Morgunblaðið - 23.08.1998, Qupperneq 36

Morgunblaðið - 23.08.1998, Qupperneq 36
36 SUNNUDAGUR 23. ÁGÚST 1998 MORGUNBLAÐIÐ Stundum sjáum við í frétt- um að í útlöndum séu til böm sem búa á götunni. Þau skipta tugum, jafnvel hundruðum í milljóna- samfélögum. Við verðum undrandi og reið og viljum gera „eitthvað". Gera eitthvað um leið og við h'tum framhjá því að hér á landi, í Reykja- vík, skipta þau tugum bömin sem búa á götunni. Flest þeirra era í óreglu; áfengi og fíkniefnum, á skjön við samfélag- ið; stunda þjófnaði og innbrot, jafn- vel vændi. En þau eru samt böm, í vanda - og við viljum ekkert af þeim vita, ekkert af þeim frétta. Þau era til vandræða og allir búnir að gefast upp á þeim. Allir nema Mummi og Marsibil. Mummi í Mótorsmiðjunni - og ásamt konu sinni, Marsibil Jónu Sæmundsdóttur í Mótorsendlum, Götusmiðjunni og Virkinu. Mummi, eða Guðmundur Týr Þór- arinsson og Marsibil hafa á seinustu áram verið óþreytandi við að finna nýjar leiðir tll að virkja götubömin okkar til jákvæðra athafna. Þau hafa fundið leiðir til að fæða þau og veita þeim húsaskjól, finna handa þeim verkefni og reyna að vekja athygli „kerfisins" á því að sumir krakkar þurfa önnur úrræði en þau sem í boði era. Sjálfur á hann skrautlega sögu að baki og þekldr því af eigin reynslu hvemig þarf að taka á móti bömum sem era djúpt sokkin í eitur- lyfjavanda og hvaða endurhæfingar- aðferðir era vænlegar. Um mánaðamótin mai/júní stofn- uðu þau Marsibil meðferðarheimili fyrir ungt fólk, sem hlotið hefur heitið Götusmiðjan/Virkið og er ætl- að ungmennum á aldrinum 17-21 árs. Hann hefur þó þegar sótt um leyfi til að taka inn einstaklinga frá sextán ára aldri - og er vonandi að þar til gerð yfirvöld sjái hag í að veita það leyfi. Frá því Mummi fór af stað með Mótorsmiðjuna, hefur hann verið rödd í íslensku samfélagi - sem við höfum ekki efni á að skella skolleyr- um við. Það er eins og hann viti það, vegna þess að þegar hann tjáir sig, hefur hann hátt. Hann er hugsjóna- maður, fullur eldmóðs og það sem hann tekur sér fyrir hendur, er framkvæmt af ástríðu. Þegar hann verður fyrir mótlæti - sérstaklega „kerfisins" - bregst hann við af þessari sömu ástríðu og hefur mjög hátt. Mummi er maður sem ekki er hægt að láta eins og sé ekki þama. Jólá götunni En eitt er Mótorsmiðjan, annað er heilt fyrirtæki eins og meðferðar- heimili. Þegar við setjumst niður yfir kaffibolla einn rigningarmorguninn, í stofunni hjá Mumma og Marsibil, umvafin englamyndum, hlýtur því fyrsta spumingin að vera; hvers vegna meðferðarheimili? „Þegar við voram með Mótor- sendla, atvinnuúrræði fyrir ungt fólk, tókum við eftir því að það var til svo mikið af heimilislausum ung- lingum, sem bara héngu þarna inn- frá hjá okkur. Þegar fram liðu stundir fóram við að finna meira og meira fyrir því að innan um og sam- an við vora einstaklingar sem vora í neyslu. Þau gistu í stigagöngum og bílhræjum víða um bæinn og við fóram að velta því fyrir okkur hvernig við gætum mætt þessum vanda. Þetta var óviðunandi í vel- ferðarþjóðfélagi, í borg sem veitir milljörðum í félagsmálageiranum," segir Mummi. ,Á- síðasta ári ákváð- um við að reyna að mæta þessum vanda. Það vora að koma jól og við gátum ekki hugsað okkur jólin, vit- andi af þessum hópi á götunni,“ bætir Marsibil við og Mummi held- ur áfram: „Við höfðuðum til þjóðar- innar, settum af stað söfnun og opn- uðum athvarf í Skeifunni - á að- fangadag. Við kölluðum þetta „Jól á götunni", þar sem heimilislausir unglingar gátu komið inn af göt- unni, gist og borðað. Við opnuðum á aðfangadag og krakkamir birtust strax til að athuga hvort við væram með enn eitt kerfisbatteríið." Hvað áttu við með kerfisbatteríið? „Mikið af þeim unglingum sem era á götunni, era í neyslu og jafn- vel afbrotum til að fjármagna neysl- Við höfnum ekki einstaklingi, heldur athæfí Málefni ungra fíkniefnaneytenda hafa verið í brennidepli á sein- ustu árum og mikið talað um að vanda þeirra þurfí að leysa. Guð- mundur Týr Þórarinsson, betur þekktur sem Mummi í Mótor- smiðjunni, og kona hans, Marsibil Jóna Sæmundsdóttir, hleyptu nýlega af stokkunum einkareknu meðferðarheimili fyrir þennan hóp sem hlotið hefur heitið Virkið. Súsanna Svavarsdóttir ræddi við þetta eldheita hugsjónafólk um íslensku götubörnin, þarfír þeirra og úrræðin sem meðferðarheimili þeirra býður upp á. una. Þeir era búnir að fara í gegn- um