Morgunblaðið - 26.03.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 26. MARZ 1996 25
_____LISTIR___
Sól ég sá
TÓNLIST____________
Hallgrímskirkja
KÓRSÖNGUR
Mótettukór Hallgrímskirkju, einsöngvaramir
Þóra Einarsdóttir og Sverrir Guðjónsson,
ásamt hjjóðfæraleikurum, undir sijórn Harðar
Áskelssonar, fluttu verk eftir Thomas Tallis,
Gregorio Allegri og Jón Nordal. Sunnudagur-
hm 24. mars 1996.
í SMÁ formála, í efnisskrá, leggur stjórn-
andinn, Hörður Áskelsson, áherslu á gildi
listsköpunar fyrir kirkjuna, er hann segir,
að „Ljóð og söngvar kirkjunnar hafa verið
farvegur heitra bæna“ og ennfremur; „List-
in í kirkjunni byggir brýr á milli manna,
kynslóða og þjóða, hún dýpkar vitundina
fyrir því sem heilagt er og dýrmætt." Tón-
leikar Mótettukórsins í kirkju Hallgríms
Péturssonar, en hann (og Eysteinn munk-
ur) var einn mesti listskapandi íslenskrar
kirkju, voru dýrðarinnar fögur trúarstund,
sannkallaður lofsöngur til skaparans er gaf
manninum listhneigðina, sem honum ber
skylda til að ávaxta og þroska.
Tónleikarnir hófust með 40 radda messu,
Spem in alium, eftir Thomas Tallis
(1505-85) og er það eitt af frægari verkum
hans. Hann var uppi á tímum mikilla um-
brota í ensku kirkjunni og samdi bæði kat-
ólska messutónlist og það sem síðar var
kallaður „Anglian Chant“, er upphaflega
var einraddaður söngur í „samstöfustíl",
þ.e. ein nóta á hvert atkvæði, samkvæmt
boði Cranmers erkibiskups (í bréfi til Hin-
riks VIII). Þessi afstaða siðbótarmanna,
sem Thomas Cromwell réði miklu um, varð
til þess að Englendingar bókstaflega týndu
niður allri kunnáttu í tónsmíði, en fram að
þeim tíma höfðu þeir verið fremstir meðal
jafningja. Með valdatöku Karls II var reynt
að endurreisa enska tónlist og var Purcell
þar fremstur í flokki en síðan skeði ekkert,
þar til um miðja 19. öldina, að síðari eridur-
reisn enskrar tónlistar hófst. Þetta segir-
okkur þá sögu, að hættulegt getur reynst,
ef stjórnvöld taka að fikta við menninguna,
rétt eins og það er varasamt að fikta við
sjálft lífríkið, náttúruna.
Þessi viðamikla mótetta, Spem in alium,
er samin fyrir átta fimm radda kóra og
minnir á sambærilegar tilraunir Niðurlend-
inga og það sem Gabrieli-frændurnir í Fen-
eyjum gerðu. Flutningur Mótettukórsins var
fallegur og á köflum þróttmikill og þéttur
í hljóman. í öðru verkinu, Miserere eftir
Allegri, var söngur kórsins sérlega failega
mótaður, en þetta fræga verk er samið
fyrir tvo kóra og forsöngvara, sem syngja
sléttsálmastef, en lítill og stór kór skipta
með verkum um annað tónefni verksins,
sem er einfalt að formi til. Víxlsöngur kór-
anna byggist á endurtekningum, svo að það
hefur gert Mozart hægara um vik að muna
verkið og skrifa það upp eftir minni, eins
og sagan segir.
