Morgunblaðið - 04.11.1997, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 4. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
KVIKMYIMDAHATIÐ
Söngnr
frá
fjarlægu
landi
Háskólabíð
SONGUR CORLU
„CARLA’S SONG“
★ ★ ★
Leikstjóri: Ken Loach. Aðalhlutverk:
Robert Carlyie, Oyanka Gabezas,
Scott Glenn. Bretland. 1996.
EINN af höfuðpostulum hinnar
vinsælu raunsæisstefnu í breskri
kvikmyndagerð samtímans er Ken
Loach. Hann á það sameiginlegt
með Mike Leigh að fjalla af ýtr-
asta raunsæi um breskt alþýðufólk
en hefur í undanfömum myndum
flutt það út fyrir landsteinana sem
vitni að pólitískum átökum og
styrjöldum; til Spánar 1936 í þeirri
ágætu mynd Land og frelsi og nú
til Nicaragua árið 1987 í myndinni
Söng Cörlu. Ártalið er mikilvægt.
Fyrir áratug áttu sandínistar í
blóðugri baráttu við kontraskæru-
liða í sveitum landsins og önnur
aðalpersóna myndarinnar, Carla,
hefur flúið hemaðinn og skelfing-
una og hryllinginn sem af honum
hefur hlotist. Loach er ástríðufullur
vinstrimaður og myndin verður
mjög hörð og óvægin ádeila á þátt
Bandaríkjanna í stríðinu gegn
sandínistum.
Carla (Oyanka Gabezas) endar
í Glasgow þar sem hún hittir vel-
viljaðan strætóbílstjóra (Robert
Carlyle), sem dauðleiðist starf sitt
og hefur ekki skipt sér mikið af
heimspólitíkinni hingað til en fær
stutta leiðsögn um ástand mála í
Nicaragua hjá yngri systur sinni
Robert Carlyle í hlutverki sínu í kvikmyndinni Söngur Cörlu.
eftir að hann kynnist Cörlu; hann
verður ástfanginn af konunni frá
Nicaragua eftir að hún tekur sér
far með vagni hans. Hann finnur
að hún getur ekki orðið hans fyrr
en hún hefur losnað við drauga
fortíðar í landi sínu og saman halda
þau til Nicaragua inn í skæmhern-
aðinn miðjan að finna aftur líf sem
hún hefur flúið.
Loach á það sameiginlegt með
Leigh að geta dregið allt það besta
fram í leikurum sínum. Það em
mikil viðbrigði fyrir strætóstjórann
frá Glasgow að koma til Nicaragua
þar sem hann verður í raun augu
okkar og eyra en Carlyle er hlut-
verkinu vaxinn og sýnir dæmalaust
vel hvemig ástandið í landinu ork-
ar á hann, hvernig hann skilur það
ekki og hræðist það en reynir samt
að halda hugrekki sínu. Á sama
hátt er leikur Gabezas í titilhlut-
verkinu frábær. Hún sýnir svo
ágætlega inn í sálarangist Cörlu
og ótta við fortíðina en líka vilja
til að ná einhverskonar sátt við
sjálfa sig og þá sem hún skildi
eftir. Scott Glenn er einnig fínn í
aukahlutverki Bandaríkjamanns
sem lætur CIA fá það óþvegið.
Kvikmyndin Söngur Cörlu segir
átakanlega sögu og er óvægin þeg-
ar hún kemur boðskap sínum á
framfæri en hún er líka full af hlýju
og mannúð og samhygð sem fáir
hafa sterkari tök á en Ken Loach.
Arnaldur Indriðason
Lífskraftur söngsins
Rcgnboginn
PARADÍS ARVEGURINN
„Paradise Road“
★ ★ V2
„PARADISE Road“ minnir um
margt á sjónvarpsþættina „A
Town Like Alice“ sem voru byggð-
ir á skáldsögu Nevils Shutes.
