Morgunblaðið - 28.01.1998, Page 26

26 MIÐVIKUDAGUR 28. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Skemmdarverk
/ l • /í*i •••
í skjoli profkjors
R-listans
MARKMIÐ flestra
með þátttöku í stjórn-
málum er að hafa já-
kvæð áhrif á framþróun
þjóðfélagsins með því
að vinna hugsjónum
sínum brautargengi.
Miklu færri, sem betur
fer, hafa þann tilgang
að skara eld að sinni
köku með því að
sólunda almannafé eða
setja eigin hagsmuni á
oddinn á kostnað um-
bjóðenda sinna. Því
miður hefur borið nokk-
uð á því að undanförnu
hér í Reykjavík, að for-
ystumenn R-listans
hagi sér með ósiðlegum hætti, fyrst
og fremst með það í huga að vekja
athygli á sjálfum sér, án tillits til
hagsmuna umbjóðenda sinna. Virð-
ist sem fyrirhugað prófkjör R-list-
ans ætli þannig að verða til þess að
skaða hagsmuni Reykvíkinga.
Brýtur trúnað í eigin þágu
Forráðamönnum Rafmagnsveitu
Reykjavíkur hefur verið það kunn-
ugt um nokkurt skeið að ný tæki-
færi eru að verða til á sviði fjar-
skipta. Hefur fyrirtækið fylgst með
framþróun þessara mála með það í
huga að hasla sér völl á þessu sviði
þegar fram í sækir. Hér er átt við
möguleika á gagnaflutningum um
rafstrengi sem liggja til hvers húss í
borginni að tilstuðlan fyrirtækisins.
Þetta er ný tækni og enn á tilrauna-
stigi. Aðeins eitt fyrirtæki í heimin-
um hefur náð árangri við þróun
þessarar hugmyndar og fýlgjast
margir með framvindu verkefnisins.
Eðlilegt er að fara með upplýsingar
um þessar athuganir Rafmagnsveit-
unnar sem trúnaðarmál.
Seint á síðasta ári ákvað einn full-
trúi R-listans í stjóm veitustofnana
borgarinnar, Helgi Hjörvar, að slá
sig til riddara og vekja athygli á
sjálfum sér með því að leggja til að
þetta mál verði athugað, mál sem
þegar var í athugun af hálfu Raf-
magnsveitunnar. Með það í huga að
prófkjör R-listans var í uppsiglingu
sá Helgi þama komið tækifæri til að
vekja athygli á sér með ódýmm
hætti og fékk hann fjölmiðla til þess
að greina frá „frumkvæði" sínu í
þessu efni.
Helgi, sem er óbreyttur stjórnar-
maður, gerði kröfu til þess að hann
yrði sendur í heimsókn til hins er-
lenda fyrirtækis á vegum Raf-
magnsveitu Reykjavíkur til þess að
kynna sér málið, en ekki sáu útlend-
ingarnir sér fært að taka við hon-
um. Hins vegar gat Rafmagnsveitan
komið því í kring að haldinn yrði
kynningarfundur símleiðis um þetta
mál og þangað mætti Helgi, - með
sjónvarpsmyndavélar í eftirdragi,
án vitundar Rafmagnsveitunnar og
viðræðuaðila hennar, enda prófkjör
í aðsigi!
Spillir möguleikum
Rafmagnsveitunnar
Augljóst er að hér er um við-
kvæmt mál að ræða. Rafmagnsveita
Reykjavíkur á í könnunarviðræðum
við erlent íyrirtæki um hagnýtingu
nýrrar tækni sem orðið gæti til þess
að fyrirtækið haslaði sér völl á sviði
gagnaflutninga í samkeppni við
Landssímann hf. Og nú er komið að
einni af grundvallarspumingunum í
þessu máli. Er það eðlilegt að einn af
fulltrúum almennings í stjóm Raf-
magnsveitu Reykjavíkur einblíni á
eigin hagsmuni um athygli og þóli-
tísk völd, en kasti um leið fyrir borð
hagsmunum fyrirtækisins um trúnað
og þagmælsku þegar um er að ræða
mál sem varðar viðskipti fyrirtækis-
ins og framtíðaráform þess? Mér
virðist augljóst að með háttarlagi
sínu hafí þeir báðir, Helgi Hjörvar
Jóna Gróa
Sigurðardóttir
og Alfreð Þorsteinsson,
formaður stjómar
veitustofnana, gert
skammarlega atlögu að
Rafmagnsveitu Reykja-
víkur og stórspillt
möguleikum fyrirtækis-
ins í málinu, sé litið til
framtíðar. Einnig hefur
hann brotið trúnað við
hið erlenda fyrirtæki og
skaðað orðspor Raf-
magnsveitu Reykjavík-
ur í augum þess. Jafn-
framt hefur hann gert
væntanlegum sam-
keppnisaðilum á þessu
sviði ijóst hvaða mál
Rafmagnsveita Reykja-
víkur er skoða og þannig gefst þeim
aðilum forskot sem þeir höfðu ekki
og áttu ekki að hafa.
