Morgunblaðið - 08.12.1996, Blaðsíða 29

Morgunblaðið - 08.12.1996, Blaðsíða 29
28 SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 1996 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 8. DESEMBER 1996 29 STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI FRAMKVÆMDASTJÓRI RITSTJÓRAR NÆSTU daga mun sam- gönguráðuneytið auglýsa eftir umsóknum um leyfi til að reka svonefnt GSM-símakerfi í samkeppni við Póst og síma. Er gert ráð fyrir, að nýr aðili geti hafið hér starfsemi haustið 1997. Þessi ákvörðun er í sam- ræmi við ákvæði EES-samn- ingsins, sem skyldar, okkur til að leyfa samkeppni \á þessu sviði. Rekstur sjálfstæðs GSM- símakerfis er fyrsta skrefið í þá átt að afnema einkarétt Pósts og síma á þessu sviði við- skiptalífsins og á eftir að skila sér í lægri kostnaði fyrir neyt- endur. Eins og nú háttar er GSM-símaþjónustan alltof dýr. En jafnframt hefur sam- gönguráðuneytið tilkynnt, að Árvakur hf., Reykjavík. Hallgrímur B. Geirsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. sérstakt gjald verði tekið fyrir starfsleyfi bæði Pósts og síma og hins væntanlega nýja sam- keppnisaðila. Á gjaldið að standa undir kostnaði við út- boðið og önnur verkefni þessu tengd. Þessi gjaldtaka er mikil- vægt skref í rétta átt en aðeins fyrsta skref. Þar sem einungis er gert ráð fyrir, að tveir aðilar hafi rétt til að reka slíkt síma- kerfi hér er augljóst, að um takmörkuð gæði er að ræða. Þess vegna er eðlilegt að þeir, sem fá leyfi til að nýta þau, greiði í framtíðinni hærra gjald fyrir þann rétt en nemur um- ræddum kostnaði. Það breytir ekki því að ákvörðun Halldórs Blöndals, samgönguráðherra, er mikilvægt fyrsta skref. Jafnframt er eðlilegt, að samgönguráðuneytið taki til skoðunar aðstöðu sjónvarps- stöðvanna þriggja, sem hér eru starfræktar. Þær hafa fengið úthlutað ákveðnum sjónvarps- rásum, þar sem gæðin eru einn- ig takmörkuð. Eðlilegt er að innheimta ákveðið gjald fyrir úthlutun á þeim rásum en jafn- framt að koma á einhverri framtíðarskipan þeirra mála, sem tryggi, að eigendur sjón- varpsrásanna, fólkið í landinu, fái eitthvað í sinn hlut af nýt- ingu þessara gæða. Það er mikilvægt, að sú af- staða hljóti viðurkenningu, að takmörkuðum gæðum af ýmsu tagi, sem hljóta að teljast sam- eign þjóðarinnar, hvort sem er vegna sérstakrar lagasetningar á Alþingi eða vegna þess, að það leiðir af eðli málsins, verði ekki úthlutað nema sérstök greiðsla komi fyrir. Það eitt er í samræmi við það markaðs- þjóðfélag, sem við búum í. Allt annað eru leifar af löngu liðn- um tíma, þegar pólitísk tengsl réðu úthlutun slíkra gæða. Auk fiskveiðiréttar eða leyfis til að reka GSM-símarás eða nýta sjónvarpsrásir má nefna til sög- unnar réttinn til að nýta orku fallvatnanna eða réttinn til að nýta þá auðlind, sem felst í ósnortinni náttúru landsins. Útboð á GSM-leyfi er mikil- vægt skref í þá átt, að þessi sjónarmið öðlist fulla viður- kenningu. ÚTBOÐ Á GSM- SÍMAKERFI NÚ ER TALAÐ UM að skólakerfið sé í rúst. Svipaðar umræður fóru einnig fram 1968. Þá var einkum beint spjótum að