Morgunblaðið - 02.02.1997, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 1997 21
A 0
Jón Olafur Olafsson
Félagsmönnum
boöiö til afmælis
SÉRSTÖK nefnd hefur verið
starfandi til að skipuleggja
afmælishátíð Iðnaðarmannafélags-
ins og er Jón Ólafur Ólafsson mál-
ari og arkitekt formaður hennar.
Með honum í nefndinni starfa þeir
Runólfur Grétar Þórðarson og Pét-
ur Rúnar Siguroddsson. En í hveiju
verður afmælishaldið fólgið?
-Við höfum opið hús fyrir félags-
menn milli klukkan 17 og 19 í
Gullhömrum, salnum í kjallara
Húss iðnaðarins, segir Jón Ólafur
Ólafsson. -Þar mun formaður fé-
lagsins, Guðmundur Kristjánsson,
flytja hátíðarræðu og síðan má
búast við hefðbundnum afmælisá-
vörpum og einhveiju fleiru. Við
höfum sent félagsmönnum bréf um
þetta og vonumst til að þeir mæti
vel og dyggilega. Það er viðeigandi
að hafa afmælishátíðina í Húsi iðn-
aðarins þar sem Iðnaðarmannfé-
lagið hafði forgöngu um að hefla
þar framkvæmdir, keypti lóðina og
hvatti til að menn sameinuðust
þar. Félagið hefur þar herbergi sem
reyndar er leigt út í bili en á um
22% eignarhlut í húsinu.
Jón Ölafur fór þá leið sem marg-
ir iðnaðarmenn hafa farið að bæta
við sig framhaldsnámi eftir mál-
aranámið. Þá lá Ieið hans til Dan-
merkur í arkitektúr og gat hann
unnið fyrir sér sem málari á náms-
tímanum. Þar kynntist hann m.a.
vinnubrögðum sem fáir málarar
hérlendis hafa kynnst: -Ég kynnt-
ist hvernig menn unnu við að kalka
loft og veggi en það höfðu jafnvel
elstu málarar ekki gert hérlendis
lengi vel. Þetta sýnir okkur til
dæmis að það getur verið mjög
gagnlegt að kynnast vinnubrögð-
um iðnaðarmanna í öðrum löndum
og margir íslenskir iðnaðarmenn
hafa reyndar starfað erlendis um
tíma, segir Jón Ólafur en um þess-
ar mundir vinnur hann einmitt að
undirbúningi sérstakrar áætlunar
um nemendaskipti og kannar
möguleika á því að iðnaðarmenn
dvelji í nokkra mánuði við störf í
öðrum löndum í því skyni að flytja
heim verkþekkingu.
-Þetta hefur auðvitað alltaf gerst
að einhveiju leyti en hugmyndin
er sú að iðnaðarmannafélögin taki
meiri ábyrgð á því í framtíðinni að
miðla upplýsingum og fagþekkingu
milli landa. Handverksmenninguna
verður að varðveita því hún er
grundvöllur að allri iðnþróun og ef
við getum komið okkur upp
ákveðnum tengiliðum í öðrum lönd-
um og viðhaft skipuleg skipti á
iðnsveinum þá tryggjum við að fjöl-
breytt handverk lifi áfram.
Ljósm. Þónr
SKIPUÐ var nefnd til að sjá um afmælishátíðina á morgun.
Frá vinstri: Runólfur Grétar Þórðarson, Jón Ólafur Ólafsson
og Pétur Rúnar Siguroddsson.
Siguroddur
Magnússon
Mátti
hvergi
skeika milli-
metrum
einkennt öll fræðslumál hjá okk-
ur sú ágæta samvinna sem verið
hefur milli sveina og rafvirkja,
segir Siguroddur og segir að
þróun og breytingar í rafvirkjun
hafi alla tíð kallað á endur-
menntun og gjarnan leitt til
nokkurrar sérhæfingar í stétt-
inni. En hver hafa að mati Sigur-
odds verið helstu viðfangsefnin
í félagsstarfi Iðnaðarmannafé-
lagsins?
Alltaf lífleg skoðanaskipti
-Mér f innst þessir árlegu
fræðslufundir okkar eða hádeg-
isfundir alltaf hafa verið góðir.
Þá höfum við fengið ýmsa
framámenn, ráðherra eða aðra,
til að fræða okkur um ýmis mál
sem efst eru á baugi á hverjum
tíma og síðan eru menn spurðir
og þá hafa félagsmenn ekki ver-
ið feimnir við að tjá sig. Þarna
hafa því alltaf farið fram lífleg
skoðanaskipti.
