Morgunblaðið - 15.09.1995, Blaðsíða 1

100 SÍÐUR B/C/D/E
STOFNAÐ 1913
209. TBL. 83. ÁRG. FÖSTUDAGUR15. SEPTEMBER1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Samkomulag um lokaskjal fjórðu kvennaráðstefnu Sameinuðu þjóðanna
Á móti kom að fulltrúar frá ríkj-
um Evrópusambandsins létu til leið-
ast að falla frá kröfu um að kyn-
ferðislegu frelsi yrði haldið á lofti
í skjalinu, sem á að móta alþjóðlega
stefnu í málefnum kvenna næsta
áratuginn.
Þeir, sem koma til með að skrifa
undir skjalið, samþykkja í formála
að „tryggja að konur og stúlkur
njóti fullra mannréttinda og grund-
vallarfrelsis og grípa til aðgerða
gegn brotum á þessu frelsi og rétt-
ind_um“.
I megintexta er hins vegar kafli,
sem ítrekar að mannréttindi kvenna
feli í sér réttindi til að ákveða og
stjóma öllu varðandi kynferðisleg
atriði. Þetta er talið opna gáttirnar
fyrir alþjóðlegri viðurkenningu
samkynhneigðar.
-------» ♦ ♦-------
af umsátri um Sarajevo
Guatemala
Sérsveitir
leystar upp
Guatemala-borg. Reuter.
RÍKISSTJÓRN Guatemala lýsti yfir
því í gærkvöldi að sérsveitir, sem
talið er víst að hafi myrt fjölda
manns fyrir það eitt að vera gmnað-
ir vinstrisinnar og þvingað indíána
til að ganga í herinn, yrðu leystar
upp.
Sveitir þessar vom ekki hluti af
hernum, en í þeim vom 24 þúsund
manns sem létu að sér kveða í 34
ára borgarastyijöld í Guatemala.
Sveitirnar vora stofnaðar árið
1938 og voru augu og eym hers-
ins. Þær hafa verið sagðar eiga
blóðuga sögu og eiga sök á ógnar-
herferðum á hendur borgumm
landsins. Mannréttindafrömuðir
óttast að liðsmenn þeirra muni
margir neita að láta vopn sín af
hendi og halda framferði sínu áfram
í afskekktum héruðum, þar sem
þeir hafa hvað mest völd.
Reuter
Boðflenna
FRANSKA vikublaðið VSD
skýrði frá því í gær að ellilífeyr-
isþega, sem blaðið kallar
Claude X, hefði tekist að trana
sér á „fjölskyldumynd" sem tek-
in var af þjóðarleiðtogum í
París 8. maí eftir hátíðlega at-
höfn í tilefni 50 ára afmælis
stríðslokanna í Evrópu. Ljós-
myndarar veltu því lengi fyrir
sér hver þessi maður væri sem
stendur hér á myndinni milli
Francois Mitterrands og Jacqu-
es Chiracs, þá nýkjörins for-
seta.
VSD segir að Claude X hafi
áður starfað fyrir veðmálafyr-
irtæki. Hann hafi myndir sem
sanni að hann hafi gerst boð-
flenna í öllum veislum sem
haldnar hafa verið í höll Frakk-
landsforseta í tilefni af franska
þjóðhátíðardeginum síðustu 14
árin. Hann hafi einnig fylgt
leikkonunni Sharon Stone á
kvikmyndahátíðina í Cannes og
dóttir Jóhanns Karls Spánar-
konungs hafi eitt sinn ekið hon-
um í opinbera veislu í spænska
sendiráðinu í París.
Atlantshafsbandalagið taki við frið-
argæslu af Sameinuðu þjóðunum
Sanýevo. Reuter.
BANDARÍKJAMENN sögðu seint í
gærkvöldi að Bosníu-Serbar hefðu
fallist á að flytja þungavopn sín brott
frá Sarajevo. „Það hefur verið gert
samkomulag um að hlé verði á
sprengjuárásum NATO til þess að
gefa Bosníu-Serbum þijá sólarhringa
til að standa við samkomulagið, sem
þeir hafa gert,“ sagði háttsettur
bandarískur embættismaður.
Sjónvarpsfréttastofan CNN hafði
í gærkvöldi fýrir satt að Bosníu-Serb-
ar hefðu einnig samþykkt að friðar-
gæslumenn SÞ opnuðu tvo vegi til
Sarajevo og leið til flugvallar borgar-
innar. Þess í stað hefði stjórn Bosníu
samþykkt að ráðast ekki á vígstöðv-
ar Bosníu-Serba.
Haft var eftir ónefndum stjómar-
erindreka að í ráði væri að NATO
tæki við friðargæslu af Sameinuðu
þjóðunum á sex mánaða tímabili og
yrði í Bosníu í ár til viðbótar. Að því
loknu myndu 12 þúsund eftirlits-
menn verða í Bosníu í eitt ár til að
fylgjast með því að staðið yrði við
samkomulagið.
