Morgunblaðið - 23.06.1996, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMNINGAR
SUNNUDAGUR 23. JÚNÍ1996 35
GUÐRÚN LÁRA
BRIEMHILT
+ Guðrún Lára
Briem Hilt
fæddist á Hrafna-
gili í Eyjafirði 22.
apríl 1918. Hún jést
á sjúkrahúsi i Ósló
15. júní síðastliðinn.
Guðrún var yngst
uppkominna barna
séra Þorsteins Bri-
em, prófasts og ráð-
herra, f. 3. júli á
Frostastöðum í
Skagafirði, d. 16.
ágúst 1949 í Reykja-
vík og konu hans
Valgerðar Lárus-
dóttur, söngkennara, f.
október á Grund í Eskifirði, d.
26. apríl 1924 á Akranesi. Syst-
ur Guðrúnar Láru eru Kirstín
Valgerður, f. 21. júní 1911 i
Reykjavík, kennari og húsfreyja
í Reykjavík, d. 1994, Halidóra
Valgerður, f. 23. febrúar 1913
á Hrafnagili í Eyjafirði, arkitekt
og deildarstjóri í Stokkhólmi,
d. 1993, Valgerður, f. 16. júní
1914 á Hrafnagili, myndlistar-
kennari og húsfreyja í Reykja-
vík og Ólöf Ingibjörg, f. 2. mars
1923, d. sama ár.
Guðrún giftist 11. ágúst 1945
Odd Hilt, myndhöggvara, f. 8.
mars 1915 í Drammen í Nor-
egi, d. 1986, og voru þau lengst
af búsett í Ósló. Börn þeirra
eru Ragnhild Ililt, leikkona í
Ósló, f. 20. september 1945,
Björn Hilt, læknir í
Þrándheimi, f. 12.
júní 1949 og Thor-
stein Hilt, rithöf-
undur og útgefandi
í Ósló, f. 18. júní
1955.
Guðrún ólst upp
á Akranesi þar sem
Þorsteinn Briem
var prestur og síð-
an prófastur Borg-
arfjarðarhéraðs.
Guðrún fór til náms
í uppeldisfræðum í
Stokkhólmi árið
1939. Að loknu
námi starfaði hún að málefnum
barna og ungra, sem fóstra og
forstöðukona barnaheimila í
Stokkhólmi, síðan í Þrándheimi
og Ósló, en þangað fluttist fjöl-
skyldan árið 1953. Frá 1961 til
1965 var Guðrún framkvæmda-
sljóri Riktige Leker, fyrirtækis
sem vann að hönnun leiktækja
barna. Frá 1965 lagði Guðrún
stund á kennslu í uppeldisfræð-
um við Statens formingslærer-
höjskole, síðan frá 1966 til 1986
við Barneværnsakademiet og
um tíma við Háskólann, Uni-
versitetet i Ósló.
Utför Guðrúnar fer fram frá
Vestre krematorium í Ósló
mánudaginn 24. júní. Hennar
verður minnst með kveðjustund
í Fossvogskapellu sama dag
klukkan 10.30.
Guðrún Lára Briem Hilt var á
79. aldursári er hún lést. Hún var
yngst þeirra Briemdætra síra Þor-
steins, sem lengi var sóknarprestur
á Akranesi, prófastur, þingmaður
og ráðherra um skeið. Móðir þeirra
var Valgerður Lárusdóttir, Hall-
dórssonar Fríkirkjuprests. Með
Guðrúnu, Gógó, eru þrjár þeirra
systra nú fallnar frá með stuttu
millibili. Kirstín Valgerður, Dídí, er
látin og sömuleiðis Halldóra Val-
gerður, Dódó, sem búsett var í Sví-
þjóð. Yngstu systur sína, Ólöfu
Ingibjörgu, misstu þær á fyrsta
ári. Eftir lifir sú næst yngsta þeirra,
tengdamóðir mín, Valgerður Briem,
Lalla, þjóðkunnur kennari til
margra áratuga hér í Reykjavík og
myndlistarmaður.
