Morgunblaðið - 19.01.1997, Qupperneq 10

10 SUNNUDAGUR 19. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
BESSASTAÐA-
liggja mjög nálægt Lambhúsatjörn
og viðkvæmu fuglalífí þar. Kristján
Geirsson, starfandi forstjóri Nátt-
úruverndar, sagðist í samtali við
Morgunblaðið eiga erfítt með að
skilja hvaða ástæður lægju að baki
því að færa veginn. Eitt væri að
gera á honum nauðsynlegar lag-
færingar en annað að færa hann
inn á sérstætt svæði sem hefði
hingað til verið óraskað og væri á
náttúruminjaskrá.
Deilt er um fleiri framkvæmdir
í Garðabæ. Hugmyndir hafa verið
settar fram um smábátahöfn við
Amamesvog þar sem fyrir er
skipasmíðastöðin Stálvík. Hafa íbú-
ar við Ránargmnd í voginum mót-
mælt þeim áformum, þeir telja að
eignir þeirra muni lækka í verði
auk þess sem leimr fjömnnar verði
eyðilagðar, klappir muni hverfa
undir fyllingu og óbætanlegt tjón
verði unnið á fjölskrúðugu lífríki
Amamesvogs.
Mótmælt er einnig göngustígum
í voginum og framhaldi Vífílsstaða-
vegar að væntanlegri fímm þúsund
manna byggð í Garðaholti. Vegur-
inn á að verða tengibraut fyrir
nýja íbúðarhverfíð. Segja áður-
nefndir íbúar að mikil sjón-, há-
vaða- og loftmengun muni raska
hagsmunum þeirra en vegurinn
mun liggja rétt við lóðir umræddra
íbúa. Auk þessa hafa íbúar við
Hraunhóla andmælt framhaldi nýja
Álftanesvegarins til norðausturs
sem mun liggja að hluta yfír lóðir
þeirra.
Gert ráð fyrir
tvöfaldri braut
Allmörg ár munu vera síðan
hugmyndin um að færa Álftanes-
veginn og leggja hann yfir Gálga-
hraun kom upp. Sagt er í skipu-
lagstillögunum að velja eigi leið
um hraunið með tilliti til náttúr-
unnar, þannig að sem minnst rösk-
un verði.
Hilmar Finnsson hjá Vegagerð-
inni segir í samtali við Morgun-
blaðið að íbúðarbyggðin við veginn
þar sem hann liggi núna sé svo
þétt að ekki sé hægt að hafa veg-
inn áfram á sama stað. Tengiveg-
ir fyrir um 30 hús, sem þar standa
nú þegar, yrðu of margir en reynt
er að takmarka fjölda tengivega
eða afleggjara við þjóðvegi til að
draga úr slysahættu. Er gerð hafi
verið tillaga um nýja vegarstæðið
á sínum tíma hafi verið hugað að
tvennu. í fyrsta lagi að gott væri
að leggja veg á staðnum, landið
væri slétt og hentugt og í öðru
lagi að það væri í mögulegum út-
jaðri byggðar.
Hilmar er spurður hvort leysa
megi vandann vegna tengiveg-
anna með því að búa til einhvers
konar safnveg fyrir umrædd hús.
Hann segist ekki geta fullyrt neitt
um það en bendir á að það myndi
kosta talsvert fé.
Hilmar segir að gera verði ráð
fyrir að mun meiri byggð verði á
Álftanesinu í framtíðinni og þess
vegna nauðsynlegt að þjóðvegur-
inn þangað verði fær um að taka
við aukinni umferð. Gert sé ráð
fyrir því að hægt verði að tvöfalda
brautina ef þörf krefji, lega henn-
ar sé miðuð við það.
„Frá vegtæknilegu sjónarmiði
væri hægt að fara með veginn
miklu sunnar en ekki ofan á núver-
andi veg. Hann liggur of krappt,
vegurinn þarf að koma norðar þar
sem hann fer um Staðarholtið en
við höldum því alls ekki fram að
þörf sé að fara svona norðarlega,“
segir Hilmar.
Nóg af grjóti
Mörgum kann að virðast sem
ekki geti skipt sköpum hvort veg-
urinn liggi um hraunið á fyrirhug-
uðum stað. Ljóst sé að fjaran og
nyrsti hluti hraunsins fái að vera
í friði og víða sé gijót í þessu landi.
Hið íslenska náttúrufræðifélag
bendir í athugasemdum sínum á
að svo einfalt sé málið ekki,
ákveðnar tegundir hraunmyndana
séu mjög sjaldgæfar og íslending-
um beri skylda til þess að varð-
veita þær eftir föngum. Margir
FÓLK á kvöldgöngu í Gálgahrauni, áð VÍð Gálgaklett. Ljósmynd/Ólafur Sigurgeirsson
GÁLGAHRAUN
í LÍFSHÆTTU?
RÁÐAMENN í Garðabæ
hafa kynnt tillögur að
nýju aðalskipulagi til
l ársins 2015 og hafa
Náttúruverndarráð,
Fuglaverndunarfélagið og Hið ís-
lenska náttúrufræðifélag gert
nokkrar athugasemdir við tillög-
umar. Einkum hefur verið gagn-
rýnd sú hugmynd að færa Alfta-
nesveginn til norðurs og láta hann
skera Gálgahraun en það er nyrsta
tungan af hraunbreiðu er rann úr
Búrfelli.
