Morgunblaðið - 06.09.1994, Qupperneq 52

MORGUNBLAÐID, KRINGLAN 1 103 1ŒYKJAVÍK
SÍMl 691100, SÍMBRÉF 691181, PÓSTllÓLF 3040 / AKUREYRl: HAFNARSTRÆTl 85
ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 1994
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Fiskifræðingur um ástand þorskstofnsins við ísland að loknum seiðarannsóknum
^ Tilviljun ef góður
árgangur kemur
i . V ri\
■ • r'
Morgunblaðið/Muggur
REYNIR Njálsson, rannsóknamaður og útibússtjóri Hafrann-
sóknastofnunar á Höfn í Hornafirði, flokkar ýsu- og kolmunna-
seiði frá ljósátu um borð í Arna Friðrikssyni.
FYRSTU vísbendingar um stærð
þorskárgangsins þetta árið benda
til þess að hann verði undir meðal-
lagi eða lélegur. Niðurstöður seiða-
rannsóknaleiðangurs Hafrann-
sóknastofnunar sýna að seiðavísi-
tala þorsks er langt undir meðallagi
nú og svipuð og vísitala lélegu ár-
ganganna 1986 til 1992. Ennfremur
virðast árgangar ýsu og karfa vera
undir meðallagi. Svipaða sögu er
*•—að segja af fjölda ýsuseiða og karfa-
seiða. Hins vegar er seiðavísitala
loðnu sú hæsta sem mælst hefur
síðan 1975 og á árunum þar á und-
an. Loðnuklakið 1994 hefur því tek-
ist ákaflega vel, en seiðin voru þó
í smærra lagi.
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegs-
ráðherra, segir þessa niðurstöðu
valda miklum vonbrigðum. „Seiða-
mælingin í fyrra var fremur já-
kvæð, miðað við síðustu ár og í ljósi
þess að skilyrði hafa verið góð, batt
— maður nokkrar vonir við að við
fengjum jákvæðar vísbendingar úr
þessum leiðangri," segir Þorsteinn.
Þorsteinn segir að hrygningar-
stofninn sé orðinn mjög lítill og við
slíkar aðstæður sé við því að búast
að viðkoman verði ekki meiri en
Aðeins loðnuklak-
ið virðist hafa
tekist vel í ár
þessi. „Þetta er ekki nema hluti af
þeirri upplýsingaöflun, sem er
grundvöllur fiskveiðiráðgjafar, en
svona lélegir seiðaárgangar hafa
ekki leitt af sér sterka árganga í
veiðistofni," segir Þorsteinn. „Við
höfum í mörg undanfarin ár farið
allt of langt fram úr veiðiráðgjöfinni
og hljótum að spyija okkur þeirrar
spurningar hvort við getum hætt á
það áfram. Skyndilegur bati er ekki
fyrirsjáanlegur og því er full ástæða
til að hafa verulegar áhyggjur af
veiðimöguleikum okkar á næstu
árum.“
Tilviljun ef við fáum
góðan árgang
„Það er mín skoðun að hrygning-
arstofninn sé orðinn það lítill að það
sé tilviljun ef við fáum góðan þorsk-
árgang. Hrygningarstofninn er
núna í sögulegu lágmarki; hann
hefur aldrei mælst minni og þegar
svo er komið þá getur verið að við
séum komnir það neðarlega að það
sé orðinn raunverulegur viðkomu-
brestur í stofninum,“ sagði Sveinn
Sveinbjörnsson, fiskifræðingur og
leiðangursstjóri á Arna Friðrikssyni.
Seiðavísitalan, sem mælir meðal-
fjöldaseiða á tilteknu svæði, var 74
stig í ár. Vísitalan var 155 í fyrra
sem var slakur meðalárgangur.
Stærstu mælingar sem fengist hafa
eru um 2.700 árið 1976 og 1.700
árið 1983. Sveinn sagði að síðan
1970 hefði vísitala þorsks 12 sinnum
mælst undir 100. Aðeins einu sinni
hefði svo lág seiðavísitala gefíð góð-
an þorskárgang.
