Morgunblaðið - 27.10.1996, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1996 B 11
BÖRN íslensku styrktarforeldranna ásamt höfundi.
Á MEÐAN á heimsókn okkar stóð komu þessi sex
flóttabörn frá Tíbet til Mussoorie.
' JÍÖWL,
THUPTEN Chophel og Dolma ásamt þremur börnum sínum og
vinum þeirra við heimili þeirra í Mussoorie.
CHIMEY Wangmo, 15 ára í
skólanum í Mussoorie.
í Kína öld síðar. Hún varð síðan
aðsetur Dalai Lama allt fram á
sjötta áratug þessarar aldar þegar
hann sá sig knúinn til að flýja land.
Fjölskylda Chophels er mjög fá-
tæk. Eldra fólkið er læst og skrif-
andi, fékk enda menntun áður en
Kínveijar réðust inn í landið. Þeir
sem yngri eru fá stopula menntun
og þá einkum hjá foreldrum sínum
í frítíma þeirra. Karlmennirnir
stunda einkum landbúnað, rækta
mest bygg og hjarðir jakuxa. Kon-
urnar hjálpa þeim og sjá um heimil-
ið. ThuDten hafði olíulanma í far-
teskinu því rafmagn er af skomum
skammti í Tíbet.
Miðbróðir Thupten átti erfitt
uppdráttar og gat ekki séð sex
börnum sínum farborða. Ein dóttir-
in var send í vist til kínverskrar
fjölskyldu. Það var Chimey
Wangmo. Hún var þá 12 ára og
skyldi sjá ein um húsverkin, elda-
mennsku og gæta þriggja barna
gegn því að fá húsnæði, fæði og
klæði (engin laun í reiðufé). Ári
síðar, 13 ára gömul, var hún enn
ólæs og óskrifandi. Var látin ganga
berfætt innanhúss á vetrum og
þráði það eitt að komast í burtu.
Unglingsstúlka á flótta
Thupten og Dolma afréðu að
reyna að smygla henni með sér til
Indlands. Á landamærum Tíbet og
Nepal komust hjónin klakklaust
yfir með börnum sínum, en einn
vörðurinn hélt Chimey eftir því hún
hafði ekki nauðsynleg skilríki. Þau
fólu hana því umsjá vina sinna við
landamærin og héldu ferðinni áfram
áleiðis til Kathmandú. Við eina af
hinum mörgu varðstöðvum á leið-
inni kom sér vel að Thupten hafði
lært ágæta nepölsku meðan hann
dvaldi ungur í flóttamannabúðum í
Daijeeling og þau sluppu við vand-
ræðalega leit og rannsókn.
Sherpar í Nepal eru miklir fjalla-
menn (Tensing Norgay var t.a.m.
samferða sir Edmund Hillary á
Everest-tind fyrstur manna 1953,
en hans er sjaldan getið). Þeir
stunda talsverð viðskiuti við Tíbeta
og er tíðförult þangað. Oft taka
þeir að sér að lauma fólki þaðan
suður yfir landamærin. Einhvetjir
þeirra tóku að sér að hafa uppi á
Chimey og smygla henni yfir landa-
mærin. Þeir klipptu hárið á henni
og dulbjuggu hana sem sherpa-
stúlku. í fjóra sólarhringa földu þau
sig í fjöllunum og forðuðust landa-
mæraverðina. Nepalska lögreglan
náði þeim einu sinni. Þeim tókst
að múta henni og komust leiðar
sinnar.
Chimey var í fyrstu komið fyrir
hjá bróður Dolmu í Kathmandú en
síðan í móttökustöð fyrir flóttafólk
og þaðan var hún send eins og
aðrir nýflúnir til Dharmsala á Ind-
landi. Þar var talið að henni væri
best borgið hjá „Tibetan Homes
Foundation" í Mussoorie þrátt fyrir
að hún væri orðin nokkuð stálpuð,
því þar bjuggu einu ættingjar henn-
ar á Indlandi. Foreldrar hennar eru
bæði í Tíbet og því má segja að
hún sé munaðarlaus í framandi
landi. Hún býr í stóru húsi með 40
öðrum tíbeskum bömum. Þar sem
hún sefur eru bálkar fyrir 15 börn
og ekkert annað. Á ganginum hefur
hún eina skúffu og hillu í skáp til
að geyma það_ litla sem hún á af
einkamunum. í skólanum er hún í
fyrsta bekk með bömum sem þurfa
að læra allt frá byijun.
Chimey gerir sér vel grein fyrir
hvað hún hefur verið heppin, en
samt hefur henni reynst nokkuð
erfitt að aðlagast. Eins og hinum
börnunum er henni innrætt ást og
virðing á frjálsu Tíbet. (Eftir þjóð-
emisbyltinguna 1911, þegar keisar-
anum var steypt, höfðu Kínveijar
engin afskipti af Tíbet allt þar til
þeir réðust inn í landið 1950.) Allir
Tíbetar, sem ég hitti og ræddi við,
áttu þá ósk og von heitasta að
Dalai Lama takist að semja við
Kínveija og að þeir geti einhvem
tíma snúið aftur heim.