Lokaverk tónleikanna var Óttusöngvar á
vori, 1993, eftir Jón Nordal. Textinn er
sóttur í Sólarljóð, katólskan messutexta og
Sólhjartarljóð eftir Matthías Jóhannessen,
en tónlistin er samin fyrir sópran, kontrate-
nór, blandaðan kór, selló, slagverk og org-
el. Þarna er leikið með einraddað tónferli,
þétt ofna tónklasa og slagverkseffekta á
mjög áhrifamikinn máta. Einsöngvararnir
voru Þóra Einarsdóttir, sem er nýkomin
heim frá námi erlendis og kemur nú fram
sem fullmótuð glæsileg söngkona og Sverr-
ir Guðjónsson kontratenór. Verkið hefst á
söng Sverris, er hann hefur upp raust sína
með tilvitnun í Sólarljóð, tilvitnun sem einn-
ig er efnislegt niðurlag verksins. Kyrie-
kaflinn er í ABA-formi og A-þátturinn
sunginn af kórnum en B-þátturinn sunginn
af einsöngvurunum. Annar kirkjuþátturinn,
Sanctus, hefst á sellóinngangi og þar vinn-
ur Jón með hljómklasa fyrir kórinn með
fallegu inngripi einsöngvara og endar þessi
þáttur á rismiklu Hósanna, sungið af kórn-
um við undirleik klukkuspils. Síðasti kirkju-
þátturinn, Agnus Dei, hefst á sellóinngangi
og er að miklu leiti samspil kórs og orgels
með smá einsöngsívafi. Þessi þáttur er sér-
lega glæsileg tónsmíð. Síðari hluti verksins
er unninn yfir Sólahjartarljóð Matthíasar
og hefst á orgelforspili. í þessum þætti
verður hlutur einsöngvara nokkru meiri en
í fyrri hlutanum, þó kórinn eigi þar áhrifa-
mikil stef, eins og t.d. í niðurlagi verksins,
er kórinn, við undirleik klukkuspils, rétt
aðeins snertir á stefinu sem sungið er við
upphaf Sólhjartarljóða. Söngur Þóru og
Sverris var fram færður af glæsibrag og
kórinn var frábær, svo að flutningurinn í
heild var hreint út sagt stórkostlegur. Þrátt
fyrir sparlega notkun hljóðfæra er hlutverk
hljóðfæraleikaranna mikilvægt og áttu þau
Inga Rós Ingólfsdóttir á selló, Eggert Páls-
son á slagverk og Douglas A. Brotchie á
orgel, mikinn þátt í áhrifamiklum flutningi
verksins. Ekki er ofsagt að flutningur Óttu-
söngva á vori, 1993, hafi verið „success",
bæði fyrir frábæran flutning og áhrifamik-
ið tónmál verksins, sérstaklega seinni þátt-
urinn, við ljóð Matthíasar, sem er fögur
smíð.
í heild voru þetta glæsilegir tónleikar
undir stjórn Harðar Áskelssonar og víst,
að það sem hann ritar í efnisskrá eru mikil-
væg skilaboð til allra og af sömu ástæðu
munu þessir tónleikar verða þeim, er á
hlýddu, dýrmætt veganesti um ókomin ár,
með þá vissu í hjarta sér, að Guð búi í öllu
því fagra, sem maðurinn af sönnum heilind-
um gjörir.
Jón Ásgeirsson
Uppúr
mekkinum
HELGA Elínborg Jónsdóttir í hlutverki Tyrkja-Guddu.
Heimur Guðríðar
til Hafnarfj arðar
LEIKLIST
Sclíossbíó
STRÆTI
Nemendafélag Fjölbrautaskóla Suð-
urlands: Stræti eftir Jim Cartwright.
Þýðandi: Ami Ibsen. Leikstjóri: Olaf-
ur Jens Sigurðsson. Frumsýning í
Selfossbíói 21. mars. Aðalleikendur:
Guðmundur Karl Sigurdórsson, Frið-
rik Svanur Sigurðarson, Karen Guð-
mundsdóttir, Guðbjörg Amardóttir
og Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir.
FYRST þetta, eins og Spaug-
stofumenn segja á undan tíðindum
sem einhver eru: Sementssallinn,
rykmökkurinn sem fylgir fokheld-
um húsum hangir í loftinu einsog
slæða þegar maður gengur inn í
nöturkaldan geiminn sem átti að
vera bíó. Fyrsta hugsunin er: ég fæ
andarteppu af ryki hér og önnur
er mikið er ég feginn að vera ekki
með falskar tennur því ég myndi
missa þær út úr mér í þessum kulda
og sú þriðja er þessi umgerð hæfir
eymdarStrætinu eins og kjaftur
skel, sniðugt hjá krökkunum og sú
fjórða er nú ættu leikfélagsmenn á
Selfossi að hugsa grand, nei al-
slemm og skipta við bæinn á ár-
bakkaleikhúsinu sínu og þessari
árbakkavíðáttu og gera hana grand
fyrir sín góðu stykki. Bara ef bær-
inn tæki nú hitareikninginn.
En svo byrja þessir krakkar að
leika þetta nöturlega og óskaplega
mannsanna stykki, voru reyndar
byijaðir á því í anddyrinu með flír-
ugum gellum, en nú stígur sjálfur
Scullery á sviðið og Guðmundur
Karl Sigurdórsson stígur fram í
sviðsljósið og stækkar enn af og
það mikið. Mikið glimrandi efni er
sá piltur í góðan leikara og mikið
kann hann nú þegar. Og það sýnir
hann svo ekki verður um villst,
bæði sem Scullery og ekki síður sem
Skinnið sem tilveran strekkir svo á
að hann hvítnar af bræði á hnúun-
fJII
.. .blabib - kjarni málsint!
um. Guðmundur Karl leikur af skýr-
mæltu, óþvinguðu öryggi og nær
innlifun sem er sjaldséð í áhuga-
mannaleikhúsi. Hinir leikararnir
gera sitt besta, svo sem eins og
gengur á svona sýningum og ekk-
ert nema gott eitt um það að segja.