landspróf- um og gamaldags kennsluháttum, ekkisízt utanbókar- lærdómi. Þetta voru miklar og harðar umræður og hart barizt. Morgunblað- ið tók mikinn þátt I þessari herferð sem lauk með nýrri lagasetningu. Enn liggur skólakerfið undir harðri gagnrýni. Það þykir ekki skila tilætl- uðum árangri. Við erum sögð aftar- lega á merinni miðað við önnur lönd. Það dugar ekki. Við höfum ekki efni á slöku fræðslukerfi, svo fámenn sem við erum. Þegar deilurnar stóðu sem hæst uppúr 1968 skrifaði ég margar greinar og tók þátt í mörgum fund- um. Sagði m.a. þetta sem enn virðist eiga við einhver rök að styðjast, birt í Félaga orði: „Ég hlustaði á telpu í 10 ára bekk Öldutúnsskóla flytja stutt erindi fyrir bekkjarsystkin sín um Skagafjörð. Hún hafði skrifað minnispunkta á blað eins og ræðumaður: Orusta, biskupssetur, Glaumbær o.s.frv., og hagaði máli sínu samkvæmt því. Þetta er með beztu erindum sem ég hef heyrt, og ég efast um að Skaga- fjörður hafi eignazt meiri eða betri talsmann en þessa litlu hafnfirzku telpu. Andspænis mér stóð ekki páfa- gaukur, heldur lítil manneskja í sköp- un. Að því er róið öllum árum að töfra fram persónueinkenni hennar og tungutak, herða nýjan einstakling í deiglu sjálfsnáms og persónulegrar upplifunar, þar sem öll mið eru ekki tekin af formúlum og prófum einum saman... Við eigum að leggja áherzlu á, að börnin njóti sín og hæfileikar þeirra nái eðlilegum þroska, þau læri að vinna sjálfstætt og geti valið sér það sem hæfileikar þeirra og persónuleiki segja til um; og þau komist svo til þess mesta þroska, sem unnt er, und- ir handleiðslu góðra kennara í nánu samstarfi við foreldra og félags- eða sálfræðinga, sem fylgjast með mótun þeirra. Prófín eiga ekki einungis að vera til að vinsa úr, heldur gefa leið- beiningar um hvar nemandinn er veikastur fyrir, á hvað þurfí helzt að leggja áherzlu og þau eiga ekki slður að gefa til kynna, á hvaða sviðum nemandinn hefur mesta hæfileika, svo að unnt sé að nýta þá síðar hon- um sjálfum og þjóðfélaginu til hins mesta gagns. „Æskan í dag er þjóð- in á morgun,“ stóð á kröfuspjöldum ungl- inganna í „menningar- byltingunni" í vetur. Við eigum að leggja áherzlu á að hvert pláss á þjóðarskútunni verði sem bezt skipað - það er hlut- verk skólanna... Upphafsmenn skólaspekinnar voru auðvitað handvissir um tilgang stefnu sinnar - þessi tilgangur helgaði jafn- vel meðalið eins og alltaf verður, þar sem ofstækið ræður. En hver er þá tilgangur okkar menntastefnu? Hvert er markmið hennar? Höfum við gert okkur grein fyrir þvp Getum við séð þetta markmið í stefnunni sjálfri? Ég efast um það. Auðvitað er leitazt við að mennta unglingana, upplýsa þá, en frumskilyrði menntunar er - að kunna að vinna. Við eigum að kenna nemendum að tileinka sér vísindaleg vinnubrögð. En er íslenzkri mennta- æsku kennt það, eins og vera ætti? Hvort mundu prófin fremur sýna utan bókar lærdóm eða kunnáttusamleg vinnubrögð? Tilgangur nútímaskólakerfis á að vera: Praktísk eða raunhæf þekking. Okkur sæmir ekki annað en búa við skólakerfi, sem er af þessum - en ekki öðrum