Morgunblaðið - 02.02.1997, Síða 24

24 SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/RAX
LJÓSIN skyggð á skurðstofunni svo að það sjáist betur á myndbandsskermana. Næstur stendur Dan Smith og fylgist með framvindu mála á skermi. Margrét er fyrir
miðri mynd með hendur fullar og horfir á annan skjá sem sést ekki á myndinni.
Kviðsj árspeglun fjölgar
valkostum skurðlækna
ÞAÐ ER fremur óraun-
verulegt fyrir leikmenn
að standa inni á skurð-
stofu og taka inn það
sem fyrir augu bar í
þessu tilviki. Fátt minnti á þá
ímynd sem menn hafa um skurð-
aðgerðir. Blóði drifna skurðlækna
með klippur, hnífa ogtangir á lofti,
eða unga töffara að hætti Chicago
Hope að skiptast á bröndurum
undir dynjandi rokktónlist. Grænu
náttfötin voru að vísu á sínum
stað og raunar var útvarp úti í
homi, en það heyrðist varla í því.
Skurðlæknarnir sem hér voru að
störfum stóðu yfír sjúklingi sem
lá á hliðinni á skurðarborðinu. En
enginn var að horfa á hann, held-
ur rýndu allir á sjóvarpsskerma
sem héngu fyrir ofan rúmið. Dan
og Margrét voru með klippur og
fleiri tól inni í iðrum sjúklingsins,
en athöfnin gaf frekar til kynna
að þau væru með stýripinna í
höndunum og á skermunum væri
einhver undarlegur tölvuleikur.
Margrét gaf blaðamönnum þá
skýringu á því sem fyrir augu
bar, að þau væru að fjarlægja
nýmahettu með æxlum. A skerm-
inum sást glöggt annað nýrað,
nýrnahettan og æxlið sem um
ræddi. „Þessi aðgerð liggur vel við
kviðsjárspeglunartækninni því hér
er um lítil líffæri að ræða sem
liggja djúpt. Nýrnahettur em
innkirtlar sem framleiða adrenalín
Það er ekki ofsögum sagt að læknisfræði fleygir hratt fram. í dag
er verið að gera hluti sem fáir hefðu talið mögulega fyrir fáum
árum. Bandarískur sérfræðingur í kviðsjárspeglunaraðgerðum, Dan
Smith, var hér á landi fyrir skömmu og gerði nokkrar nýstárlegar
aðgerðir á nýmahettum ásamt Margréti Oddsdóttur skurðlækni.
Guðmundur Guðjónsson og Ragnar Axelsson fylgdust með fyrstu
aðgerðinni og hittu sérfræðingana síðan að máli.
og hormón og skipta því máli.
Vinstri nýrnahettan liggur á bak
við miltað og brisið og sú hægri
liggur á bak við lifrina og skeifu-
görnina,“ sagði Margrét og
skömmu síðar mátti sjá þá kostu-
legu sjón á sjónvarpsskermunum,
að nýrnahetta með æxli var losuð
frá með klippum og síðan sótti
töng nýmahettuna í plastpoka sem
önnur töng hélt á. Pokinn var
dreginn út um mjótt rör sem lá
inn í kvið sjúklingsins. Öll aðgerð-
in fór fram í gegn um þetta mjóa
rör, en áður þurfti mikinn hol-
skurð til þess að ná sama árangri.
Sérfræðingar
Dan Smith er fæddur og upp
alinn í Rochester í Minnesota-ríki
í Bandaríkjunum. Hann er m.a.
af sænsku bergi brotinn. Ein
fremsta læknisfræðimiðstöð ver-
NÝRNAHETTAN losuð frá.
aldar er í Minnesota, Mayo-sjúkra-
húsið, og þar hafa m.a. þó nokkr-
ir íslenskir læknar stundað sitt
framhaldsnám. Smith hlaut þjálf-
un sína við Mayo og hefur síðan
einnig starfað í Montana, Cincin-
atti og Atlanta.. Síðustu árin hefur
hann lagt stund á kviðsjárspeglun-
araðgerðir af þeim toga sem hér
hefur verið lýst. Hann segir að enn
sem komið er séu aðgerðir af þessu
tagi á nýrnahettum fátíðar og
fremstu sérfræðingamir hafi
kannski gert 70-80 aðgerðir og
þær fyrstu séu skráðar árið 1993.
Því sé það lofsvert og til marks
um framsækni íslendinga í lækna-
vísindum hvað þeir séu komnir
langt á þessari braut. „Það var
ekki fyrr en árið 1995 að mikill
skriður komst á þær. Sjálfur hef
ég gert milli 20 og 30 aðgerðir
af þessu tagi,“ segir Dan. En
hvernig skyldi leggjast í Margréti
að gera slíkar aðgerðir á eigin
spýtur hér eftir og hvað verða
þetta margar aðgerðir á ári? Hún
svarar:
„Það leggst bara vel í mig að
gera þetta. Þetta liggur vel við,
er fremur einföld aðgerð þegar á
allt er litið og hættulítil ef aðgát
er höfð. Hins vegar er erfitt að
svara hversu margar aðgerðir
verði á ári hveiju. Það verður allt-
af breytilegt en ég get vel ímynd-
að mér að það verði á bilinu 4-10
aðgerðir á ári.“ Dan skýtur hér inn