Morgunblaðið - 03.09.1995, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 3. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Kór frá köldu landí, sem
yljaði oss um hjartarætur
Kór Menntaskólans við Hamrahlíð, undir
stiórn Þorgerðar Ingólfsdóttur, kom fram á
*
17. alþjóðlegu kórahátíðinni Zimriya í Israel
7.-15. ágúst sl. Morgunblaðinu hefur borist
eftirfarandi umsögn sem Henry Klausner,
varaformaður hátíðarinnar og fyrrverandi
tónlistarstjómandi í Histadrut, skrifar.
VINTÝRI hins ís-
lenska kórstjórn-
anda, Þorgerðar Ing-
ólfsdóttur, á Simriyu,
ísraelsk-alþjóðlegu kórahátíðinni,
hófst fyrir mörgum árum.
Á eina Simriyu-hátíðina, það var
á áttunda áratugnum, kom fjölþjóð-
legur kór undir stjórn hins þekkta
Svisslendings, Willi Gohl, sem'
stjómaði hópsöng hinna 1.500 þátt-
takenda mótsins. Með honum kom
sönghópur frá nyrsta hluta Evrópu,
Noregi, Svíþjóð, Færeyjum og —
íslandi. Meðal meðlima sönghópsins
var ung og fögur kona, klædd undur-
samlegum þjóðbúningi: Þorgerður
frá íslandi.
Síðan hefur hún nokkrum sinnum
fært okkur ungmennakór sinn til
ísraels, í eigin tónleikaferðum, og
nú á ný á 17. Simriyu-hátíðina. Kór
hennar og nafnið Þorgerður standa
hjá okkur fyrir hina háþróuðu kór-
söngsmenningu íslands, bæði ís-
lenskra kóra og íslenskra tónskálda.
Hin sérstæða íslenska tónlist og
samhljómur, sem minnir á keltnesk
mótíf og hljóma, teiknaði fyrir hug-
skotssjónum okkar jöklatinda,
fannarauðnir, grænar mosavíðáttur
og dynjandi fossa.
Þorgerður og kórinn hennar eru
þekkt í borgunum hérna, á sam-
yrkjubúunum, á tónlistarhátíðum.
Það er aðdáunarvert hvernig henni
tekst sífellt að fella inn í kórinn
nýjar kynslóðir ungra söngvara. Við
hveija heimsókn sýnist okkur hann
vera stærri og ennþá betri.
Á opnunartónleikum
hátíðarinnar að þessu
sinni, sem fram fór
þann 7. ágúst í 3.000
manna tónleikasal,
Mann-Auditorium í Tel
Aviv, var íslenska
söngfólkið vafalaust
stjörnur kvöldins. Það
söng í 200 manna kór,
sem skipaður var fólki
frá mörgum löndum.
Verkið, sem sungið var,
var Chichester-sálm-
arnir eftir Leonard
Bernstein, með einsöng
og undirleik hljómsveit-
ar.
Framkoma Þorgerð-
ar og kórsins hennar á seinni hluta
tónleikanna var sönn upplifun. Þegar
hún kom inn á sviðið, skrýdd hinum
fagra þjóðbúningi og með sitt fólk
syngjandi og spilandi á hljóðfæri,
tókst „galdramanninum Þorgerði"
að heilla alla áheyrendur með í
söngnum.
Kór með mikla fágun, stórkostleg-
an hljóm og listræna tjáningu. Okk-
ur var boðið upp á ríkulegt úrval
íslenskrar tónlistar. Fagnaðarlæti
áheyrenda voru sem eldgos, með
klappi og sameiginlegum undirtekt-
um í söngnum, sem sameinaði alla.
Tónleikarnir í leikhúsi Jerúsalems
voru á hveiju kvöldi, fyrir alla þátt-
takendur Simriyu-
hátíðarinnar. Þetta
voru fagáheyrendur og
hver einasti kór sýndi
sitt besta. Alveg eins
og í Tel Aviv heillaði
kór Þorgerðar.
Að þessu sinni var
mannlegi þátturinn
ræktaður vel á hátíð-
inni. Að kvöldtónleik-
unum loknum óku allir
til baka til háskólans,
þar sem búðir þátttak-
enda voru. Langt fram
á nótt og framundir
morgun sat fólk saman
og söng og dansaði.