Með háttalagi sínu hafa
þeir Helgi og Alfreð,
segir Jóna Gróa
Sigurðardóttir, spillt
möguleikum Raf-
magnsveitu Reykja-
víkur og skaðað orð-
spor hennar.
Hann fómar almannahagsmun-
um í eigin þágu.
Logið að starfsfólki Rafmagns-
veitu og Hitaveitu
Sé litið til baka yfir bráðum fjög-
urra ára valdaferil R-listans í
Reykjavík, sést að því miður em
fjölmörg önnur dæmi um að for-
ystumenn þessa kosningabandalags
skara eld að eigin köku. Er þar auð-
velt að líta til formanns stjórnar
veitustofnana, Alfreðs Þorsteins-
sonar.
Undanfamar vikur hafa verið
gerðar athuganir á hagkvæmni þess
að sameina starfsemi Rafmagns;
veitu og Hitaveitu Reykjavíkur. í
athugun sem gerð var af þessu til-
efni kom fram að með sameiningu
mætti ná fram hagræðingu og segja
upp 51 starfsmanni. I ljósi þess að
hér var um óheppileg tíðindi að
ræða, skömmu fyrir borgarstjórn-
arkosningar og prófkjör R-listans,
sagði Alfreð Þorsteinsson ósatt og
fullyrti að engum starfsmanni yrði
sagt upp. Reyndar hélt borgarstjóri
þessu líka fram. Trúi þeim hver sem
vill. Ég geri það ekki. Þama er vís-
vitandi verið að reyna að blekkja
fólk og því haldið fram að enginn
muni missa vinnuna, enda þótt i
uppsögnunum felist fyrst og fremst
ávinningurinn við sameininguna, að
mati sérfræðinga R-listans. Þarna
reynir þetta fólk að slá ryki í augu
starfsmanna fyrirtækjanna til þess
að ótti þess við atvinnumissi skyggi
ekki á prófkjör R-listans.
Alfreð auglýsir sjálfan sig
Ákveðið var að lækka raforku-
verð um 2% nú um áramót. Lækk-
unin nemur nokkur hundruð krón-
um á ári fyrir flesta. Þessi atburður
varð þó til þess að Alfreð krafðist
þess að birt yrði heilsíðu auglýsing í
dagblöðum til þess að vekja athygli
á þessu máli. Ætli það hafí verið
gert með væntanlegt prófkjör R-
listans í huga? Að minnsta kosti
hefur aldrei áður verið vakin athygli
með þessum hætti á lækkun raf-
orkuverðs í Reykjavík.
Mörg fleiri dæmi mætti nefna um
það blekkinga- og áróðursstríð sem
R-listaliðið hefur lagt stund á að
undanfómu. Hér verður látið staðar
numið í bili. Borgarbúum ráðlegg
ég þó að fylgjast vel með háttemi
þessa fólks á næstunni því R-listinn
óttast nú mjög að verða settur út í
kuldann í næstu kosningum.
Hræddu fólki era oft mislagðar
hendur, ekki síst ef það ber fyrst og
fremst eigin hag fyrir brjósti, en
ekki þeirra sem þeir eiga að þjóna.
Höfundur er borgarfulltrúi.
Vágestur sem
nýtur laga-
verndar
í MORGUNBLAÐINU í dag, 13.
janúar ‘98, er gerð nokkur úttekt á
tilraunum og heimildum heilbrigðis-
stofnana tíl að banna
reykingar innan sinna
vébanda. Heilsustofnun
NLFÍ er þar nefnd til
sögu. Þar er þó nauð-
synlegt að bæta um bet-
ur og greina stuttlega
frá áratuga tilraunum
þeirrar stofnunar til að
úthýsa reykingum.
Heilbrigðisstofnanir
hafa upp til hópa átt
erfítt með að finna
sanngjarna lausn í
reykingamálum, þar
sem tekið er tOht til
réttar og frelsis hvers
manns tO að haga lífi
sínu að eigin vilja, en þó
Árni
Gunnarsson
verið reykt inni í herbergjum. Það
getur hins vegar haft slæmar afleið-
ingar þar eð reykskynjarar hafa
ræst eldvamakerfi. Og
reykingar við innganga
era ekki athyglisverð
auglýsing fyrir heO-
brigðisstofnun.
