjölskyldan
sé hornsteinn samfélagsins og
heimilið undirstaða þjóðlífsins.
Klisjan er hins vegar oftast látin
nægja, og lítið gert í því að kanna
hvernig fjölskyldulífi landsmanna
er háttað, eða á hvern hátt upp-
bygging heimilanna mótar þjóðfé-
lagið á öðrum sviðum. Það er helst
á vettvangi viðamikillar vanda-
málaumræðu, sern tæpt er á þess-
um viðfangsefnum, en á því sviði
erum við íslendingar að verða jafn
alvörugefnir og leiðinlegir og
helstu fyrirmyndir okkar meðal
vestrænna þjóða.
Fjölskyldan og heimilið kemur
sjaldan upp í íslenskri myndlist,
og því er frískandi að skoða þá
sýningu, sem nú er í gangi í sýn-
ingarrými Gerðubergs. Þar hefur
Ósk Vilhjálmsdóttir komið fyrir
ljósmyndum og innsetningu, þar
sem áherslan er annars vegar á
einstaklinginn heima hjá sér og
hins vegar á þann sem dvelur fjarri
heimahögum. Ósk útskrifaðist frá
Myndlista- og handíðaskólanum
1985, og hefur frá þeim tíma
stundað framhaldsnám við Lista-
háskólann í Berlín; hún hefur tek-
ið þátt í nokkrum samsýningum
og hélt m.a. einkasýningu í Gall-
eríi Sævars Karls 1991.
Sýningin í Gerðubergi er tví-
þætt. Annars vegar er um að ræða
tólf myndir af jafmörgum einstakl-
ingum, sem hafa verið festar á
steinhellur og lagðar á gólfið; á
myndunum liggja viðkomandi á
gólfinu heima hjá sér, og myndirn-
ar eru teknar beint að ofan. Bak-
grunnur myndanna er fjölbreyttur
(trégólf, parket, munstruð teppi
og einlit, dúkar) sem og fólkið á
þeim (börn, unglingar, fullorðið
fólk), en af öllum geislar samt ein-
hver sá friður, sem væri vart
finnanlegur annars staðar. í sýn-
ingarskrá lýsir listakonan þessari
tilfinningu á eftirfarandi hátt:
„Fólkið leggst á gólf í herbergi
sínu - heima - ... hvílir sig eftir
daginn og horfir án þess að horfa
endilega - upp - hugsar ekki um
neitt sérstakt ... Opið og óvarið -
enda líður því vel, hjúpað öryggi
heimilisins."
Það er söknuðurinn eftir þessum
öryggishjúp heimkynnanna sem
kemur sterkast fram í hinum þætti
sýningarinnar. Þar er um að ræða
eins konar innsetningu; sex stólar
standa í kringum hringborð, þrír
þeirra með fjölda ljósmynda fyrir
framan sig, en fyrir framan hina
eru sjónvarpsskjáir greyptir ofan
í borðið. Myndirnar eru af ólíkum
fjölskyldum, sumar gulnaðar og
velktar, og í sjónvarpstækjunum
eru einstaklingar af ýmsum þjóð-
ernum, sem dvelja fjarri heimahög-
um, að sýna myndir af fjölskyldu
og vinum, og á ólíkum tungumál-
um eru rifjaðar upp minningar sem
tengjast þeim. Á borðinu eru síðan
kaffibollar, vínglös, fullir ösku-
bakkar og fleiri merki langrar setu
og söknuðar.
Fjölskylduljósmyndin hefur
sjaldan verið talin merkilegt fyrir-
bæri í listrænum skilningi, en er
auðvitað ómetanleg fyrir þann sem
tengist henni. Þessi sýning Óskar
leggur einmitt áherslu á þetta mik-
ilvæga gildi: „Æskan, uppruninn,
identitetið er e.t.v. falið í myndun-
um. Á Ijósmyndinni er það sem var
það sem ER ... augnablikið ódauð-
legt.“ Þessa er of sjaldan minnst,
og hér er það gert á viðkunnanleg-
an og nærfærinn hátt.