„Paradise Road“ byggir á sann-
sögulegum atburðum og segir frá
hópi ólíkra kvenna sem lenda í
fangabúðum Japana í seinni
heimsstyijöld. Þó flestar hafi dval-
ið í Singapore til lengri eða
skemmri tíma þá þekkjast konurn-
ar takmarkað þar sem ólík stéttar-
staða og þjóðerni sköpuðu óyfir-
stíganlega fjarlægð, og jafnvel
þegar þær eru farnar að svelta
heilu hungri saman og deila öðrum
þrælakjörum eiga sumar erfitt
með að brjóta odd af oflæti sínu.
Samhugur er samt kjarni „Para-
dise Road“, ekki sundurlyndi, og
þungamiðjan er tilraun tveggja
kvennanna (Glenn Close og Paul-
ine Collins) til þess að stofna söng-
sveit sem flytur klassísk tónverk.
Kraftur myndarinnar liggur í
ódrepandi lífsvilja kvennanna sem
hægt og hljótt, og með englasöng,
neita að láta kúga sig og sefa jafn-
vel villidýrið í fangavörðunum.
Bmce Beresford, leikstjóri, hefur
fengið sterkan hóp leikkvenna sem
standa sig flestar með afbrigðum
vel. Sagan rennur þokkalega vel i
gegn með vænum skammti af hefð-
bundnu mótlæti til þess að fá áhorf-
endur til að tárast, og umgjörðin er
í stórmyndastíl hvað varðar kvik-
myndatöku og tónlist. Utkoman er
væn og uppbyggileg mynd.
Bandarískir
úthverfa-
draumar
Regnboginn
K/IKMYNÞAHÁTÍ£>
\ í T^yÁsÆVl^
Óskiljanleg-ur Shakespeare
Regnboginn
LEITIN AÐ RICHARD
„Looking for Richard"
★ ★ ★
ÆTLUNARVERK Als Pacinos í
heimildarmyndinni „Looking for
Richard" (ef það má kalla hana
heimildarmynd) er ekki lítið. Hann
vill bijóta niður fordóma fólks gegn
verkum Shakespeares og fá það til
að takast á við tilfinningamar og
hugmyndimar á bak við orðaflaum-
inn. Þegar Pacino spyr fólk út á
götu um skáldið kemst hann fljótt
að því að fáir em haldnir sama eld-
móði og hann þegar kemur að Rík-
arði þriðja og Shakespeare, og út-
skýringar eins og leiðinlegur og
óskiljanlegur látnar fylgja með.
Pacino lætur samt ekki deigan síga
og hellir sér út í það að kryfja verk-
ið og túlka það í þeim tilgangi að
auka skilning og ánægju almenn-
ings á Shakespeare.
Pacino býður áhorfendum í
hressilegt ferðalag þar sem við
fáum að flakka með honum fram
og til baka milli leiklestra á verk-
inu, uppfærslu á helstu atriðum
þess, og útskýringa frá lærðum
Shakespeare-fræðingum og virtum
Shakespeare-leikumm. Krafturinn
í Pacino er smitandi. Hann hrífur
mann með í, oft á tíðum kómísk-
um, átökum sínum við textann þó
að viðleitni hans til að einfalda
verkið og skýra geri lítið annað
en að undirstrika hversu flókið og
margrætt það er.
ÚTHVERFI
„Suburbia“
★ ★
MYND Richards Linklaters
fjallar eins og fyrirrennarar henn-
ar um ungt fólk sem er að reyna
að fóta sig í líf-
inu. „Suburbia“
er samt ólík
fyrri myndum
leikstjórans að
því leyti að hún
er ekki skrifuð
af honum sjálfum heldur byggir á
leikriti Erics Bogosians um eina
nótt í lífi fimm ungmenna og við-
brögð þeirra þegar gamall skólafé-
lagi, sem er orðinn poppstjarna,
kemur í heimsókn. Allir takast á
við sína djöfla og drauma um betra
líf, ef þeir eru fyrir hendi, og um
morguninn hefur margt breyst þó
kannski sé allt í rauninni eins.
