Morgunblaðið - 22.02.1998, Blaðsíða 18

18 SUNNUDAGUR 22. FEBRÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Morgunblaðið/Þorkell
TÓNLISTARMENNIRNIR Sigrún Eðvaldsdóttir, Junah Chang, Inga Rós
Ingólfsdóttir, Elisabet Waage og Martial Nardeau á æfingu.
Frönsk efnisskrá í
Listasafni Kópavogs
Á TÓNLEIKUM í Listasafni
Kópavogs mánudaginn 23. febrúar
kl. 20.30 verður flutt frönsk efnis-
skrá eftir V. d’Indy, C. Kochlin, C.
Saint-Saens, J. Massenet, J.
Frangaix, C. Debussy og A. Rous-
sel. Flytjendur eru Martial Nar-
deau, flautuleikari, Sigrún Eðvalds-
dóttir, fiðluleikari, Junah Chang,
lágfiðluleikari, Inga Rós Ingólfs-
dóttir, sellóleikari og Elísabet
Waage, hörpuleikari.
Svolítið um tónskáldin
Tónskáldið og hljómsveitarstjór-
inn Vincent d’Indy lærði í
Conservatoire de Paris hjá César
Franck. Árið 1875 fór hann til Ba-
yreuth, heyrði frumflutning Hrings-
ins eftir Wagner og varð djúpt
snortinn eftir þá reynslu. Árið 1894
stofnaði hann ásamt vinum sínum
tónlistarskólann Schola Cantorum í
París og varð skólastjóri hans
skömmu síðar.
Eftir að Charles Kochlin útskrif-
aðist með glæsibrag úr sérháskóla
Frakklands (École Polytechnique)
22 ára gamall ákvað hann að læra
tónlist í Conservatoire de Paris hjá
Fauré og Massenet. Stærsti hluti
verka hans hefur ekki verið gefinn
út en hann hefur skrifað í öllum stíl-
tegundum.
Camille Saint-Saéns var undra-
bam. Fimm ára gamall byrjaði
hann að semja tónlist og ellefu ára
gamall spilaði hann frábærlega vel
Mozart-píanókonsert með hljóm-
sveit í einum virtasta tónleikasal
Parísarborgar, Salle Pleyel. Eftir
námsárin í Conservatoire varð Sa-
int-Saéns orgelleikari við St.
Merry- og Madeleine-kirkjurnar í
París.
Árið 1871 stofnaði Saint-Saéns
Société Nationale de Musique, í
þeim tilgangi að efla og verja hina
nýju frönsku hljóðfæratónlist undir
mottóinu: >rArs Gallica".
Jules Massenet lærði píanóleik
hjá móður sinni en seinna fór hann
til frekara náms í Conservatoire de
Paris. Hann hlaut hina frægu viður-
kenningu Prix de Rome árið 1863
og eftir það samdi hann nær ein-
vörðungu fyrir leiksvið.
Tónskáldið og píanóleikarinn Je-
an Frangaix nam tónsmíðar hjá
Nadíu Boulanger. Agaður, klassísk-
ur og gamansamur stíll gerir það að
verkum að hann er í dag einn af
mest leiknu frönsku tónskáldum í
heiminum í dag.
Claude Debussy hefur sérstöðu í
tónlistarsögunni. Hann kollvarpaði
hljómfræðikenningum síns tíma,
fann frumlegt tónmál, bjó til öðru-
vísi píanótækni og gaf tónlistinni
nýtt frelsi.
Albert Roussel langaði alltaf að
verða sjómaður. Frá 1887 til 1894
var hann liðsforingi í sjóher Frakka
og sigldi um öll heimsins höf.
Seinna ákvað hann að læra tónlist.
