Morgunblaðið - 20.06.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 20. JÚNÍ 1995 C 17
RAGNHILDUR Skarphéðinsdóttir landslagsarkitekt og Pétur
Sveinbjarnarson, stjórnarformaður Sólheima.
Fylgifé fasteignar
ur tækifæri á samnýtingu mann-
virkja á staðnum svo sem íþróttahúss
og sundlaugar og á næstunni verður
tekin í notkun aðstaða fyrir líkams-
rækt og sjúkraþjálfun.
Áætlaður fjöldi dvalargesta á
heilsuheimilinu er 40-50 manns.
Fyrsta heilsuheimilishúsið hefur þeg-
ar verið tekið í notkun og verður þar
starfrækt gistiþjónusta fram að
stofnun heilsuheimilisins. Jafnframt
er áformað að bæta aðstöðu til mót-
töku og þjónustu við ferðafólk, en
flöldi innlendra sem erlendra ferða-
manna heimsækir Sólheima á hveiju
ári til þess að skoða staðinn og kynna
sér starfsemina. Gert er ráð fyrir,
að vinnustaðir fatlaðra verða gerðir
aðgengilegir fyrir ferðamenn.
Mikil gróðurrækt
— Sesselja var frumkvöðull í líf-
rænni ræktun hér á landi og alit frá
stofnun hefur verið ræktað grænmeti
og jarðávextir í Sólheimum með líf-
rænum aðferðum, heldur Pétur áfram.
- Starfsemi skógræktarstöðvarinnar
Ölur hefur farið ört vaxandi undanfar-
in ár og þar eru nú framleiddar um
50.000 tijáplöntur á ári. Mikið skóg-
ræktarstarf hefur samtímis farið fram
í landi Sólheima og þar verið gróður-
settar 10.000-20.000 tijáplöntur ár-
lega.
Þá er hafínn undirbúningur að því
að koma upp lífrænni áburðarverk-
smiðju á staðnum, þar sem efnið til
áburðargerðar verður mulið og bland-
að og látið rotna í upphituðu rými.
Með öflugri lífrænni ræktun og mark-
vissri stefnu í umhverfísmálum munu
Sólheimar því marka sér sérstöðu sem
hreinn og grænn staður.
Sólheimahúsið, sem var reist 1930,
verður eftir sem áður miðstöð byggð-
arinnar. Fyrir fímm árum hófst upp-
bygging á garði umhverfís húsið, sem
skapa á fagurt og menningarlegt
umhverfí í hjarta staðarins og að sögn
Péturs er gert ráð fyrir, að garðinum
verði lokið eftir fímm ár. Hönnuður
höggmyndagarðsins er Kolbrún Odds-
dóttir landslagsarkitekt.
— Þetta verður höggmyndagarður,
sem gefur yfírlit yfír íslenzka högg-
myndalist frá 1900-1950, segir Pétur.
— I garðinum verða verk eftir níu
listamenn, sem störfuðu á fyrri hluta
þessarar aldar auk höggmyndarinnar
barnaheimilið eftir Tove Olafsson. Þá
mynd gaf Reykjavíkurborg heimilinu
í tilefni 60 ára afmælis Sólheima.
Þegar eru komnar upp höggmyndim-
ar Vemdarengillinn eftir Einar Jóns-
son, Sáðmaðurinn eftir Ríkharð Jóns-
son, Á heimleið eftir Gunnfríði Jóns-
dóttur og Rökkur eftir Nínu Sæ-
mundsson. Ráðgert er, að sjötta högg-
myndin bætist við í haust og verður
hún gerð af Marteini Guðmundssyni.
— í starfsemi Sólheima verður
lögð áherzla á að viðhalda þeim hefð-
um, sem stofnandi Sólheima, Sesselja
H. Sigmundsdóttir, mótaði og byggt
á þeim gmnni, sem til staðar er í
Sólheimum nú, sagði Pétur Svein-
bjamarson að lokum.
Góðir landkostir
— Landkostir eru góðir á þessu
svæði og reynt er að nýta þá eins
og frekast er unnt í hinu nýja deili-
skipulagi, segir Ragnhildur Skarp-
héðinsdóttir landslagsarkitekt,' en
hún er höfundur deiliskipulagsins
ásamt bróður sínum, Ögmundi
Skarphéðinssyni arkitekt. — Skipu-
lagsstarfíð tekur mið af þeirri starf-
semi, sem verður á staðnum í fram-
tíðinni og því má skipta skipulaginu
í þrennt, það er gróður og stíga,
aðkomu og bílastæði og loks nýbygg-
ingar á svæðinu.