Gott ástand í hafinu
Ástandið í hafinu reyndist gott,
en þrátt fyrir það var lítið um þorsk-
seiði og þau smá. Ekki varð vart
við seiðarek yfír til Grænlands.
Seiðavísitala ýsu var mjög lág, raun-
ar með því lægsta sem sést hefur
síðan rannsóknir hófust. Karfa-
seiði fundust að venju á mestöllu
rannsóknarsvæðinu í Grænlandshafi
og við Austur-Grænland. Mest var
um þau í vestanverðu Grænlands-
hafi og um miðbik þess. Þótt fjöldi
karfaseiða hafi verið meiri en 1993,
sem var með afbrigðum lélegt seiða-
ár fyrir karfa, var fjöldi fyrir neðan
meðaltal síðustu 10 ára.
Grálúðuseiði fundust á allmörg-
um stöðum, fleiri en oft áður í Græn-
landshafi. Hins vegar fundust mjög
fá blálönguseiði og voru þau smá.
Mun minna var um hrognkelsi en í
fyrra.

Morgunblaðið/Gunnlaugur Rögnvaldsson
37 íslenskir togarar eru nú að veiðum í Smugunni
Afli minnkandi eftir
ævintýralega hrotu
Tækjakostur
fyrir tugi
milljóna
r
BRETINN Peter Vassalo
keppir um næstu helgi á dýr-
asta rallbíl, sem hefur komið
hingað til lands, Ford Escort
Cosworth. í gær komu bíllinn
og sérhannaður þjónustubíll
ásamt varahlutum til landsins.
Þessir bílar ásamt aðstoðarbíl,
sem Vassalo hafði sent til
landsins og verður notaður til
að kanna leiðir fyrir keppni,
eru metnir á samtals 35 millj-
.ónir króna. Keppnisbíllinn
einn myndi kosta 27 milljónir
á götuna hérlendis. Ford bíla-
verksmiðjurnar notuðu slíkan
bíl m.a. á heimsmeistaramót-
inu í rallakstri og hann sigr-
aði fyrir skömmu í 1000 vatna
rallinu í Finnlandi.
■ 27 milijóna króna .../B8
Ók yfir
tvær tófur
Eyja- og Mikiaholtshrcppi. Morgunbiaðið.
NÝLEGA féllu hér tvær tófur
er ekið var yfir þær.
Hreppsnefndarmenn í Kol-
beinsstaðarhreppi voru að jafna
niður íjallskilum. Dimmt var
orðið þegar heim var ekið. Þá-
biindaði varaoddvitinn, Jónas á
Jörfa, með ljósum bílsins tvær
tófur sem voru á veginum. End-
aði þar ævi beggja tófanna.
Óðni, Smugunni. MorgunblaðiA.
AFLI fór minnkandi í Smugunni í
gær eftir ævintýralega veiði í hálfan
mánuð. Skipstjórarnir höfðu ekki
kynnst annarri eins veiði, samfelldri
í svo langan tíma. Arngrímur Brynj-
ólfsson á Baldvin Þorsteinssyni EA
sagði óeðlilegt annað en veiðin dytti
niður. „Þetta gýs upp aftur,“ full-
yrti Sverrir Kjartansson á Hegranesi
SK.
37 íslensk skip, að stórum hluta
frystitogarar, eru á veiðum í Smug-
unni, en skip eru að bætast við og
önnur að fara heim. Stóru frystiskip-
in Arnar frá Skagaströnd og Örfiris-
ey frá Reykjavík eru til dæmis að
koma.
Meirihluti skipanna er að veiðum
í flottroll meðfram norsku fiskveiði-
lögsögunni, en önnur draga botn-
troll töluvert norðar. Fiskurinn hefur
komið úr norsku fiskveiðilögsögunni
og skipin tekið torfuna í flottroll
jafnóðum og fiskurinn hefur komið
yfír norsku línuna. Hafa þau togað
í einfaldri röð hvert á eftir öðru
dögum saman, en lítið hefur fengist
utar í bakaleiðinni. Lítið hefur verið
um óhöpp þrátt fyrir þetta kraðak,
en í gær lentu þó flotvörpurnar á
Stálvík og Snorra Sturlusyni saman
og rifnaði varpan hjá Snorra.