Þá settist hann að í París og innrit-
aði sig í Schola Cantorum þar í
borg. Undir handleiðslu V. d’Indy
skrifaði hann fyrstu verk sín og
varð frábær tónsmiður. Sérénade
op. 30 (1925) er eitt af bestu kamm-
erverkum hans og tileinkað
flautuleikaranum René le Roy. Árið
1922 stofnaði flautuleikarinn ásamt
hörpuleikaranum Pierre Jamet tón-
listarhóp sem nefndist Quinetette
Instrumental de Paris. Hópurinn
spilaði um allan heim og mörg tón-
skáld sömdu verk fyrir þau.
Verð aðgöngumiða er 1.000 kr. og
verða miðar seldir við innganginn.
------------------------
Nýjar geislaplötur
• MEIRI gauragangur er úr sam-
nefndu leikriti Olafs Hauks Simon-
arsonar sem sýnt er í Þjóðleikhús-
inu nú um mundir.
Á plötunni eru 16 lög eftir Jón
Ólafsson og Ólaf Hauk Símonarson.
Söngvarar eru Helgi Björnsson,
Selma Bjömsdóttir, Örn Árnason,
Sigrún Waage, Baldur Trausti
Hreinsson og Bergur Þór Ingólfs-
son.
Útgefandi er Skífan. Verð: 2.099
kr.
KONSERTHELGI í NEW YORK
§,-9, MARS + VIKUDVÖL
í KARÍBAHAFI
HEIMSKLUBBUR INGOLFS & PRIMA EFNA TIL ||
5 DAGA MENNINGARFERÐAR TIL NEW YORK. ||
ÐAGSKRÁ: mmammmmsaam
5. MARS
Flug Flugleiða, brottf. kl. 17.05.
Hótel: Nýtt Holiday Inn Midtown,
440 West 57th St„ Flug + gist.
5 nætur í tvfbýli KP, 74,§00
6.17. MARS
Metropolitan Opera:
Butterfly/New York Philh.
8. MARS
Einleikstónleikar í Carnegie Hall:
Eva Mjöll Ingólfsdóttir.
9. MARS
Metropolitan Opera:
Wagner - Lohengrin.
10. MARS
Flug til íslands, eða vikuframlenging á Dominicana í Karíbahafi,
Puerto Plata Village,
allt innif. kf3 §9a§QQ
Austurstræti 17, 4. hæð 101 Reykjavfk,
stml 56 20 400, fax 562 6564
Morgunblaðið/Einar Falur
KRISTINN E. Hrafnsson sýnir f Listasafni alþýðunnar, Ásmund-
arsal. „Listin virkjar samfélagið allt, hún felst f umhverfinu -
tómarúminu á milli rnanna."
Huglægir
minnisvarðar
MYNDLISTARMAÐURINN
Kristinn E. Hrafnsson opnaði í
gær, laugardaginn 21. febrúar,
sýningu á verkum sínum í Lista-
safni ASÍ, Ásmundarsal, við
Freyjugötu. Á sýningunni, sem
hann nefnir Héðan í frá, eru
skúlptúrar, lágmyndir, Ijósmynd-
ir og teikningar, allt verk frá
þessu ári. Verkin standa líkt og
minnisvarðar um viðfangsefnið
sjálft sem er fjarverandi. Þau eru
„ákall um að huga að þeim þátt-
um sem tengja okkur saman og
íhuga á hvaða hátt opinber skúlp-
túrverk geta verið á meðal okkar,
fremur en bara fyrir okkur,“ eins
og Gunnar J. Ámason kemst að
orði í sýningarskrá.
Kristinn er þekktur fyrir öguð
og hugmyndafræðileg verk í anda
minimalismans en segir að við
undirbúning þessarar sýningar
hafi hann ákveðið að gefa reglu-
festunni frí og bregða á leik með
viðfangsefninu. Brunnlok og
gangstéttarhellur hafa verið
áberandi í myndlist Kristins. f
minnisvörðum fortíðar og fram-
tíðar hafa tímabundin hugtök
verið hlutgerð í tveimur stólpum
af uppstöfluðum gangstéttarhell-
um - Hingað til og Héðan í frá.