Annað sem mér finnst vert
að minnast á að endurbygging
Baðstofunnar sem er við köllum
stundum gullmolann okkar þar
sem við höldum félagsfundina.
Hún eyðilagðist í bruna árið
1986 eins og margir muna
eflaust eftir en hún var í gamla
iðnskólahúsinu við Lækjargötu.
Það sem bjargaði húsinu fráþví
að brenna til grunna var að
búið var að blása steinull í
útveggjagrindina. Gissur Sím-
onarson var formaður Iðnaðar-
mannafélagsins á þessum tíma
og hann og Helgi Hallgrímsson
húsgagnaarkitekt báru hitann
og þungann af endurbygging-
unni en félagið lagði milljónir
króna í hana og auðvitað studdu
þetta allir stjórnarmenn og fé-
lagsmenn. Menn vönduðu sér-
staklega mikið til verksins og
mátti hvergi skeika millimetr-
um. Ég man að það var gerð
mikil leit að ljósakúplum sem
voru á stoðum og það fannst
loks verksmiðja erlendis sem
framleiddi ennþá nákvæmlega
eins kúpla og þannig var allt
endurbyggt í sömu mynd og
verið hafði.
Og Siguroddur minnist einnig
á annað stórmál sem félagið
hrinti í framkvæmd en það var
bygging Húss iðnaðarins við
Hallveigarstíg. -Félagið á núna
21% í húsinu og við fengum
önnur félög iðnaðarmanna í lið
með okkur og nú hafa Samtök
iðnaðarins stóran hluta þess í
sinni þjónustu, m.a. kennslustof-
ur á fyrstu hæðinni eftir að
verslanir hafa flust þaðan, segir
Siguroddur en hann er núna
formaður hússtjórnarinnar.
Hann kvaðst í lokin vilja undir-
strika mikilvægi Iðnaðarmanna-
félagsins á einu sviði: -Það er
að við höfum menntamálin í
stöðugri skoðun. Aukin mennt-
un og réttindi iðnaðarmanna
þurfa að vera stöðugt umræðu-
og umfjöllunarefni okkar.
• •
Orn Guðmundsson
Þarf að viðhalda góðri ímynd
VIÐ þurfum að vinna að því
að viðhalda góðri ímynd iðn-
aðarmanna almennt talað og
bæta hana. Mér finnst almenn-
ingsálitið um of hafa verið á þá
leið að iðnnám sé ekki eins virðu-
legt og bóklegt nám og það heyr-
ist stundum sú skoðun foreldra
við börn sín að þau verði bara
iðnaðarmenn ef þau nenna ekki
að læra. Þessum viðhorfum þarf
að breyta, sagði Örn Guðmunds-
son einn stjórnarmanna í Iðnað-
armannafélgainu. Örn er vegg-
fóðrara- og dúklagningameistari
og hefur starfað við iðn sína allt
frá árinu 1963 er hann hóf nám.
Örn telur að viðhorf til iðn-
greina séu þó mismunandi og
megi ráða það nokkuð af vin-
sældum þeirra. -Rafvirkjun og
allt í sambandi við rafmagn og
tæknisviðið hefur löngum verið
vinsælt en járnsmíði og kannski
sumar byggingagreinar hafa síð-
ur náð vinsældum - mönnum
þykja störfin þar líklega of
óhreinleg, segir hann og segir
nauðsynlegt að auka samvinnu
þeirra sem læra starfsmenntun í
háskólum og þeirra sem byggja
með höndunum, -það verður ekk-
ert þjóðfélag byggt upp nema
með samvinnu þessara hópa, seg-
ir hann. -En vinsældir iðngreina
sveiflast alltaf milli ára og síð-
ustu árin hefur til dæmis aukist
mjög ásókn í mína iðngrein. Ég
geri ráð fyrir að það sé að ein-
veiju leyti vegna aukinna verk-
efna, fólk hefur frekar komist á
samning þegar nóg er að gera,
en til dæmis nýjungar í skreyt-
ingum í gólfdúkum og slíkt hefur
aukið áhugamanna á þessari
grein. Nú er líka mjög í tísku
bæði þjá fyrirtækjum og í íbúðar-
húsum að skipta út gólfteppum
fyrir dúka. Þá leggja menn
gjarnan einhver mynstur eða
skreytingar enda gera arkitekt-
ar oft ráð fyrir slíku í nýbygging-
um eða við endurnýjun húsnæðis
sem þeir koma að.
