Morgunblaðið - 08.02.1996, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ
j
FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 1996 27
AÐSENDAR GREINAR
Útflutmngur á
hráefni í skugga
atvinnuleysis
FATT hefur tekið
meira rúm í ræðu og
riti almennnings og
fjölmiðla undanfarin
ár en atvinnleysið.
Hliðstæðu má ef til
vill finna í umræðum
manna um eiturlyfja-
vandann, en þessir
tveir vágestir tóku sér
fasta búsetu á íslandi
um svipað leyti.
Ekki er með sann-
girni hægt að segja,
að stjórnmálamenn
hafi ekki sinnt þessu
vandamáli, það hefur
verið þungamiðjan í
allri stjórnmálaumræðu. Þannig
voru atvinnumálin einn af fjórum
burðarstólpum í stefnuskrá R-list-
ans í síðustu borgarstjórnarkosn-
ingum, og Framsóknarflokkurinn
tók mikla pólitíska áhættu er hann
lofaði 12.000 nýjum störfum fyrir
aldamót.
I umhverfí, sem einkennist af
offramboði allra tegunda neyslu-
vara, gnægð ódýrs vinnuafls í sam-
keppnislöndum, og að vissu marki
landfræðilegri einangrun íslands
frá helstu mörkuðum, svo maður
tali nú ekki um smæð heimamark-
aðar, er sköpun nýrra starfa hreint
ekki auðveld.
Öllum, sem koma nærri atvinnu-
uppbyggingu, er kunnugt um hve
erfitt það er að skapa ný störf og
hversu mikil fjárfesting og áhætta
er á bak við hvert þeirra. En stund-
um er hægt að gera mikið fyrir lítið.
Sá þáttur í fullvinnslu sjávarafla
sem náð hefur hvað bestum ár-
angri, að vísu eftir mikið þróunar-
starf og fórnir, er framleiðsla á
kavíar úr grásleppuhrognum. Þar
eru nú starfandi fimm vel stæðar
verksmiðjur með gott markaðs-
kerfí. Það sem helst háir þeim er
skortur á hráefni.
Fyrir 20 árum, áður en full-
vinnsla á grásleppuhrógnum hófst
hér á landi að einhveiju marki,
keyptu erlendir framleiðendur, að-
allega danskir og þýskir, allt hrá-
efnið. Flest þessi erlendu fyrirtæki
hafa ennþá sterk ítök í íslenskum
grásleppuhrognamarkaði og hafa
hér sína þjónustufulltrúa.
Islensku verksmiðjurnar eiga ár-
lega í harðri samkeppni um hráefn-
ið við þessi erlendu fyrirtæki, og
þykir þeim eðlilega sárt að sjá á
eftir helmingi hráefnisins í hend-
urnar á erlendum verksmiðjum, sem
jafnframt eru þeirra helstu keppi-
nautar á erlendum mörkuðum. Hrá-
efnið er takmarkað, en kavíarinn
hefur nokkuð tausta stöðu á erlend-
um mörkuðum.
Sá framleiðir og selur, sem hefur
hráefnið.
Þess má geta, að all-
ar íslensku verksmiðj-
urnar eru traustir
greiðendur, staðgreiða
hráefnið til sjómanna
og geta lagt fram
bankaábyrgð, sé þess
krafist. Þær borga auk
þess síst lægra verð en
þær erlendu; heldur
hærra ef eitthvað er.
Hagsmunaaðilar í
iðnaðinum hafa á und-
anförnum árum ítrekað
snúið sér til yfirvalda
með beiðni um að út-
flutningur á grásleppu-
hrognum í tunnum yrði
takmarkaður. Það hefur lítinn
árangur borið. Viðkomandi ráðu-
neyti hafa borið fyrir sig skuldbind-
ingar íslendinga gagnvart EES um
óhefta verslun. Talsmenn lagmetis-
iðnaðarins benda hinsvegar á að
fiestar þjóðir finni ieiðir til að
vernda sinn iðnað.