heimi eins og skólaspek- in. Samt er róið að því öllum árum að fylla í eyðurnar í menntakerfi okkar með allskyns yfirborðsþekk- ingu og ónauðsynlegu utanbók- arstagli, sem ekkert kemur nútíman- um við og gleymist, sem betur fer, jafn óðum. Á sama hátt og rauðir flekkir eru sjúkdómseinkenni misl- inga, þannig virðist mér prófæðið vera sjúkdómseinkenni þeirrar upp- dráttarsýki, sem hefur heltekið skóla- kerfi okkar. Aðal hennar er: ítroðsla, páfagaukalærdómur. Og raunar er það eina góða við þessi próf, að þau leyna ekki sjúkdómnum. Þau sýna okkur betur en annað, að við skiljum ekki enn heimspekilegan tilgang skólakerfís okkar - leiðirnar, jafnvel markmiðið virðist vera á reiki. Að þessu leyti stöndum við að baki mið- öldunum, okkur ferst ekki að gera grín að þeim. Af því skólaspekin þekkti tilgang sinn, varð kjarni hennar homsteinn sögulegrar þróunar. Lítum á upplýs- inguna eða píetismann, sem er af- sprengi lútherskrar menntastefnu fyrri alda - þar sjáum við þennan kjarna: að trúa til að skilja. Hitt væri okkur samboðnara: Að reyna að skilja til að trúa. En skiljum við? Höfum við kennsluhætti og kennslu- bækur, sem efla persónulegan þroska einstaklinganna? Engin þjóð hefur eins mikla þörf fyrir að mennta hvern einstakling og við, svo fámenn sem við erum. Þó að ekki væri til annars en láta þekk- inguna auka hagvöxtinn. Ég ætti víst ekki að fara að tönnlast á því enn einu sinni, að engin fjárfesting skilar meiri arði í vísindalegu þjóðfélagi en haidgóð menntun unglinganna, - en skólakerfið er gert úr „hörðu efni“, sagði dr. Matthías Jónasson. Það veitir víst ekki af að höggva oft og mikið í þetta harða efni. Og ég spyr enn: hví skyldum við ekki leggja allt kapp á að breikka þá fylkingu, sem tileinkar sér árangur þeirrar vísinda- og þekkingarstefnu, sem mótar sér- hvert menningarþjóðfélag okkar tíma í æ ríkari mæli? Og þrátt fyrir allt og allt eru enn margir, sem beija höfðinu við steininn og hafa ekki við að lýsa því yfir, að allt sé með felldu í íslenzkum skóla- málum. Því miður eru þetta innantóm orð, gjálfur utan við veruleikann. Og því miður eigum við eftir það sem erfíðast er: að brjóta á bak aftur það afturhald innan og utan skólanna, sem engu vill breyta. En að því verð- ur að vinna, ef þjóðinni á vel að farn- ast og unglingarnir að komast til þess þroska sem efni standa til. Kröf- ur þeirra eru hvorki miklar né hávær- ar: að verða nútímafólk með framtíð- armenntun. Minna getur það ekki verið... Jóhannes Kjarval sagði einhvern tíma frá því í samtali, að maður nokk- ur hefði heðið sig um að flikka upp á gamalt málverk, sem hann ætti eftir hann. Maður þessi átti málverk af hásumardegi á Þingvöllum og sagði að myndin væri orðin dálítið upplituð. „Ég var hissa á því, þar sem við höfðum svo góða liti á þeim tíma. Ég fór. Jú reyndar var myndin orðin dauf. Ég bað um handklæði og þvoði myndina. Þetta var bara tóbaksreyk- ur... Myndin varð eins og ný.