Þetta er, þegar á heildina er litið,
ein af betri nemendasýningum árs-
ins og það kemur mér reyndar ekki
mjög á óvart, því a.m.k. tveir af
stjörnum þessa kvölds eru aldir upp
í litla leikhúsinu við ána sem hýsir
hið frjóa og öfluga Leikfélag Sel-
foss (og nágrennis, altént upp í
Grímsnes a.m.k. og Hreppa, stund-
um).
Leikstjórinn, Ólafur Jens Sig-
urðsson, er hin stjarna kvöldsins.
Hann hefur nú þegar sýnt góð til-
þrif sem leikari en stjórnar nú leik-
riti sjálfur í fyrsta sinn. Hann nær
góðum tökum á fílefldri gleði þess-
ara ungmenna og tekst að hefja
þetta hárbeitta, sára verk langt upp
fyrir prívatbrandarastigið sem ein-
kennir uppsetningar sem áhuga-
menn ráða ekki við.
Takk fyrir krakkar. Meira fjör.
Guðbrandur Gíslason
í KVÖLD, þriðjudagskvöldið 26.
mars, gefst Hafnfirðingum tæki-
færi til að sjá leikrit Steinunnar
Jóhannesdóttur, Heim Guðríðar -
-síðustu heimsókn Guðríðar Símon-
ardóttur í kirkju Hallgríms, í
Hafnarfjarðarkirkju. Sýningin
hefst kl. 20.30.
Leikritið var frumsýnt á Kirkju-
listahátíð í Reykjavík sl. vor en
hefur síðan verið sýnt í mörgum
kirkjum utan Reykjavíkur og
hvarvetna verið afar vel tekið, nú
síðast á Akureyri og Selfossi.
Með helstu hlutverk í sýning-
unni fara Margrét Guðmundsdótt-
ir og Helga Elínborg Jónsdóttir,
sem báðar leika Guðríði á ólíkum
æviskeiðum og Þröstur Leó Gunn-
arsson er í hlutverki Hallgríms.
Tónlist er samin og leikin af
Herði Áskelssyni en búninga ger-
ir Elín Edda Árnadóttir. Höfund-
ur leikritsins, Steinunn Jóhannes-
dóttir, er einnig leikstjóri sýning-
arinnar.
Tónleikar
þriggja
barnakóra
í KVÖLD verða tónleikar þar sem
þrír barnakórar stilla saman strengi
sína. Kóramir sem að tónleikunum
standa eru Gradualekór Langholts-
kirkju, Kór Öldutúnsskóla og Skóla-
kór Kársness. Kórarnir muriu
syngja hver fýrir sig, en stærsti
hluti tónleikanna verður er kóramir
syngja saman, alls 120 börn.
Flutt verða lög eftir innlenda og
erlenda höfunda frá ýmsum tímum,
einnig þjóðlög og samtíðarverk.
Kóramir eru með fremstu barna-
kórum landsins.
Miðaverð á tónleikana er 1.000.
kr. Tónleikarnir hefjast kl. 20.30 á
Stóra sviði Borgarleikhússins.
Tónleikaröð er nýjung í starfsemi
LR í Borgarleikhúsinu í vetur. Með-
al annarra nýjunga má nefna leik-
húsmenntun grunnskólabarna;
myndlist í forsal; höfundasmiðju;
leikhúsbóksölu; Heimsókn í leikhús-
ið; Hádegisleikhús og samstarfs-
uppsetningar leiksýninga.
Allar frekari upplýsingar um tón-
leikana veitir Egill Friðleifsson í
síma 5552236.
Allar frekari upplýsingar um
Tónleikaröð LR veitir Magnús Geir
verkefnastjóri LR í síma 5685500
eða fax 5680383.
248
VINNINGAR
Auk þess eru dregnar út
þrjár utanlandsferðir fyrir
tvo á hverjum
miðvikudegi í mars.
Aðeins dregið úr
greiddum miðum. Fylgstu
með í Sjónvarpinu!
Þú vinnur hvernig
sem á það er litið!
Vinningar að verðmæti yfir
35 milljónir
AöalúrcSráttur
iáfé Happdrætti
Slysavarnarfélags Íslands