Á undanförnum ár-
um hefur HeOsustofnun
reynt að aðstoða reyk-
ingamenn í hópi sjúk-
linga við að hætta að
reykja. Stofnunin hefur
haldið sérstök nám-
skeið fyrir reykingafólk
og lagt sitt af mörkum
tO að fræða um skað-
semi reykinga. Þess má
raunar geta, að Jónas
Kristjánsson læknir,
sem stofnaði HeOsu-
án þess að ganga á rétt annarra. Mér
eru t.d. minnisstæðar miklar umræð-
ur í stjórnarnefnd Ríkisspítalanna
fyrir nokkrum áram, þegar tilraunir
voru gerðar tO að úthýsa reykingum
á Landspítala og víðar. Þrátt fyrir
góðan vilja og tillögur vísustu manna
birtist vandinn í nýjum og nýjum
myndum, og það sem virtist bæði
einfalt og sjálfsagt í byrjun reyndist
bæði flókið og illframkvæmanlegt.
Frá því Heilsustofnun NLFI tók
tO starfa í júlí 1955 hafa reykingar
sjúklinga verið bannaðar í húsa-
kynnum stofnunarinnar, nema í sér-
stöku reykherbergi. Starfsmenn
hafa hins vegar hvergi fengið að
reykja innan veggja HeOsustofnun-
ar. Á síðustu áram hefur stöðugt
verið reynt að fækka undanþágum,
m.a. með því að takmarka þann tíma,
sem reykherbergi hefur verið opið.
Það gefur augaleið, að reykinga-
menn í hópi sjúklinga hafa fundið sér
staði utanhúss til að reykja, og þá
einkum við útidyr, og stundum hefur
hæli NLFÍ, eins og það hét um ára-
tuga skeið, stofnaði Tóbaksbindind-
isfélag Sauðárkróks þegar árið 1929,
og staðfestir það enn og aftur fram-
Herra Nikótín er
ótrúlega harður
húsbóndi, segir Árni
Gunnarsson. Húsbóndi
sem rænir einstakling-
ana valdi yfir eigin lífi.
sýni og visku Jónasar. Ekki þekkir
undirritaður dæmi um eldra tóbaks-
vamarfélag en þetta.
Þannig hefur þessi slagur staðið
linnulítið undanfarin ár. Síðan gerð-
ist það, að 1. september á síðasta ári
var reykherbergi lokað og þar með
síðustu reyksmugunni innanhúss. Þá
jukust til muna reykingar við alla
Um falsanir á
staðreyndum
SVAVAR Gestsson rit-
aði grein hér í blaðið á
hinn 13. janúar sl. vegna
umfjöllunar Hjálmars
Jónssonar um verka-
lýðsforystuna og sam-
fylkingarmálin og fór
mikinn. Það virðist fara
í taugarnar á honum að
alþýðubandalagsmenn í
verkalýðsforystunni
hafi aðrar skoðanir á
samfylkingu vinstri-
manna en hann sjálfur.
Svavar gerir mikið úr
því að þessir menn þori
ekki að koma fram und-
ir nafni og telur þá
„ekki númer eitt holla
Alþýðubandalaginu", hvað sem það
nú þýðir.
Verkalýðsforystan
vill samfylkingu
Skoðanir flokksbræðra Svavars í
forystu ASÍ ganga mikið í sömu átt-
ina. Þar á bæ vilja flestir samein-
ingu jafnaðarmanna. Sú skoðun kom
greinilega fram á síðasta landsfundi
flokksins. Þetta fólk er vant því að
vinna þétt og vel saman með öðram
að stefnumálum sínum og skilur vel
hvaða gildi samvinna af þessu tagi
hefur. Þá held ég einnig að þetta
fólk finni fyrir miklum þrýstingi fé-
lagsmanna sem gengur í sömu átt.
Fólk sem starfar í hreyfingunni
finnur vel styrk núverandi stjórnar-
flokka og vanmátt núverandi stjóm-
Ari
Skúlason
arandstöðuflokka og
gerir sér grein fyrir
því að það þarf nýtt afl
og aukna samvinnu ef
breyta á þeim valda-
hlutföllum sem nú
gilda í íslenskum
stjórnmálum.