Undirritaður er fæddur á Akra-
nesi og skírður þar af síra Þorsteini
fáum árum áður en hann fékk lausn
frá embætti vegna heilsubrests árið
1946. Enda þótt leiðir okkar síra
Þorsteins lægju ekki saman að öðru
leyti en þessu og fyrir mitt minni
eins og gefur að skilja, fann ég fljótt
fyrir því í uppvextinum að andi
þessa merka manns sveif mjög yfir
vötnum á Akranesi. Þar naut hann
mikillar virðingar fyrir störf sín og
glæsileik. Síra Þorsteinn var enda
meðal fremstu presta landsins á
þessum tíma, frábær predikari,
gáfaður fræðimaður, hófsamur og
orðhagur svo af bar. Dæturnar fjór-
ar fluttust með föður sínum og
móður frá Mosfelli í Grímsnesi til
Akraness er Þorsteinn fékk veitingu
fyrir Görðum árið 1921. Sú elsta
þeirra þá 10 ára en Guðrún aðeins
3 ára gömul. Þremur árum síðar
var að þeim kveðinn mikill harmur
er þær misstu móður sína úr berkl-
um, en þá kom til hjálpar frænka
þeirra frá Vopnafirði og síðar stjúp-
móðir, Emilía Guðjónsen. Á Akra-
nesi ólust þær systur upp og nutu
þá í ríkum mæli þess ljóma sem
af foreldrum þeirra stafaði. En ekki
síður fyrir eigin verðleika. Þær Bri-
emdætur á Akranesi þóttu með ein-
dæmum glæsilegar og vel gerðar.
Svo mjög, að enn er haft á orði.
Ég var svo lánsamur að næla
mér í dótturdóttur prestsins sem
skírði mig forðum. Og það sem ég
áður vissi af afspurn, fékk ég þar
með tækifæri til að reyna persónu-
lega fyrir aðstoð örlaganna. Eg
tengdist og kynntist þeim systrum.
Þær reyndust mér einstakar að öllu
leyti. Gáfur og glæsileiki var þeim
sameiginlegur, en að öðru leyti
heillandi persónuleikar hver á sinn
hátt.
Gógó kynntist ég fyrir alvöru
þegar við hjónin fórum til fram-
haldsnáms í Osló árið 1970. Hún
tók á móti okkur opnum örmum
og greiddi götuna glaðbeitt og fá-
dæma elskuleg. Áhuginn var brenn-
andi á öllu sem hún tók sér fyrir
hendur og hæfileikarnir ríkir. Þá
og jafnan síðar var hún virkur liðs-
maður baráttunnar fyrir friði og
réttlæti, baráttunnar gegn kjarn-
orkuvopnum um heim allan, kraft-
mikil, brosmild, velviljuð og bjart-
sýn. Hún var ötull talsmaður barna
sem fóstra og forstöðumaður
barnaheimila, framkvæmdastjóri og
uppeldisfræðingur. En umfram allt
svo yfirmáta góð manneskja og
hjartahlý. I Stokkhólmi kynntist
hún manni sínum, Odd Hilt, mynd-
höggvara, mikilsmetnum lista-
manni í sínu landi og róttækum
sómamanni. Hann var þá flótta-
maður frá Noregi. Odd var tekinn
til fanga af Þjóðverjum skömmu
eftir að herir þeirra ruddust inn í
Noreg í heimsstyrjöldinni og sakað-
ur um „ólöglega stafsemi“. Hann
sat 15 mánuði í fangelsi en tókst
að flýja frá Þrándheimi til Svíþjóðar
á gamlárskvöldi 1942. Þessi lífs-
reynsla Odds setti varanlegt mark
sitt á viðhorf hans til þjóðmála. Þau
hjón áttu vel saman og sambúð
þeirra stóð þvt yfir 40 ár. Heimili
þeirra á Ekely var mörgum íslend-
ingum gleði og upplyfting. Odd lést
á árinu 1986.
Að leiðarlokum vil ég færa Gógó
sérstakar þakkir fyrir kynnin. Fyrir
kraftinn og gleðina sem frá henni
stafaði. Fyrir brosið og óhaggandi
bjartsýnina og votta um leið eftirlif-
andi systur hennar og börnum, þeim
Ragnhild, Birni og Thorstein, sam-
úð mt'na.
Arnmundur Backman.