“ Mundi ekki vera kominn tími til að við reyndum að þvo tóbaksreykinn af því úrelta skólakerfi, sem við höf- um búið við - því miður allt of lengi. Og lofa Þingvöllum að njóta sín. Sem sagt, ekkert er nýtt undir sólinni! P.S. Ætli allir viti nema útgefendur að oflof er háð? HELGI spjall REYKJAVÍKURBRÉF Laugardagur 7. desember ILESBÓK MORGUNBLAÐSINS í dag, laugardag, birtist viðtal við Robert von Bahr, eiganda sænsku hljómdiskaútgáfunnar BIS, sem vekur ugg um fram- hald á útgáfu á tónverkum Jóns Leifs. Eins og kunnugt er hefur þetta sænska útgáfufyrirtæki tekið sér fyrir hendur að gefa út á diskum öll tónverk Jóns Leifs. Nú þegar eru komn- ir út þrír diskar, einn með píanóverkum Jóns Leifs, annar með strengjakvartettum og hinn þriðji með Sögusinfóníunni. Gert er ráð fyrir, að fjórði diskurinn komi út snemma á næsta ári. Jafnframt upptöku á verkum Jóns Leifs er Sinfóníuhljómsveit íslands að taka upp verk Sibelíusar fyrir Naxos-útgáfuna. Það eru hins vegar eftirfarandi ummæli Rob- erts von Bahr, sem valda áhyggjum. Hann segir um heildarútgáfuna á verkum Jóns Leifs: „Við viljum gjarnan taka upp meira og segja má að við séum bara að bíða eftir Sinfóníuhljómsveit íslands. Til eru um 240 útgáfuraðir með verkum Sibelíus- ar í heiminum en ekki nema ein útgáfuröð með verkum Jóns Leifs. Annar er finnskt tónskáld en hinn helzta tónskáld íslands. Ef Sinfónían vill frekar taka upp Sibelíus fyrir ódýra útgáfu en standa að menning- arlegri útgáfu með gæðaútgáfu er það val hennar; hvort hún viil frekar vinna að menningarefni en óþarfa. Ég tek svolítið stórt upp í mig en það er vegna þess, að það er engin ástæða fyrir Sinfóníuna að taka upp Sibelíus, það er engin þörf fyrir enn eina Sibelíusarröðina.“ Hinn sænski útgefandi segir síðan, að hann hafi íhugað að nota í þetta verk finnska eða sænska hljómsveit en bætir síðan við: „Mér finnst að þetta eigi að byggjast á þjóðarstolti íslendinga. Ef Sin- fóníuhljómsveitin hefur ekki metnað til að taka upp verk helzta tónskálds íslands verður bara að hafa það en mér finnst, að fyrst íslendingar hafa á að skipa öðru eins tónskáldi og Jóni Leifs sé það menn- ingarleg skylda þeirra að gefa hann út.“ Auðvitað er ljóst, að Robert von Bahr tekur mikið upp í sig, eins og hann sjálfur segir, varðandi útgáfu Sinfóníuhljómsveit- arinnar á verkum Sibelíusar á vegum Naxosútgáfunnar. Það er auðvitað sér- stakt tækifæri fyrir sinfóníuhljómsveit frá svo litlu landi að komast á alþjóðlegan markað með þeim hætti. En allt, sem hinn sænski útgefandi segir um skyidur okkar varðandi verk Jóns Leifs er rétt. Okkur ber menningarleg skylda til að stuðla að heildarútgáfu á verkum hans. Og það má segja, að það sé einstök heppni, að erlent útgáfufyrirtæki skuli tilbúið til að taka að sér þá útgáfu með þeim hætti, sem BIS gerir. Það er ekkert nýtt, að verk listamanna öðlist viðurkenningu löngu eftir dauða þeirra. Svo er um tónverk Jóns Leifs. Sænskur gagnrýnandi hefur lýst þeirri skoðun, að Jón Leifs sé eitt mesta tón- skáld þessarar aldar í norðanverðri Evr- ópu. Svo að notað sé nútímamál skiptir það gífurlegu máli fyrir „markaðssetn- ingu“ Islands að fylgja rækilega eftir þeirri viðurkenningu, sem