— Kjarni byggðarinnar verður
eftir sem áður þeir Sólheimar, sem
Sesselja H. Sigmundsdóttir mótaði á
sínum tíma, heldur Ragnhildur
áfram. — Við einbeitum okkur aftur
á móti að umhverfí Sólheimagarðsins
svonefnda og aðkomunni að honum.
Þar eru þegar ylræktárstöð og skóg-
ræktarstöð, en til viðbótar verður þar
margs konar önnur starfsemi eins
og markaðstorg, vefstofa og vetrar-
garður, þar sem gömlu gróðurhúsin
verða nýtt.
Við Ögmundur skipuleggjum einn-
ig umhverfí fyrirhugaðs heilsuheim-
ilis, sem verður með séraðkomu og
auk þess nýtt íbúðarsvæði starfs-
manna, sem á að rísa fyrir ofan nú-
verandi byggð. Á þessu nýja svæði
verða væntanlega byggð 7-10 hús
með íbúðum fyrir 30-40 manns. Þetta
verða timburhús með svipuðu yfir-
bragði og þau íbúðarhús, sem fyrir
eru á staðnum.
En eru þá engin takmörk fyrir
því, hvað hægt er að þenja byggðina
út? — Það er álitamál, hvað á að
ganga langt í því efni, segir Ragn-
hildur. — Þær hugmyndir, sem uppi
Höggmyndin Rökkur eftir Nínu
Sæmundsson er ein þeirra
mynda, sem prýða höggmynda-
garðinn í Sólheimum.
eru um uppbyggingu Sólheima eru
mjög hóflegar og falli vel að umhverf-
inu. Markmiðið með nýja íbúðarsvæð-
inu er fyrst og fremst að létta á þeim
byggingum, sem fyrir eru á svæðinu.
Með því verður hægt að fjölga fötluð-
um eitthvað og bæta aðstöðu heimil-
isfólksins. Hún verður rýmri en verið
hefur.
I skipulagstillögunni er lögð mikil
áherzla á að gera allt Sólheimasvæð-
ið sem aðgengilegast fyrir heima-
menn með lagningu göngustíga og
hjólreiðastíga. — Þessir stígar skipt-
ast í aðalstíga og aukastíga og tengja
allt Sólheimasvæðið mjög vei saman,
segir Ragnhildur. — Meðfram stíg-
unum verða jafnframt áningarstaðir,
þar sem hægt er að staldra við og
hvíla sig, ef vill.
Gróðurræktun er afar mikilvægur
þáttur í uppbyggingunni og að því
stefnt, að Sólheimar líkist helzt stór-
um garði. — Byggðin verður umlukt
grænu skógarbelti segir Ragnhildur.
— Jafnframt verður komið í veg fyr-
ir akstur í gegnum þorpið.
Hinn 5. júlí verður haldin mikil
hátíð á Sólheimum og þá verður m.
a. þetta nýja deiliskipulaglag kynnt
og síðan væntanlega samþykkt í kjöl-
farið. — Fyrir mig sem landslagsarki-
tekt er þetta afar skemmtilegt verk-
efni að fást við, segir Ragnhildur
Skarphéðinsdóttir landslagsarkitekt
að lokum. — Það er ekki annað hægt
en heillast af þeirri miklu uppbygg-
ingarstarfsemi, sem á sér stað í Sól-
heimum og ég finn fyrir miklum
áhuga hjá öllum, sem vinna að upp-
byggingu og velferð staðarins.
Máli getur skipt í fasteigna-
kaupum hvort hlutur teljist
til fylgifjár fasteignar eða ekki.
Ekki er fyrir að fara löggjöf sem
skilgreinir nánar hvað teljist til
fylgifjár fasteignar í fasteigna-
kaupum heldur ræðst það oft af
þeim venjum sem ríkja í viðskipta-
lífinu á hveijum tíma. Með fylgifé
er átt við hluti sem fylgja fasteign-
inni en unnt er að skilja frá henni
og hafa sjálfstætt fjárhagslegt
gildi.
Raunhæfust þýðing þess hvort
hlutur teljist til fylgifjár fasteignar
er sú að samningur um eignina,
sala eða veðsetning, er talin ná
einnig til fylgifjárins án þess að
það þurfi að taka slíkt sérstaklega
fram í samningum. Einnig myndi
bruna- og húseigandatrygging ná
til venjubundins fylgifjár fasteign-
arinnar.
