Morgunblaðið - 31.01.1999, Qupperneq 2

2 B SUNNUDAGUR 31. JANÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
grunm
S
A gömlum
Verslunarrekstur hefur átt erfitt uppdrátt-
ar í Hafnarstræti, en þar var á árum áður
ein aðalverslunargata Reykjavíkur. Jakob
F. Asgeirsson segir frá nýrri verslun í
vesturhluta Hafnarstrætis - tilraun til að
andæfa gegn þróun undanfarinna ára.
HAFNARSTRÆTI11 nokkru eftir að húsið reis 1929. Fyrir miðju er Elísabet Kristjánsdóttir Foss með börn-
um sínum Áslaugu (t.v.) og Hilmari (t.h.) og með á myndinni eru tvær starfsstúlkur frú Foss í Lífstykkjabúð-
inni, Inger Blöndhal og Ilalldóra Sumarliðadóttir (í dyrunum).
Morgunblaðið/Golli
HJÓNIN Margrét Rósa Pétursdóttir og Hilmar Friðrik
Foss í verslun sinni.
við höfnina þar hafi verið eins og
sumarleyfisbúðir skáta í samanburði
við það sem má sjá hjá venjulegu
fólki nær hverja nótt í miðborg
Reykjavíkur. „Er þetta sú ásýnd
menningar sem borgai-ayfirvöld vilja
sýna útlendingum sem koma hingað
með skemmtiferðaskipum á sumrin
eða dvelja á Hótel Borg?“ spyr
Hilmar.
Pau Rósa gera sér ljósa grein fyrir
erfiðleikunum við að reka verslun á
þessum stað. Það virðist vera að
Hafnarstræti sé nú stimpluð búllu-
gata. Hilmai- finnst að yfirvöld hefðu
átt að hvetja fyrirtæki og styðja þau
til að halda úti verslunarrekstri á
jarðhæð húsanna við Hafnarstræti.
Honum finnst það misráðið að hafa
synjað KEA-Nettó um leyfi til að
reka verslun á hafnarbakkanum.
„Ýmsum fannst kúnstugt að ekki
liðu margir dagar frá synjun KEA-
Nettó þar til tilkynnt var um stað-
setningu tónlistarhúss á hafnar-
svæðinu," segir hann: „Pví var hald-
ið fram að KEA-Nettó væri ekki
„hafnsækið“ fyrirtæki, en að hvaða
leyti er tónlistarhús „hafnsækið"
fyrirtæki? KEA-Nettó flytur þó inn
gríðarmikið af vörum með skipum.
Og hvað er „hafnsækið" við að gera
Hafnarhúsið að geymslu undir mál-
verk Errós? Það sem hefði hins veg-
ar hjálpað miðbænum gi-íðarlega
hefði verið að veita KEA-Nettó
leyfið. Par hefði verið gert mikið
bílastæðapláss og margir hefðu
áreiðanlega notað tækifærið og rölt
um miðbæinn eftir að hafa keypt
inn. Pað hefði t.d. verið hægt að
skipuleggja skemmtilega verslunar-
samstæðu með litlum foi-vitnilegum
búðum í portinu á Hafnarhúsinu.
Slíkt hefði verið mikil lyftistöng fyr-
ir miðbæinn og erlendh- ferðamenn
sem eru hér geysimargir á sumrin
hefðu kunnað að meta slíkan versl-
unarrekstur.“
Nýja búðin heitir „sterling" og sel-
ur einkum breskai' vörur af ýmsu
tagi til heimilishalds og gjafa. Félagi
þeirra Hilmai's og Rósu í þessum
verslunarrekstri er Bretinn Peter
Hugo sem sér um innkaup í Bret-
landi. Peter Hugo vekur athygli hvar
sem hann fer vegna þess hve líkur
hann þykir Karli Bretaprins. Hefur
hann að nokkru leyti atvinnu af því
að leika Karl og kemur fram á sam-
komum víða um heim.
„Fólk sem komið hefur hingað í
verslunina vekur gjarnan máls á því
hversu fegið það sé að það hafi kom-
ið hér búð en ekki ein búllan enn,“
segii' Rósa.
HÉR í EINA tíð var Hafn-
arstræti ein helsta versl-
unargata bæjarins. Þar
var t.d. Geysir, Edinborg,
matardeild Sláturfélagsins, Líf-
stykkjabúðin, Hvannbergsbræður,
Liverpool og Ellingsen, svo aðeins
fáeinar séu nefndar. Auk slíkra
mektarverslana höfðu margir kunn-
ustu heildsalar landsins aðsetur í
Hafnarstræti, t.d. 0. Johnson &
Kaaber, Magnús Kjai'an, Eggert
Kristjánsson og Brynjólfsson &
Kvaran. Miðbærinn í þá daga var
raunverulegur miðbær, Austur-
stræti aðal verslunai'gata borgarinn-
ar en Hafnarstræti og Lækjargata
stóðu henni ekki langt að baki. Nú er
af sem áður var og aðeins ein stór
verslun í vesturhluta Hafnarstrætis,
Veiðimaðurinn. Bankarnir hafa lagt
undh' sig hálfa götuna öðrumegin en
hinumegin ríkir nú knæpumenningin
og nýjust í þeim flóru nektarsjoppa
með austur-evrópskum fatafellum.