hendurnar á endalausum fræð- ingum frá unga aldri. Einhverra hluta vegna stoppuðu málin ekki hjá þeim, þannig að þau fengu enga lausn á sínum málum,“ segja þau Mummi og Marsibil. „Þetta kerfi náði ekki að hjálpa þessum einstaklingum en svo hefur það hjálpað öðram - sem þar af leiðandi hafa ekki komið til okkar. Það hentar ekki öllum það sama,“ bætir Marsibil við. Að mæta þörfum ungra fíkla Á þeim tíma sem Götusmiðjan starfaði, frá aðfangadegi og til 7. febrúar, leituðu fimmtíu ungmenni aðstoðar þar. Á hverri nóttu vora sjö til fimmtán manns í rúmum þar og kostnaðurinn segja þau Mummi og Marsibil að hafi verið rúmar tvær milljónir - ríflega sú upphæð sem tókst að safna hjá þjóðinni til að reka þetta athvarf. Peningarnir fóra í leigu á húsnæðinu og í mat, auk þess sem starfsmenn gengu launaðar vaktir allan sólarhringinn - alls tíu manns. „Eg fékk engin laun,“ segir Mummi, „og við skuld- um ennþá auglýsingu í Morgunblað- inu.“ Á þessum vikum sáum við hvem- ig staðan í málefnum þessara ung- menna er í raun og vera. Við kynnt- umst ungum fíklum og tengdumst þeim. Auðvitað fór mikill tími hjá okkur í að reyna að mótívera þau til að snúa við blaðinu og á þessum sex vikum sóttu þrettán um meðferð frá okkur. Sex komust inn - en þeir entust ekki lengi. Þau meðferðarúr- ræði sem í boði eru virkuðu ekki fyrir þennan hóp. Þarna var ný þörf sem þurfti að mæta. Við vissum að við hefðum alla getu, vilja og orku til að setja á fót meðferðarheimili sem hentar þörf- um þessara ungmenna. Það er að segja, meðferðarheimili fyrir unga fíkla, sniðið að þeirra þörfum." Hverjar era þeirra sérþarfir? „Þeirra sérþarfir era, að við fyrstu kynni séu þau samþykkt. Það verður að ríkja gagnkvæmt traust og virðing. Fíkill gengur um samfé- lagið og ögrar því neikvætt. Samfé- lagið tekur við þessari ögrun og tal- ar niður til þeirra í staðinn fyrir að setja sig á jafnréttisgrandvöll og samþykkja þau. Þetta eru böm. Grundvöllurinn í okkar starfi er að við höfnum aldrei einstaklingi, heldur athæfi; það er að segja, skilaboðin írá okkur era, þú ert í lagi en sumt sem þú gerir kann að vera þess eðlis að það skaði þig og umhverfi þitt.“ Við gátum ekki hent þeim út í snjóinn Þau Mummi og Marsibil ákváðu að setja aleigu sína og alla sína orku í að opna meðferðarheimili. Undir- búningurinn tók nokkra mánuði og fyrsti skjólstæðingurinn hóf með- ferð um mánaðamótin maí/ júní. Þau höfðu komið upp fullmönnuðum vöktum, með pláss fyrir fjórtán unglinga og voru tilbúin til að taka á móti þeim. Fyrsti skjólstæðingur- inn hafði fylgt þeim frá jólaathvarf- inu, Götusmiðjunni. En hvað varð um hana? „Þegar við misstum húsnæðið í Skeifunni, vora fimmtán unglingar búandi í Götusmiðjunni. Það var annað hvort að henda þeim út í snjóinn - eða finna aðra lausn. Við gátum ekki hent þeim út í snjóinn, svo við ákváðum að taka þau að ekkur og buðum þeim hrein- lega að búa í sjoppunni sem Mótor- sendlar höfðu til umráða. Við tókum tvö skrifstofuherbergi og bjuggum um krakkana þar á nætm-nar. Svo höfðu Mótorsendlar húsnæðið á daginn og svo sáum við til þess að þau fengju að borða. Auðvitað máttum við ekki gera þetta, við höfðum ekkert leyfi til að hafa þessa „starfsemi" þarna. En þetta var ekki starfsemi, heldur húsaskjól, hlýja og matur í stórri neyð - og við vorum ekki að brjóta nein barnavemdarlög, því þeir sem gistu þama vora allt sjálfráða ein- staklingar.“ Var þetta ekki ólöglegt? „Jú, en hvað áttum við að gera? Það er líka ólöglegt að búa á göt- unni hér á íslandi. Hvort lögbrotið er verra? Þarna settum við upp næturvakt- ir sem Mótorsendlar greiddu og hugsuðum um þessa krakka á með- an við leituðum að húsnæði til að stofna meðferðarheimili fyrir ung- linga.“ Hvemig gekk það? „Við fengum 31 nei áður en við fengum húsnæði. Það vildu allir leigja okkur Marsibil," segir Mummi, „en þegar fólk vissi til hvers við ætluðum að nota húsnæð- ið, vildi það alls ekki leigja okkur. Svo var það loksins í mars að við fengum já - og það var besta hús- næðið sem við höfðum fundið. Þau fá að vera unglingar í friði En í þetta sinn vildum við ekki taka neina áhættu. Við vildum gera þetta allt rétt; fá öll tilskilin leyfi og opna tilbúið meðferðarheimili. Á meðan á þessu stóð borguðum við gistiheimili fyrir þrjá einstaklinga. Þeir, og fleiri, komu í dagsprógram
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.