A síðasta ári kynntu forstjórar
• •
Flestar þjóðir, segir Orn
Erlendsson, finna leiðir
til að vernda sinn iðnað.
íslensku kavíarverksmiðjanna þessi
sjónarmið sín fyrir núverandi iðnað-
ar- og viðskiptaráðherra. Hann
kvaðst hafa skilning á málinu og
vildi skoða, hvaða leiðir væru færar
til að stýra útflutningnum.
Nú fer ný grásleppuyertíð í hönd,
og kavíarframleiðendur standa aft-
ur frammi fyrir því að tryggja sér
hráefni í samkeppni við erlenda
kaupendur.
Ekki vil ég gera lítið úr mikil-
vægi frjálsrar verslunar né alþjóð-
legum skuldbindingum, en í milli-
ríkjaviðskiptum er sú regla ráðandi
að hver sé sjálfum sér næstur.
Varðandi ráðstöfunarrétt þeirra,
sem hráefnisins afla, vil ég segja:
Aðgangur að takmarkaðri auðlind,
eins og grásleppuhrognin eru, ætti
að setja þá skyldu á herðar þeirra
sem njóta að þeir ráðstafi hráefninu
á þann hátt sem best samræmist
þjóðarhag.
Með því að halda þessu hráefni
í landinu er hægt að skapa störf,
sem ekki krefjast neinna viðbótar-
fjárfestinga.
Getur það verið einfaldara?
Meðan ekki er fundin leið, sem
tryggir íslenskum verksmiðjum for-
gang að takmörkuðu hráefni, er
erfitt að taka tal manna um útrým-
ingu atvinnuleysis alvarlega.
Höfundur rekur útflutningsfyrir-
tækið Triton ehf.
Örn Erlendsson
LAUGAVEGI 20 • SÍMI 552-5040
FÁKAFENI 52 • SÍMI 568-3919
KIRKJUVEGI 10 •VESTM • SÍMI 481-3373
LÆKJARGÖTU 30 HAFNARF. • S. 5655230
VpKVABÚNAÐUR
IVINNUVELAR
VÖKVAMÚTORAR
DÆLUR
PVG $AMSVARANDI
STJ0RNL0KAR 0G
FJARSTYRINGAR
GÍRAR OG BREMSUR
GOTT VERÐ - GÓÐ ÞJÓNUSTA
= HÉÐINN:
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 562 4260
KRINGLUNNI
Símí 568 1925
HANZ
Engin lætí strákar!
Verðhrunið
hófst í morgun,
50% afsláttur
Klæðningin
sem þolir
íslensko
veðróttu
, Leitib tilbo&a
AVALLT TIL A LAGER
ÞÞ
&co
Þ ÞORGRÍMSSON &CO
ÁRMÚLA 29 • I08 REYKJAVlK
SÍMAR 553 8640/568 6100,fax 588 8755.

2632 DT
■ H:144 B:54 D;58 cm
1 Kælir/Frystir:: 204/46 Itr.
1 Orkun.:l .2 kwst/24 klst.
AEG AEG j
3032 DT
• H:162 B:54 D:58 cm
> Kælir/Frystir: 225/61 Itr.
1 Orkun.,1,24 kwst/24 klst.
2632 KG
' H:149 B: 55 D:60cm
' Kælir/Frystir: 170/65 Itr.
• Orkun.:l ,04 kwst/24klst.
KS 7135
• H:185 B:60 D:60 cm
• Kælir:340 Itr.
• Orkun.: 0,5 kwst/24 klst.
KF 7829
•H:185 B:60 D:60cm
• Kælir/Frystir: 202/90 Itr.
• Orkun.:l,lkwst/24 klst.
AEG
EG.
kEG AEG AIO AiG'AEG AEG AEG AEG AEG AIO AEO ,
ASG A
BRÆÐURNIR
cmssmm
Lágmúla 8, Sími 553 8820
Umbobsmenn um land allt
£ <