Linklater lætur vel að fylgja
stefnulausu ungu fólki á bæjar-
rölti og hlusta á það kryfja allt
og ekkert til mergjar. Verk Bogos-
ians er oft hnyttið og á köflum
alvöruþrungið en dettur stundum
niður í einhvers konar mennta-
skólaskáldakomplex. Leikarahóp-
urinn er líka snotur en hefur mis-
vel skrifaðar persónur til að tak-
ast á við. Þegar upp er staðið er
„Suburbia" ekkert sérlega fmmleg
en ágætlega framsett hugvekja
um bandaríska drauminn.
Anna Sveinbjarnardóttir
Leiðin langa heim
Laugarásbíó
SÁTTMÁLINN
„La tréve“
★ ★ V2
ÍTALSKI leikstjórinn Francesco
Rosi hefur kvikmyndað endurminn-
ingar ítalska gyðingsins og rithöf-
undarins Primo Levis, Sáttmálann,
frá 1963 með bandaríska leikaran-
um John Turturro í hlutverki höf-
undarins. Segir myndin, sem leikin
er á ensku, frá frelsun Levis úr
útrýmingarbúðum nasista í Ausch-
witz og hvernig hann velkist um
Evrópu og Rússland með frelsumm
sínum, rússneska hemum, þar til
hann kemst loks á leiðarenda til
heimabæjar síns, Turin. Þetta er
tregafull mynd enda býður efnið
ekki uppá annað en hún er líka
full af húmor og skemmtilegum
karaktemm sem verða á vegi gyð-
ingsins. Mösulbeina Turturro er
feikilega sterkur í aðalhlutverkinu
og sýnir með hófstilltum leik og
látleysi inn í sálarlíf þess sem lifir
af helvíti á jörðu og vill ekki að það
gleymist.
Kastljósið
á von Trier
Regnboginn
UMSKIPTI
„Transformer"
★ ★ ★
SÆNSKI heimildarmyndargerð-
armaðurinn Stig Björkman gefur
fágæta innsýn í starfsaðferðir og
hugarheim danska leikstjórans
Lars von Triers í heimildarmynd-
inni Umskipti eða „Transformer".
Birt eru viðtöl' við leikstjórann
fælna, sem hljóta að teljast nokkur
fjársjóður nú þegar von Trier er
hættur að tala við fjölmiðla. Einnig
er rætt við samstarfsmenn hans,
sýnd atriði úr fyrstu 8mm myndun-
um sem hann gerði krakki, skóla-
myndunum og síðan bíómyndunum
„Forbrydelsens Element“, „Epi-
demic“ og „Europa" auk þess sem
sýnt er úr Lansanum I og „Break-
ing the Waves“. Einnig er sýnt frá
tökum á síðastnefndu myndinni.
Heimildarmyndin er virkilegur
fengur hveijum þeim sem áhuga
hafa á leikstjóranum og yndi hafa
af verkum hans. Margar góðar sög-
ur eru sagðar af honum og von
Trier sjálfur leikur við hvern sinn
fingur, minnist æsku sinnar og
skólagöngu og talar um víðfræga
fælni sína. Rætt er við ásamt öðrum
klipparann Tómas Gíslason, sem
var með von Trier í kvikmyndaskól-
anum í Kaupmannahöfn og leik-
stjórinn segir að hafí verið einn af
þeim samstarfsmönnum á þeim
árum sem hvað mest áhrif hafði á
hann. Björkman hefur varpað kast-
ljósi á einn fremsta leikstjóra Evr-
ópu í dag, mann með yfirburða
tækniþekkingu sem er veikur fyrir
hinu illa er menn gera en líka fyr-
ir hinu melódramatíska. í hans
huga er form og efni órofa heild.