Richard Holbrooke, aðstoðarat-
anríkisráðherra Bandaríkjanna,
ræddi á miðvikudag við Slobodan
Milosevic, forseta Serbíu, og í gær
átti hann fundi með Franjo Tudjman,
forseta Króatíu, og Alia Izetbegovic,
forseta Bosníu. í gærkvöldi var hon-
um eignað það að hafa knúið fram
samkomulagið.
Boð til Rússa
William Perry, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði að Rúss-
um yrði boðið að taka þátt í tilraun-
um NATO til að tryggja að friðar-
samkomulag yrði haldið.
„Við höfum ástæðu til þess að
vona að árangur hafí náðst . . . í
þá átt að tryggja að Bosníu-Serbar
lúti þeim skilyrðum, sem SÞ og
NATO settu fyrir að stöðva loftárás-
irnar,“ sagði Bill Clinton Bandaríkja-
forseti fýrr í gær.
Holbrooke þurfti hins vegar að fá
Tudjman og Izetbegovic til að sam-
þykkja kröfur Serba til þess að sam-
komulagið næði fram að ganga og
umsátrinu um Sarajevo linni.
Rússar héldu í gær áfram baráttu
sinni fyrir því að stöðva loftárásir
NATO og létu komu Strobes Tal-
botts, aðstoðamtanríkisráðherra
Bandaríkjanna, sem hyggst reyna
að draga úr spennunni milli Vestur-
landa og Rússa vegna Bosníu, engin
áhrif á málflutning sinn hafa.
Grígorí Karasín, talsmaður rúss-
neska utanríkisráðuneytisins, sagði
í gær að loftárásir NATO væru
kveikjan að sókn Króata og músl-
íma, sem hefur hrakið tugþúsundir
Bosníu-Serba á flótta.
Bosníuher sækir enn
Stjórnvöld í Bosníu lýstu yfir því
í gær að stjómarherinn hefði náð
bænum Kulen Vakuf í norðvestur-
hluta landsins úr höndum Bosníu-
Serba og virðast ætla að halda áfram
herför sinni þrátt fyrir tilmæli Vest-
urlanda og Sameinuðu þjóðanna um
að halda aftur af sér.
Kulen Vakuf er um 40 km suð-
austur af Bihac. Stjórnarher Bosníu,
þjóðvarðliðar Bosníu-Króata og liðs-
menn króatíska hersins hafa látið
að sér kveða á þessum slóðum í tvo
mánuði og hafa undanfarna fjóra
daga náð tvö þúsund ferkílómetra
svæði úr höndum Bosníu-Serba með
leiftursókn sinni.
Mála-
miðlun á
síðustu
stundu
Peking. Reuter.
SAMKOMULAG tókst á síðustu
stundu í morgun um ákvæði um
frelsi í kynferðismálum í lokaskjali
fjórðu kvennaráðstefnu Sameinuðu
þjóðanna, sem lýkur í dag í Kína.
Mikill ágreiningur hafði staðið um
þetta málefni. Samkomulagið telst
hins vegar málamiðlun, sem veitir
bæði andstæðingum og stuðnings-
mönnum nýrra kynferðislegra rétt-
inda ástæðu til að fagna sigri.
Málamiðlunin fólst í því að ýmis
samtök múslímskra kvenna féllust
á að sleppt yrði setningu um mis-
munandi menningarheima, sem
haldið hafði verið fram að myndi
draga úr áherslu lokaskjalsins á það
að mannréttindi væm algild og skil-
yrðislaus.
ESB féll frá kröfu
Reuter
MUSLIMSK kona ber fram spurningu á blaðamannafundi lesbía á kvennaráðstefnunni í Peking í gær.
Bandaríkjamenn segja samkomulagi náð við Bosníu-Serba gegn hléi á árásum
Serbar fallast á að láta
••
Oflugur
skjálfti í
Mexíkó
Mexíkóborg. Reuter.
LANDSKJÁLFTI, sem að sögn
bandarísku jarðfræðistofnunar-
innar mældist 7,2 stig á Richt-
ers-kvarða, reið yfir Mexíkó-
borg í gær og skók byggingar
í miðborginni.
Óstaðfestar fregnir hermdu
að tveir hefðu farist, en engar
skemmdir hefðu orðið í borg-
inni. íbúar hennar hlupu skelf-
ingu lostnir út á göturnar. Sagt
var að tugir manna hefðu slas-
ast í tveimur sri}ábæjum og
mörg hundmð 'hús hefðu
skemmst.
Sagt var að skjálftamiðjan
hefði verið í ríkinu Guerrero í
suðvesturhluta Mexíkó.