Þú sérð þá ekki neinn verkefn-
askort í faginu?
-Nei, það er ásókn í þessa grein
núna og ég vil undirstrika að
þegar almenningsálitið stendur
með iðnaðarmönnum kemur nýtt
Ólafur Jónsson
fólk jafnt og þétt inn í þessar
stéttir. Ég hugsa að í veggfóðrun
og dúkalögnum verði ástandið
nokkuð stöðugt á næstu misser-
um, við önnum allri eftirspurn
nema að til komi einhver
sprengja í byggingariðnaðinum.
Við höfum líka alltaf haft lag á
að vinna saman, keppum auðvit-
að um verkin í útboðum en þegar
einn aðili tekur að sér stór verk
sem mannskapur hans ræður
ekki við er yfirleitt auðvelt að
fá starfsbræður til að koma að
verkinu með sína menn. Það hef-
ur alltaf ríkt sá andi í stétt okk-
ar að við séum fyrst og fremst
fagmenn og lagt áherslu á vöru-
vöndun.
Örn minnist að lokum á einn
þátt í starfi Iðnaðarmannafélags-
ins: -Við höfum á hveiju ári far-
ið í skoðunarferð og heimsótt
verksmiðjur og skoðað stórfram-
kvæmdir þar sem iðnaðarmenn
hafa leikið stórt hlutverk, brýr,
orkuver eða annað slíkt og þess-
ar ferðir hafa jafnan þótt áhuga-
verðar og verða áreiðanlega fast-
ur liður í starfi okkar áfram.
Iðnaðarmenn þurfa endurmenntun
EINS og með margar aðrar
stéttir þurfa iðnaðarmenn á
endurmenntun og framhalds-
menntun að halda og Iðnaðar-
mannafélagið naut þeirrar gæfu
að einn félagsmanna, ísleifur
Jakobsson, gaf félaginu pen-
ingagjöf og ánafnaði því síðan
eftir sinn dag enn frekari fjár-
muni sem nota skyldi til að styðja
efnalitla iðnaðarmenn til fram-
haldsnáms erlendis. Þannig höf-
um við reynt að styðja iðnaðar-
menn úr öllum greinum, segir
Ólafur Jónsson málarameistari
sem í áratugi hefur starfað að
félagsmálum iðnaðarmanna og
er nú sljórnarmaður í Iðnaðar-
mannafélaginu.
-Ég útskrifaðist árið 1944 og
rak fyrirtæki mitt til 1994 og
hafði lengst af kringum 20 menn
í vinnu og sinnti síðan ýmsum
félagsmálum, ekki síst fyrir mál-
ara en hætti því fyrir nokkru -
þeir vita af mér og geta leitað
til mín ef á þarf að halda! Ég
er þó ennþá í stjórn Iðnaðar-
mannafélagsins.
Iðnaðarmannafélagið sá um
iðnnámið á námsárum Ólafs og
var það kvöldskóli í húsinu við
Lækjargötu. -Þá unnum við allan
daginn og sóttum svo kennslu frá
klukkan sjö til tíu á kvöldin og
þar sátum við oft nokkuð þreytt-
ir. Flestar iðngreinar voru fjög-
urra ára nám en nokkrar þijú
ár, segir Ólafur og hann hefur á
ferli sínum fylgst með miklum
breytingum á iðngrein sinni.
-Þetta er orðið allt miklu léttara
í dag, nú sandspartla menn og
sprauta á gólf og veggi og inn-
réttingar eru sjaldnast málaðar
í nýbyggingum. Áður fyrr tók
það þijá menn kannski þijár vik-
ur að mála heila íbúð, grunna,
spartla, mála og lakka eldhús,
hurðir og karma og annað. Nú
gera menn þetta á þremur dög-
um enda harðviður eða tilbúið
málað plastefni komið í stað þess
sem við lökkuðum áður en auð-
vitað á gamla aðferðin oft við í
eldra húsnæði. Þannig hafa efnin
og tækin breyst en iðnin verður
áfram nauðsynleg, segir Ólafur
Ásgrímur Jónasson
og leggur áherslu á að menntun
iðnaðarmanna sé metin sem
skyldi:
-Við þurfum að vinna að því
að iðnaðarmenn viðhaldi þekk-
ingu sinni og færni, taki sinn
námstíma, próf og endurmennt-
un. Við verðum að hefja iðn-
menntun til vegs, Iðnaðarmenn
verða að útskrifast í dag með
vandaða faglega grunnþekkingu
og starfa saman í sterkum sam-
tökum.