Viðskiptavenja?
Líklegt er að eftirfarandi staðlað
ákvæði kaupsamninga um íbúðar-
húsnæði teljíst til venju um fylgifé
fasteignar þar sem þetta ákvæði
er að finna í flestum kaupsamning-
um um íbúðarhúsnæði. í ákvæðinu
kemur fram að fullgerðri íbúð fylgi
eftirfarandi fylgifé enda hafi það
verið til staðar er íbúð var sýnd og
eigj hafi verið samið um annað:
í eldhúsi skal vera eldavél. í bað-
herbergi skal vera hengi fyrir sal-
ernispappír og handklæði, spegill
og/eða skápur yfír eða við vask. í
geymslu skulu vera uppistöður og
hillur. Föst ljós og ljósakúplar í eld-
húsi og baðherbergi og allar múr-
og naglfastar innréttingar og tæki
fylgja einnig með. Gluggatjalda-
stangir og festingar fylgja en ekki
gluggatjöld. Sjónvarpsloftnet og
festingar fylgja.
Ennfremur kunna lög að áskilja
að ákveðinn búnaður skuli ve’ra í
íbúð. Telst hann þá fylgifé íbúðar-
innar svo sem eldvarnarbúnaður.
Líklegt má telja að innfelld ljós og
föst teppi teljist til fylgifjár fast-
eignar á grundvelli venju og/eða á
FYRIRTÆKIÐ TM Mosfell hf. og
JOCO L.M. Johannson hafa nýlega
hafið innflutning á nýrri tegund
límtrés frá Finnlandi. Að sögn
Kristjáns Vidalíns hjá TM Mosfelli
hf. er þarna um að ræða burðar-
bita af ýmsum tegundum og
veggjastoðir. Burðarbitamir, sem
bera nafnið Kerto-bitar, eru fram-
leiddir af Finnforest OY, eiga að
vera sambærilegir við hefðbundna
límtrésbita bæði hvað varðar upp-
byggingu og notkunarsvið.
„Þetta nýja límtré sker sig úr
hvað snertir óvenjulega mikinn
styrk og stöðugleika efnisins auk
þess sem það heldur vel formi og
máli,“ segir Kristján. „Með Kerto
bitunum opnast möguleikar á að
byggja yfir lengra haf og meiri
miðjufjarlægð bæði í burðargrind-
um og þakgrindum. Verð á þessum
bitum er allt að 30 til 50 prósent
lægra en á hefðbundnum burðar-
bitum sem hér eru á markaði."
Kristján sagði ennfremur að
Kerto mætti nota í flestar gerðir
þaka og bita, allt frá litlum húsum
upp í stórar hallir. Notkun Kerto
væri sífellt að aukast, til dæmis í
mót, vinnupalla, hljóðmanir, stiga-
efni og í alls konar verksmiðju-
framleiddar einingar. „Helstu
notkunarsvið Kerto- bita eru í ber-
andi þakvirkjum og loftabitum,
þar sem hefðbundið límtré þykir
óhagkvæmt, til dæmis ef skipta
þarf um sperrur með miklar
spennivíddir og bita,“ sagði Krist-
ján. „Með Kerto bitum er einnig
Á margt ber að líta,
þegar eign er skoðuð,
segir Magnús I. Erl-
ingsson lögfræðingur.
Fylgifé fasteignar er
einn þáttur fasteigna-
kaupa, sem miklu máli
getur skipt.
grundvelli þess að um er ræða nagl-
fasta hluti.
Sú leiðbeingarregla er talin gilda
að ef vafi er í þessu efni þá skuli
líta til þess hvort verðmæti hlutanna
færi forgörðum að verulegu leyti
væru þeir skyldir frá fasteigninni.
Sólpallur sem væri varanlega
skeyttur við húsið myndi líklega
teljast til fylgfjár fasteignarinnar á
þessum grundvelli. Ljóst er að ýmis
tæki svo sem uppþvottavél, þvotta-
vél og ísskápar eru ekki fylgifé fast-
eignar. Hér kunna að rísa vafatilvik
þegar slík tæki eru felld inní inn-
réttingar og erfitt er að fá samskon-
ar tæki þannig að vel fari.
Spuming er hvort kaupanda sé
í það minnsta ekki rétt að fá slík
tæki keypt af seljanda á eðlilegu
markaðsverði. Söluyfirlit fasteignar
sem á að liggja fyrir þegar fasteign
er seld geymir oft ítarlega lýsingu
fasteignarinnar. Ef hlutur sem deilt
er um er talinn upp í lýsingu eignar
í söluyfirliti þá myndi hann teljast
hluti fasteignarinnar eins og hún
er seld og þar með fylgifé hennar.