Hvað tekur við?
Nú síðari árin hafa u.þ.b. 250
börn komist undan frá Tíbet ár
hvert. Ættingjar þeirra skipuleggja
flóttann og fela þau umsjá fullorð-
ins fylgdarmanns. Síðan er gengið
í 6-8 vikur um nætur yfir fjöll og
firnindi en sofið um daga. Að þessi
sé enn raunin er ótrúlegt, þó ekki
væri nema fyrir hve Kínverjar
sækja nú fast á um vestræn við-
skiptasambönd og öfugt. Við rædd-
um oft um ástandið og hvað Kín-
veijar geti lengi haldið slíku kverka-
taki á Tíbet. Þrýstingur hefur farið
vaxandi á Vesturlöndum og víða
hefur harðræði Kínveija í Tíbet
komið til umræðu á þjóðþingum.
Þjóðveijar buðu t.a.m. Dalai Lama
að ávarpa Ríkisdaginn. Málið hefur
líka verið til umræðu á danska þing-
inu og Dalai Lama boðist til að
koma þangað gæti það orðið að
gagni, en þeir eins og margar þjóð-
ir aðrar eru tvístígandi í afstöðu
sinni af ótta við að missa spón úr
hinum ógnarstóra kínverska aski.
Öll viðskiptasambönd em í eðli sínu
tvíhliða og því ættu ómissandi hags-
munir Kínveija á Vesturlöndum að
auðvelda að knýja fram lausn á
þessu viðkvæma máli. Lausn sem
allir gætu sæmilega við unað, Kín-
veijar með sitt alltumlykjandi
flokksræði, Tíbetar með sína sterku
og að mörgu leyti merkilegu klerka-
hefð og Vesturlönd með auðstjórn,
inngróna mannúð og ósveigjanlegt
lýðræðis-evangelíum.
íslenskir styrktarforeldrar á Ind-
landi eru 570 og þar af eru 90 sem
styrkja börn í Mussoorie. Það var
stór hópur barna sem safnaðist
saman á tröppunum að fagna þess-
ari förukonu af enda veraldar. Þeim
samfundum gleymi ég aldrei né hve
stolt ég var af þeim fjölmörgu ís-
lendingum sem láta sér annt um
þessi böm. Lóð okkar er ef til vill
ekki þungt, en það munar um minna
við þessar aðstæður. Vissa barn-
anna fyrir því að einhvers staðar í
órafjarlægð er fólk sem hugsar til
þeirra og lætur sér annt um velferð
þeirra verður ekki metin til fjár.
Þau sendu mig heim með þakkir
til styrktarforeldranna og persónu-
lega get ég ábyrgst að aðstoð okk-
ar kemur að tilætluðum notum.
Höfundur er formnður SOS
barnaborvanna á íslandi.
• libir^mozínH
TÍbn\mTD^nimi9H • nibn'(m*btinmnS
TÍbn^muinobuiS • iibn'(nuquu'A6in&
/[OggHUTáH HIJTá‘1
öiauTeAa/iYMeöu
bsao sör. iHiie • i s iaavA3u/ui
NÝ SENDING!
fOTVTÍK?
GoidiI
• KÁPUR
• ÚLPUR
• PELSflR
*’úr gerviefni
AuKin þjónusta í
miðbænum!
Á hárgreiðslustofimni Hjá Guðrúnu Hrönn,
Hafnarstræti 5, hafa tveir hár-snyrtar bæst
í hópinn, þær Laufey Friðriksdóttir og
Sólveig Níelsdóttir.
Á stofunni er boðið upp á alla almenna
hársnyrtingu fyrir aömur og herra.
Haustlínurnar í hársnyrtingunni komnar.
M.a. ný og fljótlegri tækni
r7/ . t við strípulitanir.
öð uelKof^
,/ya
Guðrúnu hrönn
Síminn hjá okkur er 5614640.
risting
I L4NA Rí
Á EINSTÖKUM KJÖRUM
Verð pr. mannfrá kr.:
42.865.-
Flue og gisting pr. mann.
Flugv.skattar innif.
Veröið miöast viö gistingu í
11 daga á Aguacates 4. jan.
2fullorönir og
2 börn 2-11 ára.
... . . Verð pr. mann frá kr.:
r tug og gistmg pr. mann. ^ ^ ^ ^
Flugv.skattar innif.
Veröiö miöast viö gistingu í 11
daga á Aguacates 4. jan.
2fullarönir samati í íbúð
59.800.-
Nánari upplýsingar hjá sölumönnum.
OPIÐ
Á LAUGARDÖGUM
kl.: 10-14
FERÐIR
Faxafeni 5 108 Reykjavík. Sími: 568 2277 Fax: 568 2274
OTTÓ AUGLÝSINGAR