En við hliðina á
þeirri starfsemi var
nýverið opnuð lítil
verslun upp á gamla
móðinn - einskonar
vin í eyðimörkinni,
segja sumir, og til-
raun til að andæfa
gegn þróun undanfar-
inna ára.
Hin nýja verslun er
í Hafnarstrséti 11. Pað
hús hefur verið í eigu
sömu fjölskyldunnar
frá því það reis af
grunni vorið 1929, eða í
nær sjö áratugi. Húsið
byggði Elísabet Krist-
jánsdóttir Foss og rak
hún á götuhæðinni kunna
saumastofu og verslun,
Lífstykkjabúðina. Frú
Foss hætti að versla þegar kviknaði í
húsinu 1941, en Lífstykkjabúðin var
þó áfram rekin þar. Fáum árum síð-
ar flutti sonur hennar, Hilmar Foss,
skjalaþýðandi, skrifstofu sína á
þriðju hæðina og hefur hún nú verið
þar til húsa í rúma hálfa öld. Það er
sonur Hilmars, Hilmar Friðrik, sem
á og rekur nýju verslunina ásamt
eiginkonu sinni, Margréti Rósu Pét-
ursdóttur. Hilmai' yngri segir það
einkar ánægjulegt að geta með þess-
um hætti fetað í fótspor ömmu sinn-
ar, en þau Rósa búa jafnframt á
efstu hæðinni þar sem amma hans
bjó og faðir hans ólst upp.
Upphaflega var það þó alls ekki
ætlan þeirra hjóna að hefja þarna
verslunarrekstur. Að sögn Hilmars
Friðriks tók miðbærinn miklum
stakkaskiptum á seinni hluta níunda
áratugarins þegar borgaryfu-völd
ákváðu að auka þar skemmtanahald.
Hann segir að vínveitingaleyfum hafi
verið úthlutað mjög frjálslega og
knæpurnar hafi flæmt burt grónar
verslanir, þótt innanum séu vissulega
fyrirmyndar veitingastaðjr og kaffi-
hús, svo sem Café Paris. Á sama tíma
hafi verðgildi húseigna í miðbænum
minnkað og leigutekjur lækkað stór-
lega, þótt fasteignagjöld hafi hækkað
ár frá ári og séu nú svimandi há.
Kom þá jafnvel til tals að selja götu-
hæðina í Hafnarstræti 11.
Eftir að síðasti leigjandi fór stóð
húsnæðið autt um tíma. „Það fylgir
því núorðið mikil ábyrgð að leigja út
húsnæði," segja Hilmar og Rósa:
„Réttur leigutaka er orðinn svo mik-
ill að vanda þarf mjög valið á þeim.
Við þurfum náttúrlega að vera sér-
staklega varkár, því við búum í hús-
inu. Sá sem leigir nektarbúllunni hér
við hliðina býr annars staðar og þarf
ekki að hafa áhyggjur af því að hann
fái ekki svefnfrið fyrir leigendum
sínum. Það er ekki aðeins örðugleik-
um bundið að finna leigjanda, heldur
verður maður að vera nokkuð viss
um að það sé góður leigjandi sem sé
líklegur til að standa í skilum. Ef
hann stendur ekki í skilum notar
hann húsnæðið frítt jafnvel mánuð-
um saman og það er geysimikið um-
stang og tímafrekt að koma slíkum
leigjanda út. Og við hver leigjenda-
skipti þai'f að leggja í umtalsverðan
kostnað við viðhald og lagfæringar.
Það má því segja að verslunarrekst-
ur okkar sé öðrum þræði til sjálfnýt-
ingar á húsnæðinu, þótt það vaki
jafnframt fyrh' okkur að komast að
því hvort yfirleitt sé orðið grundvöll-
ur fyrir því að reka sérverslun hér á
þessu svæði.“
Fólk gleðst
yfir að
hér kom
búð en ekki
enn ein
búllan.
Borgar-
yfirvöld
eiga að
styðja
verslunar-
rekstur í
miðbænum.
Þau hjón kvarta mjög undan há-
vaða og látum á næturna, það sé
nánast linnulaus hávaði frá því upp-
úr eitt á nóttum og fram til klukkan
fimm þegar hreinsunarbflar borgar-
innar koma að hreinsa göturnar svo
allt líti hálfsæmilega út þegar fólk
vaknar. Þau mælast til þess að ekki
sé hreinsað nokkra daga svo fólk
geri sér ljóst hvað hér fer fram í
hvem viku! Hilmar vann um tveggja
ára skeið í hafnarbænum Grimsby á
Englandi, en hann segir að búllurnar
iæpur og *■ er bó enn
a. í Hafnarstræti U ei' P
lum stað - nú verslumn „ster