Fortíðin er léttvæg, sagan ein
sem ekki verður hróflað við.
Framtíðin felur í sér meiri þunga
og ábyrgð, hún er undir hverjum
og einum komin eins og heit-
strenging um áramót. Við enda-
vegg salarins er röð ljósmynda af
gangstéttarhellum steyptum í
pottjárn. Staðhæfingar eru
letraðar innan í skreytiform
rósetta. Hýbýlaskreyti hefur ver-
ið fært út á gangstétt til stefnu-
móts við vegfarendur. „Verkin
kunna að koma einhverjum á
óvart en mér finnst ágætt að hafa
ráðist inn í hin helgu vé og
skreytt minimalismann,“ segir
Kristinn. „Okkur hættir til að
huga einungis að afmörkuðu um-
hverfi heimilisins. Listin í eðli
sínu virkjar hins vegar samfélag-
ið allt. Hún felst í umhverfinu,
þessu tómarúmi sem er á milli
manna. Merkingarlausir staðir
öðlast merkingu í hugum fólks
þegar það kemur á þá. Það man
eftir þeim og ósjálfrátt hafa þess-
um stöðum verið reistir huglægir
minnisvarðar. Með þessum verk-
um langaði mig til að skapa staði
í umhverfinu og gefa þeim merk-
ingu.“ Fjarvera eiginlegs við-
fangsefnis kallar á nálægð
ímyndarinnar. Og ímyndin getur
kallað á sterk viðbrögð; lotningu,
sorg og trega eða hlýjar minning-
ar. Sumir staðir eiga sér slíka
sögu, aðrir tilheyra sögulegri
samtíð og geta alltaf átt við óháð
samhenginu eins og t.d. verkið 20
metrum hærra, sem Kristinn
segist reyndar hafa tekið óbreytt
upp úr fyrirsögn í Morgunblað-
inu.
Verkið Teningur - Stærsta
veridð, sýnir einna gleggst fram
á það hvernig staðhæfing getur
verið skúlptúr í sjálfu sér. Verkið
tileinkar Kristinn að hluta ís-
lenskri myndlistarumræðu. „Mér
finnst staðhæfingar á borð við
mun hærra, enn lengra, ennþá
dýpra og töluvert breiðara lýsa
svo vel umræðum um myndlist
hér á landi. Menn eru ekki endi-
lega að gera bestu verkin en þeir
eru alltaf að slá einhver met. Nú
hef ég hins vegar gert verk sem
felur alla þessa títt ræddu eigin-
leika í sér og þá þarf ekki að velta
þessu frekar fyrir sér! Þessum
útflatta teningi er kastað upp á
vegg en þetta er líka gott verk
með aðra vídd sem snýr að óend-
anleika hins huglæga rýmis í list-
inni.“
f verkinu Þrjár línur hvfldar
hefur listamaðurinn sett niður
fyrir sér þrjú helstu mótunaröfl
sín; listasöguna, umhverfið og
egóið. Þó að Kristinn leyfi sér
meira frelsi í framsetningu verka
sinna nú en oft áður verður seint
sagt að þau bjóði upp á draum-
kennda túlkun. „Ég vil setja hlut-
ina beint fram og þoli ekki bolla-
leggingar um sálarástand lista-
mannsins sjálfs í listaverkum.
Tilvistarkreppan hefur aldrei
komið fram í mínum verkum.
Mér finnst myndlistin snúast um
allt önnur og heimspekilegri við-
fangsefni,“ segir Kristinn. „Hins
vegar hafa verkin tilvistarlega
nánd. Þeim er ætlað að vera á
meðal fólksins, hafa ákveðna
virkni í samfélaginu. Hlutur í
rými er svo miklu meira en eigin-
leikar á borð við formfræði og
efnismeðferð. Þegar yfirborðið
eitt stendur eftir er allt það sem
raunverulega skiptir máli horfið."
Sýningunni lýkur 8. mars.