Ólafur er í stjórn Styrktar-
sjóðs ísleifs Jakobssonar og seg-
ir að á þeim rúmu 30 árum sem
sjóðurinn hefur starfað hafi
hann styrkt alls 146 iðnaðar-
menn til námsferða, allt frá ein-
um uppí 12 á ári. Sjóðurinn hef-
ur verið hvíldur nokkur síðustu
ár til að byggja hann betur upp
en á síðasta ári var einum styrk
úthlutað og segist Ólafur gera
ráð fyrir að aftur komi til úthlut-
unar á þessu ári. Skilyrði fyrir
styrkveitingu er að menn sýni
pappíra um væntanlega náms-
vist sína.
Fleiri konur í rafmagnsfræði
^TJÓRN Iðnaðarmannafélags-
kJ ins hefur alltaf verið sam-
mála um að setja stefnuna á
menntamál iðnaðarmanna. Fag-
lega stendur iðnmenntakerfið
nokkuð vel en eftirmenntun
verður sífellt nauðsynlegri þátt-
ur vegna þeirrar öru þróunar
sem verið hefur í mörgum iðn-
greinum, segir Ásgrímur Jónas-
son rafmagnsiðnfræðingur sem
er vararitari í stjórn Iðnaðar-
ntannfélagsins.
Ásgrímur tók sveinspróf árið
1960 og tveimur árum síðar lauk
hann iðnfræðiprófi frá Vélskóla
íslands. -Rafvirkjar geta farið
ýmsar leiðir til framhaldsmennt-
unar eftir að sveinsprófi lýkur,
segir Ásgrímur og telur þessa
mörgu möguleika nokkra skýr-
ingu á því hversu vinsæl raf-
magnsfögin eru. -Menn geta tek-
ið sveinspróf og síðan stúdents-
próf frá Iðnskólanum og haldið
síðan áfram í verkfræði eða far-
ið i meistaranám. Þetta er hag-
nýtur grunnur fyrir mörg störf
bæði í faginu sjálfu og rann-
sókna- og stjórnunarstörf en það
mættu hins vegar fleiri konur
leggja stund á nám í rafmagns-
fræðum.
Það er mikið framundan í
virkjanamálum, tölvu- og raf-
eindatækniáhugi er mikill og
margt að gerast á þessum svið-
um og má segja að það sé bæði
fjölbreytni og sérhæfing innan
greinarinnar, segir Ásgrímur og
nefnir að þannig þróist iðngrein-
ar á ýmsa vegu eftir því sem
samfélagið kalli.
Ásgrímur hefur í starfi sínu
bæði kennt við Iðnskólann og
annast hönnun á lýsingu. -Lýs-
ingarhönnun hefur verið gefinn
æ meiri gaumur á síðustu árum
en við stöndum nokkuð vel á
því sviði að ég tel. Nútíma skrif-
stofa er lýst á annan hátt en var
fyrir fáum árum og þar hafa
tölvur meðal annars kallað á
nýjar þarfir en lýsing þarf alltaf
að vera vönduð og sjálfsagt er
að leggja talsverða natni við
fyrirkomulag og uppsetningu á
henni, segir hann og minnir á
að aðeins séu 75 ár frá stofnun
Rafmagnsveitu Reykjavíkur og
120 frá tilkomu ljósaperunnar
sem sé því yngri en Iðnaðar-
mannafélagið! -í dag höfum við
flúrljós, halogenperur auk
hinna hefðbundnu pera og allt
á þetta rétt á sér til ákveðinna
verkefna og þess vegna þurfa
þeir sem starfa að raflögnum,
hönnun og yfirleitt á öllum svið-
um raftækni að vera vel heima
í þeim möguleikum sem þessi
tækni býður uppá. Einnig er
nokkuð um að menn velji ákveð-
in sérsvið.
Eru breytingarnar orðnar það
miklar að þú gætir ekki lengur
lagt rafmagn í venjulegt íbúðar-
hús?
-Ég myndi enn treysta mér til
þess en ég veit ekki hvort ég
hefði nokkuð að gera í að eiga
við viðgerðir á uppþvottavél eða
rafal á bíl - allt er þetta orðið
svo sérhæft. Þess vegna er mikil-
vægt að Iðnaðarmannafélagið
hvetji iðnaðarmenn til að standa
vörð um faglegan metnað.