20 þús. tonn á 12 dögum
Erfitt er að áætla aflann. Trúlegt
er að íslensku skipin hafi verið að
veiða 1.500 tonn á sólarhring að
undanförnu og má áætla að þau
hafi veitt 20 þúsund tonn í aflahrot-
unni síðustu 12 dagana. Auk ís-
lensku skipanna hefur verið hér
fjöldi hentifánaskipa, þar af 8-12
færeysk, 2 norsk og einn bandarísk-
ur togari. Þá er kominn hingað einn
rússneskur togari og er byrjaður að
draga trollið. Færeysku togararnir
hafa mest verið með botntroll.
Hátt í 800 íslenskir sjómenn eru
að störfum hér í Smugunni. Áhöfnin
á varðskipinu Óðni hefur haft í
mörgu að snúast við að þjónusta flot-
ann og mælist nærvera Óðins vel
fyrir hjá sjómönnunum. Læknirinn
um borð hefur fengið 27 sjúklinga
af skipunum, mismunandi veika og
slasaða, og fengið suma oftar en
einu sinni. Hefur hann gert erfiðar
aðgerðir við slæmar aðstæður um
borð í varðskipinu, en þurft að senda
tvo með sjúkraflugi í land.
í gær fóru varðskipsmenn um
borð í Baldvin Þorsteinsson EA,
m.a. til að safna kvörnum fyrir Haf-
rannsóknastofnun tit að aldurs-
greina þorskinn.
■ Á veiðum í Smugunni/13
2-3 milljarða vantar í húsbréfakerfið
FJÁRVEITING til húsbréfakerfis Húsnæðisstofn-
unar ríkisins á þessu ári gengur til þurrðar innan
mjög skamms tíma, að sögn Sigurðar Geirssonar,
forstöðumanns húsbréfadeildar. Af 11,5 milljörð-
um sem Húsnæðisstofnun hefur heimild fyrir á
árinu til að lána í húsbréfakerfinu eru nú eftir
um 1,3 milljarðar, og sagði Sigurður að væntan-
lega yrði búið að ráðstafa því fé innan eins mánað-
ar. Telur hann þörf á 2-3 milljörðum króna til
viðbótar, en að meðaltali eru afgreidd húsbréfalán
fyrir um einn milljarð á mánuði.
Sigurður sagði að nú væri á vegum Húsnæðis-
stofnunar verið að vinna í því að fá aukna fjárveit-
ingu í húsbréfakerfið, en málið væri í byijun-
arvinnslu og því ekki ljóst á þessu stigi hver fram-
vindan yrði. Hann sagði erfitt að segja til um hve
mikið fjármagn þyrfti til viðbótar, en það færi
eftir því hver þróunin á fasteignamarkaðnum yrði.
Hann gerði þó ráð fyrir að þörf yrði á 2-3 milljörð-
um króna. Ef heimild fyrir frekari fjárveitingu
fengist hins vegar ekki myndu allar lánveitingar
að sjálfsögðu stöðvast.
„Ef þetta stoppar verður framboð á húsbréfum
í algjöru lágmarki, en það þýðir að húsbréfin
hætta að hafa áhrif á ávöxtunarkröfuna í land-
inu, og maður á von á að ávöxtunarkrafan á hús-
bréfunum myndi þá lækka eftir því sem framboð-
ið minnkar," sagði Sigurður.
Sigurður sagði að hann ætti von á að all veru-
lega myndi hægja á fasteignamarkaðnum frá því
sem verið hefur. Hann myndi þó ekki stöðvast
alveg því alltaf væru einhver fasteignaviðskipti
án þess að húsbréf kæmu þar við sögu.