Mörg vináttubönd voru
bundin. Á laugardegi lögðu kórarnir
land undir fót. Heimsóttu kóra í
bæjum og á samyrkjubúum. Islenski
kórinn var gestur ungmennakórs
bæjarins Rechovot. Heima hjá fjöl-
skyldum gestgjafanna gafst tími til
gagnkvæmra kynna.
Hinir sameiginlegu tónleikar voru
mikil upplifun.
Á íslandi fljóta um margra mán-
aða skeið á hverju ári ljós og myrk-
ur, sól og máni saman — regn, vind-
ur og snjór. En það finnast líka ljós-
geislar, sem bijótast gegn um skýin.
Slíkur sólstafur er ungmennakór
Þorgerðar: Geisli ljóss og yls, sem
sker í gegn um myrkrið.
Þorgerður
Ingólfsdóttir,
Hamrandi ósveigjanleiki
TONLIST
I ð n ó
KAMMERTÓNLEIKAR
Ungir tónlistarmenn flylja sam-
tímatónlist, þar af fjögur verk eftir
_ Lárus H. Grímsson, á tónleikum
Óháðrar listahátíðar. Þriðjudagur-
inn 29. ágúst, 1995.
VERT væri að fjalla sérstaklega
um fyrirbærið listahátíðir og hvers
vegna listviðburðir liðinna ára
hafa tekið á sig þá mynd, að at-
burðum er þjappað saman, með
ýmsum markmiðum, auk þeirra,
að ætla að listþegar hafi áhuga.
Á Óháðri listahátíð er lögð áherla
á íslenskar frumgerðir í máli,
mynd og tóni og hvað tónleika
snertir er gamla Iðnó aðalvett-
vangurinn, „slógdregið“ en vaskað
að utan. Listahátíð er skipulag
margra þátta samtímis, en samt
er hver atburður fyrir sig einstak-
ur og í raun „eyland“ þess er þar
kemur fram.
Tónleikarnir hófust á einleiks-
verki fyrir flautu, eftir Báru
Grímsdóttur, sem Arna Kristín
Einarsdóttir flutti. Verkið nefnist
„White June“ og er laglega samið.
Það hefst á ljóðrænu tónferli en
síðan stormar og líklega snjóar
lítillega og er hægir um, er leikið
með einfaldar tónmyndunarað-
ferðir, rétt eins og um sé að ræða
eins konar uppgjör, sem síðan
endar í sátt við tilveruna. Arna
er efnilegur flautuleikari og lék
verkið af öryggi. Næstsíðasta verk
tónleikanna, Indiánakonsertinn
eftir Alice Gomes, var einnig leik-
ið af Örnu ásamt Geir Rafnssyni
á slagverk og var samleikur þeirra
hinn besti.
Bragðlaukar eftir Lárus H.
Grímsson er samið fyrir slagverk
og tónband og dregur nafn sitt
af inngangi og Coda verksins, þar
sem heyra má smjatt og önnur
munnhljóð, er tengjast grófari
borðsiðum en almennt eru iðkaðir.
Miðhluti og meginið af verkinu er
vel samin slagverkstónlist, sem vel
getur staðið ein og mætti sem
best fella burtu innganginn og
eftirmálann, sem eru mjög stuttir
og hafa því litla þýðingu fyrir
verkið í heild. Geir Rafnsson flutti
verkið og eins og í fleiri verkum
Lárusar, er unnið mikið með ná-
kvæmt samspil tónbands og hljóð-
færaleikara, er" var einkar vel sam-
stillt í leik Geirs.
Geir flutti einleiksverk fyrir
marimbu, er nefnist „Rhythm
song“ og er eftir Paul Smadbeck.
Ákveðin tónmynd, sem myndar
eins konar undirleik, gengur eins
og rauður þráður í gegn um verk-
ið en á móti er leikið einfalt söng-
stef.
Það er margt fallega gert í
þessu verki og undirleiksstefið er
sniðuglega útfært en í heild er það
of einlitt. Geir Rafnsson lék verkið
mjög vel og er þar á ferðinni efni-
legur slagverksmaður.
„Boom Boom at Berklee" heitir
verk fyrir rafbassa og tónband,
eftir Lárus H. Grímsson og lék
Þórir Jóhannsson á rafbassann.
Verkið er mjög hrynfast, eins og
reyndar mörg verka Lárusar og
að því leyti til samsvara þau
bandarískum verkum sem flokkuð
voru undir yfirskriftinni „The third
BALLETT SKÓLI
Skúlatúni 4
Kennsla hefst mánudaginn 18. september.