verk Jóns Leifs hafa fengið á alþjóðlegum vettvangi á undan- förnum árum. Það er ekki lítið mál fyrir litla þjóð að eiga Nóbelsskáld í bókmennt- um og mikið tónskáld á borð við Jón Leifs. Raunar má af þessu tilefni varpa því fram, hvort ekki sé tilefni til að gera nýtt átak í að kynna verk Halldórs Laxness á al- þjóða vettvangi. Þau hafa að vísu komið út víða um heim en þau eiga að skipa sinn sess meðal sígildra bókmennta vestrænna þjóða í framtíðinni. Þetta er ekki bara sagt vegna bess, að það skipti máli að halda merkum verkum mikilla listamanna á lofti. Til þessa geta legið mun eigingjamari ástæður. Þekking á verkum Halldórs Laxness og Jóns Leifs í öðmm löndum getur hjálpað okkur til að selja fisk og tryggja okkur erlenda fjárfest- ingu á íslandi. Hér í Reykjavíkurbréfi hefur áður verið sagt frá ummælum fulltrúa er- lends stórfyrirtækis, sem hingað kom fyrir þremur áratugum til þess að kanna fjárfest- ingarmöguieika. Aðspurður um val á milli tveggja landa, ef bæði væm jafn fýsilegur kostur frá fjárhagslegu sjónarmiði séð en annað hefði sinfóníuhljómsveit en hitt ekki, kvaðst hann mundi velja það land, sem hefði þá menningarlegu yfirburði. Það seg- ir sína sögu. Halldór Laxness, Jón Leifs og Sinfóníuhljómsveit íslands eru sem sagt mikilvægur þáttur í jákvæðri ímynd íslands eins og auglýsingamenn mundu segja. Vafalaust eru einhveijar skýringar á þeim vandamálum, sem sænski útgefandinn hefur rekið sig á varðandi upptöku á verk- um Jóns Leifs, eins og raunar kemur fram í samtali við framkvæmdastjóra hljómsveit- arinnar í þessu tölublaði Morgunblaðsins. En þau vandamál þarf að leysa, þannig að þessi útgáfa geti haldið áfram með þeim hraða, sem sænska fyrirtækið er tilbúið til. Það á að vera og er metnaðarmál okk- ar íslendinga. <^mmmmmmm almenningur Hlutabréf í fy'.&ist með þeim I , sviptingum, sem eru KVOta í kaupum og sölu á hiutabréfum í út- gerðarfyrirtækjum með vaxandi undrun. í Morgunblaðinu í dag er frá því skýrt, að Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna, Burðarás hf., dótturfyrirtæki Eimskipafélags Islands hf. og hópur ótilgreindra íjárfesta hafi keypt hluta af hlutabréfum Akureyrarbæjar og hlutabréf KEA í Útgerðarféiagi Akur- eyringa hf. fyrir 1.205 milljónir króna. Sá hlutur, sem fyrirtækin eignast fyrir þessa upphæð er 24,3%. Áður hafði Burðarás hf. keypt 10,5% hlut í ÚA, þannig að samtals ráða fyrirtækin nú yfir rúmum þriðjungi hlutabréfa í fyrirtækinu og verða þar með að teljast ráðandi aðilar í því. Með þessum kaupum er auðvitað ljóst, að fyrirtæki hins hefðbundna einkageira, sem hafa verið í harðri baráttu við fyrir- tæki, sem áður tilheyrðu fyrirtækjasam- steypu Sambands ísl. samvinnufélaga hafa náð undirtökunum í þeim átökum, sem hófust fyrir nokkrum misserum um ÚA. Raunar virðist síðarnefndi fyrirtækjahóp- urinn hafa gefíð ÚA upp á bátinn eftir að Sölumiðstöðin náði á sínum tíma samning- um um áframhaldandi söluumboð fyrir ÚA. En það er hins vegar ekki sá þáttur málsins, sem vekur athygli hins almenna borgara heldur þær upphæðir, sem hér