Sýning Óskar Vilhjálmsdóttur í
Menningarmiðstöðinni Gerðubergi
stendur til sunnudagsins 24. apríl.
Sundurtætt ást
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Yann Queffélec: Gættu þín á úlfin-
um. Sigurður Pálsson þýddi. For-
lagið 1993.
Gættu þin á úlfinum eftir Frakk-
ann Yann Queffélec er ástríðufull
saga og máluð skærari litum en við
eigum að venjast hér í fásinninu.
Queffélec hefur vakið athygli í
heimalandi sínu, fékk m. a. Gonco-
urt-verðlaunin fyrir skáldsögu sína
Blóðbrúðkaup sem komið hefur út í
íslenskri þýðingu.
í Gættu þín á úlfinum segir frá
ást drengsins Tona á Maí, frænku
sinni og uppeldissystur sem er tveim-
ur árum eldri en hann. Þetta er for-
boðin ást sem veldur fremur þjáning-
um en sælu. Ekkert getur hindrað
hana. Toni er haldinn af Maí:
„Honum er í nöp við Maí síðan
hún stækkaði. Ef Maí hættir að
stækka ætlar hann að giftast henni.
Að giftast Maí ér að giftast augna-
ráði Maí, skásettum augunum, hár-
inu, fílabeinshöndunum, foraryrjun-
um, býfluguilminum, hárlónni á
handleggjunum, nöguðum hægri þu-
malfingri. Glufunni líka sem hún vill
ekki lengur sýna honum.“
Það vantar ekki æsilegar hugsanir
og æsilega atburði í Gættu þín á
úlfinum. Milli Tona og hins veraldar-
vana Júlíusar fara fram átök þar sem
Maí er í aðalhlutverki. Júlíus er kald-
hæðinn og grófur í tali, hann ógnar
draumaheimi Tona. En Toni grípur
til sinna ráða, ekki bara í ímyndunum
sínum þótt þær yfirskyggi óftast
veruleikann.
Eftir samræður þeirra félaga um
konur og ástir þar sem Júlíus varar
Tona við lauslæti og ótrygglyndi
kvenna kemur Maí ekki heim. Sama
kvöld bíður Toni eftir að hún birtist.
Það er hvassviðri og eldingar dynja.
Toni liggur á hnjánum og biður.
Minningar um sundurtættan fugl
sem hann hafði fundið kvöldið sem
amma hans dó: „Hann hugsaði með
sér að Maí væri að deyja. Maí var
Yann Queffélec
dáin, hún myndi finnast sundurtætt
í poka. Honum að kenna að hún var
sundurtætt. Hann hefði aldrei átt að
láta hana fara eina.“ Komi Maí heim
ætlar hann að kvænast henni, komi
hún ekki dugar ekki minna en að
skera sig á púls.“
Draumkennd og raunsæ
Gættu þín á úlfinum er skáldsaga
sem gerist á mörkum draums og
veruleika jafnframt því sem hún get-
ur verið nöturlega raunsæ. Þetta á
sérstaklega við um þann hluta sög-
unnar sem hermir frá störfum Tona
við námuvinnslu þar sem dagurinn
líður við sprengingar og dauðinn er
innan seilingar.
Tilfínningarótið í Gættu þín á úlf-
inum gerir söguna nokkuð óljósa og
stundum flókna um of. Skáldleg tök
era aftur á móti kostur og sagan er
þess eðlis að annar lestur skýrir þá
mynd sem höfundurinn vill draga
UPP-
Sigurður Pálsson hefur þýtt sog-
una með nokkrum tilþrifum og teflir
oftar en einu sinni á tæpasta vað í
málbeitingu.
Útgáfa þessarar skáldsögu Yann
Queffélecs á íslensku er gott teikn
um að útgefendur telji að samtíma-
bókmenntir Evrópu eigi erindi við
lesendur hér heima.