Frá því að ég man eftir mér hef
ég heyrt mömmu, ömmur mínar og
frænkur tala um Guðrúnu Briem
Hilt, eða Gógó eins og hún var
kölluð, með ævintýratón í röddinni.
Sjálf vissi ég ekki hver konan var
en fékk gott tækifæri til þess að
kynnast henni þegar ég sem
menntaskólanemi var ein á ferð t'
Noregi.
I júlímánuði fyrir fjórtán árum
stóð ég í glampandi sólskini á braut-
arpalli í Osló og beið þess að verða
sótt af henni Gógó, sem ég hafði
aldrei séð, en ætlaði að skjóta yfir
mig skjólshúsi í nokkra daga og
fljúga síðan með mér heim til ís-
lands. Eftir nokkra bið fór ég að
líta í kringum mig og velta fyrir
mér hvort um enn einn misskilning-
inn væri að ræða á þessu ferðalagi
mínu. Heyri ég þá kallað einhvers
staðar í mannhafinu: Helena mín,
Helle mín, Helle mín og skömmu
síðar sá ég brosandi andlit eldri
konu með grátt stutt hár. Lágvaxin
og nett í einföldum kjól og striga-
skóm hljóp hún í áttina til mín með
opinn faðminn. „Helle mín, en gam-
an að þú skulir vera svona lítii eins
og ég, þá getur þú örugglega notað
eitthvað af fötunum sem ég var að
setja niður í kassa.“ Síðan tók hún
aðra töskuna mína og hljóp við fót
í áttina að bílnum. Tók þá við ein
eftirminnilegasta ökuferð sem að
ég hef lent í. Gógó talaði fjörlega,
þar sem saman fóru skemmtilegar
vangaveltur um lífið og tilveruna,
spurningar um fjölskyldu mína, og
athugasemdir um umhverfið og
vegfarendur. Samhliða þessu fylgdi
ökulag þar sem skiptust á föst bens-
íninngjöf og mjög svo ákveðin
bremsa. Ökulag þetta hafði ýmsar
aukaverkanir áður en áfangastað
var náð, svo sem akstur utan í
gangstéttarkanta og hjólkopps-
missi. Ég þurfti ekki lengri kynn-
ingartíma til að átta mig á að það
væru forréttindi að fá að kynnast
þessari smáu, en samt stóru mann-
eskju. Á tímum þar sem persónu-
leikar virðast vera að renna út í
alþjóðlega flatneskju skynjar maður
enn frekar styrk og sérstöðu þeirra
sem ná að finna sinn persónulega
lífsstfl. Þannig manneskja var
Gógó. Ég hafði á tilfinningunni að
hún lifði að sumu leyti í sínum heimi
sem gerði henni kleift að takast á
við lífsins hversdagsleika sem ekki
var henni alltaf auðveldur. Dvöl
mín hjá henni var upplifun frá byij-
un til enda. Ég fann að hún var
langt á undan samferðafólki sínu í
náttúruverndar-, umhverfis- og
friðarmálum. Og sá mannlegi hug-
sjónaeldur sem brann innra með
henni virtist vera óþijótandi. Seint
gleymi ég heimsókn í risastóra
geymslu þar sem Gógó hafði safnað
notuðum umbúðum af öllum stærð-
um og gerðum og átti sér þann
draum að þetta gæti orðið hráefni
í listasmiðju fyrir unglinga í Ósló.
Það var þó ekki fyrr en ég hafði
upplifað Gógó í sínum heimabæ.
Akranesi og sem gest hjá mömmu
og pabba að ég skynjaði þann ógn-
arkraft sem hún bjó yfir. Þegar
venjulegt fólk vaknaði var Gógó
stundum búin að vera í gönguferð
niður á Langasandi og jafnvel á
leiðinni upp á Akrafjall. Hvað hún
elskaði þetta land og þennan bæ.