eru á ferðinni. Það hefði þótt saga til næsta bæjar seint á síðasta áratug ef menn hefðu barizt um að kaupa íslenzk útgerðarfyrir- tæki fyrir svo háar fjárhæðir. Af hveiju eru fyrirtæki tilbúin til að greiða svo háar fjárhæðir fyrir hlutabréf í ÚA og raunar einnig í öðrum útgerðarfyr- irtækjum? Fyrirtæki eins og Burðarás hf. sem er dótturfyrirtæki stærsta almenn- ingshlutafélags á íslandi verður að geta rökstutt og réttlætt slíka fjárfestingu fyrir hinum fjölmörgu hluthöfum sínum. For- ráðamenn Burðaráss hf. og annarra fjár- festa, sem munu ganga til liðs við fyrirtæk- ið þurfa að geta sýnt fram á, að þessi mikla fjárfesting skili viðunandi arði. Stjórnendur fyrirtækjanna, sem eru að kaupa hluti í ÚA gera sér að sjálfsögðu grein fyrir þessu. En af hveiju eru þeir tilbúnir til að greiða slíkar fjárhæðir og sannfærðir um, að sú fjárfesting skili sér? Skýringin er einföld. Þeir eru að kaupa hlut í þjóðareigninni. Það er fyrst og fremst kvótinn, sem jgerir það að verkum, að hlutabréfín í ÚA eru svo verðmæt, sem raun ber vitni. Akureyrarbær er að selja kvótann. Og vissulega rennur andvirðið með einum eða öðrum hætti í vasa íbúa Akureyrar, sem eru auðvitað meðeigendur að þjóðareigninni. En það er stór hópur annarra eigenda, sem fær ekkert í sinn hlut af þessum 1.205 milljónum, sem skiptu um hendur núna fyrir helgina. ÚA er auðvitað öflugt fyrirtæki, sem hefur verið byggt upp af myndarskap og þar er saman kominn hópur af hæfu og duglegu starfsfólki. Fyrirtækið á skip á sjó og eignir í landi og hlut í útgerðarfyrir- tæki í Þýzkalandi. Allt eru þetta verð- FRA ÞINGVOLLUM MorgunblaðiS/Ámi Sæbcrg mæti, sem ekki skal lítið gert úr. En það breytir ekki því, að verulegur hluti þeirra verðmæta, sem íjárfestar telja að séu til staðar í ÚA er kvótaeign fyrirtækisins og það er hún, sem er svo eftirsóknarverð. Þegar umræður voru um það fyrir nokkrum árum, að réttast væri að bjóða kvótann upp á hverju ári tii hæstbjóðanda var því haldið fram, að þá mundu fjár- sterk fyrirtæki koma til sögunnar og bjóða í kvótann og leigja hann útgerðarmönnum og sjómönnum. Þetta var ein af röksemd- unum, sem hafðar voru uppi gegn uppboði á kvóta. Nú er þetta að gerast en bara með svolítið öðrum hætti. í stað þess að fjársterkir aðilar, sem ekki hafa komið við sögu í útgerð fyrr en seinni árin bjóði í kvóta á árlegu uppboði kaupa þeir hluta- bréf í útgerðarfyrirtækjum og eignast þannig hlut í kvótanum. Það er að sjálfsögðu jákvætt, að fjárfest- ar vilji kaupa hlutabréf í útgerðarfyrir- tækjum eins og öðrum fyrirtækjum. En staðreyndin er engu að síður sú, að þeir eru tilbúnir til að borga svo hátt verð fyr- ir hlutabréfín vegna kvótaeignarinnar. Þeir eru að kaupa hlut í auðlindinni. Vandamálið er hins vegar það, að eig- andi auðlindarinnar héfur ekki boðið eign sína til sölu, en er að lögum talin eigandi hennar. Þótt eignin gangi kaupum og söl- um á milli einstaklinga og fyrirtækja fær eigandinn ekkert í sinn hlut af þeim við- skiptum, sem þarna fara fram. mmmtmmmmm nú fer ekkert an(Jinn á milli mala, að al- _ , menningi ofbýður verour Sl- það sem er að ger- fellt stærri ast með kvótann. Halldór Ásgríms- son, formaður Framsóknarflokksins og ut- anríkisráðherra, hefur talað um, að hann finni þunga undiröldu meðal þjóðarinnar vegna þessa máls. Eins og nú horfir stefnir í það, að kvótinn verði aðalmálið í þingkosn- ingunum, sem fram fara vorið 1999. Allar líkur eru á því, að óbreyttri afstöðu stjóm- málaflokkanna, að flokkalínur geti riðlast mjög í þeim kosningum af þessum sökum. Hver er og verður staða þeirra fyrir- tækja, sem á undanförnum misserum hafa lagt miklar fjárhæðir í að kaupa hlutabréf í útgerðarfyrirtækjum, sem í raun era hiuta- bréf í kvótanum? Það er auðvitað ljóst, að nú eru það ekki lengur einungis félagsmenn í LÍÚ, sem eiga gífurlegra hagsmuna að gæta heldur einnig fjölmörg stór fyrirtæki önnur, sem hafa verið að leggja mikla fjár- muni í að kaupa kvótabréf. Þegar þessir sterku og áhrifamiklu hagsmunaaðilar leggjast á eitt til þess að varðveita óbreytta stöðu og beijast fýrir sínum hagsmunum er auðvitað ljóst, að átökin um kvótann verða sennilega einhver hörðustu stjóm- málaátök, sem hér hafa farið fram frá því í byijun aldarinnar. Áframhaldandi og vaxandi óvissa um stöðu kvótans getur t.d. haft neikvæð áhrif á verðþróun hlutabréfa í þeim fyrirtækjum, sem lagt hafa mikla fjármuni í kvótakaup. Miklir hagsmunir eru tengdir því að slík þróun verði ekki. Nú virðist ríkisstjórnin þar að auki staðráðin í því að tryggja ein- hvers konar rétt til að einstök fyrirtæki veðsetji kvótann. Hinn almenni borgari þessa lands stendur þvi álengdar og fylgist með því, hvemig verð hlutabréfa í útgerðarfyrirtækjum hækk- ar ár frá ári vegna kvótaeignar fyrirtækj- anna, sem íslenzk lög segja að þessi sami borgari eigi en ekki fyrirtækin. Hann sér milljarða fara á milli einstaklinga og fýrir- tækja í þessum viðskiptum. Hann fylgist með því, hvemig löggjafarvaldið er að gefa eftir réttinn til veðsetningar á eignum hans. Hann á hins vegar eftir eina verðmæta eign, sem ekki verður af honum tekin og það er atkvæðisrétturinn. Er nú ekki ráð að hinir skynsamari menn taki hér í taumana og afstýri þeim harka- legu átökum, sem augljóslega em óumflýjan- leg að óbreyttu. Með því að viðurkenna í verki eignairétt þjóðarinnar að auðlindinni og rétt hennar til þess að njóta afraksturs af þeirri eign í því formi, að þeir, sem eign- ina nýta greiði eðlilegt gjald fyrir þann rétt, geta einstaklingar og fyrirtæki stundað við- skipti með aflaheimildir og hlutabréf án þess að nokkur gagnrýni komi fram. Er það ekki betri kostur frá viðskiptalegu sjónar- miði en sú óvissa, sem að öðmm kosti verð- ur orðin yfirþyrmandi eftir örfá misseri? „Af hverju eru fyrirtæki tilbúin til að greiða svo háar fjárhæðir fjrir hlutabréf í UA og raunar einnig í öðrum útgerðarfyrir- tækjum? ... Skýringin er einföld. Þeir eru að kaupa hlut í þjóðareigninni. Það er fyrst og fremst kvótinn, sem gerir það að verkum, að hluta- bréfin í ÚA eru svo verðmæt, sem raun ber vitni.“ M
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.