Sumir telja að seljandanum beri
að taka fram þá hluti sem ekki telj-
ast til fylgiijár fasteignar ef þeir
kunna að valda kaupanda einhver-
um vafa þannig að hann álíti að
hluturinn hefði átt að fylgja með.
Kaupandi gæti t.d. álitið að gler-
skreyting í glugga væri áföst
glugganum og væri þar með fylgifé
fasteignarinnar. Slíkum sjónarmið-
hægt að rétta og styrkja gamlar
burðargrindur ef notkunarsvið
breytist eða kröfur um burðarþol."
Kristján kvað þessa framleiðslu
vera flutta inn í flekum sem eru
23 metra langir í mismunandi
þykktum og sagaðir niður eftir
þörfum. „Við eigum þetta efni til
og stefnan er að hafa það alltaf á
lager þannig að'hægt sé að af-
greiða pantanir með nokkurra
daga fyrirvara. Búið er að fá sam-
þykki frá Rannsóknarstofnun
byggingariðnaðarins og Bruna-
um yrði væntanlega beitt af mikilli
varfærni.
Breyttar
þj óðfélagsaðstæður
Aðstæður í þjóðfélaginu valda
því að reglurnar um fylgifé fast-
eignar eru sífellt að breytast. Eftir
að sjónvarpið hóf göngu sína var
farið að telja sjónvarpsloftnet sem
sem fylgifé fasteignar. Hæpið er
að gerfíhnattamóttakari yrði talinn
fylgifé fasteignar í dag, þó slíkt
yrði viðurkennt síðar, ef slík tæki
yrði að finna í hveiju húsi i framtíð-
inni.
Ef niðurstaðan er sú að venja sé
að hlutur fylgi fasteign við sölu
hennar þá verða einhver sérstök
atvik að vera fyrir hendi svo að
hluturinn verði ekki talinn fylgja
eða slíkt þarf að koma berlega fram
í samningi. í dómasafni Hæstarétt-
ar frá 1939 var þessari lagareglu
beitt. Málavextir voru þeir að seld
var fasteign árið 1936. Seljandi tók
úr eldhúsinu eina innréttingu, einn
skáp og einn stóran vask en setti
minni í staðinn. Á þeim tíma var
venja að slíkur eldhúsbúnaður
fylgdi húseignum við eignarskipti,
væri ekki um annað samið en bún-
aðurinn var ekki sérstaklega undan-
skilinn við söluna. Dómurinn dæmdi
seljandann til að greiða kaupandan-
um munina.
Á margt ber að líta þegar eign
er skoðuð. Fylgifé fasteignar er
einn þáttur fasteignakaupa sem
miklu máli getur skipt. Öruggast
er fyrir kaupanda að spyija seljanda
hvaða hlutir fylgi og hvaða hlutir
fylgi ekki til að koma í veg fyrir
deilumál eftir að kaupin eru ráðin.
Er einnig algengt að svo sé gert
og til hliðar við kaupsamning um
fasteign séu gerðir kaupsamningar,
oftast munnlegir, um kaup á til-
teknum munum sem ekki teljast
samkvæmt venju til fylgifjár fast-
eignarinnar. Öruggast er að hafa
slík viðskipti skráð með einhveijum
hætti svo unnt sé að sanna þau
síðar, rísi um þau ágreiningur.
málastofnun fyrir notkun þessarar
framleiðslu hér á landi. Sams kon-
ar límtré og þetta er í mikilli sókn
á markaði á Norðurlöndum,
Þýskalandi og Bandaríkjunum.
Nú þegar er búið að setja þetta
efni í nokkur hús hér á landi en
á dagskrá er að kynna þetta meira
fyrir verkfræðingum og arkitekt-
um. Það má segja að þeir sem
þegar hafa skoðað þetta sjái nýjar
dyr opnast í hönnunarmöguleik-
um,“ sagði Kristján að lokum.
IMýtt límtré
komið á markaðinn
Morgunblaðið/Golli
KERTO-biti í fullri stærð í verksmiðju TM Mosfells við Grænu-
mýri í Mosfellsbæ. Búið er að fá samþykki frá Rannsóknastofnun
byggingariðnaðarins og Brunamálastofnun fyrir notkun þessa
efnis hér á landi.