Þvert á veginn á einnig að vera
tengibraut frá Arnamesvogi en
auka á byggð á Amameshæð sam-
kvæmt skipulaginu. Hafnarfjörður
er að verulegu leyti reistur á Búr-
fellshrauni og bent hefur verið á
að miklu skipti að varðveita Gálga-
hraun sem er á náttúruminjaskrá.
Hraunið er vinsælt útivistarsvæði,
það hefur ekki orðið fyrir neinu
teljandi raski af mannavöldum og
þar að auki er þar fjölbreyttur gróð-
ur og fuglalíf auk sögulegra minja.
Náttúruvemd ríkisins, er tók við
af Náttúruvemdarráði um áramót-
in, mun fylgja málinu eftir en at-
hugasemdimar vom sendar bæjar-
stjóra Garðabæjar í desember. Ekki
er búið að afgreiða skipulagstillög-
umar endanlega í skipulagsnefnd
bæjarins en búist við að það verði
gert á næstu vikum og málið þá
tekið fyrir í bæjarstjórn. Að fengnu
samþykki bæjarstjómar verður að-
alskipulagið sent Skipulagsstjóm
ríkisins og ráðherra til staðfesting-
ar. Þess má geta að samkvæmt
lögum er skylt að framkvæma
umhverfísmat áður en lagning
þjóðvega hefst.
Gagnrýnt hefur verið að með
nýju vegarlagningunni sé verið að
raska hrauninu og lífríki þess að
óþörfu, auk þess eigi vegurinn að
Tillögur að nýju aðalskipulagi Garðabæjar
hafa valdið nokkrum deilum og m.a. er
fullyrt að nýr þjóðvegur út á Álftanes og
tengivegur frá Amamesvogi muni valda
tjóni í Gálgahrauni sem er vinsæll
útivistarstaður. Kristján Jónsson kynnti
sér tillögumar og ræddi við málsaðila
Krækiber og friðsælir
hraunbollar
GÁLGAHRAUN við Arnarnes-
vog, er nyrsta totan á 10 kíló-
metra langri hraunbreiðu sem
einu nafni heitir Búrfellshraun
og kennd er við eldstöð rúmlega
sjö kílómetra austan við Hafn-
arfjörð. Hraunið rann fyrir um
7.200 árum, að sögn vísinda-
manna.
Gálgahraun er kennt við
Gálgaklett, sérstæðan, klofinn
hraundrang skammt frá fjör-
unni, gegnt Bessastöðum. Að
sögn Olafs Sigurgeirssonar,
fararstjóra hjá Ferðafélagi Is-
lands, munu hafa fundist
mannabein í gjótum nálægt
klettinum og því sennilegt að
þarna hafi verið aftökustaður,
eins og ömefnið bendir til.
Dómþing voru haldin í Kópa-
vogi og fógetinn á Bessastöðum
var skammt undan, handan við
Lambhúsatjörnina. Hægt var að
lenda bátum í vogi við klettinn.
Hraunið er mjög úfið og erf-
itt yfirferðar en slóði, gamla .♦
gatan frá Bessastöðum til Kópa-
vogs, liggur um það. Kristján
Eldjárn forseti nefndi slóðann
Fógetagötu. Gróðurfar í hraun-
inu er mjög fjölbreytt og íbúar
í grenndinni tína þar gjarnan
krækiber, einnig finnast þar
jarðarber og eitthvað af blá-
beijum. Mikið er af mosa og
lágvöxnum jurtum, burkni vex
víða í gjótunum og gróðurangan
kitlar vitin.
í góðu veðri er fagurt og frið-
sælt í hrauninu en í grein sem
Árni Óla skrifaði í Lesbók
Morgunblaðsins 1952 veltir
hann því fyrir sér hvemig sé
að vera þar einn á ferð í skamm-
degisbyl, hvort það hvarfli þá
að mönnum að „þeir dauðu úr
Gálgaklettum" séu komnir á
kreik og vein og dauðastunur
heyrist í vindinum.
Fuglalíf er mikið á fitjunum
við sjóinn við Gálgahraun. Ein-
kennist fjörulífríkið á Bessa-
staðanesi og víðar á svæðinu
af mikilli grósku og framleiðslu,
að sögn Hins íslenska náttúm-
fræðifélags sem mælist til þess
að sem minnst verði hróflað við
strandlengjunni. Á svæðinu frá
Bala til Kársness er eini áning-
arstaður margæsa hér landi.
Er þetta lítill stofn sem ættaður
er frá heimskautasvæðum
Kanada en kemur hér við á
vorin og haustin. Svæðið er á
alþjóðlegum skrám yfir mikil-
væg votlendissvæði sem verði
að varðveita, ekki síst vegna
margæsanna.
æJ kópavogur) .fy
*rr-í' Stækkab
Lgtjörn CARÐABÆR 'j
HAFNARf)ÚRpUR*>v5S f\ ‘