Grunsamlegir,
nafnlausir menn
Svavar auglýsir eftir
höfundi að ákveðinni
tilvitnunum rusla-
hauga, en hver hann er
veit ég ekki. Ég get
hins vegar upplýst að
ég er einn af heimilda-
mönnum Hjálmars í
umræddri grein. Ég óskaði reyndar
ekki nafnleyndar gagnvart Hjálm-
ari. Seinni tilvitnunin sem Svavar
gerir að umtalsefni í greininni er
eftir mér höfð þannig að nú er lyft
hulunni af þeirri spurningu.
Falsanir á
staðreyndum
Þær skoðanir sem vora hafðar
eftir mér í umræddri grein fjalla um
utanríkismál og vora um að sú af-
staða sem hafið orðið ofan á á lands-
fundinum nú sé þó töluvert mýkri en
áður. Þar sé ekki útilokuð aðild að
Evrópusambandinu um aldur og ævi
og ekki sé minnst á NATO í stjóm-
málayfirlýsingunni.
Svavar Gestsson heldur því fram
að þessi orð séu fölsun á staðreynd-
Eg get upplýst að ég er
einn af heimildamönn-
um Hjálmars í um-
ræddri grein, segir
Ari Skúlason í svari til
Svavars Gestssonar.
um. Ég sat eins og Svavar í utanrík-
ismálahópi landsfundarins og tók
meiri þátt í undirbúningi fundarins
en hann. Ég verð að segja að ég er
algerlega ósammála Svavari þegar
hann segir að engin breyting hafi
orðið á afstöðu flokksins til þessara
mála á landsfundinum og ég held að
nær allir þeir sem tóku þátt í
ákvörðunum um þessi mál þar séu
sammála mér en ekki honum. Það
var tekist veralega á um þessi mál
og samkomulag náðist um málið þar
sem t.d. kemur fram um afstöðu
flokksins til ESB að flokkurinn ít-
reki afstöðu sína til aðildar miðað
við núverandi aðstæður. Áður var
aðild útilokuð um aldur og ævi. Nú
er hún útilokuð miðað við núverandi
aðstæður. Allir sem hafa til þess
vilja vita af því að ESB mun ekki
fjalla um neinar nýjar aðildaram-
sóknir næstu 5-10 árin. Það era að-
stæðurnar sem era ekki uppi nú. Að
halda því fram að hér sé ekki um
breytingu á afstöðu að ræða er
skramskæling á veraleikanum.
Ásökun um fölsun á staðreyndum er
í þessu sambandi er einnig býsna al-
varlegt mál.
Ég er einnig ósammála niður-
stöðu Svavars um herinn og NATO.
Margir landsfundarmenn urðu
þannig fyrir áfalli þegar þeir sáu að
ekki var minnst á NATO í stjórn-
málaályktuninni. Ég tel þannig
mjög hæpið að hörðustu NATO-and-
stæðingar innan flokksins telji að
landsfundurinn hafi styrkt afstöðu
flokksins gegn NATO. Um herinn er
þetta að segja: „Herinn burt“ er ein-
föld og skýr krafa. Að hefja undir-
búning fyrir brottför og huga að
uppbyggingu fjölbreyttara atvinnu-
lífs á Suðumesjum til þess að koma í
veg fyrir atvinnuörðugleika á svæð-
inu er mun flóknari krafa. Ég á
erfitt með að sjá að þessi texti herði
andstöðu við herinn.
Að þora að horfast
í augu við staðreyndir
Svavar lýkur grein sinni með því
að skora á einhverja flokksmenn um
að gera tillögur um að flokkurinn
skipti um stefnu í utanríkismálum.
Þeirri áskorun er hér með tekið. Ég
hef reyndar haldið því fram innan
flokksins að stefna hans í utanríkis-
málum sé í mörgu tilliti ósamhang-
andi og ómarkviss. Alþýðubandalag-
ið hefur að mörgu leyti neitað að
horfast í augu við staðreyndir og val-
ið að vera á móti. Það er t.d. viðtekin
skoðun innan flokksins að ESB sé
vont og að allt sem komi frá Brassel
sé vont og komi frá skriffinnunum
þar. Þar af leiðandi er flokkurinn á
móti EES-samningnum. Allir sem
vilja vita hins vegar að það eru ekki
skriffinnarnir í Brassel sem búa til
þá löggjöf sem þaðan kemur. Sú lög-
gjöf er afurð mikils undirbúnings og
baráttu á milli hinna ýmsu stjórn-
málaafla og hagsmunaaðila. Ég get
nefnt lítið dæmi í þessu sambandi.