Útsýnið, sjóinn, lyktina og jörðina
sem hún flutti með sér í brotum
heim til Noregs. Hvað hún skynjaði
hvað virkilega skiptir máli. Hún var
meiri Akurnesingur en flestir sem
ég þekki. Og gönguferð með Lárusi
bróður á Akrafjall varð upplifun og
tilefni í margra blaðsíðna þakklæt-
isbréf frá henni. Reyndar voru bréf-
in frá Gógó alltaf gleðigjafi vegna
þess hve skemmtilegur penni hún
var. Við ótrúlegustu aðstæður á
ferðalögum vítt og breitt lét hún
vita af sér og þó „adressu“bókin
gleymdist heima komust bréfin á
áfangastað þó utanáskriftin væri
jafnvel bara: Milla mín og Gutti í
gula húsinu fyrir ofan Langasand.
Það sem kennir okkur mest er
að kynnast fólki sem með lífi sínu
og breytni getur orðið okkur vegvís-
ir í listinni að lifa lífinu. Og þó að
Gógó sé nú fallin frá verður hún
eilíf í huga okkar vegna þess hve
eftirminnilegur vegvísir hún var.
Að leiðarlokum sendum við fjöl-
skyldu Gógóar okkar innilegustu
kveðjur.
Helena, Emilía, Guttormur,
Lárus og fjölskyldur.
t
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
ANNA HALLDÓRA GUÐJÓNSDÓTTIR
Ijósmóðir,
frá Eyri, Ingólfsfirði,
verður jarðsungin frá Fossvogskapellu
mánudaginn 24. júní kl. 13.30.
Guðmundur Sveinsson,
Sveinn Sveinsson,
Sigríður Sveinsdóttir,
Guðjón Sveinsson,
Ólafur Sveinsson,
Halldór Már Sveinsson,
Þórunn Hauksdóttir,
Margrét Nílsen,
Stefán Jónsson,
Jenný Jónsdóttir,
Annette Sveinsson,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Faðir okkar, tengdafaðir, afi og langafi,
EINARÖRN BJÖRNSSON,
Mýnesi,
Eiðaþinghá,
verður jarðsunginn frá Egilsstaðakirkju
þriðjudaginn 25. júní
kl. 14.00.
Arnljótur Einarsson,
Sigríður Laufey Einarsdóttir, Hjálmar Hjálmarsson,
Björn Einarsson,
Áskell Gunnar Einarsson,
Úlfur Einarsson,
Guðjón Einarsson,
Guðrún Gústafsdóttir,
Anna Kristi'n Magnúsdóttir,
Erla Þórhildur Sigurðardóttir,
Halla Björk Guðjónsdóttir,
barnabörn, barnabarnabörn
og aðrir vandamenn.
t
Okkar ástkæra stjúpmóðir,
HELGA SOFFÍA ÞORGILSDÓTTIR
fyrrverandi yfirkennari,
áðurtil heimilis
á Víðimel 37, Reykjavík,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni
mánudaginn 24. júní kl. 15.00.
Fyrir okkar hönd og annarra vanda-
manna,
Gunnfinna Þorsteinsdóttir Green,
Valgerður Þorsteinsdóttir,
Valmundur Þorsteinsson.
t
Móðir mfn, tengdamóðir, amma og langamma,
INGIBJÖRG STEINGRÍMSDÓTTIR,
Þórunnarstræti 97,
Akureyri,
verður jarðsungin frá Akureyrarkirkju mánudaginn 24. júní kl.
13.30.
Guðný Kristjánsdóttir, Gylfi Jónasson,
Katrín Gylfadóttir, Hjörtur Geirmundsson,
Kristján Gylfason,
Ómar Ingi Gylfason,
Arnar Geir Hjartarson.
t
Ástkær eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi,
ÖRN EIRÍKSSON
loftsiglingafræðingur,
Sæbraut 21,
Seltjarnarnesi,
verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni í Reykjavík mánudaginn 24.
júní kl. 13.30.
Bryndis Pétursdóttir,
Eirikur Örn Arnarson, Þórdís Kristmundsdóttir,
Pétur Arnarson, Magnea Lilja Haraldsdóttir,
Sigurður Arnarson
og barnabörn.
t
SOFFÍA RICHARDS,
FÆDD THORSTEINSON,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni þriðjudaginn 25. júní
kl. 15.00.
Sigri'ður Sæmundsson,
Helga Jóhannsdóttir,
Gyða Jóhannsdóttir
og fjölskyldur.