Arnaldur Indriðason
Lúðar í Las Vegas
Laugarásbíó
SIGURVEGARINN
„Winner“
★ ★
ALEX Cox er bandarískur jaðar-
myndaleikstjóri sem er góður þegar
honum tekst upp (Sid and Nancy)
og óþolandi þegar hann er vondur
(Walker). Sigurvegari hangir ein-
hversstaðar þarna á milli, á sína
góðu og vondu spretti en er auð-
gleymd þegar upp er staðið. Hand-
ritshöfundurinn og leikstjórinn Cox
gerir hér grín að meinleysingja sem
óvænt verður „sigurvegari“ í spila-
borginni Las Vegas, en reynist vita-
skuld mestur tapara. Vincent
D’Onfrio leikur aulann af sannfær-
ingu og er bestur í skemmtilegum
hópi þar sem allir leika ófyrirleitin
sníkjudýr sem reyna að nærast á
slembilukku D’Onofrio. Þetta eru
Rebecca De Mourney í hlutverki
mellunnar, Billy Bob Thornton
(óþekkjanleg-
ur úr Sling
Blade), Micha-
el Madsen,
Frank Whaley
og Delroy
Lindo. Þokka-
legt en ekki jafn krassandi og það
lítur út fyrir. Ramminn er góður
en Cox er enginn Jarmusch eða
Kaurismaki þó hann reyni.
lausan hátt hið ótvíræða gildi AA-
funda og -samtakanna fyrir þá sem
orðið hafa undir í dansinum við
Bakkus. Sem byijar oftar en ekki
{ huggulegheitum við kertaljós og
dinnermúsik. Sumir em svo
lánsamir að stinga við fótum þegar
hljómfallið æsist. Alkarnir ranka
hinsvegar ekki við sér fyrr en vals-
inn hefur breyst í ormstu í hringn-
um þar sem andstæðingurinn þekk-
ir engin velsæmismörk en lætur
höggin dynja þar sem hann nær
til fórnarlambsins. Hér fara nokkr-
ir leikarar á kostum, einkum Lewis
í aðalhlutverkinu og Spalding Gray
sem alki „í skápnum“. Stórkostleg-
ir báðir. Sama er að segja um hann
Howard E. Rollins, sem byggir á
reynslunni. Líkt og flestir hér, það
gerir gæfumuninn. James Woods,
taktu þér pásu.
Sæbjörn Valdimarsson
Dagur í senn
Laugarásbíó
BYTTUR
„Drunks"
★ ★ ★
SÖGUHETJURNAR i Byttum
em óhefðbundnar, líkt og nafnið
bendir til. Þær eru hópur dóp- og
áfengissjúklinga sem reynir að
halda áttum á AA fundi 0g vera
edrú einn dag í senn. Það tekst hjá
öllum nema Jim (Richard Lewis)
sem springur á limminu, en mynd-
inni lýkur á því hvar hann skríður
örmagna og niðurbrotinn inná fund
eftir fallið. Kostir Byttna eru ótví-
ræðir. Hún gefur sanna mynd af
ástandi sjúklinganna og kemst að
kjarna málsins með því að undir-
strika á sannfærandi og hispurs-
Sfyörnugjöf
Laugarásbíó
Byttur ★★★
Sigurvegarinn ★★
Að hafa eða ekki ★ ★
Endalok ofbeldis ★ ’/2
Sáttmálinn ★★‘/2
Sumarið í Goulette ★ ★ ★
Regnboginn
Hugrekki ★
Paradísarvegurinn ★ ★
Cosi ★ '/2
Fjölskylda á krossgötum
★ ★★
Lansinn II ★ ★ ★
Hamlet (st) ★ ★ ★
Umskipti ★ ★ ★
Úthverfi ★ ★
Leitin að Richard ★ ★ ★
Háskólabíó
Georgía ★★★
Söngur Körlu ★ ★ ★
A snúrunni ★ ★'/2