Byrjenda og framhaidshópar frá 4ra ára.
Innritun og upplýsingar í síma 553-8360 frá 15-19.
Meðlimur í Félagi íslenskra listdansara
Kammer-
tónleikar
fyrir fullu
húsi
Kirkjubæjarklaustri. Morgunblaúid.
KAMMERTÓNLEIKAHELGI
á Kirkjubæjarklaustri er nýlið-
in, en þessi tónleikahelgi er
árviss viðburður í menningar-
lífi íslendinga. Fólk kemur
hvaðanæva að af landinu til
þess að hlýða á listamennina
sem flytja mismunandi dag-
skrá kammertónleika í þijá
daga.
I ár voru flytjendur þau
Anna Guðný Guðmundsdóttir
píanó, Áshildur Haraldsdóttir
flauta, Edda Erlendsdóttir
píanó, Georg Klútch fagott,
Guðný Guðmunsdóttir fiðla,
Gunnar Kvaran selló, Sigrún
Hjálmtýsdóttir sópran og Unn-
ur Sveinbjarnardóttir víóla.
Samtals komu á milli fjögur
og fimm hundruð manns á
tónleikana. Hvert kvöld var
fjöldi á bilinu 130-150 manns.
Var listafólkinu vel tekið og
fleiri eiga eftir að njóta, því
tónleikarnir voru allir teknir
upp af Ríkisútvarpinu.
Það er Edda Erlendsdóttir
og menningarmálanefnd
Skaftárhrepps sem standa að
þessum tónleikum, en helsti
styrktaraðili er Hótel Edda,
Kirkjubæjarlaustri.
Streem", þar sem klassík og jass
var blandað saman.
Sónata op. 42, fyrir kontra-
bassa, eftir David EIlis, er ekki
merkilegt verk, hvorki sem tilraun
eða tónlist.en var mjög vel leikið
af Þóri Jóhannssyni. Þorsteinn
Gauti lék píanóverkið Farvegir eft-
ir Lárus, skemmtilega samið verk
er var sérlega vel leikið af Þor-
steini Gauta. Farvegir eru í þremur
þáttum og er fyrsti þátturinn hrað-
ur, annar hægur og ljóðrænn en
sá síðasti eins konar tokkata.
Tvennt er mjög áberandi í tónsmíð-
um Lárusar og ber fyrst að nefna
hrynfestu, oftlega danslagakennda
og „tematík“, sem oft er þrástefj-
uð, og leiðir þetta tvennt til þess
að hvergi er slakað á og ásláttur,
t.d. á píanó, verður gegnumgang-
andi hamrandi og einlitur. Það er
hinn hamrandi hrynkraftur sem
nær öllu ræður í verkum Lárusar
og var sérlega áberandi í síðasta
verki tónleikanna „The mission“,
sem er samið fyrir tvö píanó og
tónband og var ágætlega leikið af
Helgu Bryndísi Magnúsdóttur og
Daníel Þorsteinssyni. Þrátt fyrir
að margt skemmtilegt beri fyrir
eyru og aðallega af hrynrænu gerð-
inni en einnig einstaka stefhug-
myndir, er verkið í heild allt of ein-
litt og hamrandi. Þar er vart hægt
að fínna nokkrar andstæður, hvorki
í stefgerðum né styrk en samt er
ljóst að Lárusi er mikið niðri fyrir
og semur verk sín af kunnáttu.
Lárus þarf að losa sig undan
tónbandinu enda er það, sem ritað
er á tónbandið oft svo keimlíkt
því, sem ætlað er fyrir lifandi flutn-
ing, að annar hvor aðilinn er í þeim
tilfellum óþarfur, til að flytja fram
tónefni verksins. Þá er hrynfestan
ekki síður eitt allheijar tíma-mónó,
er minnir illilega á trommuheilana
í hljóðgeivlum nútímans. Lárus er
betra efni í tónskáld en svo að
hann megi festa sig í rafdraslinu,
sem nú er víkjandi í tónlist, vegna
þess hve allt þar er niðursoðið og
ósveigjanlegt og nær algerlega rúið
allri líkamlegri snertingu, eins og
áslætti, sveigjaleik í hi-yn og blæ-
brigðum og að ekki sé talað um
einn mikilvægasta þátt allrar list-
sköpunar, túlkun tilfínninga.
Jón Ásgeirsson